Ku Ba Teñi kwa Kreste—Ku Mi Ama Cwañi?
Ku Ba Teñi kwa Kreste—Ku Mi Ama Cwañi?
“Ki sifi se si ka supa ku ba teñi kwa hao ni mafelelezo a muinelo wo wa linto?” —MAT. 24:3, NW.
1. Ki puzo mañi ya butokwa ye ne ba buzize Jesu baapositola ba hae?
LILIMO ze bato eza 2,000 kwamulaho ko, balutiwa ba Jesu ba bane ne ba mu buzize puzo ha ne ba ikambota ni Mulen’a bona kwa mukunda fa lilundu la likota za olive. Ne ba mu buzize kuli: “Ki sifi se si ka supa ku ba teñi kwa hao ni mafelelezo a muinelo wo wa linto?” (Mat. 24:3, NW) Mwa puzo yeo baapositola ne ba itusisize lipulelo ze peli za butokwa, “ku ba teñi kwa hao” ni “mafelelezo a muinelo wo wa linto.” Lipulelo ze peli zeo li talusañi?
2. Linzwi la Sigerike le li tolokilwe kuli “mafelelezo” li talusañi?
2 Lu ka kalela ku nyakisisa pulelo ya bubeli, ye ama linzwi la “mafelelezo,” le li tolokilwe fa linzwi la Sigerike la syn·teʹlei·a. Mwa Bibele ya New World Translation, fo li fumaneha linzwi la Sigerike le kaufela, li tolokilwe kuli “mafelelezo,” mi linzwi le liñwi la Sigerike la te’los, le li swana ni leo, li tolokilwe kuli “maungulo.” Manzwi a Sigerike ao a’ tolokilwe mwa New World Translation kuli “mafelelezo” ni “maungulo” a’ shutana mi kuli lu utwisise shutano yeo lu ka itusisa mutala wa ngambolo ye fiwa mwa Ndu ya Mubuso. Ka ku ya ka taluso ya manzwi ao a Sigerike, ha lu bulela kuli mafelelezo a ngambolo lu talusa kalulo ya litaba za kaungu-ungu za bulela mufi wa ngambolo ka ku hupuza bateelezi ze nyakisisizwe mwa ngambolo ni ku bonisa mo ba kona ku li sebeliseza. Mi maungulo a ngambolo ona, ki nako ye i fela ngambolo luli mi mubuleli wa zwa fa libulelelo. Ka nzila ye swana, pulelo ye itusisizwe mwa New World Translation ya “mafelelezo a muinelo wo wa linto” i talusa silengo sa nako ye ya kwa maungulo ku kopanyeleza cwalo ni ona maungulo ka sibili.
3. Ki lifi ze ñwi za lika ze ezahala mwa nako ya ku ba teñi kwa Jesu?
3 Ku cwañi ka za taba ya “ku ba teñi” ye ne buzizwe ki baapositola? Pulelo yeo i tolokilwe fa linzwi la Sigerike la pa·rou·siʹa. * Nako ya pa·rou·siʹa ya Kreste, kamba ya ku ba teñi kwa hae, ne i kalile ka ku beiwa kwa Jesu fa bulena mwa lihalimu ka 1914 mi i sa zwelapili ku isa fa “ñalelwa ye tuna,” fa ka to sinyeza ba ba maswe. (Mat. 24:21) Lika ze ñata, ze kopanyeleza cwalo ni “mazazi a mafelelezo” a muinelo wo wa linto, ku kubukanyiwa kwa batoziwa, ni ku zuha kwa bona ku ya kwa lihalimu, li ezahala ku yona nako ye ya ku ba teñi kwa Jesu. (2 Tim. 3:1, NW; 1 Makor. 15:23; 1 Mates. 4:15-17; 2 Mates. 2:1) Ku konwa ku bulelwa kuli nako ya “mafelelezo a muinelo wo wa linto” (syn·teʹlei·a) ki yona nako ye swana ya ku ba teñi kwa Kreste (pa·rou·siʹa).
