Jesu Kreste—Mulumiwa Yo Mutuna ku Feleleza

“Ni zwa ku yena mi ki yena ya ni lumile.”—JOA. 7:29.

1, 2. Mulumiwa ki mutu ya cwañi, mi ki mañi Mulumiwa yo mutuna ku feleleza?

MU HUPULANGAÑI ha mu utwa linzwi la “mulumiwa”? Ba bañwi ba hupulanga balumiwa ba Krestendomu, ili bao buñata bwa bona ba ikenya mwa litaba za lipuso ni za bufumu bwa linaha mo ba sebeleza. Kono ka ku ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova, mwendi mu nahana za balumiwa ba ba lumiwanga ki Sitopa Se Si Etelela ku yo kutaleza taba ye nde mwa linaha ze shutana-shutana za lifasi. (Mat. 24:14) Balumiwa bao ba neelanga nako ni m’ata a bona kwa musebezi wa ku tusa batu ku sutelela ku Jehova Mulimu ni ku itama bulikani bo bu ipitezi ni yena.—Jak. 4:8.

² Manzwi a “mulumiwa” ni “balumiwa” ha si ka itusiswa hahulu mwa Bibele ye Kenile ya Silozi. Kono kwa Maefese 4:11, linzwi la Sigerike le li tolokilwe kuli “babuleli” hape li kona ku tolokiwa kuli “balumiwa.” Jehova ki yena Mubuleli wa Evangeli yo mutuna ku feleleza, kono ha koni ku bizwa kuli ki yena Mulumiwa yo mutuna ku feleleza kakuli ha ku na mutu ya kile a mu luma. Ha na bulela ka za Ndat’ahe wa kwa lihalimu, Jesu Kreste na ize: “Ni zwa ku yena mi ki yena ya ni lumile.” (Joa. 7:29) Jehova na bonisize lilato la hae le lituna kwa batu ka ku luma Mwan’a hae wa libanda fa lifasi. (Joa. 3:16) Jesu u kona ku bizwa kuli ki Mulumiwa yo mutuna ku feleleza kakuli le liñwi la mabaka a na lumezwi ku taha fa lifasi kikuli a “t’o paka niti.” (Joa. 18:37) Jesu na konile ku peta hande musebezi wa hae wa ku shaela taba ye nde ya Mubuso, mi musebezi wo u sa lu tusa ni luna. Ka mutala, lwa kona ku sebelisa milutelo ya hae mwa bukombwa bwa luna, ibe kuli lu balumiwa kamba kutokwa.

3. Ki lipuzo lifi ze lu ka nyakisisa?

³ Musebezi wa na ezize Jesu wa ku shaela Mubuso u zusa lipuzo ze cwale ka ze: Jesu na ipumani mwa miinelo ye cwañi fa lifasi? Ki kabakalañi ha na kona ku luta hande? Mi kiñi ze ne mu tusize ku kondisa bukombwa bwa hae?

Na Tokwa ku Ba ni Moya wa ku Itatela mwa Buino bwa Hae Bo Bunca

4-6. Ki lifi licinceho ze ñwi ze ne ezahezi ku Jesu ha na tile fa lifasi?

⁴ Balumiwa ba kacenu ni Bakreste ba bañwi ba ba yanga kwa libaka ko ku tokwahala hahulu bakutazi ba Mubuso ba kana ba tokwa ku yo pila bupilo bwa kwatasi bo bu shutana ni bupilo bo ba twaezi. Kono mu nahane fela shutano ye mwahal’a buino bwa na ipumani ku bona Jesu fa lifasi ni buino bwa na li ku bona kwa lihalimu, kwa na pila ni Ndat’ahe ni mangeloi ba ne ba sebeleza Jehova ka lipilu ze kenile. (Jobo 1:6; 2:1) Yeo luli ne li shutano ye tuna ya  ku zwa kwa lihalimu ni ku to pila mwa lifasi le li maswe mwahal’a batu ba sibi! (Mare. 7:20-23) Mi mane Jesu na talimani ni butata bwa ku kanganisana bo ne ba na ni balutiwa ba hae ba na utwana hahulu ni bona. (Luka 20:46; 22:24) Kaniti luli, Jesu na ezize lika ka ku petahala mwa miinelo kaufela ya na ipumani ku yona fa lifasi.

