Bo Munna ni Musali—Ba Filwe Misebezi Ye Ba Swanela

JEHOVA MULIMU na bupile Adama pili, kihona a bupa Eva. Adama na itutile ze ñata mwa bupilo, pili Eva a si ka bupiwa kale. Mwahal’a yona nako yeo, Jehova na mu file milao ye miñwi. (Genese 2:15-20) Adama na swanela ku taluseza musal’a hae milao yeo ya na filwe ki Mulimu. Kacwalo kwa utwahala Adama ha na swanela ku etelela mwa litaba kaufela za bulapeli.

Tukiso ye swana yeo i sa latelelwa ni mwa puteho ya Sikreste, mi lwa kona ku fumana tuso ha lu i nyakisisa. Muapositola Paulusi na ñozi kuli: “Ha ni lumeli kuli musali . . a pahamele munna; kono a ikuzeze. Kakuli Adama u bupilwe pili, Eva mwamulaho.” (1 Timotea 2:12, 13) Seo hasi talusi kuli musali kipeto u swanela ku kuza fela tuu kwa mikopano ya puteho ya Sikreste. Ku kuza ko ku taluswa f’o ki ku sa kananisa munna. Musali ha swaneli ku nyaziseza buikalabelo bwa filwe munna kamba ku hanelela ku luta puteho. Banna ba filwe musebezi wa ku okamela ni ku luta puteho, kono basali ba peta kalulo ye tuna kwa mikopano ya Sikreste ka ku abana ku yona ka linzila ze fitana-fitana.

Muapositola Paulusi na ñozi manzwi a kona ku lu tusa ku utwisisa musebezi wa file Mulimu kwa banna ni wa file kwa basali kuli: “Hasi munna ya n’a ngilwe ku musali, kono ki musali ya n’a ngilwe ku munna . . . Nihakubacwalo, musali h’a yo kwand’a munna, nihaiba munna kwand’a musali, [kamba ha ba si ka ikemela yo muñwi ni yo muñwi a li nosi] ku Mulena. Kakuli sina musali h’a ngilwe ku munna, ni yena munna u pepwa ki musali; mi zeo kaufela li zwa ku Mulimu.”—1 Makorinte 11:8-12.

Basali Ba Filwe Matohonolo A Mande

Mwatas’a Mulao wa na file Mulimu ku Isilaele, basali ne ba na ni matohonolo a mañata, mi ne ba kona ku ikezeza lika. Ka mutala, Liproverbia 31:10-31 i bulela za “musali ya sepahala” ya leka masila a mande ni ku lukela lubasi lwa hae liapalo ze nde. Mi mane u “luka masila a line mi wa a lekisa.” (Litimana 13, 21-24) “Sina lisepe za balekisi,” musali wa miswalo yo u bata lico ze nde, niha li fumaneha kwahule. (Timana 14) “U y’o bona simu, mi wa i leka” mi u cezi “likota za veine” mwa simu. (Timana 16) Za hae za konda bakeñisa kuli “misebezi ya hae ya mu fumanisa.” (Timana 18) Kwand’a ku “lisa ba ndu ya hae hande,” musali wa miswalo yo ya saba Jehova u tusa ni batu ba sili. (Litimana 20, 27) Ku swanezi ha lumbiwa!—Timana 31.

