Jehova U Lu Talimela Kuli A Lu Tuse

“Meto a [Muñ’a] Bupilo a talimisisa lifasi kaufela, kuli a tahise mata a hae ku tusa ba ba mu file lipilu za bona, kaufela zona.”—2 MAKOL. 16:9.

1. Ki kabakalañi Jehova h’a lu tatuba?

JEHOVA ki Ndate ya petehile. U lu ziba hande hahulu kuli mane u ziba ni “milelo ni mihupulo” ya mwa lipilu za luna. (1 Makol. 28:9) Nihakulicwalo, h’a lu tatubi kuli a fumane milatu ku luna. (Samu 11:4; 130:3) Kono u bata ku lu sileleza kwa nto ifi kamba ifi ye kona ku sinya bulikani bwa luna ni yena kamba ku lu palelwisa ku fumana bupilo bo bu sa feli.—Samu 25:8-10, 12, 13.

2. Jehova u itusisa mata a hae kuli a tuse bomañi?

² Jehova ki Mulimu ya mata kaufela mi u bona lika kaufela. Kabakaleo, wa kona ku tusa batu ba hae ba ba sepahala ha ba lapela ku yena nako ifi kamba ifi, mi wa kona ku ba tiisa ha ba li mwa miliko. Liñolo la 2 Makolonika 16:9 li li: “Meto a [Muñ’a] Bupilo a talimisisa lifasi kaufela, kuli a tahise mata a hae ku tusa ba ba mu file lipilu za bona, kaufela zona.” Mu lemuhe kuli Jehova u itusisa mata a hae ku tusa ba ba mu sebeleza ka lipilu za bona kaufela, ili lipilu ze kenile ni ze na ni niti. H’a itusisi ona ku tusa bapumi kamba baipi.—Josh. 7:1, 20, 21, 25; Liprov. 1:23-33.

 Mu Zamaye ni Mulimu

3, 4. Ku talusañi ku “zamaya ni Mulimu,” mi ki mitala ifi ya mwa Bibele ye lu tusa ku utwisisa taba ye?

³ Ba bañata ba nahana kuli batu ha ba koni ku zamaya ni Mubupi wa lifasi ni mahalimu. Kono mane Jehova u bata kuli lu zamaye ni yena. Mwa linako za Bibele, Enoke ni Nuwe ne ba ‘zamaile ni Mulimu.’ (Gen. 5:24; 6:9) Mushe “n’a tiya, inge u bona ya sa bonwi.” (Maheb. 11:27) Mulena Davida na zamaya ni Ndat’ahe wa kwa lihalimu ka buikokobezo. Na ize: “Kabakala kuli [Jehova] u inzi ku la bulyo la ka, ha ni na ku nyanganyiswa.”—Samu 16:8.

⁴ Kono ha lu koni ku swala Jehova kwa lizoho luli ni ku zamaya ni yena. Lu kona ku zamaya ni Mulimu ka nzila ye ñwi. Nzila ifi? Walisamu Asafi u ñola kuli: “Ni inzi ni Wena kamita; u ni sweli ku la ka la bulyo. U ka ni zamaisa ka kelezo ya hao.” (Samu 73:23, 24) Lu zamaya ni Jehova ha lu latelela likelezo za hae, ze lu fiwa sihulu mwa Linzwi la hae le li ñozwi ni ze lu fiwa ki “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso.”—Mat. 24:45; 2 Tim. 3:16.

5. Jehova u shalimela cwañi batu ba hae ba ba sepahala sina ndate ya lilato, mi lu lukela ku ikutwa cwañi ka za hae?

⁵ Bakeñisa kuli Jehova u katelwa ba ba zamaya ni yena, wa ba shalimela sina ndate ya lilato, ili ku ba babalela, ku ba sileleza, ni ku ba luta. Mulimu u li: “Ni ka ku talifisa, ni ku lute nzila y’o swanezi ku zamaya; ni ka ku eleza, meto a ka inz’a ku shalimile.” (Samu 32:8) Mu ipuze kuli: ‘Kana na ipona inge ni zamaya ni Jehova, inze ni teeleza kwa butali bwa hae ni ku ziba kuli meto a hae a’ lilato a ni shalimile? Kana ku ziba kuli wa ni bona ku ni tusa ku tokomela mihupulo, manzwi, ni likezo za ka? Mi ha ni fosa, kana ni nganga Jehova sina Ndate ya lilato ni ya sishemo, ya bata ku tusa ba ba bakile kuli ba kutele ku yena, mi isi sina Mulimu ya t’ata?’—Samu 51:17.

