Ze Ezahezi Mwa Bupilo

Ku Sebeleza Jehova Ki Tohonolo Ye Tuna Hahulu

Ka mo li Kandekezwi ki bo Zerah Stigers

Ka 1938, bo munn’a ka, bona balikani ba ka ba ba sepahala be ne ni sebelize ni bona mwa bukombwa bwa nako kaufela ba timela. Ha ne ba timezi, ba ni siya inge ni uta mbututu ni kashimani ka lilimo ze 10. Nihaike ne ni sa tabela ku zwelapili ku sebeza sina sikombwa sa nako kaufela, kono ne ni ka kona cwañi ku eza cwalo? Pili ni si ka mi taluseza kale mo ne ni konezi ku eza cwalo, kashe ni mi taluseze hanyinyani ze ne ezahezi kwamulaho.

NE NI pepilwe ka la July 27, 1907, mwa Alabama, U.S.A. Mi lilimonyana ku zwa fo, lwa tutela kwa Georgia mi fo ne se ni na ni banyani ba ka ba balalu. Ha se lu inzi mwa Georgia ka nakonyana, lwa tutela kwa tolopo ya Tennessee mi kihona hape lu tutela bukaufi ni tolopo ya Tampa, mwa Florida. Ka 1916, ha ne lu li kwa Florida, na buha filimu ye bizwa “Photo-Drama of Creation.” Ka nako yeo, mafilimu n’a si ka ata hahulu, kona kuli mutu kaufela n’a ikozi ku buha filimu yeo!

Bashemi ba ka ne li babali ba batuna ba magazini ya The Watchtower ni lihatiso ze ñwi za Bibele. Nihaike kuli bondate ne ba tabela ku bala lihatiso zeo, ka nako yeo ne ba sa lapeli ni baituti ba Bibele, bona Lipaki za Jehova ka mo ba zibahalela kacenu. Kono boma ne ba yanga ni na ni banyani ba ka kwa mikopano. Ha se lu  tutezi kwa tolopo ya Niles kwa Michigan, kamita ne lu zamayanga libima ze fitelela ze lishumi ka sitima ku ya kwa tolopo ya South Bend, kwa Indiana, ku yo fumaneha kwa mikopano.

Mi la July 22, 1924, ne ni kolobelizwe ka ku bonisa buineelo bwa ka ku Jehova. Hamulaho fela wa f’o, boma ba ba bakutazi ba nako kaufela ba Lipaki za Jehova. Mutala wa bona o munde ni wa bakutazi ba bañwi ne u ni susuelize ku eza musebezi o swana.

Ha Ni Kopana ni bo James

Ka 1925, ha ne ni li kwa mukopano o mutuna mwa Indianapolis, kwa Indiana, na kopana ni bo James Stigers, be ne ba zwa kwa Chicago. Honafo fela, na tabela mafulofulo a bona a ku sebeleza Jehova. Ne ni pila kwa sibaka se si eza likilomita ze eza 160 ku zwa kwa Chicago, kacwalo ne ku li t’ata ku potelana. Mwa miteñi yeo, mwa tolopo ye tuna yeo ne ku na ni fela puteho i liñwi, mi mikopano ne i ezezwanga fa ndu ya fahalimu ya ku lifela. Kamita bo James ne ba ni ñolelanga mañolo a ku ni tiisa kwa moya. Ne lu nyalani ka December 1926, mi hamulaho wa silimo Eddie, yena mweli wa luna, a pepwa.

Hamulahonyana, na ni bo munn’a ka bo James lwa kala bupaina. Ne lu belekezi mwa libaka ze 8, ili mwa Michigan, Louisiana, Mississippi, South Dakota, Iowa, Nebraska, California, ni mwa Illinois. Ne lu ikozi ku belekela mwa libaka zeo ku fitela bo James ha ba kala ku kula.

Bakeñisa kuli bo James ne ba kula, ne lu si na hande pene ya ku itusisa mi kacwalo lwa kutela kwa Chicago ka 1936, mi lwa yo pila ni makwenyani ba basali ba ne ba li Lipaki. Nakonyana pili bo James ba si ka timela kale, ili ka nako ye ne ni itwezi mwan’a luna wa bubeli, na kala ku beleka mwa licelo mi ne ni lifiwa dola i liñwi ka zazi. Makwenyan’a ka ne ba bona teñi kuli ne lu na ni lico ze ñata mi ne ba sa tokwi kuli lu lifele lico zeo. Ne ba lu olisa luli.

Bo James ne ba kulile ka lilimo ze bat’o ba ze peli pili ba si ka bulaiwa kale ki butuku bo ne ba kula bwa kwa booko. Ne ba timezi ka July 1938. Ha ne ba kula, ne ba sa koni ku zamaisa mota kamba ku kutaza fa ndu ni ndu, kono fo ne ba belanga ni kolo kaufela ne ba kutazanga. Kuli ni kone ku tusa lubasi lwa ka, na tuhela bupaina. Ne ni fumananga misebezi ye shutana-shutana, kono ne li ya swalele fela.

