“Zuho Ya Pili” Ya Ezahala Cwale!

‘Ba ba shwile ku Kreste ba ka zuha pili.’—1 MATESALONIKA 4:16.

1, 2. (a) Ki sepo mañi ye li teñi ka za ba ba shwile? (b) Ki kabakalañi ha mu lumela kuli zuho i ka ba teñi? (Mu bone litaluso za kwatasi.)

“BA BA pila ba ziba kuli ba ka shwa.” Taba yeo i bile ya niti ku zwa fela fa n’a ezelize sibi Adama. Ku zwelela kwakale, mutu kaufela ya pepwa u zibile kuli nako ye ñwi u ka be a shwile, mi ba bañata ba ipuzize kuli: ‘Ki lifi ze ezahala hamulaho wa lifu? Ba ba shwile ba mwa muinelo o cwañi?’ Bibele i alaba kuli: “Ba ba shwile ha ba na se ba ziba.”—Muekelesia 9:5.

² Kacwalo kana ku na ni sepo ka za ba ba shwile? Eni, sepo i teñi. Mane ku lukela ku ba ni sepo ilikuli mulelo wa Mulimu wa kwa makalelo ka za batu u talelezwe. Ka lilimo-limo, batanga ba Mulimu ba ba sepahala ba bonisize tumelo kwa sepiso ya Jehova ya Peu ye ne ka timeza Satani ni ku zwisa bumaswe bwa tisize. (Genese 3:15) Buñata bwa batanga ba Mulimu bao se ba shwile. Kuli ba bone ku talelezwa kwa sepiso yeo ni lisepiso ze nwi za sepisize Jehova, ba tokwa ku zusiwa kwa bafu. (Maheberu 11:13) Kana ba kona ku zuha? Eni ba kona.  Muapositola Paulusi n’a ize: “Ku zuha kwa bafu ku ka ba teñi, kwa ba ba lukile ni ba ba si ka luka.” (Likezo 24:15) Muta o muñwi Paulusi n’a zusize mucaha ya bizwa Eutiko, ya n’a wile ku zwa mwa lihaulo la ndu ye fahalimu a mandu a malalu a’ shangatamani mi “a nanulwa a shwile.” Taba ye kona ya mafelelezo kwa litaba za zuho ze 9 ze ñozwi mwa Bibele.—Likezo 20:7-12. *

3. Mu tiisizwe cwañi ki manzwi a Jesu a’ ñozwi kwa Joani 5:28, 29, mi ki kabakalañi?

³ Litaba za zuho ze 9 zeo li lu fa mabaka a ku lumela manzwi a n’a bulezi Paulusi. Litaba zeo li tiisa sepo ya luna ka za manzwi a n’a bulezi Jesu a’ li: ‘Nako ya ta, mo ba ba li mwa mabita kaufela, ba ka utwa linzwi la Jesu, mi ba zwe.’ (Joani 5:28, 29) Manzwi ao a’ tabisa luli! Mi kaniti luli a tiisa lipilu za batu ba bañata-ñata ba ba shwezwi ki balatiwa ba bona!

4, 5. Ki mifuta mañi ya zuho ye bulezwi mwa Bibele, mi ki zuho ifi ye ka nyakisiswa mwa taba mo?

⁴ Buñata bwa batu ba ba ka zusiwa ba ka to pila hape fa lifasi le li ka ba mwa kozo ka nako ya Mubuso wa Mulimu. (Samu 37:10, 11, 29; Isaya 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23) Kono ku na ni mifuta ye miñwi ya zuho ye swanela ku ezahala pili yeo i si ka ezahala kale. Pili Jesu Kreste n’a na ni ku zusiwa kuli a yo lu fitiseza teko ya sitabelo sa hae ku Mulimu. Jesu n’a shwile mi n’a zusizwe ka 33 C.E.

⁵ Ku tuha f’o, ba ba tozizwe ba “Isilaele wa Mulimu” ba lukela ku yo ba hamoho ni Mulena Jesu Kreste mwa kanya kwa lihalimu, ili ko ba ka yo “ina ni Mulena kamita.” (Magalata 6:16; 1 Matesalonika 4:17) Zuho yeo i bizwa “zuho ya pili.” (Sinulo 20:6) Zuho yeo ha se i felile, kona fo ba ka zusezwa bolule-lule kuli ba to pila hape fa lifasi inge ba na ni sepo ya bupilo bwa kamita mwa Paradaisi. Kacwalo ibe kuli sepo ya luna ki ya ku ya kwa lihalimu kamba ki ya ku pila fa lifasi, lu bata ku ziba za “zuho ya pili.” Zuho ya pili ki zuho ya mufuta mañi? I ezahala lili?

