Simu ‘Ye Libelezi ku Kutulwa’

Sikuli sa Guajira si kwa mutulo wa South America. Si fumaneha kwa mutulo wa naha ya Colombia ni kwa mutulo-wiko wa naha ya Venezuela. Sikuli seo hape ki sibaka se si bat’o ba lihalaupa, se si cisa hahulu kuli mufutumalelo wa teñi u fitanga fa 43°C mi pula ha i nelangi hahulu. Ku si na taba ni miinelo yeo, batu ba kwateñi ki balimi ba batuna. Moya o bata o zwelangapili ku fuka u tisanga kuli bapoti ba ikole ku buha sikuli seo ni likamba la lishabati.

MWA amuhelwa mwa sikuli mo ku pila masame ba ba bizwa ma-Wayuu. Mwa sikuli se, ku pila ma-Wayuu ba ba bat’o ba 305,000, mi ba 135,000 ku bona ba pila mwa Colombia. Ma-Wayuu ba pilile mo ka nako ye telele mane pili sibaka se, si si ka to busiwa kale ki naha ya Spain.

Buñata bwa ma-Wayuu ba pilela fa njimo ni ku uta limunanu. Mi hape ba yambanga litapi mi ba lekanga ni ku lekisa lika kwa linaha ze ñwi. Basali ba kwateñi ba lukanga liapalo ze nde za mibala-bala, mi liapalo za bona za lekiwanga ki bapoti.

Ma-Wayuu ba zibahala ku ba batu ba ba na ni niti ni kamuhelo. Kono ni bona ba pila “mwa mazazi a maungulelo” ili mo linako li li t’ata. (2 Timotea 3:1) Buñata bwa bona ki babotana, mi ona nto yeo i tisanga matata a mañwi a cwale ka ku sa ziba ku bala ni ku ñola, matuku a tala, kutokwa lipatela, ni bubangoki mwa libaka ze ñwi.

Ka lilimo-limo, likeleke za Krestendomu li lumile balumiwa ku yo pila mwahal’a ma-Wayuu. Kabakaleo, buñata bwa likolo za baluti ni za bana ba sikolo ze li teñi kwateñi li zamaiswa ki likeleke. Ma-Wayuu ba bañata ba amuhezi mikwa ye twi ki ya Sikreste, ye cwale ka ku lapela maswaniso ni ku kolobeza limbututu. Kono ba sa latelelanga litumelo ni lizo za bona.

Buñata bwa ma-Wayuu ki batu ba ba saba Mulimu mi ba amuhelanga niti ya mwa Bibele ye ba luta Lipaki za Jehova. Kwa makalelo a lilimo za ma-1980, ne ku na ni fela Lipaki ba 7 ba ma-Wayuu mwa Guajira, mi ba balalu ku bona ne ba pila mwa Ríohacha, ona muleneñi o mutuna wa naha. Kwanda Lipaki ba mwa sibaka seo, ku na ni bahasanyi ba bañwi ba 20 ba ne ba kutalize taba ye nde ya Mubuso mwa puo ya Spanish.

Ku Kutaza mwa Puo ya Bona

Buñata bwa ma-Wayuu ba ba pila mwa Ríohacha ba ziba ku bulela hanyinyani puo ya Spanish. Sapili lushango lwa Mubuso ne lu sa amuhelwi. Ma-Wayuu ne ba siloka batu ba lipuo ze ñwi. Lipaki ha ne ba to ba potelanga fa mandu a bona, ma-Wayuu ba bañata ne ba alabanga mwa puo ya bona, isi mwa puo ya Spanish. Mi Lipaki ne ba yanga fela fa ndu ye tatama.

Kono kwa mafelelezo a silimo sa 1994, mutai wa Lipaki za Jehova ne u lumile sikwata sa mapaina  ba ba ipitezi, kamba bakutazi ba ka nako kaufela, ku yo sebeleza mwa Puteho ya Ríohacha. Mapaina bao ne ba kupile Paki yo muñwi wa mu-Wayuu ku ba luta puo ya Wayuunaiki. Ba mano ziba manzwinyana mwa puo yeo, Lipaki bao ba yo kutaza mwa kalulo ye ne ba filwe mi ba yo lemuha cinceho. Nihaike Lipaki bao ne ba bulela si-Wayuunaiki sa ku lobaka-lobaka, batu ne ba komokile hahulu mi ba teeleza, mi mane fokuñwi batu bao ne ba tabelanga ku zwelapili ku ambola mwa Spanish sa ku lobaka-lobaka!

