Batu Lifasi Lote Ba Swalisaniswa Hamoho—Kamukwaufi?

MU KONA ku talusa cwañi linzwi la “swalisano”? Batu ba bañwi ba kona ku bulela kuli linzwi leo li talusa ku sa ba ni mikwangalakanyi. Ka mutala, haiba linaha ze peli kamba ze fitelela ze peli li nyatela tumelelano ya kozo, ku konwa ku bulelwa kuli linaha zeo za swalisana. Kono kana swalisano yeo ki ya niti? Batili.

Ka mutala: Mwa linako kaufela ze ba pilile batu, litumelelano za kozo li nyatezwi kono ha li si ka latelelwa. Ki kabalalañi? Hañata ki kabakala kuli baeteleli ba lifasi ba isezanga hahulu mamelelo kwa ku bata m’ata ku fita ku bata kozo ni swalisano. Hape linaha ze ñwi li ikalelwanga ze kona ku ezahala haiba li ba ni mpi ni lilwaniso ze nyinyani ku fita za linaha ze ñwi.

Kacwalo linaha ze peli ha li sa itwanisi ha ku talusi kuli linaha zeo li swalisani ka kozo. Kana ki niti kuli banna ba babeli ba ba supani litobolo ba mwa kozo bakeñisa fela kuli ha ku na ya kunupa yo muñwi? Batili haki niti! Niteñi, linaha ze ñata li mwa muinelo o cwalo kacenu. Ku zwelapili ku sa sepana kwa mwahal’a linaha ku tahisize sabo ya kuli muta o muñwi, linaha zeo li ka itwanisa ka litobolo. Ki muhato mañi o ngilwe kuli ku si ke kwa ba ni ndwa ya litobolo?

Ku Ikalelwa Ndwa ya Nyukilia ku Felisa Swalisano

Batu ba bañata ba sepile kopano ye hanisa ku panga lilwaniso za nyukilia ya Nuclear Non-Proliferation Treaty (NPT). Tumelelano ya kopano yeo ne i nyatezwi ka 1968, mi i hanisa linaha ze si na lilwaniso za nyukilia ku panga lilwaniso zeo ni kuli linaha ze na ni lilwaniso zeo li si ke za zwelapili ku panga ze ñwi. Mulelo wa tumelelano yeo, o so nyatezwi ki linaha ze fitelela 180, ki wa kuli kwa nalule-lule ku si ke kwa ba nihaiba naha i liñwi ye ka ba ni lilwaniso zeo.

Nihaike kuli mulelo wa kopano yeo u utwahala ku ba o munde, batu ba bañwi ba nga kuli mulelo wo ki wa ku paleliswa fela linaha ze ñwi ku ba ni lilwaniso za nyukilia. Kacwalo, ku na ni sabo ya kuli linaha ze ñwi ze ne nyatezi yona tumelelano yeo li ka swana za kala ku panga lilwaniso za nyukilia. Kaniti, linaha ze ñwi li nga kuli ha ku si ka luka luli ku li hanisa ku panga lilwaniso  ze li nahana kuli za kona ku li sileleza kwa lila.

Se si tatafaza hahulu taba yeo, mwendi mane ni se si tisa hahulu sabo, ki taba ya kuli ha ku na naha ye hanisizwe ku panga malaiti a nyukilia. Seo si tahisize kuli linaha ze ñwi li be ni sabo ya kuli linaha ze twi li itusisa nyukilia kwa ku eza misebezi ye minde, mwendi kwa mukunda li sweli za panga lilwaniso za nyukilia.

Nihaiba linaha ze na ni kale lilwaniso za nyukilia li kana li sa lateleli tumeleno yeo. Batu ba bañwi ba bulela kuli ha lu swaneli ku libelela kuli linaha ze na ni lilwaniso ze ñata za nyukilia li ka felisa lilwaniso zeo kamba ku li kusufaza. Ba bañwi ba bulela kuli, “kuli taba yeo i konahale . . . ku tokwahala silikani se situna ni ku sepana hahulu mwahal’a linaha ze sa utwani ka nako ya cwale [ili nto ye t’ata hahulu ku lumela] kuli ya kona ku ezahala.”

Buikatazo bwa batu bwa ku bata kuli ku be ni swalisano, ku si na taba kuli ki bo bunde cwañi, bu bile bwa mbango. Taba yeo ha i komokisi baituti ba Bibele, kakuli Linzwi la Mulimu li li: “Mutu nih’a zamaya, h’a koni ku izamaisa ili yena.” (Jeremia 10:23) Bibele hape i bulela ka ku utwahala hande kuli: “Ku mutu, nzila ye ñwi inge i lukile, kanti ko i yo felela ki kwa lifu.” (Liproverbia 16:25) Mibuso ya batu ha i koni ku swalisanisa linaha kaufela. Kono lu sa na ni sepo.