6. Jehova u shutana cwañi ni bashemi ba butu?

⁶ Fokuñwi Jehova u kona ku lu tusa mane lu si ka fosa kale. Ka mutala, u kona ku lemuha kuli pilu ya luna, ili ye kona ku lu puma, i kalisa ku lakaza lika ze sa swaneli. (Jer. 17:9) Mwa muinelo o cwalo, Jehova u kona ku nga muhato kapili-pili ku fita mo ba kona ku ezeza bashemi ba butu kakuli “litaku za meto” a hae za kona ku tatuba mihupulo ya lipilu za luna. (Samu 11:4; 139:4; Jer. 17:10) Mu nyakisise mwa na ezelize Mulimu ka za nto ye ñwi ye ne kalisize ku ezahala ku Baruki, muñoli ni mulikani yo mutuna wa mupolofita Jeremia.

Na Bile Ndate Ya Lilato ku Baruki

7, 8. (a) Baruki ne li mañi, mi ki lifi litakazo ze maswe ili zeo mwendi ne li kalile ku ba teñi mwa pilu ya hae? (b) Jehova na bonisize cwañi sishemo sa ndate ya lilato ku Baruki?

⁷ Baruki na li muñoli ya sikwala ya na sebelize ka busepahali ni Jeremia mwa musebezi o no bile o t’ata, wona wa ku shaela likatulo za Jehova kwa batu ba Juda. (Jer. 1:18, 19) Ku bonahala kuli Baruki na simuluha mwa lubasi lo ne lu ile libubo, mi ka nako ye ñwi, a kalisa ku “ipatela linto ze tuna.” Mwendi na kalile ku lakaza libubo kamba bufumu. Nihaikaba kuli ne li cwalo kamba ku tokwa, Jehova na boni kuli muhupulo wo o lubeta no kalile ku ba teñi mwa pilu ya Baruki. Ka ku itusisa Jeremia, kapili-pili Jehova a mu bulelela kuli: “U kile wa ipulelisa wa li: Na, ni na ni bumai, kakuli [Muñ’a] Bupilo u ekelize maswabi kwa butuku bwa ka; ni katezi ku tonga, ha ni boni pumulo.” Mulimu cwale a li: “Kikuli wena u ka ipatela linto ze tuna? U si ke wa ipatela zona.”—Jer. 45:1-5.

⁸ Nihaike kuli Jehova na file Baruki kelezo ye tiile, na si ka mu halifela kono na mu elelize ka sishemo sa ndate ya lilato. Ku bonahala kuli Mulimu na lemuhile kuli Baruki niha n’a na ni litakazo ze ne ka mu tahiseza kozi, na si na pilu ye maswe kamba ye sa sepahali. Jehova hape na ziba kuli Jerusalema ni Juda ne li tuha li sinyiwa, mi na sa lati kuli Baruki a fokole ka nako yeo ye t’ata. Kabakaleo, kuli a tuse Baruki ku lemuha ze ne tuha li ezahala,  Mulimu a mu hupulisa kuli U ka “tiseza batu kaufela bumaswe,” mi a ekeza kuli Baruki ha na ka eza ka butali, na ka pilisa bupilo bwa hae. (Jer. 45:5) Za na mu bulelela Mulimu kikuli: ‘Baruki, u hupule ze tuha li tahela batu ba ba maswe ba Juda ni Jerusalema. U zwelepili ku sepahala mi u pile! Ni ka ku sileleza.’ Ku bonahala kuli Jehova na fitile Baruki kwa pilu, kakuli Baruki na latelezi kelezo yeo mi a banduka sinyeho ya Jerusalema, ye ne tahile hamulaho wa lilimo ze 17.