⁵ Jesu na si ka kalisa ku bulela puo ya batu ka makazo; na kalezi ku ituta yona kwa bumbututu. Yeo ne li cinceho ye tuna luli kakuli kwa lihalimu na zamaisa mangeloi! Ha na li fa lifasi, Jesu na bulelanga ye ñwi ya “lipuo za batu.” Puo yeo ne i shutanela kwahule ni ‘lipuo za mangeloi.’ (1 Makor. 13:1) Kono ha ku na mutu ya na mu fita kwa ku bulela manzwi a musa.—Luka 4:22.

⁶ Mu nyakisise licinceho ze ñwi ze tuna ze ne ezahezi ku Mwan’a Mulimu ha na tile fa lifasi. Jesu na si ka hoza sibi sa Adama, kono na tilo ba mutu fa lifasi, sina mo ba inezi ba ne ba ka ba “banyani ba hae” kamba balateleli ba hae ba ba tozizwe. (Mu bale Maheberu 2:17, 18.) Fa busihu bwa hae bwa mafelelezo fa lifasi, Jesu na si ka kupa Ndat’ahe wa kwa lihalimu ku mu fa “limpi za mangeloi ze lishumi ka ze peli, ni ku fita.” Kono mu nahane fela mangeloi a na zamaisanga ka ku ba Mikaele Ndun’a Mangeloi! (Mat. 26:53; Juda 9) Ki niti, Jesu na ezize limakazo; kono za na ezize fa lifasi ki ze nyinyani ha li bapiswa ku za na ka eza kwa lihalimu.

7. Majuda ne ba nga cwañi Mulao?

⁷ Ku bonahala kuli Jesu ha na sa li kwa lihalimu sina “Linzwi” ki yena ya na li Mubuleli wa Mulimu ya na etelezi Maisilaele mwa lihalaupa. (Joa. 1:1; Ex. 23:20-23) Maisilaele ne ba ‘amuhezi Mulao ka sebelezo ya mangeloi, kono ne ba si ka u mamela.’ (Lik. 7:53; Maheb. 2:2, 3) Mane baluti ba bulapeli bwa Sijuda ba mwa linako za baapositola ne ba palezwi ku utwisisa taluso luli ya Mulao. Ka mutala, mu nyakisise mulao wa za Pumulo. (Mu bale Mareka 3:4-6.) Bañoli ni Bafalisi ne ba si na “taba ni ze tuna za mwa Mulao, kikuli tukelo ni sishemo ni busepahali.” (Mat. 23:23) Nihakulicwalo, Jesu na si ka ba nga kuli ha ba koni ku tusiwa mi na si ka tuhela ku zibahaza niti.

8. Ki kabakalañi Jesu ha kona ku lu tusa?

⁸ Jesu na na ni moya wa ku itatela. Na lata batu mi na bata ku ba tusa luli. Na zwezipili ni moya wa hae wa ku tukufalelwa ku bulela Evangeli. Mi kabakala ku sepahala ku Jehova ha na li fa lifasi, Jesu a fetuha “[muñ’a] musebezi wa ku pilisa ko ku sa feli ba ba mu utwa kamukana.” Fahalimu a seo, “sina ha n’a likilwe ka butuku bw’a utwile, u kona ku tusa ba ba likwa” sina luna.—Maheb. 2:18; 5:8, 9.

Na Li Muluti Ya Lutilwe Hande

9, 10. Ki tuto ya mufuta mañi ya na filwe Jesu a si ka taha kale fa lifasi?