 ‘Ba Zusiwa ka Mubili O Cwañi?’

6, 7. (a) Ku lukela ku ezahalañi pili Bakreste ba ba tozizwe ba si ka ya kale kwa lihalimu? (b) Ba ka zusiwa ka mubili o cwañi?

⁶ Mwa liñolo la hae la pili la n’a ñolezi Makorinte, Paulusi n’a buzize puzo ye ama zuho ya pili, ha n’a ize: “Bafu ba zuha cwañi? Ba taha ka mubili o cwañi?” Mi kona a alaba puzo yeo ka ku bulela kuli: “S’o cala ha si na ku pila, konji ha si shwa pili . . . mi Mulimu u [si] fa mubili mw’a latela . . . Ku na ni mibili ya kwa lihalimu, ni mibili ya fafasi; kono kanya ya mibili ya kwa lihalimu ki isili.”—1 Makorinte 15:35-40.

⁷ Manzwi a Paulusi a bonisa kuli Bakreste ba ba tozizwe ka moya o kenile ba lukela ku shwa pili ba si ka fiwa kale mupuzo wa bona wa kwa lihalimu. Ha ba shwa, mubili wa bona wa fa lifasi u kutela kwa liluli. (Genese 3:19) Ka nako ya tomile Mulimu, ba zusiwa ka mubili o swanela bupilo bwa kwa lihalimu. (1 Joani 3:2) Mi hape Mulimu u ba fa bupilo bwa ku sa shwa. Ha ba si ka fiwa bupilo bwa ku sa shwa ku zwa nako ye ba pepwa, inge kuli ne ba bululezwi nto ye twi ki moyo o sa shwi. Paulusi u li: “Se si shwa, si apale ku sa shwa.” Bupilo bwa ku sa shwa ki mpo ye zwa ku Mulimu, ye ‘apalwa’ ki batu ba ba ka zusiwa mwa zuho ya pili.—1 Makorinte 15:50, 53; Genese 2:7; 2 Makorinte 5:1, 2, 8.

8. Lu ziba cwañi kuli Mulimu h’a keti b’a 144,000 ku zwelela mwa bulapeli bo bu shutana-shutana?

⁸ Ki ba 144,000 fela ba ba ka zusiwa mwa zuho ya pili. Jehova n’a kalile ku ba keta fa Pentekonta ya 33 C.E., hamulaho fela wa ku zusa Jesu. Kaufel’a bona ba na ni “Libizo la [Jesu], ni Libizo la Ndat’ahe, le li ñozwi fa lipata za bona.” (Sinulo 14:1, 3) Kacwalo ha ba ketiwi ku zwelela mwa bulapeli bo bu shutana-shutana. Kaufel’a bona ki Bakreste, mi kaufel’a bona ba tabela ku bizwa ka libizo la Ndate—Jehova. Muta ba zusiwa, ba fiwa musebezi wa ku eza kwa lihalimu. Ku ba ni sepo ya ku sebeleza Mulimu cwalo kwa lihalimu kwa ba nyakalalisa luli.

Kana Zuho ya Pili Ya Ezahala Cwale?

9. Sinulo 12:7 ni 17:14 i lu tusa cwañi ku akaleza nako fo i swanela ku kaliseza zuho ya pili?

⁹ Zuho ya pili i ezahala lili? Ku na ni bupaki bwa niti bo bu bonisa kuli ya ezahala cwale. Ka mutala, mu bapanye likauhanyo ze peli za Sinulo. Pili mu bone Sinulo kauhanyo 12. Teñi k’o lu bala kuli Jesu Kreste ya sa z’o beiwa fa lubona, hamohocwalo ni mangeloi a hae a kenile, u lwana ni Satani ni badimona ba hae. (Sinulo 12:7-9) Sina magazini ye ha se i bonisize hañata-ñata, ndwa yeo ne i tumbukile ka 1914. * Kono mu lemuhe kuli ha ku na balateleli ba Kreste ba ba tozizwe ba ba bulelwa ku ba ni Jesu mwa ndwa yeo ye ne kolotela kwa lihalimu. Cwale mu shatukele kwa kauhanyo 17 ya Sinulo. Teñi k’o lu bala kuli hamulaho wa sinyeho ya “Babilona yo mutuna,” Ngunyana u ka tula macaba. Mi cwale kauhanyo yeo i ekeza kuli: ‘Ba ba bizizwe, ni ba ba ketilwe, ni ba ba sepahala, ba ka tula ni bona.’ (Sinulo 17:5, 14) Haiba “ba ba bizizwe, ni ba ba ketilwe, ni ba ba sepahala” ba ka ba ni Jesu ka nako ya tulo ya kaungu-ungu ya lifasi la Satani, u zibe ku lukela ku ba kuli ka nako yeo se ba zusizwe kale. Kacwalohe, ba ba tozizwe ba ba shwa pili Armagedoni i si ka taha kale ba zusiwa mwahal’a 1914 ni Armagedoni.