9. Mu kona ku alaba cwañi lipuzo ze buzizwe mwa paragilafu ye?

⁹ Ha mu nze mu kengeyela taba ya Baruki, mu nyakisise lipuzo ni mañolo a tatama: Lu itutañi ka za Jehova ni mwa ikutwela ka za batanga ba hae ka mukwa wa na tusize Baruki ka wona? (Mu bale Maheberu 12:9.) Kabakala kuli lu pila mwa linako ze t’ata, lu kona ku itutañi kwa kelezo ya Mulimu ku Baruki ni mwa na ngezi kelezo yeo Baruki? (Mu bale Luka 21:34-36.) Maeluda ba Sikreste ba kona ku likanyisa cwañi sishemo sa Jehova kwa batanga ba Hae, sina mwa na ezelize Jeremia?—Mu bale Magalata 6:1.

Mwana Na Likanyisize Lilato la Ndat’ahe

10. Ki nto mañi ye konisa Jesu ku peta musebezi wa hae sina Toho ya puteho ya Sikreste?

¹⁰ Mwa miteñi ya ikale pili Bukreste bu si ka taha kale, Jehova na bonisize lilato la hae kwa batu ba hae ka ku itusisa bapolofita ba hae ni batanga ba bañwi ba ba sepahala. Kacenu, lilato leo li boniswa sihulu ki Toho ya puteho ya Sikreste, yena Jesu Kreste. (Maef. 1:22, 23) Ki kabakaleo Jesu ha taluswa mwa buka ya Sinulo sina ngunyana ye na ni “manaka a 7 ni meto a 7, ili Mioya ya Mulimu ye 7, ye lumezwi kai ni kai mwa lifasi.” (Sin. 5:6) Kaniti, Jesu u filwe moya o kenile wa Mulimu ka ku tala, mi kacwalo u na ni kutwisiso ye petehile. Ni yena wa ziba lipilu za luna, mi wa ziba ze ezahala kaufela.

11. Ki ufi musebezi wa peta Kreste, mi u likanyisa cwañi Ndat’ahe ka mwa lu ngela?

¹¹ Kono sina Jehova, Jesu hasi mupokola wa kwa lihalimu ya batisisa milatu. U lu tatuba sina ndate ya lilato. Le liñwi la malumbatina a Jesu, lona la “Ndate wa kamita,” li lu hupulisa musebezi wa ka peta ka ku fa ba ba lumela ku yena kaufela bupilo bo bu sa feli. (Isa. 9:6) Hape ka ku ba Toho ya puteho ya Sikreste, Kreste wa kona ku susumeza Bakreste ba ba yeziseli, sihulu maeluda, kuli ba omba-ombe  kamba ku eleza ba ba tokwa tuso.—1 Mates. 5:14; 2 Tim. 4:1, 2.

12. (a) Mañolo a na ñolezwi liputeho 7 za mwa Asia Minor a bonisañi ka za Jesu? (b) Maeluda ba likanyisa cwañi Kreste ka mwa ngela mutapi wa Mulimu?

¹² Mañolo a na ñolezwi maeluda ba liputeho ze 7 za mwa Asia Minor a bonisa Kreste mwa iyakatwela hahulu mutapi. (Sin. 2:1–3:22) Ku ona mañolo ao, Jesu na bonisize kuli na ziba ze ne ezahala mwa puteho ni puteho ni kuli na tokomela hahulu balateleli ba hae. Taba yeo i lu ama hahulu kacenu kakuli pono yeo ya Sinulo i talelezwa mwa “lizazi la Mulena.” * (Sin. 1:10) Hañata lilato la Kreste li boniswanga ka maeluda, ba ba babalela puteho sina balisana ba yona. U kona ku susumeza “banna ba ba li limpo” bao kuli ba lu tiise lipilu kamba ku lu eleza ha lu tokwa tuso. (Maef. 4:8, NW; Lik. 20:28; mu bale Isaya 32:1, 2.) Kana ha mu lumeli kuli buikatazo bwa bona bu bonisa kuli Kreste wa iyakatwa mina luli?

