Kana ‘Mu Ka Zamaya Ka Moya’?
Kana ‘Mu Ka Zamaya Ka Moya’?
“Mu zamaye ka Moya, mi mu si ke mwa eza se si lakazwa ki nama.”—MAGALATA 5:16.
1. Lu kona ku felisa cwañi sabo ya kuli lu foselize moya?
KU NA ni ze lu kona ku eza kuli lu si ke lwa ba ni sabo ya kuli lu foselize moya o kenile wa Jehova. Ki ku eza za n’a bulezi muapositola Paulusi kuli: “Mu zamaye ka Moya, mi mu si ke mwa eza se si lakazwa ki nama.” (Magalata 5:16) Haiba lu etelelwa ki moya wa Mulimu, ha lu na ku zamaiswa ki litakazo za nama.—Maroma 8:2-10.
2, 3. Haiba lu zamaya ka moya, lu ka tusiwa cwañi?
2 Ha lu nze lu ‘zamaya ka moya,’ m’ata a sebeza a Mulimu a ka lu tusa ku utwa Jehova. Lu ka likanyisa tulemeno twa Mulimu mwa bukombwa, mwa puteho, fa lapa, ni ko lu inzi kaufela. Lu ka bonisa kuli lu zamaiswa ki moya ka mo lu pilisanela ni bakuluna, bana ba luna, balumeli ba bañwi, ni batu kaufela.
3 Haiba lu ‘pila ka moya fapil’a Mulimu,’ lu ka ambuka sibi. (1 Pitrosi 4:1-6) Haiba moya wa Mulimu wa lu zamaisa, ha lu na ku eza sibi se si sa konwi ku swalelwa. Kono ki mwa linzila lifi ze ñwi hape mo lu kona ku bonisa kuli lwa zamaya ka moya?
Mu Sutelele ku Mulimu ni Kreste
4, 5. Ku zamaya ka moya ku kona ku ama cwañi mo lu ngela Jesu?
4 Bakeñisa kuli lu zamaya ka moya o kenile, silikani sa luna ni Mulimu ni Mwan’a hae si tiile. Ha n’a bulezi za limpo za moya, Paulusi n’a bulelezi balumeli ba bañwi mwa Korinte kuli: “Ni mi zibisa kuli ha ku na mutu, h’a bulela ka Moya wa Mulimu, ya ka bulela kuli Jesu ki anatema! Mi ha ku na ya ka bulela kuli Jesu ki Mulena! konji ka Moya o Kenile.” (1 Makorinte 12:1-3) Moya ufi kamba ufi o tisa kuli batu ba nyefule Jesu u zwa ku Satani Diabulosi. Kono ka ku ba Bakreste ba ba zamaiswa ki moya o kenile, lwa ziba kuli Jehova n’a zusize Jesu kwa bafu ni ku mu pahamisa ku fita libupiwa ze ñwi kaufela. (Mafilipi 2:5-11) Lu na ni tumelo mwa sitabelo sa Jesu se si liulula mi lwa lumela kuli Jesu ki yena Mulen’a luna ya ketilwe ki Mulimu.
5 Ba bañwi ba ne ba ipala ku ba Bakreste mwa miteñi ya baapositola ne ba hanile kuli Jesu n’a tile mwa nama. (2 Joani 7-11) Ka ku amuhela muhupulo wo o fosahezi, ba bañwi ne ba hanile ku latelela lituto za niti ka za Jesu, yena Mesiya. (Mareka 1:9-11; Joani 1:1, 14) Ku zamaya ka moya o kenile ku lu sileleza kwa lituto ze cwalo za bukwenuheli. Kuli lu kone ku shemubwa ki Jehova, ni ku zwelapili ku “zamaya mwa niti,” lu tokwa ku zwelapili ku tona kwa moya. (3 Joani 3, 4) Haike lu ikatulele ku hana lituto kaufela za bukwenuheli kuli lu zwelepili ku ba ni silikani se si tiile ni Ndat’a luna wa kwa lihalimu.
