‘Mu Apale Buikokobezo’

SAULE n’a zwelela mwa munzi o tumile hahulu. N’a kile a yaha mwa Roma mi ku bonahala kuli n’a simuluha mwa lubasi lo lu tumile. Saule n’a lutilwe tuto ye nde ka ku fitisisa ya mwa miteñi ya baapositola. N’a bulela lipuo ze peli kamba ku fitelela mi ne li yo muñwi wa Bafalisi ili sikwata sa bulapeli bwa Sijuda se ne si zibahala hahulu.

Mwendi Saule n’a itutile ku kenda batu-tu fela ni ku ikuhumusa bakeñisa ku ipona ku luka. (Luka 18:11, 12; Likezo 26:5) Bafalisi ne ba na ni moya wa ku ikuhumusa mi ne ba lata ku bubana ni ku bizwa ka mabizo a ku ipahamisa. (Mateu 23:6, 7; Luka 11:43) Mwendi Saule n’a yambuzi moya wa ku ikuhumusa kabakala ku swalisana ni batu ba ba cwalo. Lwa ziba kuli ne li munyandisi yo mutuna wa Bakreste. Hamulaho wa nako, ha n’a til’o zibahala sina muapositola Paulusi, n’a hupuzi kuli n’a li “munyefuli kale, ni munyandisi wa Keleke, ya n’a i sinyize.”—1 Timotea 1:13.

Kaniti, Saule n’a cincize, n’a bile Mukreste ni ku bizwa muapositola Paulusi. Ne li muapositola wa Sikreste kono n’a bulezi ka buikokobezo kuli ne li “yo munyinyani kwa balumeli kamukana.” (Maefese 3:8) Niha n’a li mubuleli yo mutuna wa evangeli, n’a si ka ipubeka. Kono n’a file tumbo ku Mulimu. (1 Makorinte 3:5-9; 2 Makorinte 11:7) Paulusi mane n’a susuelize Bakreste ba bañwi kuli: ‘Mu apale maikuto a na ni makeke, ni musa, ni buikokobezo, ni bunolo, ni pilu-telele.’—Makolose 3:12.

Kana yeo ki kelezo ye lu kona ku latelela mwa miteñi ye? Kana ku ba ni buikokobezo kwa tusa? Kana luli mutu ya ikokobeza ki ndume?

Kana Mubupi Ya M’ata Ote Ki Muikokobezi?

Ha lu ambola za buikokobezo, lu swanela ku nahana mubonelo wa Mulimu ka za buikokobezo. Kabakalañi?  Kakuli ki yena Muambakani ya pahami ni Mubupi wa luna. Ka ku sa swana ni Mulimu, luna lu swanela ku itumelela kuli lu na ni mifokolo. Lu itingile ku yena. Elihu munna ya butali wa kwaikale n’a bulezi kuli: “Ha ku na mo lu ka zibelelela Ya-Mata-Kaufela; mata ki a hae.” (Jobo 37:23) Kaniti, ha lu ka nahanisisa ka za butuna bwa pupo ya Mulimu, lu ka lemuha kuli ha lu se siñwi! Mupolofita Isaya u lu mema kuli: “A mu talime lihalimu, mu buhe: Ya ezize linto zeo ki mañi? Ki Yena ya zamaisa limpi za zona ka mulao, ya li biza kaufela ka mabizo; ka butuna bwa mata a hae ni kabakala bulena bwa hae bo bu tiile, ha ku na ye tokwahala.”—Isaya 40:26.

Jehova niha li ya m’ata ote, ki Mulimu ya ikokobeza. Mulena Davida n’a lapezi ku yena kuli: “Ku pilisa kwa hao ki yona tebe y’o ni file, mi buikokobezo bwa hao ki bona bo bu ni ezize yo mutuna.” (2 Samuele 22:36, NW) Mulimu wa ikokobeza kakuli u isezanga pilu batu-tu fela ba ba mu sebeleza, mi u ba ezanga ka sishemo. Niha inzi kwa lihalimu, Jehova ka buikokobezo wa tusanga batu ba ba mu saba fa lifasi-mubu.—Samu 113:5-7.

