Ernst Glück U Peta Musebezi O Mutuna

LILIMO ze fitelela 300 kwamulaho, Ernst Glück na kalisize musebezi o ezizwe fela ki batu ba sikai. Na kalisize ku toloka Bibele mwa puo ya n’a sa zibi.

Glück na pepilwe ibata iba ka 1654 mwa toloponyana ya Wettin bukaufi ni Halle, kwa Germany. Bondat’ahe ne li bo pasita mwa keleke ya Lutheran, mi kona libaka Ernst ha na tabela ku ituta za Mulimu ha na sa li mutangana. Ha na li wa lilimo ze 21, a feza ku ituta za bulapeli kwa Germany mi a tutela kwa naha ye se bizwa Latvia cwale. Ka nako yeo, batu ba bañata ne ba si ka kena sikolo, mi ne ku si na hande libuka mwa puo ya bona. Glück na ñozi kuli: “Nako ye ni punya mwa naha mo inge ni sa li mucaha, na lemuha kuli keleke ya Latvia ne i si na Bibele . . . Mi kabakaleo na itama fapila Mulimu kuli ne ni ka ituta puo yeo ku fita ni i ziba hande.” Na ikatulezi kuli na ka tolokela batu ba kwa Latvia Bibele.

U Itukiseza Musebezi wa ku Toloka

Sibaka kwa na izo pila Glück ne si bizwa Livonia ka nako yeo mi sibaka seo ne si busiwa ki naha ya Sweden. Johannes Fischer ki yena ya na busa Latvia ka ku yemela mulena wa Sweden. Na bata kuli bana ba naha ba itute ku bala ni ku ñola ni kuli a fumanele fateñi mali. Glück na ambozi ni Fischer ka za ku toloka Bibele mwa puo ya si-Latvia. Fischer na na ni mushini o hatisa mwa tolopo ye tuna ya Riga. Fischer ha na ka hatisa Bibele ya si-Latvia, na ka kona ku tusa batu ku bala ni ku ñola ni ku fumanela fateñi mali. Kacwalo Fischer a kupa  Mulena Charles wa bu 11 kuli a lumeleze musebezi wo wa ku toloka. Mulena a lumela mi a sepisa kuli na ka u lifela. Liñolo le ne li nyatezwi ki Mulena ka la 31 August 1681, ne li bonisa kuli musebezi wo wa kona ku kalisa.

Zeo ha ne li ezahala, Glück na sweli ku itukiseza. Bakeñisa kuli na ziba Sijelemani, na kabe a tolokile Bibele mwa puo ya si-Latvia ku zwelela mwa Bibele ya Sijelemani ye ne tolokilwe kale ki Martin Luther. Kono Glück yena na bata ku toloka Bibele ye nepahezi, mi sa ituta Siheberu ni Sigerike sa kwa makalelo kuli a pete mulelo wo. Glück na sa zibi hande lipuo zeo ze ne itusisizwe ku ñola Bibele, kacwalo a ya kwa Hamburg, kwa Germany kuli a yo ituta Siheberu ni Sigerike. Teñi ko, ku bonahala kuli yo muhulu wa keleke ya Livonia wa libizo la Jānis Reiters na mu tusize ku ituta si-Latvia ni Sigerike se si itusisizwe kwa ku ñola Bibele.

Musebezi wa Hae U Tanda Lilimo na Lilimo

Glück ha sa felize ku ituta lipuo zeo ka 1680, a kutela kwa Latvia mi a yo ba pasita. Hamulahonyana, a kalisa ku toloka Bibele. Ka 1683, Glück a ketiwa ku ba pasita mwa keleke ye tuna ya Alūksne ye ne i tilo zibahala kuli kona kwa na ezelize musebezi wa ku toloka.

Ka nako yeo, mwa puo ya si-Latvia ne ku si na hande manzwi a talusa litaba ze bulezwi mwa Bibele. Kona libaka Glück fokuñwi ha na itusisize manzwi a Sijelemani mwa toloko ya hae. Kono na likile ka t’ata ku toloka Linzwi la Mulimu mwa si-Latvia se si utwahala, mi licaziba ba lumela kuli toloko ya hae ki ye nde luli. Glück mane na ipangezi manzwi a manca mi batu ba bañata mwa Latvia ba sa itusisa ona ni la kacenu le. Manzwi ao ki a cwale ka “mutala,” “mukiti,” “singangalume,” “ku twela,” ni ku “paka” taba mwa kuta.

