Mu Lute Bana ba Mina ku Pilisana ka Kozo ni Ba Bañwi

Nicole wa lilimo ze 8 n’a tabile hahulu lubasi lwa hae ha ne lu lela ku tutela kwa sibaka si sili, mi kamita n’a talusezanga mulikan’a hae Gabrielle za litukiso ze ne ba eza. Zazi le liñwi, Gabrielle ka ku sa libelela a punyeza Nicole kuli n’a si na taba ni ha ba ka tuta. Bakeñisa kuli n’a utwile hahulu butuku mi n’a nyemile, Nicole a bulelela bomahe kuli, “Ha ni sa lata ku bonana ni Gabrielle hape!”

MATATA e ba kopananga ni ona banana a’ swana ni a Nicole ni Gabrielle, a tokwa ku tatululwa ka tuso ya bashemi, isiñi ka ku ba omba-omba fela kono ka ku ba bonisa mwa ku tatululela matata ao. Banana hañata ba bonisanga fela mikwa ya ‘bwanana,’ mi kamita ha ba zibangi m’o manzwi ni likezo za bona li kona ku holofaleza maikuto a ba bañwi. (1 Makorinte 13:11) Ba tokwa ku lutiwa kuli ba kone ku pilisana hande ni ba bañwi mwa lubasi ni batu ba bañwi.

Bashemi ba Sikreste ba lakaza hahulu ku luta bana ba bona kuli ba ‘bate kozo, mi ba i tundamene.’ (1 Pitrosi 3:11) Tabo ye tahiswa ki ku bata kozo ya kona ku tusa mutu ku sa kakanya ba bañwi, ku sa filikana, ni ku sa ba ni sitoyo. Haiba mu bashemi, mu kona ku tusa cwañi bana ba mina ku pilisana ka kozo ni ba bañwi?

Mu Tuse Bana Ba Mina Kuli Ba Tabise “Mulimu wa Kozo”

Jehova u bizwa kuli ki “Mulimu wa kozo” mi u taluswa kuli ki yena ‘ya fanga kozo.’ (Mafilipi 4:9; Maroma 15:33) Kacwalo, bashemi ba bande ba itusisanga hande Linzwi la Mulimu, yona Bibele, kuli ba susueze bana ba bona ku ba ni takazo ya ku tabisa Mulimu ni ya ku likanyisa tulemeno twa hae. Ka mutala, mu tuse bana ba mina ku nahana za n’a boni muapositola Joani mwa pono ye komokisa, ili pono ya nambwamutalati ye nde hahulu ye bonahala inge licwe la emeralda ye potolohile lubona lwa Jehova. * (Sinulo 4:2, 3) Mu ba taluseze kuli nambwamutalati ye i yemela kozo ye  potolohile lubona lwa Jehova ni kuli Jehova u ka fa kozo ye cwalo kwa batu kaufela ba ba mu utwa.

Jehova hape u fa ketelelo ka Mwan’a hae, yena Jesu ya bizwa “Mulena wa Kozo.” (Isaya 9:6, 7) Kacwalo, mu balange ni ku buhisana ni bana ba mina litaba za mwa Bibele ze bonisa lituto za butokwa za n’a lutile Jesu ze cwale ka za mwa ku tokolomohela mifilifili ni likomano. (Mateu 26:51-56; Mareka 9:33-35) Mu ba taluseze libaka Paulusi, ya n’a li muikankabeki, ha n’a cincize mupilelo wa hae ni ku ñola kuli “mutanga wa Mulena h’a lukeli ku lwana; kono u lukela ku ba ya na ni musa kwa batu kaufela, ya na ni pilu.” (1 Timotea 1:13; 2 Timotea 2:24) Haiba mu eza cwalo, mwan’a mina wa kona ku eza hande hahulu ku fita mane mo ne mu nahanela.