Silengo sa Nako Ye Telele
4. Ku ba teñi kwa Jesu ku swana cwañi ni ze ne ezahalile mwa miteñi ya Nuwe?
4 Taba ya kuli linzwi la pa·rou·siʹa li talusa silengo sa nako ye telele i lumelelana ni za na bulezi Jesu ka za ku ba teñi kwa hae. (Mu bale Mateu 24:37-39, NW.) Mu lemuhe kuli Jesu na si ka li nako ya ku ba teñi kwa hae i ka ba ye kuswani sina mo ne i bezi bukuswani nako ye ne u bayuzi munda wa mwa lizazi la Nuwe. Kono na ize ku ba teñi kwa hae ne ku ka swana ni silengo sa nako ye telele ye ne fitile kuli munda u tahe. Nako yeo i kopanyeleza ni nako ya na yaha aleka Nuwe ni ya na peta musebezi wa ku kutaza, ku isa nako ye ne u izo tahanga Munda. Lika zeo ne li ezahalile mwahal’a lilimo ze ñata-ñata. Ka nzila ye swana, ku ba teñi kwa Kreste ku kopanyeleza nako ye li ezahala lika kaufela ze isa kwa ñalelwa ye tuna ku kopanyeleza cwalo ni yona ñalelwa ye tuna ka sibili.—2 Mates. 1:6-9.
5. Manzwi a ñozwi kwa kauhanyo 6 ya Sinulo a bonisa cwañi kuli ku ba teñi kwa Kreste ku talusa silengo sa nako ye telele?
5 Ku na ni bupolofita bo bu fitana-fitana mwa Bibele bo bu paka kuli ku ba teñi kwa Kreste ku talusa silengo sa nako ye telele isiñi fela ku taha kwa hae ni ku to timeza ba ba maswe. Buka ya Sinulo i bulela za Jesu a nz’a pahami fa pizi ye sweu ni ku fiwa kuwani ya bulena. (Mu bale Sinulo 6:1-8.) Hamulaho wa ku beiwa fa bulena ka 1914, Jesu u bulelwa kuli u “taha ili ya tuzi, mi [u] ya kwa ku tula.” Kihona cwale ku bulelwa kuli u latelezwi ki ba ba pahami fa lipizi za mibala ye shutana-shutana. Bupolofita bo, bu talusa lika ze cwale ka lindwa, lukupwe, mafu, mi zeo kaufela ki lika ze ezahalile mwa silengo sa nako ye telele ye bizwa “mazazi a mafelelezo.” Lu sweli lwa iponela bupolofita bo ha bu talelezwa mwa nako ya bupilo bwa luna.
6. Kauhanyo 12 ya Sinulo i lu tusa cwañi ku utwisisa ku ba teñi kwa Kreste?
6 Likande le li kwa kauhanyo 12 ya Sinulo li na ni litaba ze ñwi ze ama ku tomiwa kwa Mubuso wa Mulimu mwa lihalimu. Likande leo li talusa za ndwa ye lwanwa kwa liluko la kwa moya. Mikaele—Jesu Kreste mwa situlo sa hae sa kwa lihalimu—ni mangeloi a hae ba lwanisa Diabulosi ni badimona ba hae. Mi mwa ndwa yeo Satani Diabulosi ni limpi za hae ba lundulelwa fa lifasi. Ha ku ezahalile zeo, likande leo li zwelapili ku lu taluseza kuli Diabulosi u halifile maswe, “ka ku ziba kuli nako ya hae ki ye nyinyani.” (Mu bale Sinulo 12:7-12.) Kwa iponahaza hande he kuli ku tomiwa kwa Mubuso wa Kreste mwa lihalimu ku ka tatamwa ki silengo sa nako ye zibahala ka ku ekezeha kwa “bumai” bwa lifasi ni ba ba yahile ku lona.
7. Samu ya bubeli i bulela zañi, mi ki kolo mañi ye talusizwe mwa samu yeo?
7 Samu ya bubeli ni yona ne i bulezi cimo ka za ku beiwa kwa Jesu fa bulena fa Lilundu la Sione la kwa lihalimu. (Mu bale Samu 2:5-9; 110:1, 2.) Kono samu ye swana yeo hape i bonisa kuli ku na ni nako yeo babusi ba lifasi, hamoho ni ba ba buswa ki bona, ba ta fiwa kolo ya ku ipeya kwatas’a puso ya Kreste. Ba elezwa kuli ba “talife” ni kuli ba amuhele ku “elezwa.” Mi ku yona nako yeo, “ba filwe mbuyoti batu kaufela ba ba tiile mwa sepo ya bona, ku Yena [Mulimu]” ka ku sebeleza Jehova ni Mulena y’a ketile. Kacwalo he, babusi ba lifasi le ni batu ba bona kaufela ba kwalulezwi kolo ya ku cinca mwahal’a nako ya ku ba teñi kwa Jesu mwa m’ata a hae a bulena.—Samu 2:10-12.
Ku Lemuha Sisupo
8, 9. Ki bomañi ba ne ba ka lemuha sisupo sa ku ba teñi kwa Kreste ni ku utwisisa taluso ya teñi?