Simu Ye “Libelezi ku Kutulwa”

Muapositola Paulusi na swaniselize musebezi wa Bakreste wa ku luta macaba kwa musebezi wa ku lima, ili musebezi o ba izibela hande ma-Wayuu kabakala kuli ki balimi ba batuna. (1 Makorinte 3:5-9) Kaniti simu ya ma-Wayuu ya swanisezo i “libelezi ku kutulwa.”—Joani 4:35.

Neil, musame wa mu-Wayuu ya na pila kwa Manaure, na kula butuku bo buñwi bwa sihozo. Na zwafile maswe mi mane na batile ku ipulaya ka ku nahana kuli Mulimu ki yena ya na mu nyandisa. Paki yo muñwi ya na til’o belekela mwa tolopo ya Manaure, ha n’a nze a kutaza fa ndu ni ndu a to ambota Neil za Mubuso wa Jehova. Neil na na ni lilimo ze 14 fela. A mano lemuha kuli Neil na tabela, Paki yo a kalisa ku ituta Bibele ni yena. Neil na tabezi hahulu ku ituta tulemeno to tunde twa Jehova, mi a fita fa ku lemuha kuli Mulimu kanti haki yena ya na mu nyandisa. Na tabile hahulu ha na balile za sepiso ya Mulimu ya paradaisi ya fa lifasi-mubu, ili mo ku si ke kwa ba ni makulanu!—Isaya 33:24; Mateu 6:9, 10.

Ka yona nako yeo, lubasi lwa Neil ne lu shelani ni lubasi lo luñwi. Bahabo Neil ba eza nto ye ñwi ya ka sizo ilikuli ba isileleze kwa lubasi lo. Neil u li: “Sapili ne ni saba ku taluseza bahesu za tumelo ya ka ye nca, sihulu ba bahulu ba ne ba kutekiwa.” Bashemi ba Neil ne ba nyemile hahulu ha na ba taluselize kuli na si ke a latelela litumelo ze si za ka Mañolo kamba lizo za mioya. Neil kiha tutela kwa Ríohacha mi a kalisa ku swalisana ni puteho ya kwateñi. A kolobezwa hasamulaho. Ka 1993 a ketiwa ku ba mutang’a bukombwa, mi hamulaho wa lilimo ze talu, a ba paina wa kamita. Mi ka 1997 a ketiwa ku ba eluda mwa puteho. Ka silimo sa 2000, a eza zwelopili, mi a ba paina ya ipitezi.

Mu nyakisise mutala o muñwi wa Teresa, mu-Wayuu ya na kalile ku ituta Bibele ni Lipaki. Daniel, nyazi wa hae, a mu sheununa ni ku mu nyandisa maswe ni bana ba hae ba balalu. Nihaike Daniel na itutanga Bibele hamoho ni Teresa, na yo imbotisanga bucwala ni balikani ba hae, mi fokuñwi na yo kutanga kwa ndu hamulaho wa mazazi a mane kamba a ketalizoho. Lubasi lwa hae ne lu nyandile maswe. Teresa na zwezipili ku ituta ni ku yanga kwa mikopano ya Sikreste. Seo ne si tusize Daniel ku bona butokwa bwa ku ituta Bibele. Zazi le liñwi mwan’a bona yo muñwi a wela mwa poto ya mezi a na bila mi a timela  bakeñisa kuli na cile maswe. Nihaike Teresa na tomohile maswe, na talimani ni muliko o muñwi wa ku hanela balikani ba hae ni batu ba na yahile ni bona ba ne ba mu hapeleza ku eza lizo za fa malilo ze sa lumelelani ni Mañolo.

Ka nako ye t’ata yeo, Teresa ni munna hae ne ba omba-ombilwe hahulu ki batu ba mwa liputeho ze ne li bukaufi. Mi hamulaho, ne ba zwezipili ku potelwa ki mizwale ni likaizeli ba mwa puteho ya ko ne ba pila. A mano bona lilato le ne ba bonisize ba mwa puteho, Daniel a eza zwelopili ya kwa moya. A tuhela ku nwa ni ku nyandisa Teresa. Daniel ni Teresa ba nyalana, mi Daniel a kalisa ku beleka ka t’ata kuli a ute lubasi lwa hae. Sibeli sa bona ne ba zwezipili kwa moya mi ka silimo sa 2003, ba kolobezwa. Mi ha lu bulela cwana ba na ni lituto za Bibele. Teresa u file bupaki bo bunde kwa lubasi lwa hae, mi bahaho yena se ba tabela ku teelezanga Lipaki ha ba ba potela. Mwana yo muñwi wa mushimani wa kaizel’a Daniel sa li muhasanyi ya si ka kolobezwa, mi ba babeli ba basizana se ba ituta Bibele mi ba yanga kwa mikopano ya puteho. Mulamwae Teresa wa musali, ya na shwezwi ki mwana mwa kozi, ku beya cwalo ni lubasi lwa hae se ba tabela ku ituta Bibele.