Milao ya Jehova ya na file ku Mushe ne i lumeleza basali ku hula kwa moya. Ka mutala, kwa Joshua 8:35, lu bala kuli: “Ha ku si ka ba ni taba i li ñwi ya ze ne laezwi ki Mushe, ye Joshua a si ka i balela Kopano kaufela ya bana ba Isilaele, hamoho ni basali, ni bana ba banyinyani,  ni mazwahule ba ba ne ba zamaya ni bona.” Ka za muprisita Ezira, Bibele i li: “Kih’a tisa buka ya mulao fapil’a Kopano; ne li ya banna ni basali, ni ya ba ba se ba kona ku utwisisa kaufela; ili ka lizazi la pili, mwa kweli ya bu 7. A bala mwa buka ya mulao, a inzi mwa patelo ye fapil’a munyako wa Mezi, a kala nako ya kakusasana luli, mane kwa ba musihali, fapil’a banna ni basali ni ba ba se ba kona ku utwisisa; mi sicaba kamukana sa teya lizebe kwa buka ya mulao.” (Nehemia 8:2, 3) Tukiso yeo ya ku bala Mulao ne i tusa ni basali luli. Hape basali ne ba ezanga mikiti ya bulapeli. (Deuteronoma 12:12, 18; 16:11, 14) Sa butokwa ni ku fita kikuli, basali mwa Isilaele wa ikale ne ba kona ku itama silikani ni Jehova Mulimu ni ku lapela ku yena ka butu.—1 Samuele 1:10.

Mwa linako za baapositola, basali ba ba saba Mulimu ne ba na ni tohonolo ya ku sebeleza Jesu. (Luka 8:1-3) Muta o muñwi ka nako ya mulalelo mwa Betania, musali yo muñwi a mu sela mafula a sende fa toho ni ku mu toza a mañwi kwa mahutu. (Mateu 26:6-13; Joani 12:1-7) Basali ki ba bañwi ba batu ba na bonahezi ku bona Jesu hamulaho wa zuho ya hae. (Mateu 28:1-10; Joani 20:1-18) Jesu ha sa kambamezi kwa lihalimu, mwa sishawa sa batu b’a 120 se ne si kopani ne ku na ni “basali, ni Maria m’ahe Jesu.” (Likezo 1:3-15) Buñata bwa bona basali ba, kamba mane kaufela bona, ku si na ku kakanya ne ba li teñi mwa ndu ye kwahalimu mwa Jerusalema ka la Pentekonta ya 33 C.E., muta moya o kenile ne u lumilwe mi balutiwa ba Jesu ba kala ku bulela lipuo li sili ka makazo.—Likezo 2:1-12.

Banna ni basali ne ba boni manzwi a kwa Joele 2:28, 29 ha talelezwa, mi muapositola Pitrosi na kutezi manzwi ao ka la Pentekonta, a li: “Mwa linako za maungulo, ku bulela Mulimu, ni ka sululela batu kamukana Moya wa ka; bana ba mina ba bashimani ni ba basizana ba ka polofita . . . E, ni ka sululela batanga ba ka, ba banna ni ba basali, Moya wa ka mwa linako zani, mi ba ka polofita.” (Likezo 2:13-18) Nakonyana hamulaho wa Pentekonta ya 33 C.E., basali ba Sikreste ne ba filwe limpo za butokwa za moya. Ne ba bulela lipuo li sili ni ku polofita. Kono k’o ne si ku polofita ka ku patulula luli ze ne ka ezahala kwapili kono ne ba polofita ka ku patalaza niti ya mwa Mañolo.

Mwa liñolo la hae la na ñolezi Bakreste ba kwa Roma, muapositola Paulusi u ba babaleza  “Febe, kaizel’a luna.” Hape u bulela za Trifena ni Trifosa, mi u ba talusa kuli ki “basali ba ba tundamezi ku sebeleza Mulena.” (Maroma 16:1, 2, 12) Nihaike kuli basali ba, ne ba si ka fiwa buikalabelo mwa puteho ya Sikreste ya kwa makalelo, bona ni basali ba bañwi ba bañata ne ba na ni tohonolo ya ku ketiwa ki Mulimu kuli ba yo swalisana ni Mwan’a hae, Jesu Kreste, mwa Mubuso wa kwa lihalimu.—Maroma 8:16, 17; Magalata 3:28, 29.