6. Moya wa Mulimu u tahisa muselo mañi ku ba ba zamaya ka ona?
6 Paulusi n’a bulezi kuli ku lapela milimu ni lituto za buhata ki “misebezi ya nama” ye swana ni buhule ni bubelete. Kono n’a talusize kuli: “Ba ba li ba Jesu Kreste ba kokotezi nama fa [kota ya linyando, NW], hamoho ni se si latwa ni se si lakazwa ki yona. Ha lu pila ka Moya, hape lu zamaye ka Moya.” (Magalata 5:19-21, 24, 25) M’ata a sebeza a Mulimu a tahisa muselo mañi ku ba ba zamaiswa ki ona? Paulusi n’a ñozi kuli: “Muselo wa Moya ki lilato, ni tabo, ni kozo, ki pilu-telele, ni musa, ni bunde, ki [tumelo, NW], ni ku ishuwa, ni buiswalo.” (Magalata 5:22, 23) Ha lu nyakisiseñi likalulo zeo za muselo wa moya.
“Lu Latane”
7. Lilato ki nto mañi, mi li na ni mikwa ifi?
7 Lilato, le li li kalulo ye ñwi ya muselo wa moya, ki ku tabela ni ku iyakatwa hahulu ba bañwi, ni ku ba ni silikani se situna ni bona. Mañolo a bulela kuli “Mulimu u lilato” kakuli ki yena musimululi wa kalemeno kao. Mulimu ni Mwan’a hae ba bonisize lilato le lituna kwa batu ka sitabelo sa tiululo sa Jesu Kreste. (1 Joani 4:8; Joani 3:16; 15:13; Maroma 5:8) Ka ku ba balateleli ba Jesu, lu zibahala ka ku latana. (Joani 13:34, 35) Mane lu laezwi kuli “lu latane.” (1 Joani 3:23) Mi Paulusi n’a bulezi kuli lilato li na ni pilu-telele ni musa. Lilato ha li na pilu seta, ha li ikankabeki, ha li ezi ze swabisa; ha li yemi fa litukelo za lona. Lilato ha li konwi ku halifiswa kamba ku buluka sikoto. Li tabela ze na ni niti, ha li tabeli ze si ka luka. Lilato li lwala linto kaufela, li na ni tumelo kwa linto kaufela, li na ni sepo mwa linto kaufela, mi li itiisa mwa linto kaufela. Hape lilato ha li na ku fela.—1 Makorinte 13:4-8.
8. Ki kabakalañi ha lu swanela ku lata balapeli ba Jehova ba bañwi?
8 Moya wa Mulimu ha u tisa kuli lu be ni lilato, lu ka bonisa lilato leo ku Mulimu ni ku batu ba bañwi. (Mateu 22:37-39) Muapositola Joani n’a ñozi kuli: “Mutu ni mutu ya toile mwanahabo ki mubulai; mi mwa ziba kuli ha ku na mubulai ye bupilo bo bu sa feli bu inzi ku yena.” (1 Joani 3:14, 15) Mwa Isilaele, mubulai ya n’a kona fela ku yo ina mwa munzi wa masabelo ki ya n’a si ka toya mutu ya bulaile. (Deuteronoma 19:4, 11-13) Haiba lu zamaiswa ki moya o kenile, lu ka lata Mulimu, lu ka lata hape ni balapeli sina luna ni batu ba bañwi.
‘Tabo ya Jehova Ki Ona Mata a Mina’
9, 10. Tabo ki nto mañi, mi ki lika mañi ze lu wabelisa?
9 Tabo ki ku wabelwa. Jehova ki “Mulimu ya tabile.” (1 Timotea 1:11, NW; Samu 104:31) Mwana u tabela ku eza tato ya Ndat’ahe. (Samu 40:8; Maheberu 10:7-9) Mi “tabo ya [Muñ’a] Bupilo ki ona mata a [luna].”—Nehemia 8:10.
10 Tabo ye zwa ku Mulimu i tisa kuli lu tabele ku eza tato ya hae nihaiba ha lu li mwa matata, ha lu li mwa maswabi, niha lu nyandiswa. “Ku ziba za Mulimu” kwa lu nyakalalisa luli! (Liproverbia 2:1-5) Silikani sa luna ni Mulimu se si tabisa si itingile fa zibo ye nepahezi ni tumelo ku Mulimu ni mwa sitabelo sa Jesu se si liulula. (1 Joani 2:1, 2) Ku ba mwahal’a mizwale ba niti ba mwa lifasi kaufela ni kona ku lu tiseza tabo. (Zefania 3:9; Hagai 2:7) Sepo ya luna ya Mubuso ni musebezi wa luna wa butokwa wa ku shaela taba ye nde li lu tiseza tabo. (Mateu 6:9, 10; 24:14) Mi hape lu nyakalaliswa ki sepo ya bupilo bo bu sa feli. (Joani 17:3) Bakeñisa kuli lu na ni sepo ye tuna yeo, lu swanela ku “wabelwa ku feleleza.”—Deuteronoma 16:15.
