Mu Beye Jehova Fapil’a Mina Kamita
Mu Beye Jehova Fapil’a Mina Kamita
“Ni beile [Muñ’a] Bupilo fapil’a ka kamita.”—SAMU 16:8.
1. Makande a Bibele a kona ku lu tusa cwañi?
MWA Linzwi la Jehova le li ñozwi ku na ni litaba ze bonisa mo Mulimu a sebelisanezi ni batu. Ku bulelwa za batu ba ba ezize lika ze ñwi ze tusa kuli mulelo wa Mulimu u petahale. Manzwi ni likezo za bona ze mwa Bibele ha li si ka ñolelwa fela ku ba makande a tabisa. Kono ki makande a ñolezwi ku lu suteleza ku Mulimu.—Jak. 4:8.
2, 3. Ki ifi taluso ya manzwi a Samu 16:8?
2 Kaufela luna lwa kona ku ituta ze ñata ku ze ne ezahezi mwa bupilo bwa batu ba ba bulezwi hahulu mwa Bibele, ba ba cwale ka bo Abrahama, Sara, Mushe, Ruti, Davida, Estere, muapositola Paulusi, ni ba bañwi. Kono hape lwa kona ku ituta ku ze ne ezahezi mwa bupilo bwa batu ba ba si ka bulelwa hahulu mwa Bibele. Haiba lu nahanisisa makande a ñozwi mwa Bibele lu ka kona ku eza sina mwa na ezelize walisamu ya na ize: “Ni beile [Muñ’a] Bupilo fapil’a ka kamita; kabakala kuli u inzi ku la bulyo la ka, ha ni na ku nyanganyiswa.” (Samu 16:8) Manzwi ao a talusañi?
3 Lisole na swala mukwale ka lizoho la hae la silyo, mi kona kuli kalulo ya mubili wa hae ya kwa bulyo ne i sa koni ku silelezwa ki tebe ye ne li kwa lizoho la hae la nzohoto. Kono na kona ku silelezwa haiba mulikan’a hae a lwanela bukaufi ni yena kwa neku la hae la bulyo. Haiba lu beya Jehova fapil’a luna kamita ni ku eza tato ya hae u ka lu sileleza. Kacwalo ha lu nyakisiseñi ka mo makande a Bibele a kona ku tiiseza tumelo ya luna ilikuli lu beye Jehova “fapil’a [luna] kamita.”
Jehova U Alabanga Litapelo za Luna
4. Mu fe mutala wa mwa Mañolo o bonisa kuli Mulimu wa alabanga litapelo.
4 Haiba lu beya Jehova fapil’a luna, u ka alaba litapelo za luna. (Samu 65:2; 66:19) Mutala o paka taba ye ki wa Eliezere, mutang’a Abrahama, ya kulubelwa ku ba yena yo muhulu kwa batanga ba hae kaufela. Abrahama na lumile Eliezere kwa Mesopotamia kuli a yo batela Isaka musali ya saba Mulimu. Eliezere a lapela ku kupa tuso ku Mulimu mi a lemuha kuli Mulimu u mu tusize Rebeka ha na kezi likamele za hae mezi. Kabakala kuli Eliezere na lapezi, a fumanela Isaka musali ya lateha. (Gen. 24:12-14, 67) Ki niti, musebezi wa na filwe mutang’a Abrahama ne li o ipitezi. Kono ni luna lu swanela ku ba ni buikolwiso bwa kuli Jehova u ka utwa litapelo za luna.
5. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli nihaiba ku lapela ku Jehova ka bukuswani mwa pilu ya luna fela kwa kona ku tusa?
5 Ka linako ze ñwi lu kana lwa tokwa ku fa tapelo ya ka bubebe kuli Mulimu a lu tuse. Ka nako ye ñwi, Mulena Aritazerisi wa Peresia na lemuhile kuli Nehemia, sikombwa sa hae sa ze nwiwa, na swabile. Mulena a mu buza kuli: “S’o kupa ki sika mañi?” Honafo, Nehemia ‘kiha itapelela ku Mulimu wa lihalimu.’ Nehemia na tokwa ku fitisa tapelo ya hae ka bukuswani. Yeo ku bonahala kuli ne li tapelo ya mwa pilu ya hae fela. Kono Mulimu na i alabile kakuli Nehemia na tusizwe ki mulena Aritazerisi ku yo yaha mamota a Jerusalema. (Mu bale Nehemia 2:1-8.) Ki niti, nihaiba tapelo ye kuswani ya mwa pilu ya luna fela ya kona ku tusa.