8 Ha na buzizwe ki Bafalisi ka za nako ya ku taha kwa Mubuso, Jesu na alabile kuli Mubuso ne u si ke wa taha “ka mukwa o lemuhiwa” ka ku ya ka mo ne ba bonela bona. Batu ba ba si balumeli ne ba si ke ba utwisisa. Ne ba ka utwisisa cwañi? Hailifo mane ne ba hanile ku amuhela Jesu sina Mulen’a bona wa kwapili. Kacwalo ki bomañi ba ne ba ka kona ku lemuha sisupo sa ku ba teñi kwa Kreste ni ku utwisisa taluso ya teñi?
9 Jesu na zwezipili ku talusa kuli balutiwa ba hae bona cwale ne ba ta iponela hande sisupo sa ku ba teñi kwa hae sina fela mo ba bonelanga hande “lumonyi lwa pula ha lu monyeha, . . . ku kala kwa neku le liñwi la lihalimu ku y’o fita ku le liñwi.” (Mu bale Luka 17:24-29.) Mi cwale ku fumaneha kuli Mateu 24:23-27 i nyalanisa taba ye swana yeo ni sisupo sa ku ba teñi kwa Kreste.
Lusika Lo Lu Bona Sisupo
10, 11. (a) Ki ifi taluso ye ne filwe kwamulaho ya “lusika” lo lu bulezwi kwa Mateu 24:34? (b) Ki bomañi bao balutiwa ba Jesu ku si na ku kakanya ne ba utwisisize kuli ki bona ba ba balelwa kwa “lusika” lo?
10 Kwamulaho, magazini ye i kile ya talusa kuli, ‘lusika lo lwa kacenu,’ lo lu bulezwi kwa Mateu 24:34, mwa miteñi ya baapositola, ne lu talusa “lusika lwa Majuda ba ne ba sa lumeli ba ne ba pila ka nako yeo.” * Taluso yeo ne i bonahala kuli ya utwisiseha kakuli mwa Mañolo ne ku fumanwi kuli nako kaufela Jesu ha na itusisize linzwi la “lusika” na nyaza lona lusika lo, mi hañata mane ha na talusanga lusika lo na ekezanga kwateñi manzwi a ku nyaza, a cwale ka linzwi la “maswe.” (Mat. 12:39; 17:17; Mare 8:38) Kabakaleo magazini ye ne i ize, mwa miteñi ye, lusika lwa na talusa Jesu ki “lusika” lwa batu ba ba sa lumeli ba ne ba ta iponela lisupo ze bonisa “mafelelezo a muinelo wo wa linto” (syn·teʹlei·a) ni maungulo a teñi (teʹlos).
11 Ki niti kuli Jesu ha na itusisanga linzwi la “lusika” ka ku nyaza, na bulela kwa batu ba ba maswe ba mwa miteñi ya hae kamba na bulela ka za bona. Kono kana kona mo ne ku inezi ha na bulezi manzwi a ñozwi kwa Mateu 24:34? Mu hupule kuli balutiwa ba Jesu ba bane ne ba mu atumezi ba li “ba nosi.” (Mat. 24:3) Bakeñisa kuli Jesu na si ka ekeza kwateñi manzwi a mañwi a ku nyaza ha na ba bulelela za “lusika lo lwa kacenu,” baapositola ku si na ku kakanya ne ba utwisisize kuli bona ni balutiwa ka bona ne ba ka balelwa kwa “lusika lo” lo ne lu si ke lwa fela ku fitela ‘zeo kaufela li bonahala.’
12. Taba mo ku fumaneha liñolo la Mateu 24:34 i bonisa cwañi batu ba na talusa Jesu ha na itusisize linzwi la “lusika”?
12 Kiñi z’e lu tusa ku utwisisa taba yeo cwalo? Ku nyakisisa ka tokomelo taba mo ku fumaneha liñolo la Mateu 24:34 kwa tusa. Kwa Mateu 24:32, 33 ku ñozwi kuli Jesu na ize: ‘Mu itemuse ka nguli ya kota ya feiga: Mitai ya yona ha i ba bunolo, mi i shoshela matali, mu ziba kuli mbumbi i fakaufi. Honacwalo, ni mina ha mu bona zeo kaufela, mu zibe kuli Mwan’a mutu u fakaufi, u fa munyako.’ (Mu bapanye Mareka 13:28-30; Luka 21:30-32.) Kihona cwale Jesu a bulela cwana kwa Mateu 24:34: ‘Kaniti na mi bulelela, ni li: Lusika lo lwa kacenu ha lu na ku fela, konji zeo kaufela li bonahale pili.’