Simbule sa Swalisano ya Niti

Mwa Bibele ku na ni lisepiso za Mulimu za kuli lifasi li ka swalisana hamoho kono isiñi ka buikatazo bwa batu. Mubupi, yena ya na lelile kuli batu ba pile ka kozo mwa lifasi kaufela, ki yena ya ka peta lika ze ba palelwa ku peta batu. Ku kona ku bela t’ata batu ba bañwi ku lumela taba yeo. Kono mulelo wa Mulimu ku zwa fela kwa makalelo ne li wa kuli batu ba pile ka kozo ni ka swalisano mwa lifasi. * Mañolo a mañata a mwa Bibele a bonisa kuli Mulimu u sa na ni mulelo wa kuli batu ba swalisane mwa lifasi kaufela. Ha lu nyakisiseñi a sikai ku ona:

• “A mu teñi, mu buhe misebezi ya [Muñ’a] Bupilo, lisinyehelo z’a ezize mwa lifasi. Ki Yena ya yemisize lindwa mane ni kwa mafelelezo a lifasi; u lobile buta, u pumile lilumo fahali, u cisize makoloi ka mulilo.”—SAMU 46:8, 9.

• “Ha ku sa na ya ka holofaza kamba ku sinya fa lilundu la ka le li kenile; kakuli lifasi li ka tala zibo ya [Muñ’a] Bupilo, sina mezi mw’a kwahelezi liwate.”— ISAYA 11:9.

• “U mizize lifu ku ya ku ile; Mulena [Muñ’a] Bupilo u ka takula mioko kwa lipata kamukana, a felise sikobiso sa sicaba sa hae mwa lifasi kaufela; kakuli ki s’a bulezi [Muñ’a] Bupilo.”—ISAYA 25:8.

 • “Ka sepiso ya hae, lu talimezi lihalimu le linca, ni lifasi le linca, mo ku yahile Ku Luka.”— 2 PITROSI 3:13.

• “[Mulimu] u ka takula miyoko kaufela kwa meto a bona; mi lifu ha li sa na ku ba teñi; nihaiba ku tahelwa ki maswabi ni ku lila, ni ku utwa butuku; kakuli za pili li felile.”—SINULO 21:4.

Lisepiso zeo ki za niti. Kabakalañi? Kabakala kuli ka ku ba Mubupi, Jehova Mulimu u na ni m’ata a ku swalisanisa batu. (Luka18:27) Mi hape u na ni takazo ya ku eza cwalo. Mane Bibele i bulela kuli ki tato ya Mulimu kuli “a kubukanyeze linto kamukana ku Kreste, ni za kwa lihalimu ni za mwa lifasi.”—Maefese 1:8-10.

Sepiso ya Mulimu ya “lifasi le linca” mo ku ka ‘yaha ku luka’ haki muhupulo fela wa ku ikupulela. (2 Pitrosi 3:13) Jehova Mulimu u bulela ka za linzwi la hae kuli: “Ha li na ku kutela ku Na mukungulu, li si ka sebeza se si latwa ki Na, ni ku eza ze ni li lumezi.”—Isaya 55:11.

Ku Swalisaniswa ki Linzwi la Mulimu

Sina mo ku taluselizwe mwa taba ye felile, bulapeli hañata bu kauhanyize batu ku fita ku ba swalisanisa. Lu tokwa ku nyakisisa hahulu taba ye, kakuli haiba lwa lumela kuli ku na ni Mubupi, kana ha lu swaneli ku libelela kuli balapeli ba hae ba ka pilisana ka kozo ni ka swalisano? Ona cwalo fela!

Se si tisa kuli bulapeli bu kauhanye batu haki Jehova Mulimu ni Linzwi la hae. Kono ki bulapeli ka sibili bo bu yemela milelo ya batu ya ku tahisa kozo ku fita ku susueza batu ku peta tato ya Mulimu. Jesu n’a bizize ba bahulu ba bulapeli ba mwa miteñi ya hae kuli ne li “baipi,” mi n’a ba bulelezi kuli: “Isaya u polofitile za mina hande, h’a li: Ba sicaba se, ba ni kuteka ka milomo, kono lipilu za bona li kwahule ni Na; ba ni kubamela ku si na tuso, kakuli tuto ye ba luta, ki milao ya batu fela.”—Mateu 15:7-9.

