Kana Mwa Beyana Kwapili ka ku Fanana Likute?
Kana Mwa Beyana Kwapili ka ku Fanana Likute?
“Mu [beyane] kwapili ka ku fanana likute.”—MARO. 12:10.
1. Ki mukwa ufi o se ba tuhezi ku bonisa batu mwa libaka ze ñata za lifasi?
MWA libaka ze ñwi za lifasi, ku na ni sizo sa kuli banana ba lukela ku kuteka ba bahulu ka ku ina fafasi ka likute ha ba li mwahal’a bona. Ka ku eza cwalo, ha ba na ku bonisa kashwau ka ku yemelela ba bahulu. Mwa libaka zeo, hape ki kashwau haiba mwanana a fulalela mutu yo muhulu. Nihaike kuli likute li boniswa ka linzila ze shutana mwa lizo ze shutana-shutana, ku bonisa likute ko ku cwalo ku lu hupulisa Mulao wa Mushe. Mwa Mulao wo ne ku na ni taelo ye li: “U yeme [ka likute], ha u li fapil’a wa toho ye ize pululu, u kuteke munnamuhulu.” (Liv. 19:32) Kono mwa libaka ze ñata, batu ha ba sa na mukwa wa ku kuteka ba bañwi. Kashwau kona o se u li mukwa wa ba bañata kacenu.
2. Linzwi la Mulimu li lu taluseza ku kuteka bomañi?
2 Linzwi la Mulimu li koñomeka hahulu butokwa bwa ku bonisa likute. Li lu bulelela kuli lu swanela ku kuteka Jehova ni Jesu. (Joa. 5:23) Hape lu laelwa ku bonisa likute ku ba mwa lubasi ni kwa balapeli ba bañwi hamohocwalo ni kwa batu be lu sa lapeli ni bona. (Maro. 12:10; Maef. 6:1, 2; 1 Pit. 2:17) Ki linzila lifi ze ñwi ze lu bonisa ka zona kuli lwa kuteka Jehova? Lu bonisa cwañi kuli lwa kuteka hahulu mizwale ni likaizeli ba luna ba Sikreste? Ha lu nyakisiseñi lipuzo ze ni ze ñwi ze swana ni zona.
Mu Kuteke Jehova ni Libizo la Hae
3. Ki ifi nzila ye ñwi ya butokwa ye lu kona ku kuteka Jehova ka yona?
3 Nzila ye ñwi ya butokwa ya ku kuteka Jehova ka yona ki ku bonisa likute le li swanela kwa libizo la hae. Esi mane lu “sicaba se si sumekelwa Libizo la hae.” (Lik. 15:14) Ki tohonolo luli ku bizwa ka libizo la Mulimu ya m’ata ote, Jehova. Mupolofita Mika na ize: “Macaba a zamaya, se siñwi ni se siñwi, ka libizo la mulimu wa sona; haili luna, lu ka zamaya ka libizo la [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa luna, kamita ni ku ya ku ile.” (Mika 4:5) Lu ‘zamaya ka libizo la Jehova’ ka ku ikataza ku pila ka nzila ye kutekisa libizo leo. Sina Paulusi ha na hupulisize Bakreste ba kwa Roma, ni luna haiba lu sa pili ka ku lumelelana ni taba ye nde ye lu kutaza, libizo la Mulimu li ka “nyefulwa,” kamba ku shwaulwa.—Maro. 2:21-24.