13, 14. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli Jesu na talusa balutiwa ba hae ha na bulezi za “lusika”?
13 Jesu na ize balutiwa, ba ne ba tuha ba toziwa ka moya o kenile, ki bona ba ne ba ka lemuha se siñwi muta ba bona “zeo kaufela” li ezahala. Kacwalo ku swanela ku ba kuli Jesu na talusa balutiwa ba hae ha na bulezi kuli: “Lusika lo lwa kacenu ha lu na ku fela, konji zeo kaufela li bonahale pili.”
14 Ka ku fapahana ni ba ba sa lumeli, balutiwa ba Jesu ne ba si ke ba bona fela sisupo kono hape ne ba ka utwisisa ni taluso ya sona. Ne ba ka ‘lemuha’ likalulo ze fitana-fitana za sisupo seo ni ku ‘ziba’ taluso ya zona luli. Ne ba ka utwisisa ka ku tala kuli Jesu “u fakaufi, u fa munyako.” Ki niti kuli Majuda ba ba sa lumeli ni Bakreste ba ba tozizwe ba ba sepahala kaufela bona ne ba iponezi mwa na talelelizwe ka bunyinyani manzwi a Jesu mwa linako za Bukreste bwa makalelo, kono ba ne ba lemuhile se siñwi kwa lika ze ne ezahala zeo ne li fela balateleli ba Jesu ba ba tozizwe—ki bona ba ne ba konile ku utwisisa taluso luli ya ze ne ba iponela.
15. (a) Ki lufi “lusika” lwa na talusa Jesu lwa mwa miteñi ye? (b) Ki kabakalañi ha lu sa koni ku bala butelele bwa nako ye lu ka pila “lusika lo lwa kacenu”? (Mu bone kambokisi ka ka fa likepe 25)
15 Batu ba ba si na kutwisiso ya kwa moya kacenu ba ikutwa kuli sisupo sa ku ba teñi kwa Jesu sa li ku ba si bonahale “ka mukwa o lemuhiwa.” Ba nga kuli linto kamukana li nze li itulezi sina mo ne li inezi kwamulaho. (2 Pit. 3:4) Kono cwale banyani ba Kreste ba ba tozizwe ba ba sepahala, ba sitopa sa Joani sa mwa lizazi la cwale, ba lemuhile sisupo seo sina fela mo ku lemuhelwa lumonyi lwa pula mi ba utwisisize taluso luli ya sisupo seo. Bakreste ba ba tozizwe, ka sikwata, ki bona “lusika” lwa miteñi ye lwa batu ba ba pila ka nako ye, ba ba si ke ba fela “konji zeo kaufela li bonahale pili.” * F’o ku talusa kuli ba bañwi kwa banyani ba Kreste ba ba tozizwe ba ka ba teñi fa lifasi muta ñalelwa ye tuna ye bulezwi cimo i tumbuka.
“Mu Libelele”
16. Kiñi ze ba lukela ku eza balutiwa kaufela ba Kreste?
16 Lu tokwa ku eza nto ye ñwi kwand’a ku lemuha fela sisupo. Jesu na zwezipili ku bulela kuli: “Se ni mi bulelela, ni si bulelela batu kaufela, ni li: Mu libelele!” (Mare. 13:37) Lu tokwa ku eza cwalo kaufela luna kacenu ibe kuli lu ba ba tozizwe kamba lu ba buñata bo butuna. Se ku fitile lilimo ze fitelela 90 ku zwa fa beelwa Jesu fa bulena mwa lihalimu ka 1914. Ku be t’ata ku mane, lu lukela ku itukiseza ni ku libelela. Ku utwisisa kuli Kreste u teñi mwa m’ata a hae a Mubuso niha sa bonwi ka meto ku lu tusa ku eza cwalo. Hape ku lu tusa ku lemuha kuli ona cwale-cwale fa u tuha a timeza lila za hae “ka nako ye [lu] sa hupuli.”—Luka 12:40.
17. Lu swanela ku ikutwa cwañi kabakala ku utwisisa taluso ya ku ba teñi kwa Kreste, mi lu swanela ku ikatulela ku ezañi?
