Mu Lumbeke Jehova ka ku Bonisa Likute

“[Jehova] u kabile ku kutekiwa ni bulena.”—SAMU 104:1.

1, 2. (a) Mu kona ku talusa cwañi linzwi la ku “kutekeha”? (b) Ki lipuzo mañi ze ka nyakisiswa mwa taba ye?

MUSIZANA ya bizwa Madison wa lilimo ze 10 ha na buzizwe ze li talusa linzwi la ku “kutekeha,” kapili-pili a alaba kuli li talusa “ku apala hande.” Mwendi musizana yo sa na sa zibi ki kuli Bibele i talusa kuli Mulimu ‘u kabile ku kutekeha.’ (Jobo 40:10) Kwa batu, fokuñwi ku kutekeha ku kona ku talusa ku apala hande. Ka mutala, muapositola Paulusi na elelize basali ba Sikreste kuli ba “apale ka mukwa o swaneleha, ku kaba kwa bona ibe buikokobezo ni buiswalo; ba si ke ba kaba milili ya lunyeze, niheba gauda, kamba lipelela, kamba liapalo ze feza mali.” (1 Tim. 2:9) Kono ku ba ni muzamao o munde o ‘bonahalisa ku kutekeha ni bulena’ bwa Jehova ha ku talusi fela ku apala hande.—Samu 111:3.

² Mwa Bibele linzwi la Siheberu le li talusa ku “kutekeha” hape li kona ku tolokiwa sina “bulena,” “ku tompeha,” kamba “kanya.” Dikishinari ye ñwi i bonisa kuli linzwi la ku “kutekeha” li talusa “bunde,” “butuna” kamba “butumo.” Mi ha ku na mutu yo mutuna ya swanela ku kutekiwa hahulu ku fita Jehova. Kacwalo ka ku ba batanga ba hae ba ba ineezi, ze lu bulela ni ze lu eza li swanela ku mu kutekehisa. Kono ki kabakalañi batu ha ba kona ku bonisa likute? Ku kutekeha ni bulena bwa Jehova li lemuhiwa cwañi? Ku kutekeha kwa Mulimu ku swanela ku lu ama cwañi? Jesu Kreste u lu lutañi ka mo lu kona ku boniseza likute? Mi lu kona ku bonisa cwañi likute mwa bulapeli bwa luna ku Mulimu?

Libaka Ha Lu Kona ku Bonisa Likute

3, 4. (a) Lu swanela ku ezañi bakeñisa likute le lu bonisizwe? (b) Bupolofita bo bu kwa Samu 8:5-9 bu supa ku mañi? (Mu bone litaluso za kwatasi.) (c) Ki bomañi ba na kutekile Jehova kwakale?

³ Batu kaufela ba kona ku bonisa likute bakeñisa kuli ba ezizwe ka siswaniso sa Mulimu. Jehova na kutekile mutu wa pili ka ku mu fa buikalabelo bwa ku babalela lifasi. (Gen. 1:26, 27) Mane batu niha ne se ba luzize bupetehi, Jehova na kutezi ku talusa buikalabelo bwa bona fahalimw’a lifasi. Kacwalo, Mulimu u sa “apesize” batu mushukwe wa ku kutekiwa. (Mu bale Samu 8:5-9.) * Bakeñisa kuli Jehova u lu bonisize likute, lu tokwa ku mu kuteka—ku lumbeka libizo la hae le lituna ka tompo ni likute.

⁴ Jehova wa kuteka ba ba mu sebeleza. Na kutekile Abele ka ku amuhela sitabelo sa hae, kono na hanile sitabelo sa Kaine muhulwan’a Abele. (Gen. 4:4, 5) Jehova na laezi Mushe kuli a fe Joshua ‘kwa butuna bwa hae,’ munna ya na ka mu yola sina muzamaisi wa Isilaele. (Num. 27:20) Salumoni mwan’a Davida u bulelwa  cwana mwa Bibele: “[Muñ’a] Bupilo a hulisa Salumoni hahulu-hulu mwa meto a Isilaele kaufela; mi a mu fa bulena bo bu tumile, ku sa li ku ba, ha ku si ka ba mulena wa Isilaele ya kile a ba ni bo bu cwalo pili.” (1 Makol. 29:25) Hamulaho wa ku zusa Bakreste ba ba tozizwe, bona ba ba zibahalize “kanya ya bulena bwa mubuso” ka busepahali, Mulimu u ka ba kuteka hahulu. (Samu 145:11-13) Mi ka ku lumbeka Jehova, batu ba bañata ba ba li “lingu ze ñwi” za Jesu ba eza musebezi o kutekeha.—Joa. 10:16.