⁹ Pili Bakreste ba si ka lumiwa kale sina balumiwa kacenu, Sitopa Se Si Etelela si lukisanga kuli ba lutiwe. Kana Jesu Kreste na lutilwe? Eni, na lutilwe, kono na si ka kena likolo za bulapeli bwa Sijuda pili a si ka toziwa kale sina Mesia; mi na si ka lutiwa ki baluti ba bulapeli ba ba tumile. (Joa. 7:15; mu bapanye Likezo 22:3.) Ki kabakalañi he Jesu ha na kona hahulu ku luta?

¹⁰ Jesu na lutilwe ki mahe, Maria, ni ndat’ahe ya na mu añuzi, Josefa. Kono Jehova, yena Muluti ya pahami, ki yena ya na file Jesu tuto ya butokwa hahulu ya za bukombwa. Ka taba yeo, Jesu na ize: “Ha ni si ka ipulelela fela; kono Ndate ya ni lumile, ki Yena ya ni laezi se ni swanezi ku bulela, ni mukwa o ni bulela ka ona.” (Joa. 12:49) Mu lemuhe kuli Jesu na filwe litaelo ze namile ka za za na swanela ku luta. A si ka taha kale fa lifasi, Jesu na tandile nako ye ñata inze a teeleza kwa litaelo za Ndat’ahe. Ha ku na tuto ye ipitezi ye fita tuto yeo ya na filwe.

11. Jesu na likanyisize cwañi Ndat’ahe mwa na ngela batu?

¹¹ Ku zwa fela fa na bupezwi, Mwan’a Mulimu na bile ni bulikani bo butuna ni Ndat’ahe. A si ka taha kale fa lifasi, Jesu na itutile mwa ngela batu Mulimu ka ku talimisisa mwa na sebelisanela Jehova ni bona. Mwan’a Mulimu yo na likanyisize hahulu Mulimu mwa latela batu kuli mane na kona ku bulela kuli: “Ne ni wabelelwa ni bana ba batu.”—Liprov. 8:22, 31.

12, 13. (a) Jesu na itutile cwañi ka ku talimisisa Ndat’ahe mwa na sebelisanezi ni Maisilaele? (b) Jesu na sebelisize cwañi tuto ya na filwe?

 ¹² Jesu hape na itutile ku Ndat’ahe ka ku talimisisa mwa na tatululelanga matata. Ka mutala, mu nyakisise mo Jehova na sebelisanezi ni Maisilaele ba ne ba sa utwi. Nehemia 9:28 i li: “Ha ne ba se ba katuluhile, ne ba kutela ku eza ze maswe mwa meto a hao [Jehova]; mi Wena n’o ba fa hape mwa mazoho a lila za bona, li ba buse. Nihakulicwalo ha ba kuta, mi ba huweleza ku Wena, Wena wa ba utwa u li mwa lihalimu; mi ka makeke a hao wa ba pilisa hañata.” Ka ku sebeza ni Jehova ni ku talimisisa mwa na ezeza lika, Jesu na itutile ku bonisa makeke kwa batu ba na kutaza ku bona.—Joa. 5:19.

¹³ Jesu na sebelisize za na itutile ka ku eza balutiwa ba hae ka makeke. Fa busihu bwa kuli habusa wa bulaiwa, baapositola ba hae ba na lata hahulu-hulu “ba mu tuhela, ba saba.” (Mat. 26:56; Joa. 13:1) Mane muapositola Pitrosi a mu latula halalu! Nihakulicwalo, Jesu na file baapositola ba hae kolo ya ku kutela ku yena. Na ize ku Pitrosi: “Ni ku lapelezi kuli tumelo ya hao i si ke ya fela. Mi wena ha u sikuluhile, u tiise banabahenu.” (Luka 22:32) Isilaele wa kwa moya u yahilwe ka ku tiya fa “mutomo wa baapositola ni wa bapolofita,” mi mitomo ya lukwakwa lwa Jerusalema Yo Munca i na ni mabizo a 12 a baapositola ba ba sepahala ba Ngunyana, yena Jesu Kreste. Ku to fita la kacenu le, Bakreste ba ba tozizwe hamoho ni balikani ba bona ba ba ineezi, bona “lingu ze ñwi,” ba eza hande mwa musebezi wa bona wa ku kutaza Mubuso inze ba li mwatas’a lizoho le li m’ata la Mulimu ni ku etelelwa ki Mwan’a hae ya latiwa.—Maef. 2:20; Joa. 10:16; Sin. 21:14.

