Kana Luli Mwa Lumela Kuli Bafu Ba Ka Zuha?
Kana Luli Mwa Lumela Kuli Bafu Ba Ka Zuha?
“Ku zuha kwa bafu ku ka ba teñi.”—LIKEZO 24:15.
1. Ki kabakalañi lifu ha li bonahala kuli ha li koni ku pimiwa?
KA 1789, caziba yo muñwi wa kwa America, Benjamin Franklin, na ñozi kuli: “Mwa lifasi le, lwa kona ku pima lika kaufela kwand’a lifu ni mitelo.” Manzwi ao a fitile ba bañwi kwa lipilu mi ba li ku iputezi butali ku ona. Niteñi batu ba bañata ba ba sa sepahali ha ba lifangi mitelo ka swanelo. Kacwalo lifu ki lona le li bonahala hahulu kuli ha li konwi ku pimiwa. Ka ili luna fela ha lu koni ku pima lifu. Lifu li lu libelezi. Mabita h’a kuli, mi a sweli ku miza batu be lu lata. (Liproverbia 27:20) Kono ha lu nyakisiseñi taba ye ñwi ye tiisa pilu.
2, 3. (a) Batu ba bañwi ba ka banda lifu ka nzila ifi? (b) Ki lifi lipuzo ze lu ka nyakisisa mwa taba ye?
2 Linzwi la Jehova li lu fa sepo ye tiile, yona ya ku zuswa kwa bafu. Sepo yeo haki tolo fela, mi ha ku na nto mwa pupo kamukana ye kona ku palelwisa Jehova ku i petahaza. Kono ba bañata kacenu ha ba zibi kuli ku na ni batu ba bañwi ba ba ka banda lifu. Ka nzila ifi? Bibele i li “buñata bo butuna bwa batu” bo lu sa koni ku bala bu ka punyuha “ñalelwa ye tuna,” ye fa ngo ni mulomo. (Sinulo 7:9, 10, 14) Hamulaho wa f’o ba ka zwelapili ku pila inze ba libelezi bupilo bo bu sa feli. Kacwalo ha ba si ka tameha ku shwa. Ku zwa f’o, lifu li ka ‘feliswa.’—1 Makorinte 15:26.
3 Lu swanela ku kolwa kuli bafu ba ka zuha sina mwa na kolwezi muapositola Paulusi, ya n’a ize: “Ku zuha kwa bafu ku ka ba teñi, kwa ba ba lukile ni ba ba si ka luka.” (Likezo 24:15) Ha lu nyakisiseñi lipuzo ze talu ze ama zuho. (1) Ki lifi lisupo ze bonisa kuli sepo ya zuho i ka petahala luli? (2) Mina ka sibili mu kona ku omba-ombiwa cwañi ki sepo ya zuho yeo? (3) Sepo yeo i kona ku ama cwañi mupilelo wa mina?
Bafu Ba Ka Zuha Luli
4. Zuho ya bafu ki ya butokwa hahulu cwañi kuli mulelo wa Jehova u petahale?
4 Ku na ni lisupo li sikai ze bonisa kuli bafu ba ka zuha luli. Sisupo se situna kikuli zuho ya bafu ki ya butokwa hahulu kuli mulelo wa Jehova u petahale. Mu hupule kuli Satani ki yena ya na susuelize batu kuli ba eze sibi se si tisize lifu le li sa konwi ku pimiwa. Kona libaka Jesu ha na bizize Satani kuli: “Ki mubulai isali kwa makalelo.” (Joani 8:44) Kono Jehova na sepisize kuli “musali” wa hae wa swanisezo, yena ya yemela kopano ya libupiwa za kwa lihalimu, na ka tahisa “peu” ye ne ka pyata toho ya Satani, yena “noha ya kale” yani, ili ku mu yundiseleza. (Genese 3:1-6, 15; Sinulo 12:9, 10; 20:10) Jehova ha na nze a patulula mulelo wa hae o ama Peu yeo kamba Mesia, ne ku iponezwi hande kuli Peu yeo ne i ka peta lika ze ñata kwand’a ku yundisa fela Satani. Linzwi la Mulimu li li: “Mwan’a Mulimu h’a tahile, libaka kikuli a felise misebezi ya Diabulosi.” (1 Joani 3:8) Lifu le li tisizwe ki sibi se lu hozize ku Adama ki nto ya pili kwa misebezi ya Satani ya ka to felisa Jehova ka Jesu Kreste. Kacwalo sitabelo sa tiululo sa Jesu ni zuho ya bafu ki za butokwa hahulu.—Likezo 2:22-24; Maroma 6:23.