Ku Kutekeha ni Bulena bwa Jehova za Iponahalela

5. Ku kutekeha kwa Jehova ki ko kutuna cwañi?

⁵ Mwa pina ya hae ye bonisa shutano ye tuna ye mwahal’a Jehova ni batu, walisamu Davida na opezi kuli: “[Muñ’a] Bupilo Mulen’a luna, Libizo la hao ki le lituna cwañi mwa lifasi kaufela! Wena ya beile bulena bwa hao kwahalimu, ku siya lihalimu.” (Samu 8:1) Ku zwa nako pili “mahalimu ni lifasi” li si ka bupiwa kale ku isa nako yeo Mulimu a kabe a talelelize mulelo wa hae wa ku fetula lifasi ku ba paradaisi ni ku kutisa batu hape kwa bupetehi—ku zwa ko ku si na makalelo ku isa ko ku si na mafelelezo—Jehova Mulimu ki yena yo mutuna ka ku fitisisa ni ya kutekeha hahulu mwa pupo kaufela.—Gen. 1:1; 1 Makor. 15:24-28; Sin. 21:1-5.

6. Ki kabakalañi walisamu ha na bulezi kuli Jehova u kabile ku kutekeha?

⁶ Walisamu ya na saba Mulimu u swanela ku ba ya na makalile hahulu ha na iponezi kanya ye kwa lihalimu le li ngwelukile ko ku tezi “mikabo.” Ka ku makala mo Mulimu a ‘bapulezi lihalimu sina lisila la tende,’ walisamu u talusa Jehova ku ba ya kabile ku kutekeha kabakala zibo ya hae ye tuna ya ku bupa. (Mu bale Samu 104:1, 2.) Ku kutekeha ni bulena bwa Mubupi ya m’ata ote ya sa bonwi li bonwa mwa misebezi ya hae.

7, 8. Ki bufi bupaki bo bu bonisa ku kutekeha ni bulena bwa Jehova bo lu iponela mwa mahalimu?

⁷ Ka mutala, mu nyakisise mulalambinda o bizwa Milky Way. Mwa mulalambinda-tuna wo mo ku tezi linaleli, mapulaneti, mazazi ni likweli, lifasi la luna ki le linyinyani hahulu kuli mane li bonahala fela inge kabeke ka li kañwi ka lishabati ka ka fa likamba le lituna-tuna. Kono mulalambinda u li muñwi fela wo u na ni linaleli ze fitelela 100 bilioni! Ha ne mu ka bala linaleli zeo iliñwi ka iliñwi ka sekondi ni sekondi inze mu sa pumuli busihu ni musihali, ne ku ka mi ngela lilimo ze fitelela 3,000 kuli mu feze ku li bala kaufela zona.

⁸ Haiba mulalambinda u li muñwi fela wa Milky Way u na ni linaleli ze 100 bilioni, mwa pupo kaufela bo? Baituti ba za mwa mbyumbyulu ba kulubela kuli mulalambinda wa Milky Way ki o muñwi fela wa milalambinda ye bat’o eza 125 bilioni. Haiba ku cwalo, mwa pupo kaufela ku na ni linaleli ze kai? Kaniti, palo ya zona ki ye tuna hahulu mi ha lu koni ni ku i utwisisa. Kono Jehova “u bulela palo ya fo li kuma linaleli, u li beya mabizo kaufel’a zona.” (Samu 147:4) Kana ku lemuha ku kutekeha ni bulena bwa ikabisize ka bona Jehova ha ku mi susuezi ku lumbeka libizo la hae le lituna?

9, 10. Mpo ya sinkwa ye zwa ku Mubupi i bonahalisa cwañi butali bwa hae?

