Kana Mukiti wa Sihedeni Wa Kona ku Ba wa Sikreste?

MWA 2004, kwa Italy ne ku na ni kañi ye tuna ka nako ya Ngilisimusi. Babeleki ba mwa likolo la tuto ni baluti ba bañwi ne ba bata kuli lizo za bulapeli za Ngilisimusi li fukuzwe kamba mane ku feliswa. Ne ba yemela taba yeo bakeñisa kuli palo ya bana ba sikolo ba ne ba si Makatolika kamba Maprotestanti ne i nze i ekezeha. Kono baluti ba bañwi hamohocwalo ni batu ba bañwi fela bona ne ba bata kuli batu ba zwelepili ku kuteka ni ku bukeleza lizo zeo.

Kono taba ya butokwa ni ku fita ki ya kuli, kanti lizo za Ngilisimusi ze atile hahulu li simuluhile kai? Mutende o muñwi wa kwa Vatican (L’Osservatore Romano) no nyakisisize litaba ze ñwi za butokwa ka nako ye ne ambolwa taba yeo.

Ka za lizazi la Ngilisimusi, mutende wo ne u talusize kuli: “Lizazi tenyene la na pepilwe Jesu ha li zibahali hande, bakeñisa kuli litaba za ikale za mubuso wa Roma ni za batu ba ne ba li mwa mubuso wo mane hamohocwalo ni lipatisiso ze se ezizwe ha li bonisi lizazi leo. . . . Lizazi la December 25, le li itibahalela hande, ne li ketilwe ki Keleke ya Roma mwa lilimo  za ma-300 C.E. Mwa Roma wa ikale mo ne ku lapelwa hahulu milimu, leo ne li lizazi fo ne ku lapelwanga mulimu wa Lizazi . . . Nihaike kuli ka nako yeo Bukreste ne se bu atile mwa Roma bakeñisa taelo ya na kile a fanga Constantine, batu ba bañata sihulu masole ne ba sa lumela hahulu litangu la . . . mulimu wa Lizazi. Mi likezahalo ze kaufela ze se bulezwi, ne li banga teñi ka la 25 December, mi ne li simuluha kwa mukiti wo o no tumile hahulu. Seo ne si tahisize kuli mwa sibaka sa ku tabelanga mukiti wa mulimu wa Lizazi la 25 December, Keleke ya Roma ya kalisa ku ezanga mukiti wa ku tabela ku pepwa kwa Jesu Kreste fa lizazi leo.”

Kono ku cwañi ka za kota ya Ngilisimusi, ili ye se li sizo sa keleke ya Katolika cwale?

Mutende wa Katolika wo ne u talusize kuli, kwa ikale likota ze ñwi ze shoshelanga matali mwahal’a silimo kaufela ze cwale ka “kota ya pine, ne li ngiwa ku ba ze na ni m’ata a mañwi a kona ku sileleza mutu kwa makulanu.” Mutende wo ne u zwezipili kuli: “Manzibwana a lizazi le li tatamiwa ki Ngilisimusi, lona la 24 December, ne li nako ya mukiti wa ku hupula Adama ni Eva mi ne ku kandekiwanga ni likande la Kota ya mwa Paradaisi ya fa lifasi . . . Kota yeo ne i swanela ku ba ya apule, kono bakeñisa kuli ha ku na ko ne i fumaneha ka nako ya Ngilisimusi, batu ne ba itusisanga kota ya mufuta u sili (ye bizwa fir), ye ne tomiwanga fa katala ni ku kolatelisanga fela ma-apule kwa mitai ya yona, kamba ne ba itusisanga mañende a bupilwe ka bukwala ka ku itusisa bupi bo bu nekile hande ili a na swaniseza nako ya ka taha Jesu ku to felisa sibi kwa batu, mi banana ne ba fiwanga maswiti ni limpo ze ñwi.” Kono hasamulaho wa zeo kaufela ne ku ezaheziñi?

Mutende wo u mano bonisa kuli sizo sa ku itusisanga kota ya Ngilisimusi ne si kalezi kwa Germany mwa lilimo za ma-1500 C.E., wa talusa kuli: “Italy ki ye ñwi ya linaha za mafelelezo ku kala ku itusisanga kota ya Ngilisimusi, mwendi kabakala mabulatwi a kuli sizo seo ne si kalisizwe ki likeleke za Protestanti ili nto ye ne tahisize kuli keleke ya Katolika i bate ku si yolisa ka sizo sa yona.” Kacwalo mueteleli wa Katolika, Pope Paul VI, a “kalisa sizo sa ku itusisanga kota ya Ngilisimusi” hamoho ni sizo sa keleke ya Katolika sa siswaniso sa mbututu ka nako ye swana [kwa St. Peter’s Square, Rome].

Kana mu bona kuli kwa swanela luli yo muhulu wa bulapeli ha yemela ni ku zwisezapili lizo ze simuluha kwa bulapeli bwa sihedeni? Mañolo a bonisa hande Bakreste mo ba swanela ku ngela taba ye, a li: “Twaelano ki ifi ya se si lukile ni bukopo? Ni liseli li na ni kopano mañi ni lififi?”—2 Makorinte 6:14-17.

[Maswaniso a fa likepe 8, 9]

Kota ya Ngilisimusi (fa likepe 8) ni mukiti wa ku tabela ku pepwa kwa Jesu kwa Vatican

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

© 2003 BiblePlaces.com

[Siswaniso se si fa likepe 9]

mulimu wa lizazi

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Museum Wiesbaden