Mu “Tundamene mwa ku Bata Ze Tahisa Kozo”

M UKWAKWA o sa zo pangiwa u bonahalanga ku tiya kuli mane inge ha u koni ku sinyeha. Kono hasamulaho wa nako, u kona ku kalisa ku ba ni miandala ni mikoti. Mukwakwa wo u tokwa ku lukiswa ilikuli u tiye ni kuli u si ke wa tisa kozi.

Ka ku swana, fokuñwi bulikani bwa luna ni ba bañwi bwa kona ku kala ku sinyeha kamba mane ku ba ni miandala. Muapositola Paulusi na bonisize kuli Bakreste ba kwa Roma ne ba bile ni mibonelo ye shutana mwa lika. Na elelize Bakreste ba bañwi kuli: “Lu tundamene mwa ku bata ze tahisa kozo, ni ze lu ka yahisana ka zona.” (Maro. 14:13, 19) Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku “tundamena mwa ku bata ze tahisa kozo”? Ki ifi nzila ye nde ye lu kona ku bata ka yona kozo, mi lu kona ku i bata cwañi ka bundume?

Ki Kabakalañi Ha Lu Lukela ku Bata Kozo?

Haiba miandala ye minyinyani ye mwa mukwakwa i sa tibiwi, ya kona ku hula ku ba mikoti ye kona ku tahisa kozi. Ka mukwa o swana, lwa kona ku ba mwa kozi haiba lu sa tatululi lifapahano za luna ni ba bañwi. Muapositola Joani na ñozi kuli: “Mutu h’a li: Ni lata Mulimu, mi ki ya toile mwanahabo ye a bona, h’a koni ku lata Mulimu ye a sa boni.” (1 Joa. 4:20) Haiba Mukreste ha kutisani pilu ni muzwale wa hae u kona ku fita fa ku mu toya.

Jesu Kreste na bonisize kuli bulapeli bwa luna ha bu na ku amuhelwa ki Jehova haiba lu sa ezi kozo ni ba bañwi. Jesu na laezi balutiwa ba hae kuli: “Cwalehe, ha u tahisa mpo ya hao fa aletare, mi kwateñi u hupula kuli mwanahenu u na ni taba ni wena; siya mpo ya hao fo, fapil’a aletare; u y’o kutisana pilu ni mwanahenu pili, kihona u ka t’o tahisa mpo ya hao.” (Mat. 5:23, 24) Kaniti, libaka le lituna le lu batela kozo ki kuli lu bata ku tabisa Jehova Mulimu. *

Ze ne ezahezi mwa puteho ya Filipi li bonisa libaka le liñwi ha lu lukela ku bata kozo. Butata bo bu si ka pundiwa bo ne bu li mwahal’a likaizeli ze peli za Sikreste, Evodia ni Sintike, ne bu batile ku feza kozo ya puteho kaufela. (Mafil. 4:2, 3) Lifapahano ze sa tatululwi li kona ku zibwa ki batu ba bañwi kapili-pili. Takazo ya luna ya ku bata ku bukeleza lilato ni swalisano ya puteho i lu susueza ku bata kozo ni balumeli ba bañwi.

 Jesu na ize: “Mbuyoti ki ya ba ba batiseza batu kozo.” (Mat. 5:9) Ku tundamena ku bata kozo ku fumanisa mutu mwangalwa. Ku zwa fo, ku ba ni kozo ku tusa mutu ku ba ni buikangulo bo bunde, kakuli “pilu ye sweu i pilisa mubili.” (Liprov. 14:30) Kono ku ba ni ndimbelela ku kona ku lu bizeza matuku.

Nihaike kuli Bakreste ba bañata ba lumela kuli ku tundamena ku bata kozo ki kwa butokwa, mu kana mwa ipuza mo mu kona ku tatululela butata ha mu shelani ni mutu yo muñwi. Ha lu nyakisiseñi likuka za Mañolo ze kona ku lu etelela.

Ku Ambolisana Hande za Butata kwa Kona ku Tahisa Kozo

Mukwakwa o na ni miandala ye minyinyani u kona ku lukiswa ka ku kwahela miandala yeo. Kana ni luna lwa kona ku swalela ni ku kwahela bufokolinyana bwa mizwale ba luna? Hañata ku eza cwalo kwa kona ku tatulula matata a mañata a ku sa utwana, kakuli muapositola Pitrosi na ñozi kuli “lilato li kwahela libi ze ñata.”—1 Pit. 4:8.