5. Zuho ya bafu i ka kanyisa cwañi libizo la Jehova?
5 Jehova u lelile ku kanyisa libizo la hae le li kenile. Satani na sinyize Mulimu libizo mi u zwiselizepili buhata. Na pumile Adama ni Eva kuli ‘ne ba si ke ba shwa’ ha ne ba ka ca kwa kota ya na ba hanisize Mulimu. (Genese 2:16, 17; 3:4) Ku zwa fela yona nako yeo, Satani u zwiselizepili buhata bo bu swana, inge cwalo tuto ya buhata ya kuli batu ba na ni moyo kamba moya o sa shwi. Kono Jehova ha ka zusa bafu, u ka bonisa kuli lituto ze cwalo ki za buhata luli. U ka bonisa ku boniseleza kuli ki Yena fela ya pilisa ni ya kutiseza batu bupilo.
6, 7. Jehova u ikutwa cwañi ka za ku zusa bafu, mi lu ziba cwañi mwa ikutwela?
6 Jehova u shukelwa ku zusa bafu. Bibele i bonisa hande fo ku sweu mwa ikutwela Jehova ka za zuho. Ka mutala, mu nahane manzwi a tahile ka moya wa Mulimu a na bulezwi ki Jobo, a’ li: “Mutu h’a shwa, kabe n’a ka pila hape! Fo, ne ni ka kumalela ndwa ya ka, ka mazazi kaufela, ku fitela ku taha ya t’o ni lukulula mwa sibaka sa ka. Fo, Wena n’o ka biza, mi ne ni ka ku alaba; mi n’o ka shukelwa ku bona hape musebezi wa mazoho a hao.” (Jobo 14:14, 15) Manzwi ao a talusañi?
7 Jobo na ziba kuli hamulaho wa lifu la hae, na ka libelela mwa libita. Na nga kuli nako yeo ya ku ba mwa libita ne li “ndwa” ya na ka ba ku yona ku fitela a lukululwa. Mi na na ni buikolwiso bwa kuli na ka lukululwa luli. Jobo na ziba cwañi kuli na ka lukululwa? Na ziba mwa ikutwela Jehova. Jehova na ka “shukelwa ku bona” mutang’a hae ya sepahala hape. Ki niti, Mulimu u shukelwa ku zusa basepahali kaufela kwa bafu. Hape u ka fa ba bañwi kolo ya ku pila ku ya ku ile mwa Paradaisi fa lifasi. (Luka 23:43; Joani 5:28, 29) Mi ha ku na mutu ya ka kona ku palelwisa Mulimu ku peta mulelo wa hae wo.
8. Jehova u lu file cwañi “sisupo” se si tiisa sepo ya luna ya bupilo bwa kwapili?
8 Sepo ya luna ya bupilo bwa kwapili i tiiswa ki zuho ya Jesu. Paulusi ha na fa ngambolo mwa Atene, na ize: “[Mulimu] u tomile lizazi l’a ka atula lifasi ka ku luka, ka Munna y’a beile ku eza seo; mi u file batu kaufela sisupo se si tiile, ka ku mu zusa kwa bafu.” (Likezo 17:31) Ba bañwi ba ne ba teeleza Paulusi ne ba mu sehile ha ne ba utwile taba ya zuho ya bafu. Kono ba sikai ba ba balumeli. Mwendi ba ne ba lumezi bao ne ba hohilwe ki taba ya kuli sepo yeo i tiisizwe. Jehova ha na zusize Jesu, Na ezize makazo ye tuna ka ku fitisisa. Na kutiselize Mwan’a hae kwa bupilo sina mutu ya m’ata kwa neku la moya. (1 Pitrosi 3:18) Mane hamulaho wa zuho ya hae, Jesu na filwe m’ata a matuna ku fita a na na ni ona a si ka taha kale fa lifasi. Jesu ha koni ku shwa mi ya mu fita fela kwa m’ata ki Jehova, kacwalo Ndat’ahe wa kona ku mu fa misebezi ye miñwi ye ipitezi. Jehova u ka itusisa Jesu kwa ku zusa bafu kaufela ba ba swanela ku zusiwa, ibe kuli ba yo pila kwa lihalimu kamba fa lifasi. Jesu yena ka sibili na ize: “Ki na zuho ni bupilo.” (Joani 5:25; 11:25) Ka ku zusa Mwan’a hae kwa bafu, Jehova u tiisize sepo ya zuho ya basepahali ba hae kaufela.