Bobby mwan’a luna wa bubeli n’a pepilwe ka la July 30, 1938, ili mazazi a 8 ku zwa fela fo ba timelela bondat’ahe. Kono makwenyan’a ka ne ba si ka ni lumeleza ku ya kwa kapatela ka kanyinyani. Ba ni luma kwa sipatela se situna kuli ni yo babalelwa ki mualafi wa bona. Ne ba ni lifezi litifo kaufela mi ne ni itebuhile hahulu lilato le lituna la Sikreste le ne ba ni bonisize.

Ku Kutela mwa Bupaina

Ne lu zwezipili ku pila ni makwenyani ku fitela Bobby ha kwanisa lilimo ze peli, mi fo Eddie n’a li wa lilimo ze 12. Nihaike ne ni tokwa ku twaelana ni muinelo o munca, ne ni sa na ni takazo ye tuna ya ku sebeleza Jehova nako kaufela. Ka 1940, kwa mukopano o mutuna wa kwa Detroit, kwa Michigan, ne ni kopani ni mapaina ba babeli ba ne ba ni susuelize kuli ni yo eza ni bona bupaina kwa South Carolina. Kacwalo n’a leka mota ye eza madola a 150 mi n’a itukiseza ku tutela kwa South Carolina. Ka 1941, sona silimo fo i kenela United States mwa Ndwa ya Lifasi ya Bubeli, na ni bana ba ka ba babeli lwa liba kwa mboela wa United States mi na yo kalisa hape bukombwa bwa nako kaufela.

 Ha ne lu tutezi kwa South Carolina, pili ne lu ile kwa tolopo ya Camden, hamulaho se lu ya kwa tolopo ya Little River, mi kihona lu ya kwa tolopo ya Conway. Mwa Conway, ne ni lekile kandu ka ne ka hohiwa ki mota. Ne ku na ni muyaho fo ne ku lekisezwa mafula mi muñ’a ona n’a ni lumelelize ku kundama bukaufi ni muyaho wa hae, ku itusisa mafula ni malaiti mane ni tulimbalimba twa hae. Ka nako ya Ndwa ya Lifasi ya Bubeli, ne ku li t’ata ku fumana mafula a mwa mota. Kacwalo n’a itekela njinga ya kale. Mi ka 1943, ha ne ni tuha ni tuhela ku eza bupaina bakeñisa ku felelwa ki pene kaufela, na ketiwa ku ba paina ya ipitezi mi kacwalo ne ni fiwanga kapene ka ku itusisa ka kweli ni kweli. Ka lilimo-limo ze fitile, Jehova u ni tusize hahulu-hulu!

Ka nako yeo ne ku si na Lipaki ba bañwi mwa Conway, mi ne ku li t’ata ku na ni bana ba ka ku kutaza. Kacwalo na kupa paina ya ipitezi yo muñwi kuli ni to beleka ni yena, mi ka 1944, na lumelwa kaizeli yo munde hahulu, Edith Walker! Ne lu belekile hamoho mwa libaka ze shutana-shutana ka lilimo ze 16. Kono ka bumai, kabakala mapongo, bo Edith Walker ba kutela kwa Ohio.

Limbuyoti Ze Ni Si Ke Na Libala

Ha ni koni ku libala Albertha musizana wa lilimo ze 13 ya n’a pila mwa Conway ili ya na babalela bokukw’a hae ba lihole ni banyani ba hae ba babeli. N’a tabela niti ya mwa Bibele ye ne ni mu taluselize mi n’a bata ku i taluseza ba bañwi. Ni yena a tabela ku eza bupaina mi ha feza fela sikolo ka 1950 a kalisa bupaina. Se ku fitile lilimo ze 57 cwale mi u sa zwelapili mwa bupaina!

Ka 1951, na ni bo Edith ne lu lumilwe ku yo sebeleza ka nakonyana kwa Rock Hill, ili kwa South Carolina ko ne ku na ni Lipaki ba sikai. Hamulaho lwa yo sebeleza kwa tolopo ya Elberton, mwa Georgia ka lilimo ze talu. Mi kihona lu menuha ku kutela kwa South Carolina, ili ko ne ni zo sebeleza ku zwa ka 1954 ku to fita ka 1962. Ha ne ni li kwa Walhalla, na katana musali muhulu ya n’a sa utweli fakaufi wa libizo la Nettie, ya n’a pila a nosi kwa sibaka se ne si li kwahule. Ha ne ni itutanga ni yena Bibele, musali yo n’a balanga paragilafu mwa buka, na ne ni supanga puzo ye kwatas’a likepe, mi cwale yena n’a supanga kalabo mwa paragilafu.

Ha n’a sa utwisisangi nto ye ñwi, n’a ñolanga puzo ya hae fa pepa, mi na ne ni ñolanga kalabo kwa mafelelezo a puzo yeo. Hamulaho wa nako, bo Nettie ba itebuha hahulu niti ya Bibele mi ba kala ku fumanehanga kwa mikopano ni ku kutaza fa ndu ni ndu. Ne ba kutazanga ba nosi, kono ne ni banga fakaufi, hañata ne ni banga fela fa buse bwa mukwakwa kuli haiba ba tokwa tuso, kapili-pili ni ba tuse.