10, 11. (a) Ba bahulu ba 24 ki bomañi, mi yo muñwi wa ku bona u patululela Joani taba mañi? (b) Lu kona ku bulelañi ka za taba ye?

¹⁰ Kana lwa kona ku punda nako tenyene fo i kaliseza zuho ya pili? Ku na ni monyehelo ye tabisa ye lu fumana kwa Sinulo 7:9-15 ye lu tusa ku utwisisa fo i kaliseza zuho ya pili, ili k’o muapositola Joani a talusa pono ya hae ya “buñata bo butuna bwa batu, ku si na ya kona ku ba bala.” Joani u fiwa taluso ya buñata bo butuna bwa batu ki yo muñwi wa ba bahulu ba 24, mi ba bahulu bao ba yemela ba 144,000 ba ba ka yo busa ni Kreste ha se ba li mwa  kanya ya bona kwa lihalimu. * (Luka 22:28-30; Sinulo 4:4) Joani yena ka sibili n’a na ni sepo ya bupilo bwa kwa lihalimu; kono bakeñisa kuli n’a sa li mutu wa fa lifasi ka nako ya n’a ambola ni yena yo muhulu y’o, mwa pono mo Joani u lukela ku yemela ba ba tozizwe ba ba sa li fa lifasi ba ba si ka fiwa kale mupuzo wa bona wa kwa lihalimu.

¹¹ Kacwalohe, lu kona ku bulelañi ha u bona yo muñwi wa ba bahulu ba 24 u taluseza Joani za buñata bo butuna bwa batu? Ku bonahala kuli ba mwa sikwata sa ba bahulu ba 24 ba ba zusizwe ba itusiswa kwa ku fitisa lushango lwa niti ya Mulimu kacenu. Ki kabakalañi taba yeo ha i li ya butokwa? Bakeñisa kuli buñata bo butuna bwa batu ne bu fitile fa ku zibwa hande ni ku patululwa ki batanga ba Mulimu ba ba tozizwe fa lifasi ka 1935. Haiba yo muñwi wa ba bahulu ba 24 n’a itusisizwe kwa ku talusa niti ya butokwa ye, u zibe he n’a zuselizwe kwa lihalimu pili silimo sa 1935 si si ka fita kale. Mi seo ne si ka talusa kuli zuho ya pili mwendi ne i kalisize cwalo mwahal’a 1914 ni 1935. Kana lwa kona ku fa kalabo ye nongile luli?

12. Mu taluse libaka ha ku kona ku bulelwa kuli mwendi zuho ya pili ne i kalisize kwa makalelo a maliha a 1918.

¹² Hamulaho wa ku buhisana litaba ze kaufela, neikaba hande ha ne lu ka nyakisisa taba ye lu ka bulela kuli i zamaelela ni litaba ze ñozwi mwa Bibele. Jesu Kreste n’a tozizwe sina Mulena wa kwapili wa Mubuso wa Mulimu kwa makalelo a mbumbi ya 29 C.E. Hamulaho wa lilimo ze talu ni licika, kwa makalelo a maliha a 33 C.E., a zusiwa sina mutu wa kwa moya ya mata. Kacwalo kana ha ku koni ku utwahala ku bulela kuli ha u bona Jesu n’a beilwa fa bulena kwa makalelo a mbumbi ya 1914, zuho ya balateleli ba hae ba ba tozizwe ne i kalisize hamulaho wa lilimo ze talu ni licika, kwa makalelo a maliha a 1918? Kwa kona ku ba cwalo luli. Nihaike kuli taba ye ha i si ka bulelwa ka ku nonga luli mwa Bibele, i lumelelana ni mañolo a mañwi a bonisa kuli zuho ya pili ne i kalisize hamulaho fela wa ku ba teñi kwa Kreste.

13. Liñolo la 1 Matesalonika 4:15-17 li akaleza cwañi kuli zuho ya pili ne i kalisize kwa makalelo a nako ya ku ba teñi kwa Kreste?