Mu Be ni Kozo ni Pilu-telele
11, 12. (a) Kozo kiñi? (b) Kozo ya Mulimu i lu tusa cwañi?
11 Kozo, ili kalulo ye ñwi ya muselo wa moya, ki buiketo ni kutokwa lipilaelo. Ndat’a luna ya kwa lihalimu ki Mulimu wa kozo, mi lu sepisizwe kuli: “[Muñ’a] Bupilo u ka fuyola sicaba sa hae, ku si pilisa mwa kozo.” (Samu 29:11; 1 Makorinte 14:33) Jesu n’a bulelezi balutiwa ba hae kuli: “Ni mi siyela kozo; ni mi fa kozo ya ka.” (Joani 14:27) Kozo yeo ne i ka tusa cwañi balateleli ba hae?
12 Kozo ya n’a file Jesu kwa balutiwa ba hae ne i ba wisize lipilu ni ku felisa sabo ya bona. Ne ba bile ni kozo sihulu ha ne ba amuhezi moya o kenile o ne ba sepisizwe. (Joani 14:26) Kacenu ha lu nze lu etelelwa ki moya ni litapelo za luna ha li nze li alabiwa, lu ba ni “kozo ya Mulimu” ye tuna ye lu wisa lipilu. (Mafilipi 4:6, 7) Mi moya wa Jehova u lu tusa ku wa pilu ni ku ba ni kozo ni balumeli ba bañwi ni batu kaufela.—Maroma 12:18; 1 Matesalonika 5:13.
13, 14. Pilu-telele kiñi, mi ki kabakalañi ha lu swanela ku ba ni pilu-telele?
13 Pilu-telele i bat’o swana ni kozo, kakuli pilu-telele ki ku itiisa ha lu halifiswa kamba ha lu ezwa maswe inze lu na ni sepo ya kuli lika li ka cinca. Mulimu u na ni pilu-telele. (Maroma 9:22-24) Jesu ni yena u na ni pilu-telele. Pilu-telele ya Jesu ya kona ku lu tusa, kakuli Paulusi n’a ñozi kuli: “Ni shemubilwe, kuli ka na pili, Jesu Kreste a bonahalise pilu-telele ya hae, mi ku eziwe mutala ka na, ku tusa kaufela ba ba ka lumela ku yena, kuli ba fiwe bupilo bo bu sa feli.”—1 Timotea 1:16.
14 Pilu-telele i lu tusa ku itiisa muta ba bañwi ba lu eza maswe kamba ba bulela lika ze lu sa tabeli. Paulusi n’a susuelize Bakreste ba bañwi kuli: “Mu be ni pilu-telele kwa batu kamukana.” (1 Matesalonika 5:14) Bakeñisa kuli kaufela luna ha lu si ka petahala mi lwa fosanga, lu batanga kuli ba bañwi ba lu swalele ha lu ba foselize. Kacwalo lu likeñi ka t’ata ku ba ni “pilu-telele, ni ku iswala, ni tabo.”—Makolose 1:9-12.
Mu Bonise Musa ni Bunde
15. Musa kiñi? Mu fe mitala.
15 Musa ki ku bonisa ba bañwi sishemo ka ku ambola hande ni bona ni ka ku ba tusa. Jehova u na ni musa mi Mwan’a hae ni yena u na ni musa. (Maroma 2:4; 2 Makorinte 10:1) Batanga ba Mulimu ni Kreste ni bona ba swanela ku ba ni musa. (Mika 6:8; Makolose 3:12) Nihaiba batu ba ba sa lapeli Mulimu ba bonisize “sishemo se situna.” (Likezo 27:3; 28:2) Kaniti luli, luna ba ba ‘zamaiswa ki moya’ lu lukela ku bonisa musa.