Ku tuha f’o, Jehova u tokwa kuli batanga ba hae ba ikokobeze. Muapositola Pitrosi n’a ñozi kuli: “Mulimu u hanela ba ba ikuhumusa, mi u shemuba ba ba ishuwa.” (1 Pitrosi 5:5) Muñoli yo muñwi wa Bibele ha n’a talusa za mubonelo wa Mulimu ka za buikuhumuso, n’a ñozi kuli: “Mutu ufi ni ufi ya ikuhumusa mwa pilu, ki ya masila ku [Muñ’a] Bupilo.” (Liproverbia 16:5) Kono cwale mutu ya ikokobeza u kona ku ba cwañi ndume?

Buikokobezo Ha Bu Talusiñi?

Ku ikokobeza haki ku kokobezwa. Kwa batu ba bañwi ba kwaikale, mutu ya n’a ngiwa kuli wa ikokobeza ne li mutanga ya n’a nyandiswa ni ku kokobezwa. Kono Bibele yona i bonisa kuli mutu ya ikokobeza u ka kutekiwa. Ka mutala, munna ya butali n’a ñozi kuli: “Mupuzo wa ku ikokobeza ni ku saba Mulimu, ki bufumu, ni ku kutekiwa, ni bupilo.” (Liproverbia 22:4) Mi kwa Samu 138:6, ku bulezwi kuli: “[Muñ’a] Bupilo ki Ya pahami; nihakulicwalo u bona ba ba ishuwa. Kono u ziba baikuhumusi ba sa li kwahule.”

 Ku ikokobeza haki ku sa ba ni buikoneli kamba ku sa peta se siñwi. Ka mutala, Jesu Kreste n’a si ka hana kuli ne li Mwan’a Mulimu wa libanda kamba kuli bukombwa bwa hae bwa fa lifasi ne si bwa butokwa. (Mareka 14:61, 62; Joani 6:51) Niteñi, Jesu n’a si ka itumba ka misebezi ya n’a petile kono n’a bonisize buikokobezo ka ku lumba Ndat’ahe ni ka ku itusisa m’ata a hae kwa ku sebeleza ni ku tusa ba bañwi ku fita ku ba pahamela ni ku ba nyandisa.

Buikokobezo ki Bundume

Ku si na ku kakanya, Jesu Kreste n’a tilo zibahala ka “likezo ze mata.” (Likezo 2:22) Kono ba bañwi ne ba mu nga kuli ne li “yo munyinyani kwa batu kaufela.” (Daniele 4:17) N’a bonisize buikokobezo mwa bupilo bwa hae mi hape n’a kuta-kutezi ku luta ba bañwi za butokwa bwa ku ikokobeza. (Luka 9:48; Joani 13:2-16) Kono niha n’a ikokobeza, ne si lipyeha. N’a na ni bundume ha n’a yemela libizo la Ndat’ahe ni ha n’a peta bukombwa bwa hae. (Mafilipi 2:6-8) Mwa Bibele, Jesu u taluswa sina tau ye bundume. (Sinulo 5:5) Mutala wa Jesu u bonisa kuli mutu ya ikokobeza wa kona ku ba ni bundume.

Ha lu nze lu lika ka t’ata kuli lu be ni buikokobezo, lu ka fita fa ku lemuha kuli lu tokwa ku ikataza luli kuli lu be ni buikokobezo. Lu ka tokwa ku latelelanga tato ya Mulimu kamita ku fita ku latelela fela nzila ye bunolo kamba ku komiwa fela ki litakazo za nama. Ku ba ni buikokobezo ku tokwa kuli lu be ni bundume, bakeñisa kuli lu tokwa ku fulalela lika ze lu tabela ilikuli lu kone ku sebeleza Jehova ni ku tusa ba bañwi.