Ha ne ni li kwa Walhalla, mota ya ka ya kale ya mbwenjuka. Se ni fumana mota ye ne lekwa madola a 100, kono ne ni si na pene. Na atumela Paki yo muñwi ya n’a na ni pisinisi, mi a ni kolotisa madola a 100. Hamulahonyana wa fo, na amuhela liñolo le ne li zwa ku munyan’a ka, mi mwa liñolo leo n’a ni taluseza kuli banyani ba ka ba fumani kuli bondate ha ba timela ne ba siile mali mwa panga. Ba ambolisana mo ne ba ka itusiseza ona, mi kaufela bona ba lumelelana kuli ba ni lumele ona. Mali ao ne li madola a 100!

Ku Eza Bupaina ni Bana Ba Ka

Bo Eddie ni Bobby ha ne ba sa nonoboka, ne ba yanga ni na ka nako kaufela kwa ku kutaza fa ndu ni ndu. Mwa miteñi yeo, batu ne ba sa itusisi hahulu milyani ye kola ni ku eza hahulu buhule. Bakeñisa kuli ne ni sa bati lika ze ñata hahulu  mwa bupilo mi ne ni isize pilu ya ka kaufela kwa ku kutaza, ne ni si ka ba ni matata e ba kopana ni ona bashemi ba bañata kacenu ha ba nze ba luta bana ba bona ku sebeleza Jehova.

Eddie a yo kena sikolo kwa Camden ku fitela ha feza giledi 8 mi ni yena a kalisa bupaina. Ne lu ikozi ku eza bupaina hamoho ka lilimo li sikai. Mi a ba ni takazo ya ku yo belekela kwa sibaka se situna sa Lipaki za Jehova kwa Brooklyn, New York, kwa n’a zo sebeleza ku zwa ka 1947 ku isa ka 1957. Ka 1958 a nyala Albertha, ye ne ni itutanga ni yena Bibele, mi ba eza bupaina hamoho. Ne ni tabile hahulu ka 2004 ha ne ni keni Sikolo sa Sebelezo ya Bupaina ni bona!

Mwan’a ka Bobby ha n’a sa li yo munyinyani, ni sa hupula kuli ni kile na mu utwa ha lapela ku Jehova ku mu kupa kuli a ni tuse ku fumana mafula a mwa mota kuli ni kone ku ya kwa lituto za ka za Bibele. Mwa bupilo bwa hae kaufela, Bobby u bonisize kuli wa lata bukombwa mi s’a ezize bupaina ka lilimo ze ñata cwale. Ka bumai, Bobby ni yena u bile ni butata mwa lubasi lwa hae. Ka 1970, musal’a hae a timela ka nako ya ku puluha hamoho ni bana ba hae ba mambile mi f’o ne se ba nyalani fela ka likweli ze 22. Na ni Bobby lu pilile mabapa kamita, mi lu swalisani hahulu.

Ni Sa Eza Bupaina!

Ka 1962, ne ni lumilwe ku yo sebeleza kwa puteho ya Lumberton, kwa North Carolina, ili ko ni sa sebeleza ni ka nako ye hamulaho wa lilimo ze 45. Ne ni zamaisanga mota ya ka ku fitela ha ni kwanisa lilimo ze 84. Kacenu lubasi lo luñwi lwa Lipaki lo lu pila bukaufi ni na lu yanga ni na kwa mikopano ya puteho ni kwa ku kutaza.

Ni na ni mulamu wa ku zamaela hamohocwalo ni sipula sa mawili, kono ha ni itusisangi zona kakuli ni sa kona ku zamaya. Ni itumela hahulu ku Jehova kuli ni bile ni buikangulo bo bunde ku fitela la kacenu, mi ki mazazi a fela, ha se ni katazwanga ki meto fokuñwi. Ha ni yawangi mikopano konji haiba ni kula hahulu mi ni sa zwelapili ku sebeza sina paina wa kamita.

Ni sebelize ka tabo sina paina ka lilimo ze fitelela 70, mi ni bulela ku zwelela kwatas’a pilu ya ka kuli Jehova u ni tusize mwa bupilo bwa ka kaufela. * Na ziba hande kuli ha ni mutu ya butali hahulu kamba mubeleki ya buanyu, kono Jehova wa ziba ze ni kona ku eza ni ze ni sa koni. Ni itumela hahulu ku yena kuli wa ziba buikatazo bwa ka mi u ni konisize ku mu belekela.

Ni ikutwa kuli lu swanela ku sebeleza Jehova ka mo lu konela kaufela kakuli ki yena ya lu file lika kaufela. Haiba ku konahala, ni bata fela ku zwelapili ku eza bupaina mwa bupilo bwa ka. Ku eza bupaina ibile tohonolo ye tuna luli! Ni lapelanga ku Jehova kuli ni mu sebeleze ku ya ku ile.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 13]

Mota ye ne lu itusisanga ni bo munn’a ka mwa bupaina

[Siswaniso se si fa likepe 14]

Ni bana ba ka ka 1941

[Siswaniso se si fa likepe 15]

Na ni bo Eddie ni bo Bobby cwanoñu fa