Mulutelo wa Jesu

14, 15. Jesu na shutana cwañi ni bañoli ni Bafalisi ka mulutelo wa hae?

¹⁴ Jesu na itusisize cwañi tuto ya na filwe ha na luta balateleli ba hae? Ha lu nyakisisa mwa na lutela Jesu ni mo ne ba lutela baluti ba bulapeli bwa Sijuda, lu iponela hande fo ku sweu kuli Jesu na ba fitela kwahule-hule. Bañoli ni Bafalisi ne ba ‘felisa mulao wa Mulimu ka sihabo bona.’ Kono Jesu yena na shutana ni bona kakuli za na luta ne si za ku ikupulela fela; na kumalezi linzwi la Mulimu. (Mat. 15:6; Joa. 14:10) Ni luna lu swanela ku eza cwalo.

¹⁵ Ku na ni nto ye ñwi hape ye ne tisize kuli Jesu a shutane hahulu ni baluti ba bulapeli. Jesu ha na bulela ka za bañoli ni Bafalisi, na ize: “Mu eze ze ba mi bulelela kaufela, mi mu ye ka zona; kono mu si ke mwa ya ka likezo za bona; kakuli ku bulela ba bulela, kono ha ba ezi.” (Mat. 23:3) Jesu na ezize lika za na luta. Ha lu nyakisiseñi mutala o bonisa buniti bwa taba yeo.

16. Ki kabakalañi ha mu kona ku bulela kuli Jesu na mamezi manzwi a ñozwi kwa Mateu 6:19-21?

¹⁶ Jesu na susuelize balutiwa ba hae ku “ikubukanyeza bufumu . . . kwa lihalimu.” (Mu bale Mateu 6:19-21.) Kana Jesu yena ka sibili na mamezi manzwi ao? Eni, mi kona libaka ha na kona ku ipulela kuli: “Bo-luwawa ba na ni misima, ni linyunywani za lihalimu li na ni liyaleto; kono Mwan’a mutu h’a na mo a ka samela toho fateñi.” (Luka 9:58) Jesu na pilile bupilo bo bu bunolo. Na isize hahulu pilu ya hae kwa ku shaela taba ye nde ya Mubuso, mi na bonisize mwa ku pimela lipilaelo ze tiswa ki ku ikubukanyeza bufumu fa lifasi. Na bonisize butali bwa ku ikubukanyeza bufumu kwa lihalimu, “fo ku si na maswele a’ ca fateñi, ni fo ku si na masholi ba ba punya kwateñi, ba ba uzwa.” Kana mwa latelela kelezo ya Jesu ya ku ikubukanyeza bufumu kwa lihalimu?

 Tulemeno To Ne Tu Tisize Kuli Batu Ba Late Jesu

17. Ki tufi tulemeno twa na na ni tona Jesu to ne tu tisize kuli a be mubuleli wa Evangeli ya ipitezi?

¹⁷ Ki tufi tulemeno twa na na ni tona Jesu to ne tu tisize kuli a be mubuleli wa Evangeli ya ipitezi? Kalemeno ka kañwi ka ama mwa na ngela batu ba na tusa. To tuñwi twa tulemeno twa Jehova twa na bonisize Jesu ne li buikokobezo, lilato, ni mufelañeke. Mu lemuhe tulemeno t’o mo ne tu hohezi batu ba bañata ku Jesu.

18. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli Jesu na ikokobeza?

¹⁸ Jesu ha sa lumezi ku taha fa lifasi, “a itoboha ku s’a n’a li sona, ka ku nga sibupeho sa mutanga, ni ku ikeza ya swana sina batu.” (Mafil. 2:7) Ku eza cwalo ne ku bonisa kuli na na ni buikokobezo. Hape Jesu na si ka ipahamisa fahalimu a batu. Na si ka bonisa moya wa kuli, ‘Mu swanela ku ni teeleza kakuli na ni zwa kwa lihalumu.’ Ka ku shutana ni bo mesia ba buhata, Jesu na si ka zamaya inze a bulelela batu kuli ki yena Mesia wa niti. Fokuñwi na bulelelanga batu kuli ba si ke ba mu zibahaza kamba ku patalaza za na eza. (Mat. 12:15-21) Jesu na bata kuli batu ba iketele ku mu latelela bona beñi ka ku iponela za na eza. Kaniti balutiwa ba hae ne ba susuelizwe hahulu ka taba ya kuli Mulen’a bona na sa tokwi kuli ba be sina mangeloi ba ba petehile ba na pila ni bona kwa lihalimu!

19, 20. Jesu na tusize cwañi batu kabakala lilato ni mufelañeke?

¹⁹ Jesu Kreste hape na bonisize lilato—kona kalemeno ka katuna ka Ndat’ahe wa kwa lihalimu. (1 Joa. 4:8) Jesu na luta batu kakuli na ba lata. Ka mutala, mu nyakisise maikuto a hae ku mutu yo muñwi ya na fumile. (Mu bale Mareka 10:17-22.) Jesu ‘na mu latile’ mi na bata ku mu tusa, kono mufumi yo na si ka itoboha maluwo a hae a matuna ilikuli a latelele Kreste.

²⁰ Kalemeno ka kañwi k’a na ni kona Jesu ki mufelañeke. Sina fela mo ba inezi batu kaufela ba ba si ka petahala, ba ne ba amuhezi lituto za Jesu ni bona ne ba imezwi ki matata. Ka ku ziba taba yeo, Jesu na ba lutile ka mufelañeke ni ku ba shwela makeke.  Ka mutala: Muta o muñwi, Jesu ni baapositola ba hae ne ba patehile hahulu kuli mane ne ba si na nako ya ku ca. Kono Jesu na ezize cwañi ha na boni sikwata sa batu ba ne ba mu litezi fa likamba? ‘Na ba utwezi butuku, kakuli ne ba swana sina lingu ze si na mulisana; mi a kala ku ba luta litaba ze ñata.’ (Mare. 6:34) Jesu na lemuhile muinelo o shwisa makeke wa batu ba na kutaza ku bona mi na ikatalize ku ba luta ni ku ba ezeza limakazo kuli a ba tuse. Ba bañwi ne ba sutelezi ku yena kabakala tulemeno twa hae to tunde, ba susuezwa ki manzwi a hae, mi ba ba balutiwa ba hae.

21. Ki lika mañi ze lu ka nyakisisa mwa taba ye tatama?

²¹ Lu kona ku ituta ze ñata kwa bukombwa bwa Jesu bwa fa lifasi, sina mo i ka boniseza taba ye tatama. Ki lifi linzila ze ñwi ze lu kona ku likanyisa ka zona Jesu Kreste, Mulumiwa yo mutuna ku feleleza?

Mu Kona ku Alaba Cwañi?

• Jesu na filwe tuto mañi a si ka taha kale fa lifasi?

• Mulutelo wa Jesu ne u fita cwañi mulutelo wa bañoli ni Bafalisi?

• Ki tufi tulemeno to ne tu tisize kuli batu ba late Jesu?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 15]

Jesu na lutile cwañi undi-wa-nyangela?