Ku Beya Miselo Ya Kwa Moya Mwa Bucembele

‘Ba ba calilwe mwa Ndu ya Muñ’a Bupilo ba ka beya miselo ni mwa bucembele bo butuna bwa bona.’—SAMU 92:13, 14.

1, 2. (a) Bucembele bu taluswanga cwañi? (b) Mañolo a sepisañi ka za bumaswe bo bu tiswa ki sibi sa Adama?

LINZWI la bucembele li mi hupulisa nto mañi? Litalo le li kokonyani? Ku sa utwela fakaufi? Ku fokola? Kamba butata bo buñwi bwa “mazazi a maswe” a bucembele a’ talusizwe kwa Muekelesia 12:1-7? Haiba ki cwalo, u zibe mu tokwa ku hupula kuli ze talusizwe kwa Muekelesia kauhanyo 12 ka za busupali, haki zona za n’a lelile Mubupi wa luna Jehova Mulimu, kono kona mo li bezi lika kabakala sibi sa Adama.—Maroma 5:12.

² Busupali ka sibili haki sikuto, kakuli mutu h’a zwelapili ku pila, lilimo ni zona li ka shenya. Mane lika kaufela ze pila li tokwa ku hula. Bumaswe bo bu bile teñi ka lilimo ze 6,000 ze felile ze ba pilile batu mwa sibi bu ka tuha bu libalwa, mi batu kaufela ba ba ipeile ku Mulimu ba ka ikola bupilo ka mo ne bu lukiselizwe, ku si na ku utwa butuku bwa busupali ni lifu. (Genese 1:28; Sinulo 21:4, 5) Ka nako yeo, “ha ku na mutu . . . ya ka ipulela kuli: Na kula.” (Isaya 33:24) Basupali ba ka kutela kwa mazazi a bona a “bucaha” mi nama ya bona “ikaba ye nde ku fita ya mwanana.” (Jobo 33:25) Kono ka nako ya cwale, kaufel’a luna lu na ni sibi se lu hozize ku mushemi wa luna Adama. Nihakulicwalo, batanga ba Jehova ba fuyaulwa ka linzila ze ñata ha ba nze ba supala.

3. Bakreste ba kona cwañi ku ‘beya miselo ni mwa bucembele bo butuna bwa bona’?

³ Linzwi la Mulimu li lu kolwisa kuli ‘ba ba calilwe mwa Ndu ya Muñ’a Bupilo ba ka beya miselo ni mwa bucembele bo butuna bwa bona.’ (Samu 92:13, 14) Ka manzwi ao, Samu yeo i talusa taba ya niti ya kuli batanga ba Mulimu ba ba sepahala ba kona ku zwelapili ku hula, ku tiya, ni ku beya miselo kwa moya, niha ba nze ba fokola kwa mubili. Mitala ye miñata ya mwa Bibele ni ya mwa miteñi ye i paka cwalo luli.

“N’a Sa Zwi mwa Tempele”

4. Anna, mupolofita wa musali n’a bonisize cwañi busepahali ku Mulimu, mi n’a fuyauzwi cwañi?

⁴ Ha mu nyakisise mutala wa Anna, mupolofita wa musali. Ni ha n’a na ni myaha ye 84, “n’a sa zwi mwa Tempele, n’a nz’a sebeleza Mulimu busihu ni musihali ka ku itima lico ni ka ku lapela.” Bakeñisa kuli bondat’ahe ne si Malivi kono ne li ba “lusika lwa Asere,” Anna n’a sa koni ku pila luli kwa tempele. Mu nahane fela buikatazo bwa n’a ezanga kuli a  be kwa tempele ka zazi ni zazi ku zwa ka nako ya matabelo a kakusasana ku isa ka nako ya matabelo a manzibwana! Kono bakeñisa ku sepahala kwa hae, Anna n’a fuyauzwi hahulu. N’a bile ni tohonolo ya ku bona Jesu ya n’a li mbututu muta bo Josefa ni Maria ne ba mu isize kwa tempele ku yo mu tahisa ku Jehova ka ku ya ka Mulao. A mano bona Jesu, Anna “a lumba Mulimu; mi a bulela za Jesu kwa batu kaufela ba ba libelezi ku liuluka kwa Jerusalema.”—Luka 2:22-24, 36-38; Numere 18:6, 7.

