Lipuzo Ze Zwa kwa Babali

Kana Mukreste ha swaneli ku nwa lino ni ku ca lico ze na ni nto ye kola ye bizwa caffeine?

Bibele ha i hanisi Bakreste ku nwa kofi, tii, maswiti, kamba lino lifi kamba lifi mo ku na nto ye kola ye bizwa caffeine. Kono Bibele i na ni likuka ze kona ku lu tusa ku ziba za ku eza. Ha lu kaleñi ka ku nyakisisa libaka ba bañwi ha ba ambuka lino kamba lico mo ku na ni caffeine.

Libaka li li liñwi le lituna kikuli caffeine i balelwa kwa milyani ye kola. Hape ya kona ku kombelela mutu. Buka ye ñwi ya likalafo i li: “Mutu wa kona ku ngongwelwa ki caffeine kabakala ku itusisa yona ka nako ye telele. Haiba mutu a itulela ku itusisa yona ka sipundumukela, u kona ku katazwa ki toho, sabo, lipilaelo, ni mandingwe, kamba ku ikutwa ku filikana.” Buka ye ñwi ya likalafo (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) ne i bulezi kuli caffeine ni yona i swanela ku balelwa kwa milyani ye kola. Kona libaka Bakreste ba bañwi ha ba ikutwa kuli mwendi ku fosahalile ku ca lico ni ku nwa lino ze na ni caffeine kakuli ha ba tokwi ku kombelelwa ki nto ye ñwi mi ba bata ku ba ni buiswalo.—Magalata 5:23.

Ba bañwi ba lumela kuli caffeine ya kona ku holofaza mutu kamba mbututu ye si ka pepwa. Bakreste ba lukela ku lata Mulimu ‘ka moyo wa bona kaufela,’ mi kacwalo ha ba ezi nto ifi kamba ifi ye ka ba bulaya. Mi bakeñisa kuli ba laezwi ku lata ba bañwi, Bakreste ba ambuka lika ze kona ku holofaza mbututu ye si ka pepwa.—Luka 10:25-27.

Kana ku lukile ku nga lika cwalo? Nihaike ku fumanwi kuli ku ca lico kamba ku nwa lino mo ku na ni caffeine ku kona ku tisa matuku a mañata, ba bañwi ba sa hana taba yeo. Babatisisi ba bañwi mane ba biha kuli kofi ki sino se sinde. Ñohola magazini ya Time ne i bihile kuli: “Lipatisiso ze ne ezizwe sapili li bonisa [kuli caffeine] ya kona ku tisa kansa ya kwa sinya, butuku bwa BP ni matuku a mañwi. Kono lipatisiso ze sa zwo eziwa li bonisa kuli caffeine ha i tisi matuku kono mane ya tusa. Ku bonahala kuli caffeine i sileleza kwa matuku a cwale ka butuku bwa sibiti, butuku bwa lulu, butuku bwa shuka, butuku bwa ku zizibala, butuku bwa nyoko, butuku bwa ku zwafa, mane mwendi ni mifuta ye miñwi ya kansa.” Mutende o muñwi no bulezi cwana ka za caffeine: “Mulyani fela ki ku ziba maciñekelo.”

Mukreste kaufela u swanela ku ikatulela sa ku eza ku likana ni litaba ze li teñi cwale ze bulela za caffeine ni ku likana ni likuka za Bibele ze bonahala ku ama taba yeo. Ka mutala, Mukreste ya itwezi wa kona ku iketela ku sa ca lico kamba ku nwa lino mo ku na ni caffeine haiba a lemuha kuli ya kona ku holofaza mbututu ya hae. Haiba Mukreste a lemuha kuli ha tuhela ku ca lico ni ku nwa lino ze na ni caffeine, u ikutwa ku filikana kamba ku kula, na ka eza hande ku ambuka caffeine, nihaiba ka nakonyana. (2 Pitrosi 1:5, 6) Bakreste ba bañwi ba swanela ku mu utwisisa, mi ha ba swaneli ku mu nyaza.

Keto kaufela ye mu ka eza ka za ku ca lico ni ku nwa lino mo ku na ni caffeine, mu hupule kelezo ya Paulusi ye li: “Ibe kuli mwa ca kamba ku nwa kamba ku eza nto ifi kamba ifi, mu eze linto kaufela kuli Mulimu a lumbekwe ka zona.”—1 Makorinte 10:31.