⁹ Cwale ha lu nyakisiseñi nto ye lu itibela hande kaufela luna ye cwale ka sinkwa. (Mwa lizo ze ñwi sinkwa kona sico se ba pila batu ba bañata.) Jehova ha si ka bupa fela “lihalimu ni lifasi” kono hape u “fa ya lapile buhobe [“sinkwa,” NW].” (Samu 146:6, 7) Ku kutekeha ni “bulena” bwa Mulimu li iponahalela mwa misebezi ya hae ye mituna ye kopanyeleza ku bupa limela fo ku pangiwa sinkwa. (Mu bale Samu 111:1-5.) Jesu na lutile balateleli ba hae ku lapelanga kuli: “U lu fe kacenu buhobe [“sinkwa,” NW] bwa luna.” (Mat. 6:11) Kwakale sinkwa ne li sona sico se ne ba pila batu ba bañata ku kopanyeleza cwalo ni Maisilaele. Nihaike kuli sinkwa si ngiwa ku ba sico se si fumanwa ka bunolo, lika ze ezahalanga kaufela kuli si pangehe sinkwa haki ze bunolo.

¹⁰ Ka nako ye ne ñolwa Bibele, Maisilaele ne ba itusisanga bupi bwa buloto kamba bwa  mabele ni mezi kwa ku panga sinkwa. Fokuñwi ne ba itusisanga ni mumela. Lika ze fumanwa ka bunolo zeo, ne li kopananga hamoho ku panga siñomoto se si swalani. Ha lu koni ku utwisisa ka ku tala ze ezahalanga kuli lika zeo li kopane hamoho ni ku swalana cwalo. Ku zwa fo, nto ye ñwi ye t’ata ku i utwisisa ki mo si yo lubelwanga sinkwa mwa mba. Ku swanezi walisamu ha na opezi kuli: “[Muñ’a] Bupilo, misebezi ya hao ki ye miñata cwañi! Kaufel’a yona i bonahala ku ezwa ka butali.” (Samu 104:24) Kana ni mina mwa ikutwa kuli mu swanela ku lumbeka Jehova?

Ku Kutekeha ni Bulena bwa Mulimu Li Mi Ama Cwañi?

11, 12. Ku yeyanga misebezi ya pupo ya Jehova ku kona ku lu tusa cwañi?

¹¹ Ha lu tokwi ku ba baituti ba za mwa mbyumbyulu kuli lu lemuhe kanya ya lihalimu kamba ku ba basayansi kuli lu itebuhe sinkwa. Kono kuli lu itebuhe butuna bwa Mubupi wa luna, lu swanela ku banga ni nako ya ku nahanisisa misebezi ya hae. Ku yeyanga cwalo ku kona ku lu tusa cwañi? Tuso ye lu fumana ya swana ni ye fumanwa ka ku yeyanga misebezi ya mufuta o muñwi ya Jehova.

¹² Ha n’a ama kwa misebezi-tuna ya na ezelize batu ba Hae Jehova, Davida na opezi kuli: “Ni ka kengeela butuna bwa kanya ya bulena bwa hao, ni bwa misebezi ya hao ye komokisa.” (Samu 145:5) Lu likanyisa Davida ka ku ituta Bibele ni ku yeya ze lu bala. Lu ka tusiwa cwañi ka ku yeyanga cwalo? Lu ka itebuha hahulu ku kutekeha ni bulena bwa Mulimu. Kaniti, lu ka susuezwa ku kuteka Jehova sina Davida, mi lu ka bulela sina mwa na bulelezi kuli: “Mi na, ni ka bulela za butuna bwa hao.” (Samu 145:6) Ku yeyanga misebezi ya Mulimu ye makaza ku swanela ku tiisa bulikani bwa luna ni Jehova mi ku ka lu susueza ku ikatulela ku bulela za hae ku ba bañwi ka mafulofulo. Kana mwa kutazanga taba ye nde ka tukufalelo ni ku tusa batu ku itebuha ku kutekeha, butuna, ni bulena bwa Jehova Mulimu?

Jesu U Bonahalisa Hande ku Kutekeha kwa Mulimu

13. (a) Ku likana ni Daniele 7:13, 14, Jehova u fileñi ku Mwan’a hae? (b) Sina Mulena, Jesu u eza cwañi babusiwa ba hae?

¹³ Mwan’a Mulimu Jesu Kreste, na kutalize taba ye nde ka tukufalelo mi na kutekile Ndat’ahe wa kwa lihalimu ya kanya. Jehova na kutekile hahulu Mwan’a hae wa libanda ka ku mu fa ‘bulena ni mubuso.’ (Mu bale Daniele 7:13, 14.) Kono Jesu h’a na moya wa ku ipahamisa. Ki Mubusi ya mukekecima, ya utwisisa mifokolo ya babusiwa ba hae mi wa ba kuteka. Mu nyakisise mutala u li muñwi wa mo Jesu, yena ya na ka ba Mulena kwapili na ezelize batu ba na kopananga ni bona, sihulu ba ne ba kendilwe ki sicaba.