5, 6. Basupali ba bañata kacenu ba sweli ku bonisa cwañi moya wa n’a bonisize Anna?

⁵ Basupali ba bañata mwahal’a luna kacenu ba swana sina Anna kakuli ha ba yawi mikopano, mi ha ba tuheli ku lapela kuli bulapeli bwa niti bu zwelepili, kamba ku lisela ku kutaza taba ye nde. Muzwale yo muñwi ya mwa lilimo za ma-80 ya yanga kwa mikopano kamita ni musal’a hae n’a bulezi kuli: “Lu na ni mukwa wa ku yanga kwa mikopano. Ha lu lati ku ba ko kuñwi ku sili. Ko ba inzi batu ba Mulimu, ki kona ko lu bata ku ba ni luna. Ki kona ko lu tabela luli ku ba.” Wo ki mutala o munde ku luna kaufela.—Maheberu 10:24, 25.

⁶ Mbelwa yo muñwi ya zamaela mwa lilimo za ma-80 wa libizo la Jean u li: “Ni tabela ku eza lika kaufela ze ni kona ku eza ze ama bulapeli.” U zwelapili u li: “Fokuñwi na zwafanga luli. Kono ha ni batangi kuli mutu kaufela ya ni bona a zwafe ni yena.” Ka tabo ye tuna, bo Jean ne ba talusize mo ba ikolelanga ku pota kwa linaha ze ñwi kuli ba yo tiisana ni ba bañwi kwa moya. Cwanoñu fa ne ba taluselize balikani ba bona kuli: “Ha ni sa bata ku buha lika cwale; ni bata ku ya mwa simu!” Nihaike ne ba sa zibi puo ya kwa naha yeo ko ne ba ile, bo Jean ne ba konile ku ikambota ni batu litaba za mwa Bibele. Ku zwaf’o, ka lilimo ze ñata, ne ba inzi mwa puteho ye ne li mwa butokwi, nihaike ku ba mwa puteho yeo ne ku tokwa kuli ba itute puo i sili ni ku zamayanga hora mutumbi ku ya kwa mikopano.

Ku Sa Fokola mwa Munahano

7. Mwa busupali bwa hae, Mushe n’a bonisize cwañi takazo ya hae ya ku hula mwa zibo ya Mulimu?

⁷ Mwa myaha ye miñata ku na ni zibo. (Jobo 12:12) Kono ku hula kwa kwa moya ha ku tahi kabakala lilimo ze ñata. Kacwalo, ku fita ku itinga fela fa zibo ye ba na ni yona, batanga ba Mulimu ba ba sepahala ba swanela ku lika ka t’ata ku ‘ekeza kwa zibo ya bona’ ha ba nze ba hula. (Liproverbia 9:9) Jehova ha n’a lumile Mushe, Mushe n’a li wa myaha ye 80. (Exoda 7:7) Mwa miteñi ya hae, ku bonahala kuli haki ba bañata ba ne ba pilanga myaha ye kuma f’o, kakuli n’a kile a ñola kuli: “Bupilo bwa luna, mazazi a bona a eza myaha ye mashumi aketalizoho ka a mabeli, ku ba ba tiile ki myaha ye mashumi aketa-lizoho ka a malalu.” (Samu 90:10) Nihakulicwalo, Mushe n’a si ka ikutwa kuli n’a supezi hahulu mi n’a sa koni ku ituta. Hamulaho wa ku sebeleza Mulimu ni ku ba ni buikalabelo bo butuna ni matohonolo a mañata, Mushe n’a ikupezi ku Jehova kuli: “U ni bonise linzila za hao, kuli ni ku zibe maikuto a hao.” (Exoda 33:13) Mushe n’a bata kamita kuli silikani sa hae ni Jehova si zwelepili ku hula.

8. Daniele n’a bonisize cwañi kuli n’a si ka fokola ha n’a li mwa lilimo za ma-90, mi n’a fuyauzwi cwañi?

⁸ Mupolofita Daniele, mwendi ha n’a zamaela mwa lilimo za hae za ma-90, n’a sa ituta ni ku yeya mañolo a kenile. Za n’a fumani mwa ku bala kwa hae “libuka” mwendi ze cwale ka Livitike, Isaya, Jeremia, Hosea, ni Amosi, ne li mu susuelize kuli a lapele ka t’ata ku Jehova. (Daniele 9:1, 2) Mi kabakala tapelo ya hae yeo, Jehova n’a mu file litaba za ku taha kwa Mesiya ni za mo bu ka bela bulapeli bo bu kenile kwapili.—Daniele 9:20-27.