6, 7. (a) Ki mutala mañi wa na tomile Epafrasi ka za tapelo? (b) Ki kabakalañi ha lu swanela ku lapelela ba bañwi?
6 Lu elezwa kuli lu ‘lapelelanange,’ nihaike haki nako kaufela lu iponela bupaki bwa kuli litapelo za luna zeo za alabiwanga. (Jak. 5:16) Epafrasi, “sikombwa se si sepahala sa Kreste,” na lapelezi ka t’ata balumeli ka yena. Paulusi ha na li kwa Roma na ñozi kuli: “Epafrasi wa ko ku mina, wa mi lumelisa; ki mutanga wa Jesu Kreste, u nz’a mi lwanela kamita mwa milapelo, kuli mu yeme mu li ba ba petehile, mi mu ipeye ku feleleza kwa tato kaufela ya Mulimu. Na mu paka niti kuli u mi tukufalezwi hahulu, ni ba Laodisea, ni ba Yerapolisi.”—Makolo. 1:7; 4:12, 13.
7 Mileneñi ya Kolose, Laodisea, ni Yerapolisi, kaufela yona ne i fumaneha mwa sibaka sa Asia Minor. Bakreste ba kwa Yerapolisi ne ba potolohilwe ki balapeli ba mulimu wa musali ya bizwa Cybele, ba kwa Laodisea bona ne ba potolohilwe ki batu ba bumbakofumu, mi ba kwa Kolose ne ba ziyelizwe ki lituto za butali bwa batu za filosofi. (Makolo. 2:8) Kona libaka Epafrasi, ya na zwa kwa Kolose, ha na lapelela ka t’ata balumeli ba mwa muleneñi wo wa Kolose! Ha ku na taba ye bulezwi mwa Bibele ye bonisa litapelo za Epafrasi mo ne li alabezwi, kono na si ka lisela ku lapelela balumeli ka yena; ni luna ha lu swaneli ku lisela ku lapelela balumeli ba bañwi. Nihaike ha lu ‘ikenyi mwa litaba za ba bañwi,’ mwendi ku na ni mutu yo muñwi mwa lubasi lwa luna kamba mulikan’a luna yo lu ziba ya keni mwa butata bo bu lika tumelo ya hae. (1 Pit. 4:15) Neikaba hande hahulu ku lapelela mutu yo kwa mukunda! Paulusi na tusizwe ki litapelo za ba bañwi, mi ni luna lwa kona ku tusa ba bañwi ka litapelo za luna.—2 Makor. 1:10, 11.
8. (a) Lu ziba cwañi kuli maeluda ba kwa Efese ne ba utwisisa butokwa bwa tapelo? (b) Lu swanela ku nga cwañi tapelo ku Mulimu?
8 Kana lu zibahala sina batu ba ba lapelanga kamita? Hamulaho wa mukopano wa hae ni maeluda ba kwa Efese, Paulusi “a kubama ka mañwele, a lapela ni bona kaufela.” Mi “ba swala ku lila kaufel’a bona, ba ikwiseza mwa mulala wa Paulusi, ba mu tubeta ka lilato. Sihulu ba tomohile pilu ka taba y’a n’a bulezi, h’a ize, ha ba sa na ku bona pata ya hae.” (Lik. 20:36-38) Ha lu si ka talusezwa mabizo a maeluda bao kaufela, kono kwa iponahaza hande kuli ne ba utwisisa butokwa bwa tapelo. Kaniti lu swanela ku itebuha tohonolo ye lu na ni ya ku lapela ku Mulimu mi lu swanela ku “yemisa mazoho a kenile” ka tumelo ya kuli Ndat’a luna ya kwa lihalimu u ka lu alaba.—1 Tim. 2:8.
Mu Utwe Mulimu ku Feleleza
9, 10. (a) Ki mutala mañi o ne ba tomile bana ba basizana ba Zelofehadi? (b) Ku utwa kwa bana ba Zelofehadi ku kona ku ama cwañi mwa ngela linyalo Mukreste wa likwasha?
