Tulo Mwa Kuta Ye Tuna ya kwa Yurope

KA LA 11 JANUARY, 2007, kuta ye tuna ya kwa Yurope (European Court of Human Rights) mwa Strasbourg, kwa France, ne i file katulo ya ku yemela Lipaki za Jehova mwa Russia. Lipaki bao ne ba zekiswa ki naha ya Russia. Katulo yeo ne li ya kuli Lipaki za Jehova ba na ni tukuluho ya ku lapela ni kuli ba na ni tukelo ya ku atulwa ku si na saluluti. Ha lu nyakisiseñi mo ne ku tahezi kuli Lipaki ba zekiswe.

Mwa tolopo ya Chelyabinsk, mwa Russia, ku na ni puteho ya Lipaki za Jehova. Buñata bwa Lipaki mwa puteho yeo ki bosusu. Ne ba kopanelanga mwa muyaho wa ku lifela fa koleji. La Sunda, 16 April, 2000 musali ya li muina-situlo wa katengo ka ka talima za litukelo za batu (Human Rights Commission) ni ba bahulu ba mapokola ba babeli ku beya cwalo ni mupokola ba taha ku to kwala mukopano wa Lipaki bao. Bakeñisa kuli muina-situlo y’o n’a na ni sobozi, mukopano wa Lipaki wo ne u yemisizwe ka mulatu wa buhata wa kuli mukopano wo ne u si ka lumelezwa ka mulao. Mi ka la 1 May, 2000, Lipaki ba tuheliswa ku itusisa muyaho mo ne ba kopanelanga.

Lipaki za Jehova ba isa pilaelo ku muzekisi wa mwa kuta ya mwa Chelyabinsk, kono ha ku na ze ne ezizwe. Mulao wa Russia ni mulao wa Yurope (Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms) u fa tukuluho ya ku lapela ni tukuluho ya ku kopana. Kabakaleo, Lipaki ba isa pilaelo ya bona kwa kuta ya sikiliti mi hamulaho ba ipileza kwa kuta ya provinsi. La 30 July, 1999, kuta ye tuna ya mwa Russia ne i kile ya talima taba ye ñwi hape mi ne i atuzi kuli, ‘Mulao wa Russia fa taba ya tukuluho ya za bulapeli ni ya mikopano ya bulapeli u bonisa kuli bulapeli ha bu tokwi ku kupa tumelezo kwa muuso kuli bu eze mikopano ya bulapeli mwa miyaho ye lukiselizwe mulelo wo.’ Ku si na taba ni katulo ye ne filwe mwa taba yeo, lipilaelo ze ne ba isize Lipaki kwa kuta ya sikitili ni ya provinsi ne li hanilwe.

La 17 December  2001, taba ya Lipaki ne i isizwe kwa kuta ye tuna ya kwa Yurope. Taba yeo ya talimwa la 9 September, 2004. Litaba ze latelela ki ze ñwi ze ne bulezwi mwa katulo ye ne filwe ki kuta yeo:

“Kuta i fumani kuli tukelo ya Lipaki ya ku lapela ne i lwanisizwe, kakuli la 16 April, 2000, babeleki ba Muuso ne ba kaulelize mukopano wa bona.”

“Ha ku na mulao ni o mukana o lumeleza ku tuhelisa mukopano wa bulapeli o ezezwa mwa muyaho o lifelwa ka swanelo.”

“[Kuta ye] ya lumelelana ni katulo ye ne filwe ki Kuta ye Tuna ya mwa Russia ya kuli bulapeli ha bu tokwi ku kupa tumelezo kwa muuso kamba ku zibisa muuso kuli bu eze mikopano.”

“Kacwalo muina-situlo ni batu ba hae ne ba lobile mulao wa tukuluho ya bulapeli, (Article 9 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms) ha ne ba kaulelize mukopano wa Lipaki la 16 April, 2000.”

“Kuta i fumani kuli kuta ya sikiliti ni ya provinsi li palezwi . . . ku atula ku si na sobozi. Likuta zeo . . . li lobile mulao wa ku atula ku si na saluluti” (Article 6 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms).

Lipaki za Jehova ba itumela ku Mulimu ya ba file tulo mwa kuta ye tuna. (Samu 98:1) Katulo yeo i ka tusa cwañi? Joseph K. Grieboski, mueteleli wa kopano ye talima za bulapeli ni za milao, n’a ize: “Katulo ye i yemela tukelo ya ku lapela mi i ka tusa bulapeli kaufela mwa Yurope, kakuli katulo yeo i ka latelelwa ki linaha kaufela ze zamaiswa ki kuta ye tuna ya European Court of Human Rights.”