4. Mu nga cwañi tohonolo ya ku paka ka za Jehova?
4 Hape lu kuteka Jehova ka musebezi wa luna wa ku kutaza. Kwakale, Jehova na memile sicaba sa Isilaele kuli si be lipaki za hae, kono ne si palezwi ku peta buikalabelo bo. (Isa. 43:1-12) Hañata-ñata Maisilaele ne ba fulalelanga Mulimu ni ku “swabisa” Jehova, yena “Ya-Kenile wa Isilaele.” (Samu 78:40, 41) Kwa mafelelezo, sicaba sa Isilaele sa latehelwa ki shemubo ya Jehova. Kono luna kacenu lu itebuha tohonolo ya ku paka ka za Jehova ni ku zibahaza libizo la hae. Lu eza cwalo kakuli lwa mu lata mi lu bata kuli libizo la hae li keniswe. Ha lu koni ku tuhela ku kutaza inze lu ziba niti ka za Ndat’a luna ya kwa lihalimu ni milelo ya hae! Lu ikutwa sina mwa na ikutwezi muapositola Paulusi ha na ize: “Swanelo i ni tamile; mi ku maiba ku inzi ku na, ha ni sa buleli Evangeli.”—1 Makor. 9:16.
5. Ku ba ni tumelo ku Jehova ku swalisana cwañi ni ku mu kuteka?
5 Walisamu Davida na ize: “Ba ba ziba Libizo la hao ba ka ku sepa, kakuli wena [Muñ’a] Bupilo ha u hani ba ba ku bata.” (Samu 9:10) Haiba lwa mu ziba hande Jehova mi lwa kuteka libizo la hae, lu ka mu sepa sina mo ne ba mu sepezi batanga ba hae ba ba sepahala ba kwakale. Ku sepa Jehova ni ku ba ni tumelo ye cwalo ku yena ki nzila ye ñwi ya ku mu kuteka ka yona. Mu lemuhe mo Linzwi la Mulimu li boniseza swalisano ye mwahal’a ku sepa Jehova ni ku mu kuteka. Maisilaele ba kwakale ha ne ba palezwi ku sepa Mulimu, Jehova na buzize Mushe kuli: “Sicaba se, si ka ni shwaula nako ye kuma kai? Si ka nga nako ye cwañi si nze si hana ku lumela ku Na, bo si nze si bona liponiso kaufela ze ni ezize mwahal’a sona?” (Num. 14:11) Hape ku shwaula Jehova ku bonisa kuli ha lu mu sepi. Kono haiba lu sepa kuli Jehova u ka lu sileleza ni ku lu tiisa ni ha lu mwa miliko, lu bonisa kuli lwa mu kuteka.
6. Ki nto mañi ye lu susueza ku kuteka hahulu Jehova?
6 Jesu na bonisize kuli ku kuteka Jehova ku swanela ku zwelela kwa pilu. Ha na bulela ku ba ne ba sa lapeli Mulimu ka niti, Jesu na kutezi manzwi a Jehova a li: “Ba sicaba se, ba ni kuteka ka milomo, kono lipilu za bona li kwahule ni Na.” (Mat. 15:8) Ku kuteka Jehova ha buniti ku tiswa ki lilato le li zwelela kwa pilu. (1 Joa. 5:3) Hape lu hupula sepiso ya Jehova ye li: “Ni kuteka ba ba ni kuteka.”—1 Sam. 2:30.
Baokameli mwa Puteho Ba Bonisa Likute ku Ba Bañwi
7. (a) Ki kabakalañi mizwale ba ba na ni buikalabelo ha ba lukela ku bonisa likute ku be ba okamela? (b) Paulusi na bonisize cwañi likute kwa balapeli ba bañwi?
7 Muapositola Paulusi na elelize balapeli ba bañwi kuli: “Mu [beyane] kwapili ka ku fanana likute.” (Maro. 12:10) Mizwale ba ba na ni buikalabelo mwa puteho ba swanela ku toma mutala—ka ku bonisa likute ku be ba okamela. Mi ba ba na ni buikalabelo bo butuna ba swanela ku latelela mutala wa na tomile Paulusi. (Mu bale 1 Matesalonika 2:7, 8.) Mizwale ba mwa liputeho za na potezi Paulusi ne ba ziba kuli Paulusi na si ke a ba kupa ku eza lika za na sa koni ku eza yena. Paulusi na bonisize likute kwa balapeli ba bañwi, mi ka ku eza cwalo ni bona ne ba mu kutekile. Lu na ni buikolwiso bwa kuli bakeñisa mutala wa hae o munde, batu ba bañata ne ba mu utwile ha na ize: “Na mi lapela kihona, ni li, mu ni likanyise.”—1 Makor. 4:16.