Evan u sa hupula kuli ha n’a li wa lilimo ze 7, n’a shendilwe ki kashimani ka kañwi mwa mbasi ya sikolo. U bulela kuli: “Kashimani kao ne ka ni nyemisize hahulu kuli mane n’a bata ku ka kutiseza. Cwale na hupula tuto ye ne lu itutile kwa ndu ka za batu ba ba lata lindwa. Ne ni ziba kuli Jehova n’a bata kuli ni si ke na ‘kutisa bumaswe ka bumaswe’ kono ni ‘pilisane mwa kozo ni batu kaufela.’” (Maroma 12:17, 18) Evan cwale sa ba ni bundume bwa ku felisa mufilifili ka ku alaba ka kozo. N’a bata ku tabisa Mulimu wa kozo.

Mu Be Bashemi Ba Ba Pilisana ni Ba Bañwi ka Kozo

Kana mu pilisana ka kozo fa lapa la mina? Haiba mu eza cwalo, u zibe bana ba mina ni bona ba ka ituta ku pilisana ka kozo niha mu sa ba laeli. Mu ka luta hande bana ba mina ku pilisana ka kozo ni ba bañwi haiba mu likanyisa m’o Mulimu ni Kreste ba boniseza kozo.—Maroma 2:21.

Bo Russ ni bo Cindy ba ikataza hahulu ku luta bana ba bona ba babeli kuli ba bonisange lilato kwa batu ba ba ba nyemisa. Bo Cindy ba li: “Moya o lu bonisanga ni bo Russ kwa bana ba luna ni kwa batu ba bañwi ha ku na ni butata u tusanga hahulu bana ba luna ku ziba mwa ku ezeza muta ba ba ni butata bo bu swana.”

Bashemi niha ba ka eza mafosisa—ili nto ye ezahalanga kamita—ba sa kona ku itusisa kolo yeo ku luta bana ba bona lituto za butokwa. Bo Stephen ba itumelela kuli: “Ka linako ze ñwi, na ni bo musal’a ka bo Terry ne lu halifelanga bana ba luna ba balalu lu si ka ziba kale litaba kaufela ze ezahezi. Ha ne lu ezanga cwalo, ne lu kupanga kuli ba lu swalele.” Bo Terry ba ekeza kuli: “Ne lu ba talusezanga kuli ni luna ha lu si ka petahala ni kuli lwa ezanga mafosisa. Lu ikutwa kuli ka ku eza cwalo ha lu si ka tahisa fela kozo mwa lubasi, kono mane lu tusize bana ba luna ku ituta mwa ku pilisanela ka kozo ni ba bañwi.”

Kana bana ba mina ba sweli ba ituta mwa ku pilisanela ni ba bañwi ka kozo ha ba nze ba bona mo mu ba utela? Jesu n’a elelize kuli: “Mi cwale linto kamukana ze mu lata kuli batu ba mi ezeze, mu ba ezeze zona ni mina.” (Mateu 7:12) Ku si na taba ni bufokoli bo mu na ni bona, mu kolwe kuli lilato ni sishemo ze mu bonisa bana ba mina li ka ba tusa hahulu. Bana  ba mina ba kona ku latelela kelezo ya mina haiba mu i fa ka lilato.

Mu Si Ke Mwa Halifa Kapili

Liñolo la Liproverbia 19:11 li bulela kuli: “Ngana ya mutu i mu tibela ku halifa kapili.” Mu kona ku tusa cwañi bana ba mina ku ba ni ngana ye cwalo? Bo David ba talusa mo ba konelanga bona ni bo musal’a bona bo Mariann ku tusa hande bana ba bona. Ba li: “Bana ba luna ha ba nyemisizwe ki yo muñwi ya bulela nto ye maswe kamba ku eza nto ye nyemisa, lu ba tusanga kuli ba be ni makeke. Lu ba buzanga lipuzo ze bunolo ze cwale ka ze: ‘Esi mwendi ku na ni nto ye ñwi ye maswe ye ne ezahezi ku yena? Kana u na ni muna? Kana ku na ni mutu ya mu filikanyize?’” Bo Mariann ba ekeza kuli: “Ku ezanga cwalo ku tusanga bana ba luna ku wa lipilu ku fita ku zwelapili inge ba nyemile kamba ku kanana kuli ya fosize ki mañi.”