9 Ku beya Jehova fapil’a luna kamita ku ka lu tusa ku mu utwa mi lu ka ipumanela limbuyoti ze zwa mwa ku eza cwalo. (Deut. 28:13; 1 Sam. 15:22) Kuli lu beye Jehova fapil’a luna kamita ni ku ipumanela limbuyoti, lu tokwa ku ba ni moya wa ku itatela ku utwa. Ha mu nyakisise moya wa bana ba Zelofehadi ba basizana, ba ketalizoho, ba ne ba pilile mwa miteñi ya Mushe. Ka ku ya ka sizo sa Maisilaele, bana ba bashimani ki bona ba ne ba yolanga sanda sa bondat’a bona. Zelofehadi na shwile a si na bana ba bashimani mi Jehova a laela kuli bana ba hae ba basali bao ba yole sanda sa hae kaufela—kono ne ba tokwa ku eza nto i liñwi. Ne ba tokwa ku nyalwa ki bana ba Manase ilikuli sanda seo se ne ba ka yola si ine mwa lusika lo lu swana.—Num. 27:1-8; 36:6-8.
10 Bana ba basizana ba Zelofehadi ne ba na ni tumelo ya kuli lika ne li ta luka haiba ba utwa Mulimu. Bibele i li: “Bana ba basizana ba Zelofehadi ba eza ka taelo ya [Muñ’a] Bupilo, mw’a n’a laelezi Mushe. Mihe, kabakaleo, bo Mahala, ni Tiriza, ni Hogula, ni Milika, ni Noa, bana ba basizana ba Zelofehadi, ba nyalwa ki banabahabo ndat’a bona. Ba nyalwa ki ba lusika lwa bana ba Manase mwan’a Josefa, mi sanda sa bona sa ina mwa lusika lwa ndat’a bona.” (Num. 36:10-12) Basali bao ba ba utwa ba eza ka taelo ya Jehova. (Josh. 17:3, 4) Bakreste ba makwasha ba ba hulile kwa moya ba bonisa tumelo ye swana ya kuli lika li ka luka haiba ba utwa Mulimu ka ku nyalela kamba ku nyalelwa fela “ku Mulena.”—1 Makor. 7:39.
11, 12. Kalebu na bonisize cwañi kuli na sepile Mulimu?
11 Lu tokwa ku utwa Jehova ku feleleza sina mwa na ezelize Muisilaele ya bizwa Kalebu. (Deut. 1:36) Maisilaele ha se ba lukuluzwi mwa butanga bwa mwa Egepita mwa lilimo za ma-1500 B.C.E., Mushe na lumile banna ba 12 ku yo twela naha ya Kanana, kono ki litwela ze peli fela—Kalebu ni Joshua—ze ne susuelize sicaba ku sepa Mulimu ka ku tala ni ku kena mwa naha yeo. (Num. 14:6-9) Hamulaho wa lilimo ze 40, bo Joshua ni Kalebu ne ba sa pila mi ne ba sa latelela Jehova ku feleleza, mi Mulimu na itusisize Joshua ku etelela Maisilaele mwa Naha ya Sepiso. Kono litwela ze lishumi ze ne si na tumelo mwendi ne li shwile mwahal’a lilimo ze 40 ze ne ba yambaezi Maisilaele mwa lihalaupa.—Num. 14:31-34.
12 Kalebu wa musupali na si ka shwa Maisilale ha ne ba yambaela mwa lihalaupa mi kacwalo na kona ku yema fapil’a Joshua ni ku bulela kuli: ‘Ni latelezi Muñ’a Bupilo Mulimu wa ka, kakai ni kakai.’ (Mu bale Joshua 14:6-9.) Kalebu wa myaha ye 85 na kupile kuli a fiwe naha ya lilundu ya na mu sepisize Mulimu nihaike ne i yahilwe ki lila za hae za minzi ye mituna, ye potolohilwe ki makwakwa a macwe.—Josh. 14:10-15.
13. Niha lu talimani ni litiko, Mulimu u ka lu fuyaula haiba lu eza nto mañi?
13 Sina Kalebu ya na sepahala ni ku ipeya ku utwa, Mulimu u ka lu fuyaula haiba lu mu ‘latelela ku feleleza.’ Mi haiba lu talimani ni matata, Jehova u ka lu tusa ha lu mu ‘latelela ku feleleza.’ Kono ku latelela Jehova mwa bupilo bwa luna kaufela, sina mwa na ezelize Kalebu, ku kona ku ba t’ata. Mulena Salumoni niha na latelezi Jehova kwa makalelo a puso ya hae, basali ba hae ba keluseza pilu ya hae kwa milimu ya buhata mwa busupali bwa hae, mi na si ka “kumalela [Muñ’a] Bupilo mwa mikwa kaufela ya hae, sina ndat’ahe Davida.” (1 Mal. 11:4-6) Ku si na taba ni litiko ze lu tahela, lu zweleñipili ku utwa Mulimu ku feleleza ni ku mu beya fapil’a luna nako kaufela.