8. (a) Ki ifi nzila ye ñwi ya butokwa yeo Jesu na bonisize ka yona likute kwa balutiwa ba hae? (b) Baokameli kacenu ba kona ku latelela cwañi mutala wa Jesu?
8 Nzila ye ñwi yeo muzwale ya na ni buikalabelo a kona ku bonisa ka yona likute ku ba okamela ki ka ku ba bulelelanga libaka ha ba kupa ku eza nto ye ñwi kamba ha fa ketelelo ye ñwi. Ha eza cwalo, u likanyisa Jesu. Ka mutala, Jesu ha na bulelezi balutiwa ba hae kuli ba lapele kuli ku be ni babeleki ba bañata ba lukau, na ba bulelezi libaka ha ne ba swanela ku eza cwalo. Na ize: ‘Lukau ki lo lutuna luli, kono ba ba kutula ki ba banyinyani. Mu lapele kihona Muñ’a lukau, kuli a lume babeleki mwa lukau lwa hae.’ (Mat. 9:37, 38) Hape ha na bulelezi balutiwa ba hae kuli ba “libelele,” na ba file libaka. Na ize: ‘Kakuli ha mu zibi lizazi l’a ka taha Mulen’a mina.’ (Mat. 24:42) Jesu hañata-ñata na sa bulelelangi fela balutiwa ba hae ze ne ba swanela ku eza, kono na ba bulelelanga ni libaka ha ne ba swanela ku eza cwalo. Ka ku eza cwalo, na bonisize kuli na ba kuteka. Wo ki mutala o munde luli o ba lukela ku latelela baokameli ba Sikreste!
Mu Kuteke Puteho ya Jehova ni Ketelelo ya Yona
9. Lu bonisañi ha lu kuteka puteho ya Sikreste ya mwa lifasi kaufela ni bayemeli ba yona? Mu taluse.
9 Kuli lu kuteke Jehova, hape lu tokwa ku kuteka puteho ya Sikreste ya mwa lifasi kaufela, ni bayemeli ba yona. Ha lu mamela likelezo ze tomile fa Mañolo ze si fanga sitopa sa mutanga ya sepahala, lu bonisa kuli lwa kuteka tukiso ya Jehova. Mwa puteho ya Sikreste ya mwa linako za baapositola, muapositola Joani na nyazize batu ba ne ba sa kuteki banna ba ba ketilwe mwa puteho. (Mu bale 3 Joani 9-11.) Manzwi a Joani a bonisa kuli ne ku na ni ba ne ba sa kuteki baokameli mane ni ku shwaula lituto ni ketelelo ya bona. Kono bunde kikuli buñata bwa Bakreste ne ba siyo cwalo. Baapositola ha ne ba sa pila, kopano ya mizwale kaufela ne i bonisa likute le lituna kwa baokameli.—Mafil. 2:12.
10, 11. Ka ku ya ka Mañolo, mu taluse libaka ba bañwi ha ba swanela ku ba ni m’ata a ku zamaisa mwa puteho ya Sikreste.
10 Ba bañwi ba li bakeñisa kuli Jesu na bulelezi balutiwa ba hae kuli “mina kaufela mu bana hamoho,” ha ku na ba ba swanela ku zamaisa ba bañwi mwa puteho ya Sikreste. (Mat. 23:8) Kono mwa Mañolo a Siheberu ni a Sigerike ku na ni mitala ye miñata ya banna ba ne ba filwe m’ata ki Mulimu. Litaba za litoho za masika, baatuli, ni malena mwahal’a Maheberu ba kwakale ki bupaki bo bu bonisa fo ku sweu kuli Jehova u fa ketelelo ka bayemeli ba hae ba fa lifasi. Batu ha ne ba sa kuteki ba ne ba ketilwe ki Mulimu, Jehova na ba kalimelanga.—2 Mal. 1:2-17; 2:19, 23, 24.