17 Ku utwisisa kwa luna taluso ya ku ba teñi kwa Kreste ku lu tusa ku utwisisa hahulu bukuswani bwa nako ye siyezi. Lwa ziba kuli Jesu u teñi kale mi sa busize sina Mulena mwa lihalimu a sa bonahali ku zwa ka 1914. U tuha a taha kuli a to timeza ba ba maswe ni ku to fetula lifasi le kaufela ku ba sibaka se sinde. Kacwalo lu swanela ku ikatulela ka ku tiya ku abana mwa musebezi wa na bulezi cimo Jesu ha na ize: ‘Evangeli ye ya mubuso i ka bulelwa mwa lifasi kaufela, ibe bupaki mwa macaba kamukana; kihona ku ka taha [maungulo, NW] (teʹlos).’—Mat. 24:14.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 3 Lu kona ku utwisisa taluso ya pa·rou·siʹa ha lu ka bapanya shutano ye mwahal’a lipulelo ze bulezwi kwa 2 Makorinte 10:10, 11 ni kwa Mafilipi 2:12 za ‘ku ba teñi’ ni ‘ku ba siyo’ kwa muapositola Paulusi. Kuli mu utwisise taba ye ka butungi, mu bale buka ya Insight on the Scriptures, Volyumu 2, makepe 676-679.
^ para. 10 Mu bone Tora ya ku Libelela ya November 1, 1995, makepe 11-14, 18, 21, 22.
^ para. 15 Nako ye lu pila lusika lo i bonahala ku zamaelela ni nako ye i talelezwa pono ya pili ya mwa buka ya Sinulo. (Sin. 1:10–3:22) Pono yeo ya ze ezahala mwa lizazi la Mulena i kala ka 1914 ku fitela wa mafelelezo kwa batoziwa ba ba sepahala a timela ni ku zusiwa.—Mu bone buka ya Revelation—Its Grand Climax At Hand! likepe 24, paragilafu 4.
Mu Kona ku Alaba Cwañi?
• Lu ziba cwañi kuli ku ba teñi kwa Kreste ku talusa silengo sa nako ye telele?
• Ki bomañi ba ba lemuha sisupo sa ku ba teñi kwa Jesu ni ku utwisisisa taluso ya sona?
• Ki lufi lusika lwa mwa lizazi la cwale lo lu bulezwi kwa Mateu 24:34?
• Ki kabakalañi ha lu sa koni ku bala butelele tota bwa nako ya “lusika lo lwa kacenu”?
[Lipuzo za Tuto]
[Mbokisi fa likepe 25]
Kana Lwa Kona ku Bala Butelele bwa Nako ya “Lusika Lo Lwa Kacenu”?
Linzwi la “lusika” hape li talusa batu ba lilimo ze shutana-shutana ba ba pila mwa silengo sa nako ye ñwi kamba ba ba pila ha ku ezahala nto ye ñwi. Ka mutala, liñolo la Exoda 1:6 li lu taluseza kuli: ‘Josefa a shwa ni banabahabo, ni ba linako za bona kaufela,’ kamba bona ba lusika lwa miteñi yeo. Josefa ni banabahabo ne ba shutana kwa lilimo za buhulu kono kaufela bona ne ba iponezi lika ze swana mwa nako ye ne ba pilile hamoho. Ku ba lusika lwa miteñi yeo ne ku na ni bahulwani ba Josefa ba ne ba pepilwe pili yena a si ka pepwa kale. Ba bañwi ba ku bona ne ba sa pila nihaiba ka nako ya timela Josefa. (Gen. 50:24) Ba bañwi ba batu ba lusika lwa miteñi yeo, ba ba cwale ka Benjamine, ne ba pepilwe Josefa ha sa pepilwe kale mi mwendi ne ba zwezipili ku pila hamulaho wa lifu la Josefa.
Kacwalo linzwi la “lusika” ha li itusiswa kwa ku talusa batu ba ba pila ka silengo sa nako ye ñwi, ha lu koni ku bala butelele luli bwa nako yeo kono lu ziba fela kuli nako yeo i ka fita fa ku fela mi ha i na ku ba ye telele ku tula tikanyo. Mi he, Jesu ha na itusisize pulelo ya “lusika lo lwa kacenu” ku likana ni mo ku ñolezwi kwa Mateu 24:34, na si ka fa balutiwa ba hae sikuka sa ku bala ka sona kuli ba zibe fa ka felela “mazazi a mafelelezo.” Kono na koñomeka kuli ne ba si ke ba ziba ‘lizazi leo ni nako yeo.’—2 Tim. 3:1, NW; Mat. 24:36.
[Siswaniso se si fa likepe 22, 23]
Hamulaho wa ku fiwa bulena ka 1914, Jesu u bulelwa kuli u “taha ili ya tuzi”
[Siswaniso se si fa likepe 24]
“Lusika lo lwa kacenu ha lu na ku fela, konji zeo kaufela li bonahale pili”