Niteñi, fokuñwi butata bu kona ku ba bo butuna hahulu kuli ha lu koni ku itibaza fela bona. Mu nyakisise ze ne ezahezi kwa Maisilaele ba mano hapa Naha ya Sepiso. “Bana ba Rubeni, ni bana ba Gadi, ni ba bañwi ba lusika lwa Manase” ba si ka silela kale mwa buse bwa Nuka ya Jordani, ba yaha “aletare ye tuna, ye [ne] bonahala.” Ba masika a mañwi a Isilaele ne ba ikolwisize kuli aletare yeo ne li ya ku lapelela teñi milimu ya maswaniso mi ne ba sa koni ku talimela fela butata bo ba sa ezi se siñwi. Kacwalo, ba itukisa kuli ba yo lwanisa Maisilaele ba ne ba yahile aletare yeo.—Josh. 22:9-12.

Mwendi Maisilaele ba bañwi ne ba ikutwile kuli ne ba na ni bupaki bo ne bu bonisa hande kuli Maisilaele bao ne ba fosize ni kuli ku ba taseza ka ku patisa ne ku ka tusa kuli ku si ke kwa shwa batu ba bañata kwa lineku la bona. Kono ku fita ku eza lika ka kazatu, masika a kwa wiko wa Jordani a luma linumwana ku yo ambolisana butata bo ni banabahabo bona. Linumwana zeo ha se li fitile za buza kuli: “Mulatu wo ki o cwañi, o mu foselize Mulimu wa Isilaele? Kacenu mu fulalezi [Muñ’a] Bupilo.” Niteñi, ba masika a na yahile aletare ne ba sa kwenuheli Mulimu. Kono ne ba ka eza cwañi ka za tamilikezo yeo? Kana ne ba ka hanyaukela batamilikezi bao kamba ku hana ku ambola ni bona? Ba masika ao a na tamilwe taba ne ba alabile ka musa, ni ku talusa hande kuli takazo ya bona ya ku sebeleza Jehova ki yona ye ne ba susuelize ku yaha aletare. Kalabo ya bona ye musa ne i bukelelize bulikani bwa bona ni Mulimu ni ku tibela ndwa. Ku ambolisana hande ne ku tatuluzi butata ni ku tahisa kozo.—Josh. 22:13-34.

 Ku si ka ngiwa kale muhato, Maisilaele ba bañwi ne ba ezize ka butali ka ku ambolisana pilaelo ya bona ni ba lusika lwa Rubeni ni Gadi, ni ba bañwi ba ne ba li ba lusika lwa Manase. Linzwi la Mulimu li bulela kuli: “U si ke wa halifa kapili, kakuli buhali bu ina mwa lipilu za matanya.” (Muek. 7:9) Nzila ye lumelelana ni Mañolo ya ku tatulula ka yona lifapahano ze tuna ki ku ambolisana ka ku wa pilu ni mutu ya mi foselize ni ku bulela ka ku sa kekuluha-kekuluha. Kana luli lwa kona ku libelela Jehova ku lu fuyaula haiba lu ba ni ndimbelela ni ku palelwa ku atumela mutu ye lu ikutwa kuli u lu foselize?

Kono lu ka eza cwañi haiba Mukreste yo muñwi a lu atumela ka za butata bo buñwi, mwendi mane ku lu tameleza taba? Bibele i bulela kuli: “Kalabo ye bunolo i kuyula buhali.” (Liprov. 15:1) Ba masika a Isilaele a na yahile aletare ne ba talusize mayemo a bona ka nzila ye musa, kono ili ka ku utwahala hande, mi ka ku eza cwalo, ne ba tibezi kañi ye tuna ye ne ka bata teñi mwahal’a bona ni banabahabo bona. Ibe kuli ki luna ba ba atumela muzwale wa luna kamba ki yena ya lu bulelela za butata bo buñwi, lu swanela ku ipuza kuli, ‘Ki manzwi afi e ni swanela ku itusisa, linzwi la ka li swanela ku utwahala cwañi, mi ni swanela ku nga cwañi mutu yo kuli ni tahise kozo?’