11 Ka ku swana, Bakreste ba mwa linako za baapositola ne ba amuhezi ketelelo ya baapositola. (Lik. 2:42) Ka mutala, Paulusi na file ketelelo kwa mizwale ba hae. (1 Makor. 16:1; 1 Mates. 4:2) Kono hape ni yena na itatela ku ipeya kwatas’a ba ne ba na ni m’ata a ku mu zamaisa. (Lik. 15:22; Magal. 2:9, 10) Kaniti Paulusi n’a na ni mubonelo o munde wa tamaiso mwa puteho ya Sikreste.
12. Ki lituto lifi ze peli ze lu kona ku ituta ka za m’ata a tamaiso kwa mitala ya mwa Bibele?
12 Lu ituta lituto ze peli mwa taba mo. Ya pili ki ya kuli, Mañolo a bonisa kuli ki swanelo kuli “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” ka ku itusisa Sitopa Se Si Etelela, a kete banna kuli ba be ni buikalabelo, mi banna ba bañwi ba ketiwanga kuli ba zamaise banna ba bañwi ba ba ketilwe. (Mat. 24:45-47; 1 Pit. 5:1-3) Tuto ya bubeli ki ya kuli, kaufela luna, ku kopanyeleza ni banna ba ba ketilwe lu lukela ku kuteka ba ba na ni m’ata a ku lu zamaisa. Kono cwale ki linzila lifi ze lu kona ku kuteka ka zona ba ba na ni buikalabelo bwa ku okamela mwa puteho ya Sikreste ya mwa lifasi kaufela?
Ku Bonisa Likute kwa Baokameli ba Maeto
13. Lu kona ku bonisa cwañi likute kwa bayemeli ba puteho ya Sikreste kacenu?
13 Paulusi na ize: “Lwa mi lapela banabahesu, lu li: Mu zibe ba ba sebeza ku mina, ba ba mi zamaisa ku Mulena ni ku mi eleza. Mu ba kuteke hahulu, ka lilato, kabakala musebezi wa bona. Mu pilisane mwa kozo.” (1 Mates. 5:12, 13) Kaniti baokameli ba maeto ki ba bañwi ba batu ba ba “sebeza” ka t’ata. Kacwalo, haike lu ba “kuteke hahulu.” Nzila ye ñwi ye lu kona ku eza cwalo ka yona ki ka ku amuhela likelezo ni lisusuezo ze ba lu fa. Muokameli wa maeto ha lu fa ketelelo ye zwa kwa sitopa sa mutanga, “butali bo bu zwa kwahalimu” bu ka lu susueza ku amuhela ketelelo yeo.—Jak. 3:17.
14. Ba mwa puteho ba kona ku bonisa cwañi kuli ba kuteka baokameli ba maeto ku zwelela kwa pilu, mi ze ka zwa mwateñi ki lifi?
14 Ku cwañi haiba lu bulelelwa ku eza lika ka nzila ye shutana ni mo lu twaelezi? Ku bonisa likute fokuñwi ku tokwa kuli lu ambuke mukwa wa ku hana ketelelo ye lu fiwa ka ku bulela kuli, “Luna kwanu ha lu ezangi cwalo” kamba kuli, “Nto yeo ya kona ku tusa mwa libaka ze ñwi isiñi mwa puteho ya luna.” Kono lu ka ikataza ku amuhela ketelelo yeo. Ku hupulanga kuli puteho ki ya Jehova ni kuli Jesu ki yena Toho ya yona ku ka lu tusa ku eza cwalo. Haiba ketelelo ya muokameli wa maeto i amuhelwa ka tabo ni ku latelelwa ki puteho, fo lu bonisa likute le li zwelela kwa pilu. Muapositola Paulusi na babalize mizwale ba mwa Korinte kabakala ku utwa ni ku amuhela ketelelo ye ne ba filwe ki Tite, eluda ya na ba potezi. (2 Makor. 7:13-16) Kacenu ni luna lwa kona ku ba ni buikolwiso bwa kuli haiba lu itatela ku amuhela ketelelo ye lu fiwa ki baokameli ba maeto, lu ka ba ni tabo mwa musebezi wa luna wa ku kutaza.—Mu bale 2 Makorinte 13:11.