Mu Sepe Jehova Nako Kaufela
14, 15. Mu itutileñi ku ze ne ezahezi ku Naomi ka za butokwa bwa ku sepa Mulimu?
14 Lu tokwa ku sepa Mulimu sihulu haiba lu zwafile maswe kabakala kuli lika li bonahala kuli li ka lu tatafalela kwapili. Ha mu nyakisise mutala wa Naomi wa musupali, ya na shwezwi ki munn’a hae ni bana ba hae ba babeli ba bashimani. Ha na kutezi kwa Juda ku zwa kwa Moabi, Naomi a bilaela a li: “Mu si ke mwa ni biza Naomi (Ya Tabisa); kono mu ni bize Mara (Ku baba), kakuli Ya-Mata-Kaufela u ni ezize ka mukwa o babisa hahulu. Ni ile ni li ya ipelize, kono [Muñ’a] Bupilo u ni kutisize ni sina se siñwi; mu sa ni [bizezañi] Naomi, kanti [Muñ’a] Bupilo u ni tamile litaba, mi Ya-Mata-Kaufela u ni tahiselize maswabi?”—Ruti 1:20, 21.
15 Nihaike Naomi na zwafile hahulu, ku bala ka tokomelo buka ya Ruti ku bonisa kuli na zwezipili ku sepa Jehova. Mi lika za cinca luli! Ruti ya na siyamezwi, yena mukwenyan’a Naomi, a nyalwa ku Boazi mi a pepa mwan’a mushimani. Naomi a uta mwana yo, mi Bibele i zwelapili ku bulela kuli: “Basali ba ba yahile ni yena ba mu beya libizo, ba li: Naomi u pepezwi mushimani! Ba mu biza ka libizo la Obedi (Muuti). Ki yena ndat’ahe Jese, mi Jese ki ndat’ahe Davida.” (Ruti 4:14-17) Naomi ha ka zuha kwa bafu fa lifasi, u ka utwa kuli Ruti, ya ka zuswa kwa bafu ni yena, na fitile fa ku ba kukululu wa Jesu, yena Mesia. (Mat. 1:5, 6, 16) Sina mo ne ku bezi ku Naomi, ha lu koni ku ziba hande mo li kona ku cinceza lika ze bonahala maswe. Kacwalo haike lu zweleñipili ku sepa Mulimu kamita sina mo lu susuelezwa kwa Liproverbia 3:5, 6 kuli: “U sepe [Muñ’a] Bupilo ka pilu ya hao kaufela, mi u si ke wa tiyela fa butali bwa hao; u beye [Muñ’a] Bupilo mwa milelo ya hao kaufela, mi Yena u ka lukisa linzila za hao.”
Mu Sepe Moya O Kenile
16. Moya o kenile wa Mulimu ne u tusize cwañi banna bahulu ba bañwi mwa miteñi ya Isilaele wa ikale?
16 Haiba lu beya Jehova fapil’a luna kamita, u ka lu zamaisa ka moya wa hae o kenile. (Magal. 5:16-18) Moya wa Mulimu no ukami banna bahulu ba 70 ba ne ba ketilwe ku tusa Mushe ku ‘lwala mutiyo wa sicaba’ sa Isilaele. Kwa banna bao kaufela ku pundilwe fela mabizo a bo Elidadi ni Medadi, kono moya o kenile ne u ba tusize kaufela bona ku peta misebezi ye ne ba filwe. (Num. 11:13-29) Bao kaniti ne li banna-sakata, ba ba butali, ba ba saba Mulimu, ni ku sepahala sina mo ne ba inezi banna ba ne ba ketilwe sapili. (Ex. 18:21) Maeluda ba Sikreste kacenu ni bona ba cwalo.
17. Moya o kenile wa Jehova ne u tusize cwañi mwa musebezi wa ku yaha tabernakele?
17 Moya o kenile wa Jehova ne u tusize hahulu mwa musebezi wa ku yaha tabernakele mwa lihalaupa. Jehova na ketile Bezaleele ku ba muezi yo mutuna wa misebezi ya mifuta-futa ni muyahi yo mutuna kwa tabernakele, mi a sepisa kuli u ka mu ‘toza ka Moya wa hae, ni ka butali, ni ka kutwisiso, ni ka zibo, kuli a zibe ku eza misebezi ya mifuta-futa.’ (Ex. 31:3-5, NW) Banna “ba ba na ni ngana” ne ba sebelize ni Bezaleele ni mutusi wa hae Oholiabi kwa ku peta musebezi o munde wo. Ku zwa fo, moya wa Jehova ne u susumelize batu ba lipilu ze tabela kuli ba zwise linubu ze ñata. (Ex. 31:6; 35:5, 30-34) Moya o swana wo u susumeza batu ba Mulimu kacenu ku eza mo ba konela kaufela kuli ba zwisezepili za Mubuso. (Mat. 6:33) Lu kana lwa ba ni buikoneli bo buñwi, kono lu tokwa ku kupa moya o kenile ku Jehova ku lu etelela kuli lu pete musebezi wa file batu ba hae kacenu.—Luka 11:13.