Sico Sa kwa Moya mwa Puo ya Wayuunaiki

Ka 1998, broshuwa ya Ikole Bupilo fa Lifasi-mubu Ku Ya Ku Ile! * ne i hatisizwe mwa puo ya Wayuunaiki. Broshuwa yeo ne i tusize hahulu mwa simu ye ya si-Wayuu mi ne i itusisizwe kwa ku kalisa lituto za Bibele. Ka 2003, ne ku ezizwe litukiso za ku luta mizwale ku toloka lihatiso za Lipaki za Jehova mwa puo ya Wayuunaiki. Mi sikwata seo sa batoliki se si kwa Ríohacha si konile ku toloka libroshuwa ze ñwi, mi ona nto yeo i tiisize ni ku ekeza kwa palo ya balutiwa ba puo ya Wayuunaiki.

Ku kala ka 2001, lingambolo ze ñwi fa mukopano ne li tolokilwe mwa puo ya Wayuunaiki. Baituti ba Bibele ba susuezwanga muta lingambolo li fiwa mwa puo ya bona. Ba libelezi nako fo i ka ezezwa drama mwa puo ya Wayuunaiki.

Simu Ye Nde

Uribia ki tolopo ye kwa mutulo-upa wa Ríohacha mi ku zwa Ríohacha ku ya Uribia ku na ni likilomita ze 100. Puteho ya Uribia Wayuu i na ni bahasanyi ba Mubuso ba 16, mi buñata bwa bona ba patehile ku kutaza kwa masame ba ba pila mwa minzi. Eluda yo muñwi mwa puteho yeo u bulela cwana ka za musipili wa bona ku yo kutaleza mwa minzi yeo, u li: “Ne lu potezi munzi o muñwi mo ku na ni mandu a mañata a manyinyani a na ni mahaulo a manyinyani. Kwa munyako wa kwapili wa mandu ao ku ekelizwe situwa se si pangilwe fa lisina la simela se si bizwa yotojolo. Lizazi ha li cisa, lubasi ni baenyi ba inanga mwatas’a situwa seo. Ne lu tabezi hahulu ku bona kuli batu ba bañata ne ba lu amuhezi hande, kacwalo lwa eza litukiso za ku kutela teñi kuli lu yo kalisa lituto za Bibele. Ha ne lu kutile ne lu lemuhile kuli batu ba bañata ne ba sa zibi ku bala ni ku ñola. Ne ba lu taluselize za sikolo se siñwi se ne si kwalilwe bakeñisa kutokwa mali. Muzamaisi wa sikolo seo ka sishemo a lu lumeleza ku lutela batu ku bala ni ku ñola ni ku zamaiseza lituto za Bibele fa sikolo seo. Ma-Wayuu ba 6 ba itutile ku bala ni ku ñola mi ba eza zwelopili mwa lituto za bona za Bibele. Lu tabezi moya wa bona wa buitumelo, kacwalo lu bata ku kalisa ku ezezanga mikopano mwa munzi wo.”

Lipaki ba bañata ba ne ba sa zibi puo ya Wayuunaiki se ba itutile puo yeo, mi misebezi ya bona ya itebuhiwa. Mwa sikuli sa Guajira, liputeho ze 8 ni likwata ze peli se li itusisa puo yeo.

Kwa iponelwa hande kuli Jehova u sweli wa fuyola buikatazo bo. Ku si na ku kakanya, ki ze ñata ze ka petiwa taba ye nde ha i nze i kutazwa kwa ma-Wayuu. Mi ku bonahala kuli ku ka kutulwa ze nde kabakala kuli ba ba na ni linyolwa la kwa moya ba sweli ku ba balutiwa ba Sikreste. Haike Jehova a lume babeleki ba bañata kuli ba to kutula simu ye, ye “libelezi ku kutulwa.”—Mateu 9:37, 38.

[Litaluso za kwatasi]

[Mapa ye fa likepe 16]

(Kuli mu bone mo i hatiselizwe luli, mu bone hatiso)

VENEZUELA

COLOMBIA

LA GUAJIRA

Manaure

Ríohacha

Uribia

[Manzwi a bañi ba siswaniso fa likepe 16]

Munzi wa ma-Wayuu: Victor Englebert