9. Bibele i bonisa cwañi kuli bafu ba ka zuha luli?
9 Batu ba bañwi ne ba iponezi bafu ha ba zuswa mi litaba zeo li ñozwi mwa Linzwi la Mulimu. Bibele i talusa hande litaba za zuho ya batu ba 8 ba ne ba kutiselizwe kwa bupilo fa lifasi. Limakazo zeo ne li si ka ezezwa kwa mukunda, kono ne li ezelizwe fa nalela, mi hañata batu ne ba iponela zona. Jesu na zusize Lazaro, ya na shwile ka mazazi a mane, fapil’a sikwata sa balili—ili ba ne ba kopanyeleza ni likaizeli ni balikani ba Lazaro, ni ba ne ba yahile ni yena. Makazo yeo ne li bupaki bo ne bu bonisa kuli Jesu na lumilwe ki Mulimu, mi ne bu li bo bu kolwisa hahulu kuli mane nihaiba lila za Jesu ne li si ka latula kuli makazo yeo ne i ezahezi. Kono mane lila zeo ne li lelile ku bulaya Jesu hamohocwalo ni yena Lazaro ka sibili! (Joani 11:17-44, 53; 12:9-11) Ki niti lwa kona ku kolwa kuli bafu ba ka zuha luli. Mulimu u lu file litaba za ba ne ba zusizwe kwa bafu kwamulaho ilikuli a tiise lipilu ni tumelo ya luna.
Mo Lu Kona ku Omba-Ombelwa Ki Sepo ya Zuho
10. Lu ka kona cwañi ku omba-ombiwa ki litaba za zuho ze bulezwi mwa Bibele?
10 Mu kona ku ikutwa cwañi haiba mu lemuha kuli mu tuha mu shwa? Mwa Bibele ku na ni litaba ze bulela za zuho ze kona ku mi omba-omba luli. Haiba mu bala litaba zeo ni ku nahanisisa ze li bulela ni ku bupa pono mwa munahano, sepo ya mina ya zuho i ka tiya. (Maroma 15:4) Litaba zeo haki matangu fela. Kono ki litaba ze bonisa ze ne ezahezi luli kwa batu luli sina luna, ili ba ne ba kile ba pila ka nako ye ñwi luli mwa sibaka se siñwi luli. Ha lu nyakisiseñi hanyinyani mutala u li muñwi wa zuho ya pili ye bulezwi mwa Bibele.
11, 12. (a) Musali wa mbelwa wa kwa Sarepta na bile ni butata bufi, mi na ikutwile cwañi pili? (b) Mu taluse mo Jehova na tuselize musali wa mbelwa ka mupolofita Elia.
11 Mu kengeyele taba ye. Musali yo muñwi wa mbelwa wa kwa Sarepta na sa potezwi ki mupolofita Elia ka lisunda li sikai. Elia na pila mwa muzuzu wa kwahalimu a ndu ya musali yo. Lika ne li li t’ata ka nako yeo. Mwa naha ne ku na ni linanga ni lukupwe. Batu ba bañata ne ba sweli ku shwa. Jehova na sa file kale Elia m’ata a ku eza makazo ye ne ngile nako ye telele ya ku tusa mbelwa ya shebile yo bakeñisa tumelo ya hae. Mbelwa yo ni mwan’a hae ne ba tuha ba kena mwa lukupwe, ne se ba siyalezwi fela ki musulo u li muñwi, Mulimu ha fa Elia m’ata a ku eza makazo ya kuli bupi ni oli za bona li si ke za fela. Kono mbelwa yo a kenelwa ki butata bo butuna. Hañi-hañi butuku bwa kwaula mwan’a hae, mi a tuhela ku buyela. Mbelwa yo a tomoha pilu! Na sa siyamezwi kale, kono cwale u siiwa ki mwan’a hae wa libanda. Bakeñisa ku tomoha pilu kwa hae, a nyemela Elia ni Mulimu wa hae, Jehova! Mupolifita Elia na ezize cwañi?