Ka niti luli basali ba ba saba Mulimu ba ikola matohonolo a butokwa kacenu! Samu 68:11 i li: “Mulena a fa taelo, mi bana ba basizana ba ba tumisa litaba, ba eza mpi ye tuna.” Basali ba ba cwalo ba swanela ku babazwa. Ka mutala, mulutelo wa bona o munde u sweli ku tusa baituti ba Bibele ba bañata ku amuhela lituto za niti ze tabelwa ki Mulimu. Basali ba Sikreste ba ba nyezwi ba ba tusa bana ba bona ku ba balumeli ni ku tusa banna ba bona ba ba na ni buikalabelo bo buñata mwa puteho ni bona ba swanela ku babazwa. (Liproverbia 31:10-12, 28) Basali ba makwasha ni bona ba filwe musebezi wa butokwa ki Mulimu, mi banna ba Sikreste ba elezwa kuli ba ‘kutaze . . . basali ba ba hulile nge [ba ba] kutaza bom’a bona; likalibe sina likaizeli za bona, ka mukwa o kenile kaufela.’—1 Timotea 5:1, 2.

Buikalabelo Bo Bu Fitana-Fitana bwa Munna

Munna wa Sikreste u filwe buikalabelo ki Mulimu bwa swanela ku peta. Paulusi na ize: “Ni lata kuli mu zibe se: Toho ya munna kaufela ki Kreste; mi munna ki toho ya musali; mi Mulimu ki toho ya Kreste.” (1 Makorinte 11:3) Munna ni yena u na ni toho ya hae, yena Kreste. Ki niti, munna u ikalabela ku Kreste mi kacwalo u ikalabela Mulimu. Mi Mulimu u bata kuli munna a be toho ye lilato. (Maefese 5:25) Kona mo li inezi lika cwalo ku zwa fela kwa makalelo.

Bibele i bonisa kuli Mulimu na file munna misebezi ye zamaelela ni buikalabelo bwa hae bwa ku ba toho. Ka mutala, Jehova na laezi Nuwe ku yaha aleka mwa ku puluseza libupiwa ze ne pila kaufela ka nako ya Munda. (Genese 6:9–7:24) Munna ya bizwa Abrahama na sepisizwe kuli macaba kamukana a lifasi na ka fiwa mbuyoti ka lusika lwa hae. Kalulo ya pili ya peu yeo ki Jesu Kreste. (Genese 12:3; 22:18; Magalata 3:8-16) Mulimu na ketile munna ya bizwa Mushe kuli a yo zwisa Maisilaele mwa Egepita. (Exoda 3:9, 10, 12, 18) Jehova na itusisize Mushe ku fa sicaba Mulao wa bulikani kamba Mulao wa Mushe. (Exoda 24:1-18) Ba ne ba ñozi Bibele ne li banna fela.

Ka ku ba yena Toho ya puteho ya Sikreste, Jesu u file puteho “[banna ba ba li limpo, NW].” (Maefese 1:22; 4:7-13) Paulusi u ama kwa banna ha talusa ze tokwahala kwa baokameli. (1 Timotea 3:1-7; Tite 1:5-9) Kabakaleo banna ki bona ba ba sebeza sina baokameli kamba maeluda ni batanga ba bukombwa mwa liputeho za Lipaki za Jehova. (Mafilipi 1:1, 2; 1 Timotea 3:8-10, 12) Ki banna fela ba ba swanela ku ba balisana mwa puteho ya Sikreste. (1 Pitrosi 5:1-4) Kono sina ha se ku bulezwi, basali ba na ni matohonolo a mande e ba filwe ki Mulimu.

Ba Tabile ka Misebezi ya Bona

Ku peta misebezi ya bona ye ba filwe ki Mulimu ku tiseza banna ni basali tabo. Ba banga ni tabo mwa manyalo muta ba likanyisa mutala wa Kreste ni puteho ya hae. Paulusi na ñozi kuli: “Banna, mu late basali ba mina, sina Kreste mw’a latezi Keleke mi a itobohile bakeñisa yona . . . Yo muñwi ni yo muñwi ku mina a late musal’a hae mw’a itatela.” (Maefese 5:25-33) Kacwalo banna ba swanela ku ba toho ye lilato isiñi ye itata. Puteho ya Kreste haki puteho ya batu ba ba petehile. Niteñi Jesu u lata puteho yeo mi wa i babalela. Munna wa Sikreste ni yena u swanela ku lata musal’a hae ni ku mu babalela.