Mu Itusise Hande Lilimi

Jehova wa utwisisa kuli lu tokwa ku bulelanga ze lu bilaeza. Kono haiba lu palelwa ku tatulula lifapahano za luna, lu ka hapelezwa ku taluseza mutu yo muñwi ka za teñi. Ku buluka sikoto kwa pilu mafelelezo ku kona ku lu bulelisa maswe. Ka za ku itusisa maswe lilimi, Liproverbia 11:11 i li: “[Munzi] u sinyiwa ki milomo ya ba ba maswe.” Ka ku swana, ku bulela maswe Mukreste yo muñwi ku kona ku sinya kozo ya mwa puteho ye swanisezwa kwa munzi.

Nihakulicwalo, ku tundamena ku bata kozo ha ku talusi kuli ha lu koni ku ambola za mizwale ni likaizeli ba luna. Muapositola Paulusi na elelize balapeli ba bañwi kuli: “Ku si ke kwa zwa linzwi le li maswe mwa milomo ya mina.” Kono na ekelize kuli: “Ku zwe taba ye nde fela, ye tusa ku yahisa. . . . Mu ezane ka musa, mu utwelane butuku, mu swalelane.” (Maef. 4:29-32) Ha ne mu ka atumelwa ki muzwale ya na sitatalisizwe ki ze ne mu bulezi kamba nto ye ñwi ye ne mu ezize, kana ne ku si ke kwa mi bela bunolo ku kupa swalelo ni ku eza kozo ni yena haiba muzwale yo na si ka mi bulela maswe ku ba bañwi kwamulaho? Kaniti, ku bulelanga hande Bakreste ba bañwi ku ka lu tusa ku bukeleza kozo muta ku zuha matata.—Luka 6:31.

Mu Sebeleze Mulimu ka “Pilu I Li Ñwi”

Ka ku ba batu ba ba si ka petahala, lu na ni mukwa wa ku ambuka batu ba ba lu foselize. Kono ku eza cwalo ki ku tokwa butali. (Liprov. 18:1) Ka ku ba batu ba ba swalisani ba ba biza libizo la Jehova, lu satalala ku sebeleza Jehova ka “pilu i li ñwi.”—Zef. 3:9.

Lipulelo ze sa utwahali hande kamba muzamao wa ba bañwi o maswe ha li swaneli ku fokolisa cisehelo ya luna kwa bulapeli bo bu kenile. Mazazinyana pili sitabelo sa Jesu si si ka yola kale matabelo a na fiwanga kwa tempele, ili nakonyana hamulaho wa ku nyaza bañoli, Jesu na boni mbelwa ya shebile ha beya nubu ya “s’a n’a ka pila ka sona kaufela” mwa pulukelo ya tempele. Kana Jesu na likile ku mu hanisa? Ku tokwa, mane na mu babalize kabakala ku tusa puteho ya Jehova ya ka nako yeo. (Luka 21:1-4) Likezo ze maswe za batu ba bañwi ne li si ka mu lukulula kwa buikalabelo bwa hae bwa ku yemela bulapeli bwa Jehova.

Lu ka eza cwañi niha lu kana lwa ikutwa kuli muzwale kamba kaizeli wa Sikreste ha si ka eza hande? Kana lu ka tuhelela nto yeo ku sinya sebelezo ya luna ya ka pilu kaufela ku Jehova? Kamba kana lu ka lika ka t’ata ku tatulula lifapahano za luna ni ba bañwi kuli lu bukeleze kozo ye mwa puteho ya Mulimu kacenu?

Mañolo a lu eleza kuli: “Ha ku konahala, mi haili ka mina, mu pilisane mwa kozo ni batu kaufela.” (Maro. 12:18) Haike lu ikatulele ku eza cwalo ni ku zwelapili mwa nzila ye libisa kwa bupilo.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 17]

Evodia ni Sintike ne ba tokwa ku bata kozo

[Siswaniso se si fa likepe 18]

Ki manzwi afi e ni swanela ku itusisa, linzwi la ka li swanela ku utwahala cwañi, mi ni swanela ku nga cwañi mutu yo kuli ni tahise kozo?