Mipuzo ya ku Ikokobeza

Ku ikokobeza ki ku sa ba ni muikuhumuso kamba muikaco. Mañolo a bonisa kuli ku ikokobeza ki “ku ishuwa.” (Maefese 4:2) Lu ka apala buikokobezo haiba lu itatuba ka tokomelo kuli lu zibe m’ata ni bufokoli bwa luna, mo lu kondisa ni mo lu sa ezi hande. Paulusi n’a file kelezo ye nde ka za taba yeo ha n’a ñozi kuli: “Ni bulelela mutu ni mutu ku mina, kuli a si ke a itikanya butuna bo bu fita ni s’a swanezi ku likanya. Kono a ikupule ka se si mu likana.” (Maroma 12:3) Mutu kaufela ya latelela kelezo yeo u bonisa kuli wa ikokobeza.

Hape lu bonisanga buikokobezo ka ku beya ba bañwi mwa sibaka sa pili. Ka ketelelo ya moya wa Mulimu, Paulusi n’a elelize Bakreste kuli: ‘Mu si ke mwa eza se siñwi ka kañi, kamba ka buipabazo; kono ka buikokobezo mutu ni mutu a hupule kuli ba bañwi ba mu fita.’ (Mafilipi 2:3) Kelezo yeo ne i lumelelana ni taelo ya Jesu kwa balateleli ba hae ye li: “Yo mutuna ku mina, ibe yena mutang’a mina. Mutu ni mutu ya ipahamisa u ka kokobezwa; mi ya ikokobeza u ka pahamiswa.”—Mateu 23:11, 12.

Kaniti, Mulimu u pahamisa ba ba ikokobeza. Mulutiwa Jakobo n’a koñomekile sisupo seo ha n’a ñozi kuli: “Mu ikokobeze fapil’a Mulimu, mi u ka mi hulisa.” (Jakobo 4:10) Ki mañi ya n’a si ke a tabela ku huliswa ki Mulimu?

Ku sa ba ni buikokobezo ku tisize mifilifili ni mikwangalakanyi mwahal’a batu. Kono ku ba ni buikokobezo ku tahisa mipuzo. Lu ka tabelwa ki Mulimu. (Mika 6:8) Lu ka ba ni  kozo bakeñisa kuli hañata mutu ya ikokobeza u banga ya tabile ku fita mutu ya ikuhumusa. (Samu 101:5) Lu ka utwana hande ni ba mwa lubasi lwa luna, balikani ba luna, be lu beleka ni bona, ni ba bañwi cwalo. Batu ba ba ikokobeza ha ba bangi ni kacimacima kamba muñañatoho ili mikwa ye tahisanga buhali, ku sa utwana, ndimbelela, ni sitoyo.—Jakobo 3:14-16.

Kaniti, ku ba ni buikokobezo ku ka tahisa kuli lu utwane hande ni ba bañwi. Ku ka lu tusa ku itiisa mwa lifasi le la buitati ni la likangisano. Ka tuso ya Mulimu, muapositola Paulusi n’a konile ku tula moya wa buikuhumuso wa n’a na ni ona sapili. Ka ku swana, ni luna lu ka eza hande ku ambuka moya wa ku ipahamisa kamba wa ku nahana kuli lwa fita ba bañwi. Bibele i lemusa kuli: “Buikuhumuso bu zamaya shandauko kwapili, mi ku izinika ku isa kwa ku wa.” (Liproverbia 16:18) Ha lu ka latelela mutala wa Paulusi ni kelezo ya hae, lu ka lemuha butokwa bwa ku ‘apala buikokobezo.’—Makolose 3:12.

[Siswaniso se si fa likepe 4]

Paulusi n’a konile ku tula buikuhumuso

[Siswaniso se si fa likepe 7]

Ku ba ni buikokobezo ku lu tusa ku utwana hande ni ba bañwi

[Manzwi a bañi ba siswaniso fa likepe 5]

Anglo-Australian Observatory/David Malin Images