16. Ki mwa miinelo mañi mo lu swanela ku bonisa musa?
16 Lwa kona ku bonisa musa niha lu nyemisizwe ki manzwi kamba likezo za yo muñwi ze utwisa hahulu butuku. Paulusi n’a bulezi kuli: “Niha mu ka halifa mu si ke mwa eza sibi; mu si ke mwa likelelwa ki lizazi mu nze mu halifile, mi mu si ke mwa fa Diabulosi sibaka. Mu ezane ka musa, mu utwelane butuku, mu swalelane, sina Mulimu ni Yena h’a mi swalezi ka Kreste.” (Maefese 4:26, 27, 32) Sihulu lu swanela ku bonisa musa ku ba ba mwa litiko. Kono eluda wa Sikreste ha na ku bonisa sishemo haiba a palelwa ku fa kelezo ya ka Mañolo ku mutu ya bonahala ku keluha mwa nzila ya “bunde kaufela, ni ku luka, ni niti” ka ku saba fela kuli u ka foseza mutu y’o.—Maefese 5:9.
17, 18. Bunde kiñi, mi bunde bu ka lu tusa cwañi mwa bupilo bwa luna?
17 Bunde ki ku ba ni sishemo ni busepahali. Mulimu ki yena yo munde ka ku fitisisa. (Samu 25:8; Zakaria 9:17, NW) Jesu u na ni sishemo mi wa sepahala. Kono n’a si ka lumela ku bulelwa kuli “Yo munde” ha n’a bizizwe kuli “Muluti yo munde.” (Mareka 10:17, 18) Ku bonahala kuli libaka Jesu ha n’a hanile ku bizwa cwalo kikuli n’a ziba kuli yo munde ka ku fitisisa ki Mulimu.
18 Ha lu koni hande ku bonisa bunde bakeñisa sibi se lu hozize. (Maroma 5:12) Kono lwa kona ku bonisa bunde haiba lu lapela kuli Mulimu a lu “lute kutwisiso ye nde.” (Samu 119:66) Paulusi n’a bulelezi balumeli ba bañwi mwa Roma kuli: “Banabahesu, haili na, ni kozwi kuli mu tezi maikuto a mande, mu tezi zibo kaufela.” (Maroma 15:14) Muokameli wa Sikreste u lukela ku ba mutu ya “lata batu ba bande.” (Tite 1:7, 8) Haiba lu zamaiswa ki moya wa Mulimu, lu ka bonisa bunde, mi Jehova u ka lu ‘hupula bakeñisa bunde bo lu bonisa.’—Nehemia 5:19; 13:31, NW.
“Tumelo Ye Si Na Buikeziso”
19. Ka ku ya ka Maheberu 11:1, tumelo kiñi?
19 Tumelo, ye li kalulo ye ñwi ya muselo wa moya, “ki ku sepa ka ku tiya ze lu libelezi, ni ku kolwa ze sa bonwi.” (Maheberu 11:1) Haiba lu na ni tumelo, lu ka kolwa kuli lisepiso kaufela za Jehova li ka talelezwa luli. Ku ba ni tumelo ku tahisa kuli lu kolwe luli lika ze lu si ka bona kale. Ka mutala, lika ze bupilwe li lu kolwisa kuli Mubupi u teñi. Lu ka bonisa tumelo ye cwalo haiba lu zwelapili ku zamaya ka moya.
20. “Sibi se si lu hanelela fakaufi” kiñi, mi lu kona ku si ambuka cwañi ni ku ambuka misebezi ya nama?
20 Ku sa ba ni tumelo ki “sibi se si lu hanelela fakaufi.” (Maheberu 12:1) Lu tokwa ku zamaiswa ki moya wa Mulimu ilikuli lu kone ku ambuka misebezi ya nama, lilato la ku lata sifumu, ni lituto za buhata ze kona ku sinya tumelo. (Makolose 2:8; 1 Timotea 6:9, 10; 2 Timotea 4:3-5) Moya wa Mulimu u tahisa kuli batanga ba Jehova ba kacenu ba be ni tumelo ye swana ni ye ne ba na ni yona lipaki za kwaikale ni batu ba bañwi ba ba ñozwi mwa Bibele. (Maheberu 11:2-40) Mi haiba lu na ni “tumelo ye si na buikeziso,” lu ka kona ku tiisa tumelo ya ba bañwi.—1 Timotea 1:5; Maheberu 13:7.
Mu Bonise Buishuwo ni Buiswalo
21, 22. Buishuwo kiñi, mi ki kabakalañi ha lu swanela ku ba ni buishuwo?