9, 10. Ba bañwi ba ezizeñi kuli ba si ke ba fokola mwa munahano?

⁹ Sina Mushe ni Daniele, lwa kona ku sa fokola  mwa munahano haiba lu zwelapili ku tokomela litaba za kwa moya mwa bupilo bwa luna kaufela. Mi ba bañata ba sweli ku eza hona cwalo. Eluda ya bizwa Worth u mwa lilimo za ma-80 mi ha si ka tuhela ku ifepa ka lico za sweli ku sula “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso.” (Mateu 24:45) U bulela cwana u li: “Hasi mo ni latela niti, mi ni tabiswa ki ku bona liseli ha li ya li ekezeha.” (Liproverbia 4:18) Hape ku na ni bo Fred ba ba bile mwa sebelezo ya nako kaufela ka lilimo ze 60. Bona ba fumani kuli ku ikambota lika za mwa Bibele ni balumeli sina bona kwa ba tiisa luli kwa moya. Ba bulela cwana ba li: “Bibele ha i swaneli ku zwa mwa munahano wa ka. Haiba mutu a ituta hahulu Bibele ni ku bona teñi kuli nto ni nto ya ituta i lumelelana ni ‘mutala wa litaba ze pilisa,’ fohe ha na ku ba ni litaba fela ze sa swalisani. U ka bona litaba kaufela mo li swalisanela hande.”—2 Timotea 1:13.

¹⁰ Busupali ha bu swaneli ku tibela mutu ku ituta lika ze nca kamba ze t’ata. Batu ba se ba zamaela mwa lilimo za ma-60, 70, ni 80 ba konile ku ituta ku bala ni ku ñola mi ba bañwi ba itutile lipuo li sili. Lipaki za Jehova ba bañwi ba itutile lipuo ka mulelo wa ku shaela taba ye nde kwa batu ba ba zwa kwa linaha li sili. (Mareka 13:10) Bo Harry ni bo musal’a bona ne ba li fakaufi ni ku kwanisa lilimo ze 70 ha ne ba ikatulezi ku yo tusa ku kutaza kwa batu ba ba bulela Siputukisi. Bo Harry ba li: “Niti kikuli mutu ha nze a supala, lika li ka mu bela t’ata.” Kono ka buikatazo ni ka tundamo, ne ba konile ku zamaisa lituto za Bibele mwa Siputukisi. Mi ka lilimo ze ñata, bo Harry ba konile ku fa lingambolo fa mukopano wa sikiliti mwa puo yeo ya Siputukisi.

11. Ki kabakalañi ha lu nyakisisize lika ze ba sweli ku peta basupali?

¹¹ Kono haki mañi ni mañi ya kona ku eza lika zeo. Kacwalo, ki kabakalañi ha lu nyakisisize lika ze ba petile basupali ba bañwi? Haki ka mulelo wa ku susueza mañi ni mañi kuli a satalale ku eza lika ze swana. Lu li nyakisiselize za n’a bulezi muapositola Paulusi mwa liñolo la n’a ñolezi Bakreste ba Maheberu ka za maeluda ba puteho ba ba sepahala. N’a ize: “Mu likanyise tumelo ya bona, mi mu lemuhe mafelelezo a bupilo bwa bona.” (Maheberu 13:7) Ha lu nahanisisa mitala ya basupali bao, lu susuezwa ku likanyisa tumelo ya bona ye tiile ye ba konisa ku itiisa mwa sebelezo ya Mulimu. Bo Harry ba ba na ni lilimo ze 87 ba talusa ze ba susuezanga ba li: “Ha ni sa pila, ni bata ku sebeleza Jehova ka m’ata a ka kaufela.” Bo Fred be se lu bulezi kale ba tabile hahulu ku sebeleza fa Betele. Ba li: “Mutu u na ni ku fumana nzila ye nde ya ku sebeleza ka yona Jehova ni ku zwelapili ku eza cwalo.”

