Mu Likanyise Sishemo sa Jehova

JEHOVA MULIMU ki yena ya bonisa hahulu sishemo kwa batu ka linzila ze ñata, mane nihaiba kwa batu ba ba sa itumeli ni ba ba maswe, ili ku ba susueza kuli ba bake. (Luka 6:35) Bakreste ni bona ka ku ba kwa coko ye bubebe ya Kreste, ba sususezwa kuli ba apale sishemo ni ku ba ni muselo wa moya wa Mulimu, o kopanyeleza ku ba ni musa. (Magalata 5:22; Makolose 3:12) Ka ku eza cwalo, ba ipaka kuli ki batanga ba Mulimu.—2 Makorinte 6:4-6.

Sishemo sa Jehova

Sishemo ki kalemeno ka Jehova Mulimu ka butokwa, mi u bonisanga sishemo kwa batanga ba hae. (Samu 36:7) Kambesi sishemo sa Jehova, kambe ba shwile kale. (Malilo 3:22) Mushe n’a konile ku lapelela Maisilaele ku Mulimu kabakala butuna bwa libizo la Jehova ni sishemo sa hae.—Numere 14:13-19.

Mañolo a bonisa kuli sishemo sa Jehova si boniswa ka linzila ze ñata, ni mwa miinelo ye shutana-shutana. Jehova u bonisa batu sishemo ka ku ba pilisa, ku ba sileleza, ni ku ba imulula mwa matata. (Samu 6:4; 31:16, 21; 40:11) Mi hape ka sishemo sa hae, Mulimu u tusa baketiwa ba hae.—Samu 44:26.

Ku zwa kwa makalelo a sicaba sa Isilaele ni hasamulaho, Jehova na zwezipili ku bonisa sishemo kwa batu ba na isweli bulikani ni bona. (Exoda 15:13) Jehova na shemubile Davida sina mwa na shemubezi Ezira ni ba ne ba li ni yena. (2 Samuele 7:15; Ezira 7:28; 9:9) Ka ku tiisa bulikani bwa mubuso bwa na isweli ni Davida, Jehova na zwezipili ku bonisa sishemo ni hamulaho wa lifu la Jesu, kakuli Mulimu na zusize Jesu, yena ‘ya sepahala’ wa hae, ka ku taleleza bupolofita bo bu li: “Ni ka mi fa limbuyoti za Davida, ze kenile, ze tiile.”—Likezo 13:34; Isaya 55:3.

Ona sishemo sa Jehova se kona se si tahisa kuli batu ba sutelele ku yena. (Jeremia 31:3) Batu bao ba itumela sishemo sa Jehova, b’a mu lumbeka mi ba taluseza ba bañwi za sishemo seo. Sishemo sa Mulimu seo si swana sina nzila ye nde.—Samu 25:10.

Hañata kalemeno ka kande ka ka Jehova, kona ka sishemo, ka swalisana ni tulemeno to tuñwi to tu kateleha to tu cwale ka makeke, musa, niti, ku swalela, ku luka, kozo, ni katulo ye lukile.—Exoda 34:6; Nehemia 9:17; Samu 85:10.

Sishemo sa Mulimu Se Situna

Mulimu na bonisize batu sishemo se situna hahulu ha na ba lukuluzi kwa sibi ka tiululo ya mali a Mwan’a hae ya lateha, yena Jesu Kreste. (Maefese 1:7) Ka sishemo sa hae se situna, Mulimu u pilisa batu kamukana. (Tite 2:11) Libaka la na file Paulusi la utwahala, le li li: “Mi haiba ki ka sishemo, fo ha i sa li ka misebezi; kabe ki ka misebezi, kabe sishemo ha si sa li sishemo.”—Maroma 11:6.

Kwa bañoli ba Bibele kaufela, Paulusi ki yena ya na ñozi hahulu za sishemo se situna sa Mulimu. Na ñozi za sishemo sa Mulimu ku fitelela ha 90 mwa mañolo a hae a 14. Paulusi  na swanela luli ku koñomeka sishemo sa Mulimu kakuli n’a li “munyefuli kale, ni munyandisi wa Keleke, ya n’a i sinyize.” Mi n’a talusize kuli: “Nihakubacwalo ni shemubilwe, kakuli ne ni eza zeo ka ku sa ziba, ni si ka lumela; mi sishemo sa Mulen’a luna si tile ku na ka butuna hahulu, si na ni tumelo, ni lilato le li li teñi ku Jesu Kreste.” (1 Timotea 1:13, 14) Paulusi na si ka nyefula sishemo sa Mulimu, sina mo ne ba ezelize ba bañwi, kono na i tebuhile sona mi na susuelize ba bañwi kuli ni bona ba si ke ba si amuhela “ku sa tusi se siñwi.”—Likezo 20:24.

