Kana ku Ya kwa Mupato Ki Sisupo sa ku Ba Munna?

MWA libaka ze ñata, limbututu za bashimani li iswanga kwa mupato kabakala bukeni. Kono mwa libaka ze ñwi mona, bashimani ha ba yangi kwa mupato mwa bupilo bwa bona kaufela. Batu ba bañwi, ba ba cwale ka Majuda ni Mamozilemu, ba yanga kwa mupato kabakala bulapeli bwa bona isiñi kabakala bukeni fela.

Kono mwa macaba a mañwi mushimani kaufela u na ni ku ya kwa mupato ha fita fa ku ba munna. Hañata mushimani u iswanga kwa mupato wa sizo, mi teñi ko, u yo sehululwanga ni ku bulukiwa teñi ka lisunda ku fitela a fola a sa bonwi ki ba mwahae. Ku yona nako yeo, mushimani u lutiwanga ku mamela lizo ze ñwi ni ku lutiwa mupilelo wa sinna. Kana kwa swanela ku eza mupato wa mufuta wo ka mulelo wa ku bonisa kuli mushimani se li munna? Ha lu nyakisiseñi ze i bulela Bibele ka za mubonelo wa Mulimu fa taba yeo.—Liproverbia 3:5, 6.

Mubonelo wa Mulimu fa Taba ya Mupato

Macaba a mañwi a ikale, a cwale ka Maegepita, ni ona na isanga bashimani kwa mupato. Kono Abrahama na si ka pepelwa mwa sizo sa mufuta wo. Mane Abrahama na pilile buñata bwa lilimo za bupilo bwa hae a si ka ya kwa mupato. Kono niha na si ka ya kwa mupato, Abrahama na bonisize kuli ki munna ya bundume. Yena ni sikwatanyana sa banna ba n’a li ni bona, ne ba konile ku londota ni ku yo koma limpi za malena ba bane ba ne ba hapile muhabo yena Lota. (Genese 14:8-16) Ibata iba hamulaho wa lilimo ze 14 ku zwa fo, Mulimu a laela Abrahama ku kena mwa mupato ni ba ndu ya hae kaufela. Ki kabakalañi Mulimu ha na ezize cwalo?

Mulimu na si ka fa taelo yeo ka mulelo wa ku bonisa kuli Abrahama na se a li munna. Kakuli esi Abrahama ka nako yeo na sa na ni lilimo ze 99! (Genese 17:1, 26, 27) Kono Mulimu na file libaka la na fezi taelo yeo, ka ku bulela kuli: ‘Mu isehulule, kuli i be poniso ya bulikani bwa ka ni mina.’ (Genese 17:11) Bulikani bwa na itamile Mulimu ni Abrahama bo, ne bu kopanyeleza ni sepiso ya Mulimu ya kuli na ka fuyaula “mishobo kamukana ya lifasi” ka Abrahama. (Genese 12:2, 3) Kona kuli Mulimu na sa ngi kuli ku kena mwa mupato ki sisupo sa ku ba munna. Batu ne ba kenanga mwa mupato ka mulelo wa ku bonisa kuli n’e li Maisilaele ba ne ba simuluha ku Abrahama, ba ne ba na ni tohonolo ya ku fiwa “Manzwi a Mulimu.”—Maroma 3:1, 2.

Hasamulaho sicaba sa Isilaele sa amuhiwa tohonolo yeo kakuli ne si hanile Jesu Kreste yena Peu tota ya Abrahama. Kacwalo Maisilaele ba haniwa ki Mulimu, mi ku kena kwa bona mwa mupato ne se ku si na taluso ku yena. Kono Bakreste ba bañwi mwa linako za baapositola ne ba ñañelezi kuli Mulimu na sa tokwa kuli batu ba kene mwa mupato. (Likezo 11:2, 3; 15:5) Ki kabakaleo muapositola Paulusi ha na lumile Tite ku yo ‘feleleza litaba ze ne si ka lukiswa’ mwa liputeho ze fitana-fitana. Paulusi na ñolezi Tite ka za ye ñwi ya litaba zeo ze ne tokwa ku lukiswa, a li: “Ku na ni ba bañata, sihulu ku ba mupato, ba ba li mangulunde, ba ba bulela ze si na tuso, ba ba  puma batu; batu ba, ba swanezi ku tibiwa milomo; ki batu ba ba shandaula mandu-tuna ka ku luta ze sa swaneli, kuli ba fumane kwateñi bufumu bo bu si ka luka.”—Tite 1:5, 10, 11.