Mu Kuteke Jehova wa Limpi Kamita
18, 19. (a) Moya o kenile wa Mulimu u lu tusa ku bonisa moya mañi? (b) Mu itutileñi kwa mutala wa bo Simioni ni Anna?
18 Moya o kenile u lu tusa ku bonisa moya wa likute ku Jehova ili o tisa kuli a be fapil’a luna kamita. Batu ba Mulimu ba kwaikale ne ba bulelezwi kuli: “Mu kuteke Jehova wa limpi sina ya kenile.” (Isa. 8:13, Bibele ya Byington) Bo Simioni ni Anna ne ba kuteka Mulimu ni ku mu sebeleza mwa Jerusalema mwa lilimo za mwanda wa pili B.C.E. (Mu bale Luka 2:25-38.) Simioni na na ni tumelo mwa bupolofita bo ne bu supa ku Mesia mi na “libelezi Mupilisi wa Isilaele.” Mulimu na sululezi moya o kenile ku Simioni mi a mu kolwisa kuli ha na ku shwa a si ka bona kale Mesia. Mi ne ku bile hona cwalo. Zazi le liñwi ka silimo sa 2 B.C.E., Jesu a tiswa kwa tempele ki Maria, mahe, ni Josefa, ndat’ahe wa ku mu añula. Simioni a susumezwa ki moya o kenile mi a polofita ka za Mesia ni ka za butuku bwa na ka utwa Maria, ya na swabile hahulu muta Jesu na kokotezwi fa kota ya linyando. Kono mu nahane fela mwa na tabezi Simioni ha ngela “Kreste wa Mulena” mwa mazoho a hae! Kaniti Simioni u tomezi batanga ba Mulimu kacenu mutala o munde hahulu wa likute!
19 Anna, mbelwa wa myaha ye 84, na kuteka Mulimu mi “n’a sa zwi mwa Tempele.” Na sebeleza Mulimu busihu ni musihali “ka ku itima lico ni ka ku lapela.” Anna ni yena na li teñi Jesu ha tiswa mwa tempele a li mbututu. Anna kaniti na itebuhile hahulu ku bona mbututu ye ne ka ba Mesia! “A lumba Mulimu; mi a bulela za Jesu kwa batu kaufela ba ba libelezi ku liuluka kwa Jerusalema.” Anna na si na mwa ku ezeza kwand’a ku taluseza fela ba bañwi taba ye nde yeo! Sina bo Simioni ni Anna, Bakreste ba basupali kacenu ba tabile hahulu ku ziba kuli mutu a supale a mane u sa kona ku sebeleza Jehova sina Paki ya hae.
20. Ibe kuli lu banana kamba lu ba bahulu, lu tokwa ku ezañi, mi ki kabakalañi?
20 Lu tokwa ku beya Jehova fapil’a luna kamita ibe kuli lu banana kamba lu ba bahulu. Mi ha lu eza cwalo, u ka fuyaula buikatazo bwa luna bwa ku taluseza ba bañwi bulena bwa hae ni misebezi ya hae ye komokisa. (Samu 71:17, 18; 145:10-13) Kono kuli lu kuteke Jehova, lu lukela ku bonisa tulemeno to tu tabisa Mulimu. Lu kona ku itutañi ka za tulemeno to ka ku nyakisisa makande a mañwi a mwa Bibele?
Mu Kona ku Alaba Cwañi?
• Lu ziba cwañi kuli Jehova wa utwanga litapelo za luna?
• Ki kabakalañi ha lu swanela ku utwa Mulimu ku feleleza?
• Ki kabakalañi ha lu swanela ku sepa Jehova kamita niha lu zwafile?
• Moya o kenile wa Mulimu u tusa cwañi batu ba hae?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 4]
Tapelo ya na lapezi Nehemia ku Jehova ne i mu tusize
[Siswaniso se si fa likepe 5]
Ku hupula mo ne u cincelize muinelo wa Naomi ku ka lu tusa ku sepa Jehova