Sishemo sa Batu

Mwa Bibele hañata ku na ni makande a batu ba ne ba bonisize sishemo ku ba bañwi. Ka mutala, Sara n’a bonisize sishemo ku munn’a hae ha ne ba pila sina mazwahule mwa naha ya lila; n’a mu silelelize ka ku bulela kuli n’a li kaizel’a hae. (Genese 20:13) Jakobo n’a kupile Josefa kuli a mu bonise sishemo ka ku mu sepisa kuli n’a si ke a mu buluka mwa Egepita. (Genese 47:29; 50:12, 13) Rahaba n’a kupile Maisilaele kuli ba mu bonise sishemo ka ku pilisa bana bahabo yena, sina fela ni yena ha n’a bonisize sishemo kwa matwela ba Maisilaele. (Joshua 2:12, 13) Boazi n’a babalize Ruti bakeñisa ku bonisa sishemo. (Ruti 3:10) Jonatani ni yena n’a kupile Davida kuli a mu eze ka sishemo ni ba ndu ya hae.—1 Samuele 20:14, 15.

Milelo ni miinelo ye susuezanga batu kuli ba bonise sishemo ya shutana. Fokuñwi batu ba bonisanga sishemo ka ku amuhela ba bañwi hande kamba ka ku ba ni silikani, kono mikwa yeo ha i bonisi kuli ba saba Mulimu. (Mu bapanye Likezo 27:1, 3; 28:1, 2) Munna yo muñwi wa mwa munzi wa Betele n’a bonisizwe sishemo kabakala sishemo sa n’a bonisize pili. (Baatuli 1:22-25) Fokuñwi batu ba bañwi ne ba kupilwe kuli ba bonise sishemo bakeñisa kuli ni bona ba kile ba ezwa ka sishemo, mwendi kabakala kuli mutu ya kupa ku shemubwa u mwa butata. (Genese 40:12-15) Kono fokuñwi batu ne ba palelwanga ku bonisa sishemo se si cwalo.—Genese 40:23.

Sina mo li taluseza lishitanguti le liñwi, batu ba bañata ba ikutwisisanga kuli ba na ni sishemo, kono ki ba banyinyani fela ba ba sishemo. (Liproverbia 20:6) Saule hamoho ni Davida ne ba hupuzi za sishemo se ne ba kile ba boniswa ki ba bañwi, mi mwendi malena ba Isilaele ne ba tumanga kabakala ku bonisa sishemo ku fita malen’a macaba a mañwi. (1 Samuele 15:6, 7; 2 Samuele 2:5, 6; 1 Malena 20:31) Kono muta o muñwi batu ne ba si ka utwisisa sishemo sa Davida ka ku nga kuli n’a na ni milelo ye maswe.—2 Samuele 10:2-4.

Ba ba bata ku shemubiwa ki Mulimu ba lukela ku ‘lata sishemo’ ni kuli ba “eze ka sishemo ni ka mukekecima.” (Mika 6:8; Zakaria 7:9) Lishitanguti li li: “Mutu, se si mu latisa batu ki sishemo sa hae,” mi ku eza cwalo kwa mu pilisa. (Liproverbia 19:22; 11:17) Mulimu n’a hupuzi mi n’a tabisizwe ki sishemo se ne ba bonisize ba sicaba sa Isilaele kwa makalelo. (Jeremia 2:2) Kono sicaba seo ha ne si bile “sina mbundu ya kakusasa, ni sina puka ye oma isali kakusasana,” Jehova n’a si ka si tabela, kakuli n’a ize, “ni lata sishemo isi sitabelo.”—Hosea 6:4, 6.

Sicaba sa Isilaele ne si kalimezwi kabakala kutokwa sishemo, kono mane Mulimu n’a bonisa sishemo ka ku si kalimela. (Hosea 4:1) Sicaba seo hape ne si taluselizwe ku kutela ku Mulimu ka ku zamaya ka sishemo ni ka ku luka. (Hosea 12:6) Kuli mutu a shemubiwe ki Mulimu ni batu, u swanela ku bonisanga sishemo ni ku zamaya ka ku luka ka nako kaufela.—Jobo 6:14.