Kelezo ya Paulusi yeo i sa sebeza ni ku luna kacenu. Ne i ka ba ku lwanisa ze i bulela Bibele Mukreste wa niti ha na ka akaleza kuli mwan’a yo muñwi a iswe kwa mupato. Ku fita ku “ikenya mwa litaba za ba bañwi,” Mukreste u ka tuhelela bashemi ba mwana yo ku eza katulo. (1 Pitrosi 4:15) Paulusi hape na etelezwi ki moya wa Mulimu ku ñola za mupato wa mwa Mulao o no filwe ku Mushe, a li: “Mutu haiba u bizizwe a keni kale mwa mupato, a si ke a ikeza inge h’a si ka kena mwateñi. Mutu, haiba u bizizwe kwand’a mupato, a si ke a y’o kena mwateñi. Mupato hasi se siñwi, ni ku tokwa mupato, hasi se siñwi. Taba ki ku ya ka milao ya Mulimu. Mutu kaufela a ine mwa bupilo bw’a n’a inzi ku bona nako y’a bizizwe.”—1 Makorinte 7:18-20.

Ku Cwañi ka za Mipato ya Sizo?

Ku cwañi haiba bashemi ba ba li Bakreste ba keta ku isa bana ba bona kwa mupato? Kana Bibele ya lumeleza kuli ba ise bana ba bona kwa mupato wa sizo? Ki ze ñata ze ezahalanga kwa mipato ya sizo kwand’a ku sehululwa fela. Mushimani yo ya ile kwa mupato u ka feza lisunda ze ñata a nz’a swalisana hahulu ni mitangana ni baluti ba ba sa lapeli Jehova. Hape ku na ni lika ze ñata ze lutiwanga kwa mipato ya sizo ze sa lumelelani ni likuka ze pahami za muzamao ze ñozwi mwa Bibele. Bibele i eleza kuli: “Litwaelano ze maswe li sinya mikwa ye minde.”—1 Makorinte 15:33.

Ku zwa fo ku na ni likozi ze ezahalanga ku ba ba yanga kwa mipato yeo ya sizo. Mwa 2003, koranta ye bizwa South African Medical Journal ne i lemusize kuli: “Unumwaha hape ku ezahezi likozi ze tuna kwa mipato; mitai ye mituna ya makande mwa lifasi kaufela i patalalize lipiho za mafu ni likolofalo ze ezahezi. . . . Ka bukuswani, ‘mipato ya sizo’ yeo ya kacenu ha i na tuso, mi i tisa likozi.”

Kwanda likozi za kwa mubili, bashimani ba ba yanga kwa mipato yeo ya sizo hape ba kenanga mwa kozi ye tuna ya kwa moya. Lituto ze lutiwanga ni likezo ze ezahalanga kwa mipato ya sizo yeo li swalisani ni tumelo ya mioya ni ya balimu. Ka mutala, ku fita ku itumelela kuli likozi ze ezahalanga kwa mipato ya sizo li tiswanga ki kutokwa makete ni kutokwa tokomelo kwa basehululi, batu ba bañata ba lumela kuli likozi zeo li tiswanga ki ku loiwa kamba kabakala ku halifisa balimu. Bibele i hanisa ku swalisana ni bulapeli bwa buhata, i li: “Mu si ke mwa lwala coko i liñwi ni ba ba sa lumeli. Kakuli twaelano ki ifi ya se si lukile ni bukopo? Ni liseli li na ni kopano mañi ni lififi? . . . Hakubacwalo, mu zwe ku bona, mi mu kauhane, ku bulela Mulena; mu si ke mwa swala se si masila, mi ni ka mi amuhela.” (2 Makorinte 6:14-17) Kabakala kelezo yeo, ha ku si ka luka kuli bashemi ba ba li Bakreste ba ise bana ba bona kwa mipato ya sizo yeo.

Bakreste Ba Nga Kuli Munna Luli ki Ya Cwañi?

Ku kena mwa mupato kamba kutokwa, ha ku bisi mutu ku ba munna luli. Se ba tokwa hahulu Bakreste ba niti ki ku lumelelwa ki Mulimu, isiñi “ku lumelelwa ka za nama.”—Magalata 6:12.

Kono kuli Mukreste a lumelelwe ki Mulimu, u swanela ku ‘kenya pilu ya hae mwa mupato.’ (Deuteronoma 10:16; 30:6; Mateu 5:8) Mupato wa pilu haki wa mbeli, kono ki wa ku hanyeza litakazo ze maswe ni mihupulo ya buikuhumuso, ye cwale ka muhupulo wa kuli mutu ya keni mwa mupato u fita ba bañwi. Mukreste u kona ku bonisa kuli ki munna luli haiba a zwelapili ku itiisa mwa miliko ni ku ‘tiya mwa tumelo’ ibe kuli u keni mwa mupato kamba kutokwa.—1 Makorinte 16:13; Jakobo 1:12.