12 Elia na si ka nyaza mbelwa yo ya na mu tameleza taba. Kono a mu bulelela kuli: “Ni fe mwan’a hao.” Ha sa kambamiselize mwana yo ya timezi kwa ndu ye kwahalimu, Elia a kuta-kutela ku lapela kuli mushimani a kutelwe ki bupilo. Jehova kih’a nga muhato! Elia a taba maswe ha bona mushimani yo ha kala ku buyela. Mushimani yo a tona, mi a kala ku pila. Mi Elia a tuluka ni yena, a mu tambeka mahe mi a li: “Bona mwan’a hao wa pila.” Mbelwa yo a taba maswe. Mi a li: “Cwale ni ka ziba kuli u munna wa Mulimu, ni kuli linzwi la [Muñ’a] Bupilo le li mwa mulomo wa hao ki la niti.” (1 Malena 17:8-24) Tumelo ya hae ku Jehova ni ku Elia ya tiiswa hahulu ku fita kwa makalelo.
13. Ki kabakalañi taba ya mushimani ya na zusizwe ki Elia ha i lu omba-omba kacenu?
13 Haiba mu nahanisisa taba yeo, mu ka omba-ombiwa hahulu. Kwa iponahalela hande fo ku sweu kuli Jehova wa kona ku fenya sila sa luna, lona lifu! Mu nahane fela batu ba bañata-ñata fa lifasi mo ba ka tabela ka nako ya zuho ya bafu inge mwa na tabezi mbelwa yani! Mahalimu ni ona a ka taba Jehova ha ka itusisa Mwan’a hae kwa ku zusa bafu lifasi kamukana. (Joani 5:28, 29) Kana mu na ni ye mu lata ya timezi? Mwa kona ku taba hahulu ku ziba kuli Jehova wa kona ku kutiseza bafu kwa bupilo ni kuli u ka eza cwalo luli!
Sepo ya Zuho I Ama Cwañi Bupilo bwa Mina?
14. Sepo ya zuho i kona ku ama cwañi bupilo bwa mina?
14 Sepo ya zuho i kona ku ama cwañi mupilelo wa mina cwale? Sepo yeo ya kona ku mi tiisa ha mu talimana ni maziyezi, matata, nyandiso, kamba likozi. Satani u bata kuli mu sabe hahulu lifu kuli mane mu lisele ku sepahala ku Mulimu. Mu hupule kuli Satani na ize ku Jehova: “Mutu s’a sweli kaufela wa si fana, kuli a pilise bupilo bwa hae!” (Jobo 2:4) Ka ku bulela cwalo, Satani na munjuzi luna kaufela, ku kopanyeleza cwalo ni mina. Kana ki niti kuli mu ka lisela ku sebeleza Mulimu ha mu tahelwa ki kozi? Ku nahanisisa sepo ya zuho ku ka mi tusa ku tundamena ku eza tato ya Ndat’a mina wa kwa lihalimu.
15. Manzwi a Jesu a’ kwa Mateu 10:28 a kona ku lu omba-omba cwañi ha lu ba mwa kozi?
15 Jesu na ize: ‘Mu si ke mwa saba ba ba bulaya mubili, ba ba tokwa mata a ku bulaya moyo; kono mu sabe ya na ni mata a ku bulaelela moyo ni mubili mwa Gehena.’ (Mateu 10:28, NW) Ha lu swaneli ku saba Satani kamba bayemeli ba hae ba ba fa lifasi. Ki niti kuli ba bañwi ku bona ba kona ku lu holofaza, nihaiba ku lu bulaya. Kono niha ba ka lu bulaya, ha lu na ku shwa ku ya ku ile. Jehova wa kona ku felisa manyando kaufela a wezi batanga ba hae ba ba sepahala, nihaiba ku ba zusa kwa bafu, mi u ka eza cwalo. Jehova ki yena fela ye lu swanela ku saba ni ku kuteka. Ki yena fela ya na ni m’ata a ku felisa bupilo ni sepo ya bupilo bwa kwapili, ili ku bulaelela mubili ni moyo mwa Gehena. Kono ka litohonolo, Jehova ha lati kuli nto yeo i ezahale ku mina. (2 Pitrosi 3:9) Kacwalo sepo ya zuho i lu fa buikolwiso bwa kuli luna ka ku ba batanga ba Mulimu ha lu na ku saba se siñwi. Lu na ni sepo ya ku pila ku ya ku ile haiba lu zwelapili ku sepahala, mi ha ku na za kona ku eza Satani ni batanga ba hae ka za teñi.—Samu 118:6; Maheberu 13:6.