¹³ Ka mutala, muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Luna ba ba pila, haiba lu ka siyala Mulena mane a kute [isi kwa mafelelezo a ku ba teñi kwa hae], ha lu na ku laka ba ba lobezi. Kakuli Mulena, Yena luli, u ka shetumuka kwa lihalimu ka muhuwo wa linzwi la nduna ya mangeloi, ka mulumo wa tolombita ya Mulimu; ba ba shwile ku Kreste kiha ba ka zuha pili; mwamulaho, luna ba ba pila, ba ba siyalezi, lu ka ngelwa kwa malu hamoho ni bona, ku y’o katanyeza Mulena mwa mbyumbyulu; mi kamukwaocwalo lu ka ina ni Mulena kamita.” (1 Matesalonika 4:15-17) Kacwalo Bakreste ba ba tozizwe ba ne ba shwile pili ku ba teñi kwa Kreste ku si ka ezahala kale, ne ba zuselizwe kwa lihalimu pili Bakreste ba ba tozizwe ba ne ba sa pila ka nako ya ku ba teñi kwa Kreste ba si ka zusiwa kale. F’o ku talusa kuli zuho ya pili i lukela kuli ne i kalile kwa makalelo a ku ba teñi kwa Kreste, mi i sa zwelapili mwa nako ya “ku ba teñi” kwa hae. (1 Makorinte 15:23, NW) Zuho ya pili ha i ezahali ka nako ye swana, kono i ezahala mwahal’a nako ye telelenyana.

‘Ba Fiwa Yo Muñwi ni Yo Muñwi Siapalo Se Sisweu’

14. (a) Lipono ze ñozwi kwa Sinulo kauhanyo 6 li talelezwa lili? (b) Kwa Sinulo 6:9 ku talusizwe za nto mañi?

¹⁴ Mu nyakisise hape bupaki bo bu kwa Sinulo kauhanyo 6. Teñi k’o Jesu u bonwa inge a pahami pizi sina Mulena ya libile kwa tulo. (Sinulo 6:2) Macaba n’a ka ba mwa ndwa ye si ka bonwa kale. (Sinulo 6:4) Ne ku ka ba ni lukupwe lo lutuna. (Sinulo 6:5, 6) Batu ne ba ka unjamwa ki matuku a tisa mafu. (Sinulo 6:8)  Likezahalo zeo kaufela ze ne polofitilwe kona luli ze ezahezi ku zwa ka 1914. Kono ku ezahala nto ye ñwi hape. Lu talusezwa za aletare ya matabelo. Mi mwatas’a aletare yeo ku na ni “[mioyo] ya ba ba bulaezwi Linzwi la Mulimu, ni bupaki bo ne ba na ni bona.” (Sinulo 6:9) Bakeñisa kuli “bupilo [kamba moyo] bwa nama bu mwa mali,” ze yemelwa luli ki lika ze mwatas’a aletare ki mali a batanga ba Jesu ba ba sepahala ba ne ba bulailwe bakeñisa ku fa bupaki ka bundume ni ka tukufalelo.—Livitike 17:11.

15, 16. Mu taluse libaka manzwi a kwa Sinulo 6:10, 11 h’a talusa za zuho ya pili.

¹⁵ Ka ku swana ni mali a mutu ya n’a lukile Abele, mali a Bakreste bao ba ba bulaezwi tumelo ya bona a huweleza ku Mulimu. (Genese 4:10) “Ba huwa ka linzwi le lituna, ba li: [Muñ’a] luna, Wena ya kenile, ya na ni niti, u ka nga nako ye kuma kai u sa atuli, u sa lifisi mali a luna ku ba ba yahile mwa lifasi?” Ku ezahalañi ku tuha f’o? “Ba fiwa, yo muñwi ni yo muñwi, siapalo se sisweu; mi ba bulelelwa kuli ba pumule nako ye nyinyani, mane palo i petahale ya balikani ba bona mwa sebelezo, ni ya banabahabo bona ba ba ka bulawa sina bona.”—Sinulo 6:10, 11.