‘Mu Fe Likute kwa Batu Kamukana’
15. Ki linzila lifi ze ñwi ze lu kona ku bonisa ka zona likute kwa balapeli ba bañwi?
15 Paulusi na ñozi kuli: “Ya hulile, u si ke wa mu kalimela ka tata, kono u mu kutaze nge u kutaza ndat’aho; batangana u ba kutaze nge u kutaza banyani ba hao; basali ba ba hulile nge u kutaza bom’aho; likalibe sina likaizeli za hao, ka mukwa o kenile kaufela. Kuteka basali ba limbelwa, bona be ili limbelwa luli.” (1 Tim. 5:1-3) Kaniti, Linzwi la Mulimu li lu eleza ku kuteka mañi ni mañi mwa puteho ya Sikreste. Kono ku cwañi haiba mu shelani ni muzwale wa mina kamba kaizeli? Kana ku shelana ko ku ka mi palelwisa ku kuteka Mukreste ka mina yo? Kamba kana mu ka cinca mubonelo wa mina ka ku lemuha tulemeno twa kwa moya twa na ni tona mutang’a Mulimu yo? Ba ba na ni m’ata a tamaiso sihulu ba lukela ku nga mizwale ba bona ka likute—ha ba swaneli “ku busa mutapi” ni kamuta. (1 Pit. 5:3) Kaniti, mwa puteho ya Sikreste, ye zibahala ka lilato la niti le li fumaneha ku ba ba ku yona, lu na ni linzila ze ñata ze lu kona ku bonisana likute ka zona.—Mu bale Joani 13:34, 35.
16, 17. (a) Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku kuteka ni ba ba lu lwanisa isi fela be lu kutaza ku bona? (b) Lu kona ku ‘kuteka cwañi batu kamukana’?
16 Kaniti ha lu swaneli fela ku kuteka be lu li ni bona mwa puteho ya Sikreste. Paulusi na ñolezi Bakreste ba mwa miteñi ya hae kuli: “Ha lu sa na ni sibaka, lu eze batu kaufela hande.” (Magal. 6:10) Kono ki niti kuli ku mamela sikuka seo ku kona ku ba t’ata sihulu haiba ye lu beleka ni yena kamba ye lu kena ni yena sikolo a lu eza maswe. Ka linako ze cwalo, lu tokwa ku hupula manzwi a a li: “U si ke wa filikana kabakala ba ba maswe.” (Samu 37:1) Ku mamela kelezo yeo ku ka lu tusa ku kuteka nihaiba ba ba lu lwanisa. Ka mukwa o swana, ha lu nze lu kutaza, ku ikokobeza ku ka lu tusa ku alaba batu kaufela ka “musa ni likute.” (1 Pit. 3:15) Nihaiba ponahalo ni muapalelo wa luna li ka bonisa kuli lwa kuteka be lu kutaza ku bona.
17 Kaniti, ibe kuli lu sebelisana ni balapeli ba bañwi kamba be lu sa lapeli ni bona, lu bata ku ikataza ku mamela kelezo ye li: “Mu fanane likute ni batu kamukana; mu late banabahabo mina; mu sabe Mulimu; mu kuteke mulena.”—1 Pit. 2:17.
Mu Kona ku Alaba Cwañi?
Mu kona ku bonisa cwañi likute le li swanela:
• Ku Jehova?
• Kwa maeluda mwa puteho ni baokameli ba maeto?
• Ku mañi ni mañi mwa puteho?
• Ku be mu kutaza ku bona?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 23]
Bakreste ba mwa linako za baapositola ne ba kutekile tamaiso ya sitopa se si etelela
[Siswaniso se si fa likepe 24]
Maeluda mwa linaha kaufela ba kuteka baokameli ba maeto, ba ba ketilwe ki Sitopa Se Si Etelela