16. Sepo ya luna ya zuho i ama cwañi likonkwani ze lu toma?
16 Haiba luli lu sepile kuli bafu ba ka zuha, lu ka ba ni mubonelo o munde wa bupilo. Lwa ziba kuli “niha lu pila, niha lu shwa, lu ba Mulena.” (Maroma 14:7, 8) Kacwalo ha lu toma likonkwani, lu latelela kelezo ya Paulusi ye li: “Mu si ke mwa ya ka ku likanyisa lifasi le; kono mu fetuhe ka ku shemunwa mwa kutwisiso ya mina, kuli mu lemuhe se si latwa ki Mulimu kana ki sifi, se sinde, se si kateleha, se si petehile.” (Maroma 12:2) Batu ba bañata ba tukufalezwi ku peta ze ba lakaza kaufela, ni ku peta milelo ya bona kaufela. Bakeñisa kuli ba nga bupilo ku ba bo bu kuswani, ba sweli ku ndongwama minyaka, mi ni ko ba li balapeli, bulapeli bwa bona ha bu lumelelani ni ‘tato ya Mulimu ye petehile.’
17, 18. (a) Linzwi la Jehova li bonisa cwañi ka za bukuswani bwa mazazi a bupilo bwa batu, mi Mulimu yena u bata kuli lu pile nako ye kuma kai? (b) Kiñi se si lu susueza ku lumbeka Jehova zazi ni zazi?
17 Ki niti mazazi a luna a bupilo ki a makuswani. “Bupilo bwa luna bu fela kapili,” mwendi lilimo ze 70 kamba 80, “mi lu fufela ko.” (Samu 90:10) Batu ha ba pili nako ye telele mi ba swana sina bucwañi, muluti, ni nto ya mbango. (Samu 103:15; 144:3, 4) Kono Mulimu na si ka lela kuli lu pile nako ye kuswani ni kuli hamulaho wa ku ba ni butali ni zibo mwa bupilo bwa luna, lu ponganiswe ki matuku ni ku fela ku shwa. Kono ha na bupile batu na ba file takazo ya ku pila ku ya ku ile. Bibele i lu bulelela kuli: “U beile mwa pilu ya mutu zibo ya linako ze sa feli.” (Muekelesia 3:11) Kana Mulimu wa kona ku eza situhu sa ku lu fa takazo yeo ni ku i paleliswa ku petahala? Kutokwa ni hanyinyani, kakuli “Mulimu u lilato.” (1 Joani 4:8) U ka zusa batu ba ba shilwe ilikuli ba kone ku pila ku ya ku ile.
18 Bafu ba ka zuha, mi kacwalo lu na ni sepo ya ku pila kwapili. Ha lu lukeli ku ikutwa kuli lu na ni ku peta ze lu kona kaufela ka nako ya cwale. Mi ha lu lukeli ku patehiswa ki lika “za lifasi le.” (1 Makorinte 7:29-31; 1 Joani 2:17) Luna ha lu swani ni ba ba si na sepo, kakuli lu na ni tohonolo ya ku ziba kuli ha lu ka zwelapili ku sepahala ku Jehova Mulimu, lu ka ikola bupilo ku ya ku ile inze lu mu lumbeka. Kacwalo, haike lu lumbekeñi Jehova zazi ni zazi ka mo lu konela kaufela, yena ya lu kolwisa kuli bafu ba ka zuha luli!
Ne Mu Ka Alaba Cwañi?
• Lu swanela ku ikutwa cwañi ka za zuho ya bafu?
• Ki lifi lisupo ze paka kuli bafu ba ka zuha luli?
• Mu ka kona cwañi ku omba-ombiwa ki sepo ya zuho?
• Sepo ya zuho i kona ku ama cwañi mupilelo wa mina?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 28]
Jobo na ziba kuli Jehova u shukelwa ku zusa ba ba lukile kwa bafu
[Siswaniso se si fa likepe 29]
“Bona mwan’a hao wa pila”