Ku luta bana ka nzila ye cwalo kwa kona ku ba tusa hahulu. Mu lemuhe ka mo bo Michelle ne ba tuselize mwan’a bona Nicole ya bulezwi kwa makalelo a taba ye kuli a kutisane pilu ni mulikan’a hae Gabrielle. Bo Michelle ba li: “Na ni Nicole ne lu balile hamoho kauhanyo 14 ya buka ya Itute ku Muluti Yo Mutuna. * Kihona ni mu taluseza sa n’a talusa Jesu ha n’a bulezi kuli lu swanela ku swalela ba bañwi ‘70 ha i taimiswa ka 7.’ Ha se ni teelelize Nicole ka tokomelo ha na talusa mwa n’a ikutwela, kihona cwale ni mu tusa ku ziba kuli Gabrielle na zwafile mi na ikutwa bulutu kabakala kuli mulikan’a hae yo mutuna na tutela kwa sibaka sa kwahule.”—Mateu 18:21, 22.

Bakeñisa kuli Nicole na sa utwisisa ze ne tisize kuli Gabrielle a bulele manzwi a maswe, a kala ku utwela mulikan’a hae makeke mi kacwalo a mu lizeza luwaile ku kupa swalelo. Bo Michelle ba li: “Ku zwa ona fo, Nicole u tabela ku utwela ba bañwi makeke ni ku ba tabisa ka ku ba ezeza lika ze nde.”—Mafilipi 2:3, 4.

Mu tuse bana ba mina kuli ba si ke ba nyemiswanga ki mafosisa a ba bañwi ni lifapano. Ha mu ka eza cwalo mu ka ba ni tabo ku bona bana ba mina ha ba bonisa ba bañwi lilato.—Maroma 12:10; 1 Makorinte 12:25.

Mu Susueze Bana ba Mina ku Swalelanga Ba Bañwi

Liproverbia 19:11 i li: “Ki ko ku nde ku swalela ba ba lu foselize.” (Liproverbia 19:11, NW) Jesu ka nako ya na utwile hahulu butuku na likanyisize Ndat’ahe mi na bonisize moya wa ku swalela. (Luka 23:34) Mu swalelange bana ba mina kuli ba lemuhe bunde bwa ku swalela.

Ka mutala, Willy wa lilimo ze ketalizoho u tabela ku swanisanga maswaniso ni bo kukw’a hae. Mi zazi le liñwi bo kukw’a hae ba tuhela ku swanisa mi ba hanyaukela maswe Willy kihona ba ikema. Willy n’a utwile butuku kwa pilu. Bo ndatahe bo Sam ne ba ize: “Bo kukw’a hae Willy ba kula butuku bwa Alzheimer. Kacwalo ne lu taluselize Willy taba yeo ka nzila ya n’a utwisisa hande.” Hamulaho wa ku taluseza Willy kuli yena lu kile lwa mu swalela hañata-ñata ni kuli ni yena u swanela ku eza cwalo ku ba bañwi, bo Sam ba komokiswa ki za n’a ezize Willy. Bo Sam ba bulela kuli: “Na ni musal’a ka ne lu ikutwile hande ha ne lu boni mwan’a luna ya sa nonoboka ha ya ku bo kukw’a hae ba lilimo ze 80 ni ku yo kupa swalelo, mi kihona a ba isa kwa tafule inza ba swalelezi kwa lizoho.”