¹⁶ Kana liapalo ze sweu zeo ne li filwe kwa mali a mañata a n’a li mwatas’a aletare? Batili! Liapalo zeo ne li filwe batu ili bao mali a bona n’a sululezwi fa aletare ka swanisezo. Batu bao ne ba file bupilo bwa bona sina sitabelo ka libizo la Jesu mi cwale ne ba zusizwe sina batu ba kwa moya. Lu ziba cwañi yona taba yeo? Kwa makalelo a buka ya Sinulo, lu bala kuli: “Ya tula, u ka apeswa liapalo ze sweu, mi ha ni na ku takula libizo la hae mwa Buka ya bupilo.” Hape mu hupule kuli ba bahulu ba 24 ne “ba apezi liapalo ze sweu, mi kwa litoho [ne] ba apezi likuwani za bulena za gauda.” (Sinulo 3:5; 4:4) Kacwalo hamulaho wa ndwa, lukupwe, ni matuku a tisa lifu fa lifasi, ba mwa sikwata sa 144,000 ba ne ba shwile, ba ba yemelwa ki mali a mwatas’a aletare, ne ba zuselizwe kwa bupilo bwa kwa lihalimu inze ba apezi liapalo ze sweu za swanisezo.

17. Ba ba fiwa liapalo ze sweu ba lukela ku ‘pumula’ kamukwaufi?

¹⁷ Ba ba sa zo zusiwa bao ba lukela ku ‘pumula.’ Ba lukela ku libelela ka pilutelele lizazi la buhali bwa Mulimu. “Balikani ba bona,” ona Bakreste ba ba tozizwe ba ba sa li fa lifasi, ni bona ba sa na ni ku bonisa busepahali bwa bona mwa litiko. Nako ya katulo ya Mulimu ha i ka fita, ku ‘pumula’ ku ka fela. (Sinulo 7:3) Ka nako yeo, ba ba ka zusiwa bao ba ka swalisana ni Mulena Jesu Kreste kwa ku sinya ba ba maswe, ku beya cwalo ni batu ba ne ba suluzi  mali a Bakreste ba ba si na mulatu.—2 Matesalonika 1:7-10.

Ze I Talusa Zuho Ya Pili ku Luna

18, 19. (a) Ki afi mabaka a mi bonisa kuli zuho ya pili i sweli ya ezahala cwale? (b) Mu ikutwa cwañi bakeñisa ku ba ni kutwisiso ya zuho ya pili?

¹⁸ Linzwi la Mulimu ha li patululi lizazi luli la zuho ya pili, kono li patulula kuli i ezahala mwahal’a nako ye telelenyana, ka nako ya ku ba teñi kwa Kreste. Ba ba zusiwa pili ki Bakreste ba ba tozizwe ba ne ba shwile pili nako ya ku ba teñi kwa Kreste i si ka kalisa kale. Nako ya ku ba teñi kwa Kreste ha i nze i zwelapili, Bakreste ba ba tozizwe ba ba feza bupilo bwa bona bwa fa lifasi ka busepahali ba fetulwa “mwa ku koba kwa liito” ni ku ba libupiwa za kwa moya ze mata. (1 Makorinte 15:52) Kana ba ba tozizwe kaufela ba ka fiwa mupuzo wa bona wa kwa lihalimu pili ndwa ya Armagedoni i si ka fita kale? Ha lu zibi. Kono ze lu ziba fela kikuli ka nako ya tomile Mulimu, ba 144,000 kaufela ba ka yema fa Lilundu la Sione la kwa lihalimu.

¹⁹ Mi hape lwa ziba kuli buñata bwa ba 144,000 ki kale ba yo swalisana kale ni Kreste. Ki ba sikai fela ba ba sa li fa lifasi. Seo ki sisupo sa butokwa hahulu se si bonisa kuli nako ya katulo ya Mulimu i sutelela ka lubilo! Hona cwanoñu fa, lifasi la Satani kaufela li ka sinyiwa. Satani u ka tamiwa. Mi kona ku ka kala zuho ya batu kaufela, mi batu ba ba sepahala, ka sitabelo sa tiululo sa Jesu, ba ka zusezwa kwa bupilo bwa bupetehi, bo bu swana ni bwa n’a latehezwi ki bona Adama. Bupolofita bwa Jehova bo bu ñozwi kwa Genese 3:15 bu sweli bwa talelezwa ka nzila ye makaza. Lu na ni tohonolo ye tuna luli ya ku pila mwa linako ze!

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Kona ku Talusa?

Mañolo a latelela a lu tusa cwañi ku lemuha nako ya “zuho ya pili”?

• Sinulo 12:7; 17:14

• Sinulo 7:13, 14

• 1 Makorinte 15:23; 1 Matesalonika 4:15-17

• Sinulo 6:2, 9-11

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 26]

Ki mifuta mañi ya zuho ye ezahala pili zuho ya batu kaufela i si ka ezahala kale?

[Siswaniso se si fa likepe 29]

Batu ba bañwi ba ne ba shwile ba fiwa cwañi siapalo se sisweu?