Musali wa Sikreste u swanela ku ‘kuteka munn’a hae.’ (Maefese 5:33) Puteho ki mutala  o munde ku musali mwa taba ye. Maefese 5:21-24 i li: “Mu ipeye yo muñwi kwa tas’a yo muñwi, mu nze mu saba [Kreste, NW]. Basali, mu ipeye kwatas’a banna ba mina, sina ha mu ipeya kwatas’a Mulena; kakuli munna ki toho ya musali, sina Kreste h’a li toho ya Keleke; mi ki yena Mupilisi wa mubili, ili yona Keleke. Sina Keleke ha i ipeya kwatas’a Kreste, basali ni bona ba ipeye kwatas’a banna ba bona mwa litaba kaufela.” Nihaike musali u kona ku fumana t’ata ku ipeya kwatas’a munn’a hae ka linako ze ñwi, ku eza cwalo ki ko ku “swaneleha ku Mulena.” (Makolose 3:18) Ku ipeya kwatas’a munn’a hae ku ka mu bela bunolo haiba a hupula kuli ku eza cwalo ku tabisa Mulena Jesu Kreste.

Nihaikaba kuli munn’a hae haki mulumeli, musali wa Sikreste u swanela ku ipeya kwatas’a butoho bwa munn’a hae yo. Muapositola Pitrosi u li: “Mina basali, mu ipeye kwatas’a banna ba mina, kuli ba bañwi ha ba ka ba teñi ba ba sa lumeli, ba koliswe ki mizamao ya basali ba bona, ku si na manzwi a’ bulelwa; ha ba nze ba lemuha mizamao ya mina ye kenile, ye na ni sabo.” (1 Pitrosi 3:1, 2) Sara ya na kutekile munn’a hae, Abrahama, na bile ni tohonolo ya ku pepa Isaka ni ku ba kukululu wa Jesu Kreste. (Maheberu 11:11, 12; 1 Pitrosi 3:5, 6) Basali ba ba likanyisa Sara mwa likezo za bona ba ka fuyolwa ki Mulimu.

Banna ni basali ba pilanga ka kozo ni swalisano muta mañi ni mañi a peta buikalabelo bwa filwe ki Mulimu. Mi seo si tisanga kuli ba ikole tabo ni mwangalwa. Hape ku mamela litaelo ze mwa Mañolo ku tisa kuli mañi ni mañi a be ya kutekeha ku likana ni misebezi y’a filwe ki Mulimu.

[Mbokisi fa likepe 7]

Mo Ba Ikutwela ka za Misebezi Ye Ba Filwe ki Mulimu

Bo Susan ba li: “Bo munn’a ka ba peta butoho bwa bona ka lilato ni ka sishemo. Hañata lwa ambolisananga lu si ka eza kale likatulo, mi ba sa atula fela kuli sa kuli-kuli si ka eziwa kamba kutokwa, na zibanga kuli katulo yeo i ka lu tusa. Musebezi wa file Jehova kwa basali ba Sikreste u ni fa tabo luli mi u tiisize linyalo la luna. Lwa utwana luli mi lu sebeza hamoho kuli lu pete likonkwani za kwa moya.”

Basali ba libizo la Mindy ba li: “Musebezi wa file Jehova kwa batanga ba hae ba basali u bonisa kuli wa lu lata luli. Ni ikutwa kuli ku kuteka bo munn’a ka ni ku ba tusa ku peta buikalabelo bwa bona mwa puteho ki nzila ye ni kona ku bonisa ka yona buitebuho bwa ka ku Jehova ka za tukiso ye.”

[Maswaniso a fa likepe 5]

Mulimu na file Nuwe, Abrahama ni Mushe misebezi ya mifuta-futa bakeñisa kuli munna ki yena toho

[Siswaniso se si fa likepe 7]

‘Basali ba ba tumisa litaba, ba eza mpi ye tuna’