 Ki ko ku nde luli ku bona banana ha ba ituta ku swalela ni ku ‘eza hande’ ba ba fokola ni ba ba ba foselize. (Makolose 3:13) Batu niha ba eza nto ye nyemisa ka bomu, mu taluseze mwan’a mina kuli ku eza hande batu ba ba cwalo ki ko ku nde hahulu, kakuli ‘mikwa ya mutu ha i kolisa Muñ’a Bupilo, Yena u eza kuli mane ni lila za hae li kutisana lipilu ni yena.’—Liproverbia 16:7.

Mu Zwelepili Ku Tusa Bana ba Mina

Bashemi ba ka tusa hahulu bana ba bona haiba ba itusisa Linzwi la Mulimu ku luta bana ba bona ka “kozo” ni ka ku ba ‘pilisa mwa kozo.’ (Jakobo 3:18) Bashemi ba ba cwalo ba tusa bana ba bona ku ziba kuli ze tokwahala ki lifi ha ba bata ku tatulula mifilifili ni ku bukeleza kozo. Bashemi ha ba eza cwalo, ba ka tusa hahulu-hulu bana ba bona ku ba ni tabo mwa bupilo bwa bona kaufela.

Bo Dan ni bo Kathy ba na ni bana ba mikulwani ba balalu ili ba ba tiile kwa moya. Bo Dan ba li: “Nihaike ne ku li t’ata ku luta bana ba luna ha ne ba sa nonoboka, lu ba ba tabile hahulu kuli bana ba luna ba eza hande mwa musebezi wa Jehova. Ba ziba ku pilisana ni ba bañwi ka kozo cwale, mi ha ku ba ni musunga ba swalelanga ba bañwi.” Bo Kathy ba li: “Ha ba eza cwalo ba lu tabisa, kakuli kalemeno ka kozo ki kalulo ya muselo wa moya.”—Magalata 5:22, 23.

Kacwalo ki kwa butokwa kuli mina bashemi ba Sikreste mu si ke mwa “katala” kamba ku ‘zwafa’ ku luta bana ba mina ku pilisana ka kozo ni ba bañwi, mi mu zwelepili nihaikaba kuli mwendi kwa makalelo bana ha ezi hande. (Magalata 6:9; 2 Makorinte 13:11) Ha mu nze mu eza cwalo, mu kolwe kuli “Mulimu wa lilato ni kozo u ka ba ni mina.”—Magalata 6:9; 2 Makorinte 13:11.

[Litaluso za kwatasi]

[Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 20]

KANA TV I LUTA LIKA ZE NDE?

Taba ye ne hatisizwe ki kopano ya Media Awareness Network ye li “Mifilifili ya mwa Mafilimu a Buhiswa,” i bonisa kuli: “Mukwa wa ku felisa matata ka mifilifili u susuezwa ki mafilimu mo ku buhiswanga likebenga ze maswe ni batu ba ba tumile hahulu ba ba lata hahulu mifilili.” Kwa lika ze buhiswanga fa TV kaufela, ku kopanyeleza cwalo ni mafilimu ni ma-vidio a lipina ze ne tatubilwe, ne ku fumanwi kuli ki 10 pesenti fela ya zona ye ne bonisa bumaswe bwa mifilifili. Kono taba yeo i bonisa kuli, “mifilifili ne i boniswa inge kuli ya swanela ni kuli kona fela nzila ya ku tatulula ka yona matata.”

Kana ha mu lemuhi kuli ki kwa butokwa ku tokomela mo mu buhela TV fa lapa la mina? Mu si ke mwa tuhelela lika ze buhiswa fa TV ku mi palelwisa ku luta hande bana ba mina kuli ba pilisane ni ba bañwi ka kozo.

[Siswaniso se si fa likepe 17]

Mu tuse bana ba mina ku ba ni takazo ya ku bata ku tabisa ‘Mulimu wa kozo’

[Siswaniso se si fa likepe 18]

Mu like ka t’ata ku ba hanisa lipulelo ni likezo ze maswe

[Siswaniso se si fa likepe 19]

Bana ba mina ba swanela ku ituta ku kupanga swalelo ni ku swalela ba bañwi