Tukufalelo Miinelo Niha I Cinca

12, 13. Barizilai n’a bonisize cwañi moya o munde ku si na taba kuli n’a li musupali?

¹² Bupilo bwa mapongo bwa kataza. Nihakulicwalo, mutu u sa kona ku tukufalelwa niha na ni mapongo. Barizilai wa kwa Giliadi n’a tomile mutala o munde mwa taba yeo.  Niha n’a supezi hahulu ka ku ba wa myaha ye 80, n’a file Davida ni mpi ya hae lico ni malobalo ka nako ya petuho ya Abisalomi. Davida ha kutela kwa Jerusalema, Barizilai n’a sindeketile mulena ni mpi ya hae ku yo ba silisa Jordani. Davida a kupa Barizilai kuli a ye ni yena kwa Jerusalema ku yo ba mwa kuta ya mulena. Barizilai n’a alabile cwañi Davida? N’a ize: “Kacenu ni feza myaha ye 80. Kana ni sa na ni mo ni ka ketela se si munati ku se si baba? kamba mutang’a hao u sa na ni mw’a ka utwela mwahanu se ni ca, kamba se ni nwa? ni ku utwa, kana ni sa kona ku utwa manzwi a banna ni a basali ba ba opela? . . . Kono mutang’a hao, Kimihami, ki yo, u ka sila ni mulena muñ a ka; yena u mu eze m’o latela kaufela.”—2 Samuele 17:27-29; 19:31-40.

¹³ Ku si na taba ni busupali bwa hae, Barizilai n’a ezize ka mwa n’a konela kaufela kuli a tuse mulena ya tozizwe ki Jehova. Nihaike kuli n’a sa supezi hahulu mi n’a sa zibi mwa ku ketela se si munati ku se si baba mi meto a hae n’a sa boni hande, n’a si ka zwafa. Mane ka ku keta Kimihami kuli a fiwe tohonolo ya n’a swanela ku fiwa yena, Barizilai n’a patuluzi kuli ne li mutu ya cwañi. Ka ku swana sina Barizilai, basupali ba bañata kacenu ha ba na buitati kono ba na ni sishemo ku ba bañwi. Ba sweli ku eza ka mo ba konela kaufela ku zwisezapili bulapeli bwa niti, ka ku ziba kuli “Mulimu u tabela matabelo a cwalo.” Lu na ni tohonolo hakalo ku ba ni basepahali ba ba cwalo!—Maheberu 13:16.

14. Busupali bwa Davida bu bisa cwañi manzwi a ñozwi kwa Samu 37:23-25 ku ba ni taluso ye tuna?

¹⁴ Davida n’a kopani ni miinelo ye fitana-fitana ka lilimo ze ñata, kono n’a si ka lisela ku kolwa kuli lilato la Jehova kwa batanga ba hae ba ba sepahali ha li foli. Nakonyana pili a si ka shwa kale, Davida n’a opezi pina ye se li Samu 37 mwa Bibele. Mu eze fela inge ba ba bona Davida ki yo u inzi fafasi, wa liza harepa ya hae ni ku opela manzwi a, a’ li: “[Muñ’a] Bupilo u tiisa mizamao ya mutu ya lukile, mi u lumelela nzila ya hae. Nih’a wa, h’a wi muwelela luli, kakuli [Muñ’a] Bupilo u mu swala kwa lizoho. Ni kile na ba mucaha, mi cwale se ni supezi; bo, ha ni si ka bona ya na ni niti a tuhelwa, a yumbwa, kamba bana ba hae ku pila ka ku ikupela buhobe.” (Samu 37:23-25) Jehova n’a boni teñi kuli buhulu bwa Davida bwa boniswa mwa samu ye ya mwa Bibele. Kacwalo, maikuto a Davida ao a na ni taluso ye tuna hahulu!

15. Muapositola Joani n’a tomile cwañi mutala o munde wa busepahali ku si na taba ni miinelo ya n’a kopani ni yona ni busupali?