21 Ku ishuwa ki ku ikisa kwatas’a ba bañwi ni ku ba ni pilu ye bunolo. Mulimu u na ni pilu ye bunolo. Lu ziba cwalo bakeñisa kuli Jesu, ya n’a na ni pilu ye bunolo, n’a likanyisize Jehova. (Mateu 11:28-30; Joani 1:18; 5:19) Luna ka ku ba batanga ba Mulimu lu swanela ku ezañi he?
22 Ka ku ba Bakreste, lu lukela ku ba ni ‘musa ni pilu ye bunolo kwa batu kaufela.’ (Tite 3:2) Lu lukela ku ba ni pilu ye bunolo ha lu li mwa bukombwa. Ba ba hulile kwa moya ba laezwi kuli ba kutise Mukreste ya fosize “ka moya o musa” kamba ka pilu ye bunolo. (Magalata 6:1) Kaufel’a luna ka ku Bakreste lwa kona ku tahisa moya wa buñwi ni kozo ka ku ‘ishuwa ni ku ba ni musa.’ (Maefese 4:1-3) Lwa kona ku bonisa buishuwo haiba lu zwelapili ku zamaya ka moya ni ku bonisa buiswalo.
23, 24. Buiswalo kiñi, mi buiswalo bu lu tusa cwañi?
23 Buiswalo bu lu tusa kuli lu si ke lwa nahana, ku bulela, kamba ku eza ze maswe. Mababilona ha ne ba sinyize Jerusalema, Jehova n’a zwezipili ku ‘iswala.’ (Isaya 42:14) Mwan’a hae n’a lu ‘siyezi mutala’ ka ku ba ni buiswalo ha n’a li mwa matata. Mi muapositola Pitrosi n’a elelize Bakreste ba bañwi kuli ‘kwa zibo ya bona ba ekeze buiswalo.’—1 Pitrosi 2:21-23; 2 Pitrosi 1:5-8.
24 Maeluda ba Sikreste ba lukela ku ba ba ba pila ka buiswalo. (Tite 1:7, 8) Mane batu kaufela ba ba zamaiswa ki moya o kenile ba swanela ku bonisa buiswalo mi ha ba eza cwalo ba ka ambuka buozwa, matapa, kamba nto ifi kamba ifi ye kona ku swabisa Jehova. Haiba moya wa Mulimu u lu bisa ni buiswalo, ba bañwi ba ka lemuha cwalo bakeñisa kuli lipulelo ni likezo za luna li ka ba ze sa nyazahali.
Mu Zwelepili ku Zamaya ka Moya
25, 26. Ku zamaya ka moya ku ama cwañi mo lu pilisanela ni ba bañwi cwale ni mo li ka bela lika kwapili?
25 Haiba lu zamaya ka moya, lu ka ba bashaeli ba Mubuso ba ba na ni tukufalelo. (Likezo 18:24-26) Lu ka utwana hande ni ba bañwi, sihulu balumeli sina luna. Mi haiba lu etelelwa ki moya o kenile, lu ka tiisa balapeli ba Jehova ba bañwi kwa moya. (Mafilipi 2:1-4) Kana zeo kaufela haki zona lika ze ba lakaza Bakreste?
26 Mwa lifasi le li lapalezi mwatas’a Satani le, ku zamaya ka moya haki ko ku bunolo. (1 Joani 5:19) Nihakulicwalo, bolule-lule ba sweli ku eza cwalo kacenu. Haiba lu sepile Jehova ka lipilu za luna kaufela, lu ka ikola bupilo cwale mi lu ka zwelapili ku zamaya ku ya ku ile mwa linzila ze lukile za Jehova, yena Mufani wa moya o kenile.—Samu 128:1; Liproverbia 3:5, 6.
Ki Ifi Kalabo ya Mina?
• Ku “zamaya ka moya” ku ama cwañi silikani sa luna ni Mulimu ni Mwan’a hae?
• Muselo wa moya u na ni likalulo mañi?
• Lu kona ku bonisa cwañi kuli lwa beya muselo wa moya wa Mulimu?
• Ku zamaya ka moya ku ama cwañi mo lu pilisanela ni ba bañwi cwale ni mo li ka bela lika kwapili?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 23]
Moya o kenile wa Jehova u lu tusa ku latana ni balumeli ba bañwi
[Siswaniso se si fa likepe 24]
Mu bonise musa ka mubulelelo wa mina ni ka likezo za mina