Tuso ka Nako Ye Lukela

13-15. Mulimu u kona ku alaba cwañi litapelo za luna? Mu fe mitala.

¹³ Kana mu kile mwa lapela ku Mulimu ka t’ata kuli a mi tuse, mi sa alaba tapelo ya mina ha ne mu til’o potelwa ki Mukreste yo muñwi ya yeziseli, ili ya na mi susuelize? (Jak. 5:14-16) Kamba mwendi ne mu tusizwe ki litaba ze ne bulezwi mwa ngambolo ye ñwi kwa mukopano wa Sikreste kamba ze ne mu balile ku ye ñwi ya libuka za luna. Hañata Jehova u alabanga litapelo ka linzila zeo. Ka mutala, hamulaho wa ku fa ngambolo ya hae, eluda yo muñwi na atumezwi ki kaizeli yo muñwi ya na ezizwe maswe mwa lisunda za kwamulaho pili ngambolo yeo i si ka fiwa kale. Ku fita ku bilaela ka za butata bwa hae, kaizeli yo a itumela hahulu kabakala litaba ze ñwi za Mañolo ze ne bulezwi mwa ngambolo yeo. Litaba zeo ne li mu ama mi ne li mu tiisize hahulu. Na tabezi hahulu kuli na fumanehile kwa mikopano lizazi leo!

¹⁴ Ka za mo i tuseza tapelo, ha mu nyakisise mutala wa banna ba balalu ba ne ba fitile fa ku ziba niti ya Bibele ni ku ba bahasanyi ba ba si ka kolobezwa inze ba li mwa tolongo. Bakeñisa mufilifili o no bile teñi, batamiwa kaufela ba ne ba li mwa tolongo yeo ba timiwa lika ze ñwi ze ne ba fiwanga. Taba yeo ya tahisa buipanguli. Batamiwa ba lelisana kuli habusa hamulaho wa mukushuko, ba ka hana ku kutisa mikekana ya bona kuli ba bonise bunyemi bwa bona. Bahasanyi ba ba si ka kolobezwa bao ba kena mwa kazuma ka ka si na mwaalo. Ha ne ba ka ikenya mwa buipanguli bo, ne ba ka tula kelezo ya Jehova ye ñozwi kwa Maroma 13:1. Mi ha ne ba ka hana ku ikenya mwateñi, ne ba ka kona ku lwaniswa ki batamiwa ba ne ba bifile.

¹⁵ Bakeñisa kuli banna ba balalu bao ne ba sa koni ku ambolisana, mañi ni mañi wa bona a lapela kuli a fiwe butali. Habusa, ba fumana kuli kaufela bona ne ba lelile ku eza nto ye swana—ne ba iketezi ku hana mukushuko. Balibeleli ha ne ba til’o nga mikekana, bahasanyi bao ne ba si na yona. Ne ba tabile hahulu kakuli “ya utwa milapelo” na inzi ni bona!—Samu 65:2.

 Ku Talimela Kwapili ka Sepo

16. Musebezi wa ku bulela taba ye nde u bonisa cwañi kuli Jehova wa iyakatwa batu ba ba swana sina lingu?

¹⁶ Musebezi wa ku bulela taba ye nde mwa lifasi kaufela ki sisupo se siñwi se si bonisa kuli Jehova wa iyakatwa batu ba lipilu ze sepahala, kai ni kai ko ba pila. (Gen. 18:25) Ka ku itusisa mangeloi, Jehova u kona ku libisa batanga ba hae kwa batu ba ba swana sina lingu—nihaikaba kuli batu bao ba pila mwa libaka ze si ka utwa kale taba ye nde. (Sin. 14:6, 7) Ka mutala, ka ku itusisa lingeloi, Mulimu na laezi Filipi, mubuleli wa evangeli ya na pilile mwa linako za baapositola, kuli a yo katanyeza nduna wa Muetopia ni ku yo mu taluseza Mañolo. Ki lika mañi ze ne ezahalile? Nduna yo a amuhela taba ye nde mi a kolobezwa sina mulateleli wa Jesu. *—Joa. 10:14; Lik. 8:26-39.

17. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku bilaela hahulu ka za kwapili?

¹⁷ Lifasi le ha li nze li ya kwa ku fela, “manyando” a na polofitilwe a ka zwelapili ku ba teñi. (Mat. 24:8) Ka mutala, lico li kona ku tula hahulu kabakala ku ekezeha kwa palo ya batu, linanga kamba miunda, kamba kabakala ku fokola kwa bufumu bwa naha. Ku kona ku ba t’ata hahulu ku fumana mubeleko, mi babeleki ba kona ku hapelezwa ku sebeza ka nako ye ñata hahulu. Ku si na taba ni ze ka ezahala, batu kaufela ba ba beya sebelezo ya Jehova mwa sibaka sa pili, ili ba ba na ni ‘liito le li bona hande’ ha ba swaneli ku bilaela hahulu. Ba ziba kuli Mulimu wa ba lata mi u ka ba babalela. (Mat. 6:22-34) Ka mutala, mu nyakisise mo Jehova na babalelezi Jeremia ka nako ye ne u sinyizwe munzi wa Jerusalema ka 607 B.C.E.

18. Jehova na bonisize cwañi lilato la hae ku Jeremia munzi wa Jerusalema ha ne u ambekilwe?

¹⁸ Ka nako ye ne u ambekilwe munzi wa Jerusalema ki Mababilona, Jeremia na beilwe mwa lapa la tolongo. Na ka fumana cwañi lico? Kabe na si ka tamiwa, na ka kona ku bata lico. Kono na itingile ku ba bañwi, ili bao ba bañata ku bona ne ba mu toile! Nihakulicwalo, Jeremia na si ka sepa batu kono na sepile Mulimu, ya na mu sepisize ku mu babalela. Kana Jehova na talelelize sepiso ya hae? Na ezize cwalo luli! Jehova na boni teñi kuli Jeremia na fiwa “sinkwa sa buhobe . . . ku fitela buhobe bu fela mwa munzi.” (Jer. 37:21) Jeremia, hamoho ni Baruki, Ebedi-Meleki, ni ba bañwi, ne ba bandukile nako yeo ya tala, ncwa ye yambukela, ni lifu.—Jer. 38:2; 39:15-18.

19. Ha lu nze lu talimezi kwapili, lu swanela ku tundamena ku ezañi?

¹⁹ Kaniti, “meto a Mulena a talimile ba ba na ni niti, mi lizebe za hae li teeleza tapelo ya bona.” (1 Pit. 3:12) Kana mu tabile bakeñisa ku babalelwa ki Ndat’a mina ya kwa lihalimu? Kana ha mu ikutwi ku silelezwa kabakala ku ziba kuli meto a hae a mi talimezi kuli a mi tuse? Kacwalo, mu tundamene ku zamaya ni Mulimu ku si na taba ni ze ka ezahala kwapili. Lwa kona ku kolwa kuli Jehova u ka zwelapili ku talimela batu ba hae ba ba sepahala inze a ba babalela sina ndate ya sishemo.—Samu 32:8; mu bale Isaya 41:13.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Kona ku Talusa?

• Lu kona ku bonisa cwañi kuli lu “zamaya ni Mulimu”?

• Jehova na bonisize cwañi lilato la hae ku Baruki?

• Ka ku ba Toho ya puteho ya Sikreste, Jesu u likanyisa cwañi tulemeno twa Ndat’ahe?

• Lu kona ku bonisa cwañi kuli lu sepile Mulimu mwa linako ze, ze t’ata?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 9]

Sina Jeremia mwa na tuselize Baruki, maeluda ba Sikreste kacenu ba likanyisa Jehova mwa iyakatwela batu ba hae

[Siswaniso se si fa likepe 10]

Jehova u kona ku lu tusa cwañi ka nako ye lukela?