¹⁵ Mutala o muñwi o munde ki wa muapositola Joani ya n’a itiisize ku si na taba ni miinelo ya n’a kopani ni yona ni busupali bwa hae. Hamulaho wa ku sebeleza Mulimu ka lilimo ze bat’o ba ze 70, Joani n’a lelekezwi kwa sooli se si bizwa Patmosi “kabakala Linzwi la Mulimu, ni kabakala ku paka Jesu.” (Sinulo 1:9) Niteñi, na si ka tuhela ku sebeza. Mane libuka kaufela za n’a ñozi Joani ze mwa Bibele n’a li ñolezi mwa busupali bwa hae. Ha n’a inzi kwa Patmosi, n’a filwe Sinulo ye kakamalisa, mi a i ñola hande ka bukwala. (Sinulo 1:1, 2) Ku bulelwanga kuli n’a zusizwe mwa tolongo mwa puso ya Mulena Nerva wa Roma. Mi hamulaho wa fo, ibata iba ka 98 C.E., mwendi ha n’a zamaela mwa lilimo za ma-90 kamba 100, Joani n’a  ñozi buka ya Joani ni mañolo a Joani wa pili, Joani wa bubeli, ni Joani wa bulalu.

Mutala wa ku Sa Zikinyeha

16. Ba ba sa koni ku bulela ba kona ku bonisa cwañi tumelo ya bona ku Jehova?

¹⁶ Mutu u kona ku kopana ni matata a fapahana-fapahana. Ka mutala, ba bañwi ha ba sa kona nihaiba ku bulela hande. Kono ba sa itebuha lilato ni sishemo sa Mulimu. Niha ba sa koni ku bulela, mwa lipilu za bona ba bulelela Jehova ba li: “Hasi mo ni latela mulao wa hao! Na u nahana musihali kaufela.” (Samu 119:97) Mi yena Jehova wa ziba “ba ba tokomela Libizo la hae” mi wa itebuha kuli bona ba shutanela kwahule ni bolule-lule, ba ba sa isi pilu kwa linzila za hae. (Malaki 3:16; Samu 10:4) Kwa omba-omba luli ku ziba kuli Jehova wa tabela ku bona ze lu nahana mwa lipilu!—1 Makolonika 28:9; Samu 19:14.

17. Batanga ba Jehova ba ba sebelize nako ye telele ba konile ku eza nto mañi ye ipitezi?

¹⁷ Nto ye lu sa swaneli ku libala ki ya kuli ba ba sebelelize Jehova ka busepahali ka lilimo-limo ha ba si ka zikinyeha kono ba itiisize mi yeo ki nto ye ipitezi. Jesu n’a ize: “Mu ka pilisa mioya ya mina ka ku tiya kwa mina.” (Luka 21:19) Mutu u tokwa ku itiisa kuli a to fumana bupilo bo bu sa feli. Mina ba ba “eza se si latwa ki Mulimu” ili ba ba itiisize mwa bupilo mwa kona ku libelela ku ‘fiwa se mu sepisizwe.’—Maheberu 10:36.

18. (a) Jehova u itebuhañi kwa basupali? (b) Lu ka nyakisisañi mwa taba ye tatama?

¹⁸ Jehova wa itebuha ze mu mu ezeza ku si na taba ni fo li kuma. Ku si na taba ni ze kona ku ezahala ku “mutu wa luna wa kwande” ha lu nze lu supala, ‘mutu wa mwahali’ yena wa kona ku shemunwa sinca ka zazi ni zazi. (2 Makorinte 4:16) Ha ku na kakanyo ya kuli Jehova wa itebuha ze mu mu ezelize kwamulaho, kono hape ki nto ye ikutwahalela hande-ndende kuli hape wa itebuha ze mu sweli ku ezeza libizo la hae ka nako ya cwale. (Maheberu 6:10) Mwa taba ye tatama, lu ka nyakisisa limbuyoti ze ñwi hape ze tiswa ki ku sepahala ko ku cwalo.

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

• Anna n’a tomezi mutala mañi basupali kacenu?

• Ki kabakalañi ha ku konwa ku bulelwa kuli busupali ha bu palelwisi mutu ku sebeleza Mulimu?

• Basupali ba kona cwañi ku zwelapili ku sepahala ku Mulimu?

• Jehova u nga cwañi sebelezo ya basupali?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Musupali Daniele n’a boni mwa “libuka” nako ya butanga bwa Juda

[Maswaniso a fa likepe 25]

Basupali ba bañata ha ba yawi mikopano, kamba ku lisela ku kutaza ni ku ituta