Kono ka ku sa swana ni bulapeli bwa buhata, bulapeli bwa niti bona bwa swalisanisa batu. Mupolofita Isaya n’a polofitile kuli: “Kwa mazazi a kwapili, lilundu la [Muñ’a] Bupilo li ka tomwa fa ngo ya malundu, li ka umbuka tulundu; mi macaba kaufela a ka ya kwateñi. [Muñ’a] Bupilo u ka atula mwahal’a macaba, a laye mishobo ye miñata. Ka mikwale ya bona ba ka tula mihuma, ka malumo a bona ba ka tula licekesi; sicaba se siñwi ha si sa na ku pumela se siñwi ka lilumo, mi ha ba sa na ku ituta ndwa.”—Isaya 2:2, 4.

Mwa linaha ze fitelela 230 kacenu, Lipaki za Jehova ba amuhela lituto za luta Jehova Mulimu ka za swalisano. Ki nto mañi ye ba swalisanisa? Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Mu apale lilato, kakuli ki tamo ye lu fa bupetehi.” (Makolose 3:14) Linzwi la Sigerike la n’a itusisize Paulusi ili le li tolokilwe kuli “tamo” li kona ku ama kwa misifa ya mubili wa mutu. Misifa yeo i tiile sina muhala, mi i peta misebezi ya butokwa hahulu ye mibeli. I itiisa lilama za mubili, mi hape i tamahanya masapo hamoho.

Ni lilato li cwalo. Lilato mane li eza ze ñata ku fita fela ku tibela batu kuli ba si ke ba bulayana. Lilato le li swana ni la n’a bonisize Kreste li konisa batu ba lisimuluho ze shutana kuli ba pilisane hamoho ka kozo. Ka mutala, lilato leo li konisa batu ku pila ka ku lumelelana ni manzwi a Jesu Kreste a zibahala hahulu, a ñozwi kwa Mateu 7:12, a li: “Mi cwale linto kamukana ze mu lata kuli batu ba mi ezeze, mu ba ezeze zona ni mina.” Ku pila ka ku ya ka taelo yeo ku tusize batu ba bañata ku ambuka saluluti.

‘Mu Latane’

Lipaki za Jehova ba ikatulezi ku bonisa kuli ki balutiwa ba Kreste ka ku latelela taelo ya n’a bulezi Jesu ya kuli: “Se ba ka ziba batu kaufela kuli mu balutiwa ba ka ka sona, ki ha mu latana.” (Joani 13:35) Lipaki ba bonisize lilato le li cwalo ka linzila ze komokisa mwa linako za lindwa za mwahal’a mishobo ni  mwa linako za mifilifili ya lipuso za naha. Ka mutala, batu ha ne ba bulayana mwa Rwanda ka 1994, Lipaki za Jehova ne ba bonisize lilato kwa mizwale ba bona. Lipaki ba ma-Hutu ne ba beile bupilo bwa bona mwa lubeta kuli ba sileleze mizwale ba bona ba ma-Tutsi!

Kono ha lu swaneli ku libelela kuli linaha za mwa lifasi li ka bonisana lilato ka nzila ye ka tisa swalisano mwa lifasi lote. Bibele i bonisa kuli swalisano ya mwa lifasi lote i ka tiswa ki Mulimu ka nako ya hae ya tomile. Kono nihaiba kacenu le, batu ba kona ku latana ni ku swalisana.

Ñohola, Lipaki za Jehova ne ba tandile lihora ze fitelela 1 bilioni inze ba potela batu ni ku ikambota ni bona za Bibele ni mo Bibele i kona ku tuseza batu kacenu. Zibo ye nepahezi ya Linzwi la Mulimu i swalisanisize batu ba bañata, mi ba bañwi ku bona ne li batu ba ne ba toyani sapili. Ka mutala, i swalisanisize batu ba ba cwale ka ma-Arab ni Majuda, ma-Amenia ni ma-Turk, ma-German ni ma-Russia, ni ba bañwi ba bañata.

Kana mwa tabela ku ituta ze ñata ka mo Linzwi la Mulimu, yona Bibele, li swalisaniseza batu? Haiba mwa tabela, mu kupe Lipaki za Jehova ba ba pila bukaufi ni mina, kamba mu ñolele kwa keyala ye swanela ye bonisizwe fa likepe 2.

[Litaluso za kwatasi]

[Manzwi a fa likepe 4]

Litumelelano za kozo ze ñata li nyatezwi kono ha li si ka latelelwa

[Manzwi a fa likepe 7]

Ku latelela lituto za Bibele ku petile lika ze i palezwi ku peta mibuso ya batu

[Siswaniso se si fa likepe 5]

Linzwi la Mulimu li bonisa Simbule sa swalisano ya niti

[Siswaniso se si fa likepe 7]

Lipaki za Jehova ba ma-Hutu ni ba ma-Tutsi ba yaha hamoho sibaka sa ku lapelela