14. Batu ba ba kula mbingwa ne ba ngiwa cwañi mwa Isilaele wa kwaikale?

 ¹⁴ Kwakale, batu ba ne ba kula mbingwa hañata ne ba shwanga hanyinyani-hanyinyani, ili lifu le ne li tomohisa pilu. Lilama za mutu ya kula mbingwa ne li yambiwanga ki butuku hanyinyani-hanyinyani. Ku folisa mutu ya kula mbingwa ne ku ngiwa kuli ki nto ye sa konahali sina fela mo ku sa konahaleli ku zusa mutu ya shwile. (Num. 12:12; 2 Mal. 5:7, 14) Ba ba kula mbingwa ne ba ngiwa kuli ha ba si ka kena, ne ba kendiwa mi ne ba sa pili hamoho ni batu ba bañwi kaufela. Ha ba atumela batu ne ba na ni ku fa temuso ka ku huwa kuli: “Masila! Masila!” (Liv. 13:43-46) Mutu ya kula mbingwa na ngiwa sina ya shwile. Ka ku ya ka litaba ze ñozwi ze bulela ka za likolo za Majuda za kwakale, mutu ya kula mbingwa na sa lumelezwi ku ba bukaufi ni mutu yo muñwi. N’a na ni ku bona teñi kuli mwahal’a hae ni mutu yo muñwi ne ku na ni limita ze bat’o ba 1.7. Mi ku bihilwe kuli yo muhulu wa bulapeli ha na bona mutu ya kula mbingwa ku si na taba kuli mutu yo u kwahule, na mu nepa macwe ilikuli a ye kwahule hahulu.

15. Jesu na ezize cwañi munna yo muñwi ya na kula mbingwa?

¹⁵ Kono mu lemuhe Jesu mwa na ezelize munna wa mbingwa ya na tile ku yena ni ku kupa ku foliswa. (Mu bale Mareka 1:40-42.) Mwa sibaka sa ku leleka munna yo ya na kendilwe, Jesu na mu ezize ka mukekecima ni ka likute. Jesu na boni kuli munna yo na shwisa makeke mi na tokwa tuso. A tomoha pilu mi a susuezwa ku mu bonisa mukekecima. Jesu a atumela munna wa mbingwa, a mu swala ni ku mu folisa.

16. Mu itutile tuto mañi ka mo Jesu na sebelisanezi ni ba bañwi?

¹⁶ Ka ku ba balateleli ba Jesu, lu kona ku mu likanyisa cwañi ka mwa na boniselize ku kutekeha kwa Ndat’ahe? Nzila ye ñwi ye lu kona ku mu likanyisa ka yona ki ka ku lemuha kuli batu kaufela—ku si na taba ni mayemo a bona, buikangulo, kamba lilimo za bona ba swanela ku kutekiwa. (1 Pit. 2:17) Sihulu ba ba na ni buikalabelo bwa ku okamela ba bañwi ba ba cwale ka banna ba ba nyezi, bashemi, ni maeluda ba Sikreste ba swanela ku kuteka be ba okamela ni ku ba tusa ku ikutwa kuli ki ba butokwa. Ka ku koñomeka taba ya kuli Bakreste kaufela ba swanela ku kuteka ba bañwi, Bibele ili: “Mu latane ba bañwi ni ba bañwi ka lilato la mutu ni munyan’a hae, inze mu beyana kwapili ka ku fanana likute.”—Maro. 12:10.

Ku Bonisa Likute mwa Bulapeli

17. Ki lika mañi ze lu ituta mwa Mañolo ze bonisa kuli lu swanela ku bonisa likute ha lu lapela Jehova?

¹⁷ Lu swanela ku bonisa hahulu likute mwa bulapeli bwa luna ku Jehova. Liñolo la Muekelesia 5:1 li li: “Ha u kena mwa ndu ya Mulimu, u tokomele mautu a hao.” Bo Mushe ni Joshua ne ba laezwi ku tubula likatulo za bona ha ne ba li mwa sibaka se si kenile. (Ex. 3:5; Josh. 5:15) Ne ba swanela ku eza cwalo ili ku bonisa likute kamba tompo ye tuna. Baprisita ba Maisilaele ne ba laezwi ku tinanga malukwenyana a  line a na ka “tinisa mibili ya bona” ku “kalela mwa mateka ku isa mwa malupi.” (Ex. 28:42, 43) Malukwenyana ao na tusa kuli ba si ke ba bonisa mapunu ha ne ba eza sebelezo ya bona fa aletare. Ba mwa lubasi lwa muprisita ni muprisita, kaufela bona ne ba swanela ku latelela likuka za Mulimu za likute.