Johannes Fischer na zibisanga mulena wa Sweden ka za mo ne u zamaela musebezi wa ku toloka, mi mañolo a ne ba ñolelananga a bonisa kuli ha ku to fitwanga ka 1689, Glück na sa tolokile Mañolo a Sigerike a Sikreste. Ka 1689, Glück na sa felize ku eza musebezituna wa ku toloka Bibele mukatumbi, mi musebezi wo ne u mu ngezi fela lilimo ze 8. * Nihaike ne  ku fitile nako ye telele kuli Bibele yeo i hatiswe, ka 1694, muuso wa lumeleza kuli Bibele ya si-Latvia i hasanywe.

Licaziba ba bañwi ba litaba za kale ha ba lumeli kuli Glück na tolokile Bibele ya si-Latvia a nosi. Ki niti kuli Glück na itusisize Bibele ya Luther kuli a eze lincinceho ze ñwi mwa Bibele ya hae. Kono lincinceho zeo ne li ze nyinyani fela. Kana ku na ni batu ba bañwi ba ne ba mu tusize ku toloka? Glück na na ni mutu ya na mu tusa ha na toloka, mi ba bañwi ne ba mu tusa ku bala ni ku tongola mafosisa mwa toloko ya hae. Kono ku bonahala kuli ne ba sa mu tusangi ku toloka luli. Kacwalo mwendi Glück na tolokanga fela a nosi.

Bibele ya na tolokile Glück ki ye ñwi ya libuka za pili ze ne ñozwi mwa si-Latvia, kono Bibele yeo ne i petile ze tuna ni ku fita. Cwale batu ba kwa Latvia ne se ba kona ku ipalela Linzwi la Mulimu mwa puo ya bona ni ku ituta litaba ze ne ka ba konisa ku ba ni bupilo bo bu sa feli. Ha ba si ka libala za kile a ba ezeza Ernst Glück. Ka lilimo ze fitelela 300, batu ba kwa Alūksne ba babalezi hande likota ze peli, ze zibahala kuli ki za Glück. Na cezi likota zeo hamulaho wa ku feza ku toloka Bibele ya si-Latvia. Kwa Alūksne ku na ni miziyamu ye nyinyani mo ku na ni Libibele ze shutana-shutana, mi ku zona ku na ni Bibele ya pili ye ne tolokilwe ki Glück. Mi fa siswaniso se si yemela tolopo ya Alūksne, ku bonisizwe Bibele ni silimo sa 1689, sona silimo sa feza Glück ku toloka Bibele.

Musebezi Wa Na Ezize Hamulaho

A sa fita fela mwa Latvia, Glück a kala ku ituta si-Russia. Ka 1699, na ñozi kuli na bata ku toloka Bibele mwa puo yeo. Mwa liñolo le liñwi la na ñozi ka 1702, na bonisize kuli na sa kalile ku bolosola Bibele ya si-Latvia. Kono ne se ku li t’ata ku toloka Bibele. Nihaike batu mwa Latvia ne ba pilile ka kozo ka nako ye telele, kwa tumbuka ndwa mwa naha yeo. Ka 1702, masole ba Russia ba tula masole ba Sweden ni ku hapa tolopo ya Alūksne. Glück ni lubasi lwa hae ba lundulelwa kwa Russia. * Mwa linako ze t’ata zeo, miputo ya Glück ya Bibele ye nca ya si-Latvia ni si-Russia ne i latehile. Ka 1705, Glück a timela inz’a li kwa Moscow.

Miputo yeo ya si-Latvia ni si-Russia ha ne i latehile, batu ne ba ikutwile kuli ne ba latehezwi ki nto ya butokwa luli. Kono batu kaufela ba ba bala Bibele ya si-Latvia ni la kacenu le ba sa tusiwa ki Bibele ya pili ya na tolokile Glück.

Ernst Glück ki yo muñwi fela wa batu ba bañata ba ne ba ezize musebezituna wa ku toloka Bibele mwa lipuo ze ñwi. Kacenu le, Bibele se i fumaneha ibat’o ba mwa lipuo kaufela za lifasi, mi batu cwale ba kona ku ituta niti ya Linzwi la Mulimu. Kaniti luli Jehova u zwelapili ku itibahaza kwa batu kaufela ka Libibele ze ñata ze hatisizwe mwa lipuo ze fitelela 2,000.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 13]

Bibele ya Glück

[Siswaniso se si fa likepe 14]

Lipaki za Jehova ba luta Bibele mwa tolopo mwa na tolokezi Bibele Glück