18. Lu bonisa cwañi likute mwa bulapeli bwa luna ku Jehova?

¹⁸ Ka ku ba balapeli ba Jehova, lu swanela ku bonisa likute mwa mupilelo wa luna kaufela. Kuli lu kutekiwe, lu swanela ku eza ba bañwi ka likute. Likute le lu bonisa ha li swaneli ku ba la buikeziso kamba la ku iponahalisa. Ha li swaneli fela ku bonwa ka meto a butu, Mulimu u swanela ku li bona kwa pilu ya luna. (1 Sam. 16:7; Liprov. 21:2) Likute li swanela ku ba kalulo ya mupilelo wa luna—li swanela ku ama likezo za luna, mibonelo ya luna, mo lu swalisanela ni ba bañwi, mane ni mo lu ikungela luna beñi. Kaniti, lu swanela ku bonisa likute ka nako kaufela; mwa likezo ni mwa lipulelo za luna. Ka za muzamao wa luna, muapalelo ni ponahalo ya luna, lu latelela manzwi a muapositola Paulusi, a li: “Ha lu beeli mutu sitataliso ka se siñwi, kuli sebelezo ya luna i si ke ya nyaziwa; Kono mwa litaba kaufela lu ipaka kuli ki luna batanga ba Mulimu.” (2 Makor. 6:3, 4) Lu ‘kutekehisa kai ni kai tuto ya Mulimu Mupilisi wa luna.’—Tite 2:10.

Mu Zwelepili ku Bonisa Likute mwa Bulapeli

19, 20. (a) Ki ifi nzila ye nde ya ku kuteka ka yona ba bañwi? (b) Ki sika mañi se lu swanela ku ikatulela ku eza ka za ku bonisa likute?

¹⁹ Bakreste ba ba tozizwe, bona “mandumeleti a Kreste” ba bonisa likute. (2 Makor. 5:20) Ba “lingu ze ñwi,” ba ba tusa Bakreste ba ba tozizwe ka busepahali ki linumwana ze kutekeha za Mubuso wa Mesia. Ndumeleti kamba numwana u bulelanga ka bundume ni ka likute h’a yemela muuso wa naha ya hae. Kacwalo, lu swanela ku bulelanga ka likute ni ka bundume ha lu yemela Mubuso, ona mulonga wa Mulimu. (Maef. 6:19, 20) Mi ha lu isa “litaba ze nde” ku ba bañwi, kana hasi ku ba bonisa likute?—Isa. 52:7.

²⁰ Lu swanela ku ikatulela ku lumbeka Mulimu ka ku ba ni muzamao o mu kutekehisa. (1 Pit. 2:12) Kamita, lu boniseñi likute le lituna ku Jehova, kwa bulapeli bwa hae, ni kwa mizwale ni likaizeli be lu lapela ni bona. Mi haike Jehova, yena ya kabile ku kutekeha ni bulena, a tabiswe ki mo lu boniseza likute ha lu mu lapela.

[Litaluso za kwatasi]

Mu Kona ku Alaba Cwañi?

• Ku itebuha bulena ni ku kutekeha kwa Jehova ku swanela ku lu tusa cwañi?

• Lu kona ku itutañi ka za ku bonisa likute ku ba bañwi ka mwa na ezelize Jesu ku munna wa mbingwa?

• Lu kona ku lumbeka Jehova ka linzila lifi za likute?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 12]

Jehova na kutekile cwañi Abele?

[Siswaniso se si fa likepe 14]

Misebezi ye mituna ya Jehova ya iponahalela nihaiba ka mpo ya sinkwa

[Siswaniso se si fa likepe 15]

Mu itutileñi ka za ku bonisa likute ka mo Jesu na ezelize munna wa mbingwa?

[Siswaniso se si fa likepe 16]

Ku lumbeka Jehova mwa bulapeli ku ama ku mu kuteka