Ki Kabakalañi Ha Mu Swanela ku Tiiseza mwa Busepahali bwa Mina?

“[Muñ’a] Bupilo, u ni atulele . . . ka ku tokwa mulatu kwa ka.”—SAMU 7:8.

1, 2. Ki miinelo mañi ye tisanga kuli ku be tata ku Mukreste ku tiiseza mwa busepahali bwa hae?

MU BEYE mwa pono miinelo ye, ye milalu: Mushimani yo muñwi u sweli ku shendiwa ki balikani ba hae b’a kena ni bona sikolo. Ba sweli ku mu shemaeta kuli a halife, mwendi ilikuli a kalise ku tapaula kamba ku lwana. Kana u ka ba kutiseza, kamba kana u ka iswala ni ku ikela fela? Munna ya nyezi u mwa ndu a nosi mi u eza lipatisiso fa Intaneti. Ka sipundumukela fa kompyuta ya hae ku taha kashango ka ka mu memela kwa Web site ya mapunu. Kana u ka latelela Web site yeo, kamba kana u ka ambuka ku eza cwalo? Musali yo muñwi wa Sikreste u sweli ku ambola ni likaizeli ze ñwi mi ba kalisa ku ambola ze sa yahisi, ili ku seba kaizeli yo muñwi mwa puteho. Kana u ka seba ni bona, kamba kana u ka lika ku cinca likande?

² Miinelo yeo niha i shutana, ya swana ka nzila ye ñwi. Kaufela yona i tokwa kuli Mukreste a ikataze ku tiiseza mwa busepahali bwa hae. Kana mwa nahananga za busepahali bwa mina ha mu nze mu nyakisisa lipilaelo za mina, butokwi bwa mina, ni milelo ya mina mwa bupilo? Ka zazi ni zazi, batu ba nahananga za ponahalo ya bona, buikangulo bwa bona, ku tula kwa bupilo, masimu a bona, ni za manyalo. Lu kona ku nahana hahulu ka za lika zeo. Kono Jehova u talimisisangañi ha sefa lipilu za luna? (Samu 139:23, 24) U talimisisanga busepahali bwa luna.

3. Jehova u lu tuhelela ku eza keto mañi ye ipitezi, mi lu ka nyakisisañi mwa taba ye?

³ Jehova, yena Mufani wa “mpo ye nde kaufela, ni mpo ye petehile kaufela,” u file mañi ni mañi wa luna limpo ze shutana-shutana. (Jak. 1:17) Kabakala hae, lu na ni limpo ze cwale ka mubili, munahano, buikangulo, ni buikoneli bwa ku eza lika ze fitana-fitana. (1 Makor. 4:7) Kono Jehova ha lu hapelezi ku bonisa busepahali. U lu tuhelela ku iketela ku ba ni kalemeno kao. (Deut. 30:19) Kacwalo lu tokwa ku nyakisisa se bu talusa busepahali. Hape lu ka nyakisisa mabaka a malalu busepahali ha bu li bwa butokwa hahulu.

Busepahali Kiñi?

4. Busepahali bu kopanyelezañi, mi lu itutañi kwa mulao wa Jehova o ama matabelo a lifolofolo?

⁴ Batu ba bañata ba bonahala ku sa ziba hande se bu talusa busepahali. Ka mutala, ba nahananga fela kuli mutu ya sepahala ki mutu ya na ni niti. Ku ba ni niti ki kwa butokwa kono ki kalulo fela ye ñwi ya busepahali. Ka mo i boniseza Bibele, busepahali bu kopanyeleza muzamao o munde, o sa nyazahali. Manzwi a Siheberu a ama kwa “busepahali” a simuluha fa linzwi le li talusa ku kwana, ku sa nyazahala, kamba ku tokwa mulatu. Le liñwi la manzwi ao li itusisizwe kwa ku talusa matabelo a’ swanela ku fiwa Jehova. Folofolo ye ne ezwa sitabelo ne i amuhelwa fela ki Mulimu haiba ne li ye sa nyazahali. (Mu bale Livitike 22:19, 20.) Jehova na nyazize hahulu batu ba ne ba lobile mulao wa hae ka ku tahisa lifolofolo ze toza, ze kula, kamba ze shwile meto kuli li eziwe sitabelo.—Mala. 1:6-8.

5, 6. (a) Ki mitala ifi ye bonisa kuli lu batanga lika ze kwanile? (b) Kana batu ba tokwa ku ba ba petehile kuli ba tiiseze mwa busepahali? Mu taluse.

⁵ Batu ba batanga ni ku katelwa lika ze kwanile. Ka mutala, mu nahane ka za mubuluki wa libuka ya fumana buka ya butokwa hahulu ya na sweli ku bata-bata, kono cwale makepe a mañwi  h’a yo mwateñi. Bakeñisa ku zwafa, u kona ku kutisa buka yeo fa shelufu. Kamba mu nahane ka za musali yo muñwi ya bata ku leka mai mwa musika. Ki mai a cwañi a ka keta? Ki a kwanile, a si ka pwaceha. Ka mukwa o swana, Mulimu ni yena u bata batu ba ba ka mu fa lipilu za bona kaufela zona.—2 Makol. 16:9.

⁶ Kono mwendi mwa kona ku ipuza haiba nji busepahali bu tokwa kuli lu petahale. Kabakala sibi ni ku sa petahala kwa luna, lu kona ku ikunga kuli lu swana hanyinyani ni buka ye si ka kwanelela kamba lii le li pwacehile. Kana mwa ikutwanga cwalo fokuñwi? Mu kolwe kuli Jehova ha bati kuli lu be ba ba petehile ku feleleza. Ha batangi kuli lu eze ze lu sa koni ni kamuta. * (Samu 103:14; Jak. 3:2) Nihakulicwalo, u bata kuli lu tiiseze mwa busepahali bwa luna. Kana he ku na ni shutano mwahal’a bupetehi ni busepahali? Eni ku na ni. Sina ka mutala: Mutangana u lata kalibe ya bata ku nyala. Kono ha na ku libelela kuli kalibe yo a be ya petehile. Niteñi, u ka libelela kuli a mu late ka pilu ya hae kaufela, fo, kikuli a late fela yena. Ka nzila ye swana, Jehova ki “Mulimu ya lifufa.” (Ex. 20:5) Ha tokwi kuli lu be ba ba petehile, kono u tokwa kuli lu mu late ka lipilu za luna kaufela, ili ku lapela fela yena.

7, 8. (a) Jesu na tomile mutala mañi wa busepahali? (b) Ka ku ya ka Mañolo, busepahali bu talusañi luli?

⁷ Mwendi lu hupula kalabo ya na file Jesu ha na buzizwe kuli mulao wa butokwa hahulu ki ufi. (Mu bale Mareka 12:28-30.) Jesu na si ka fa fela kalabo; na pilile ka ku ya ka za na bulezi mwa kalabo yeo. Na tomile mutala o munde ka ku fitisisa wa ku lata Jehova ka kutwisiso ya hae kaufela, ka pilu ya hae kaufela, ka moya wa hae kaufela, ni ka mata a hae kaufela. Na bonisize kuli busepahali ha bu boniswi fela ka manzwi, kono bu boniswa ka likezo ze nde ze ezwa ka milelo ye kenile. Kuli lu tiiseze mwa busepahali, lu tokwa ku hata mwa na hatile Jesu.—1 Pit. 2:21.

⁸ Kacwalo, se ki sona se bu talusa busepahali ka ku ya ka Mañolo: ku ineela ku sebeleza Mutu a li muñwi wa kwa lihalimu, ili Jehova Mulimu, ni ku ipeya kwa tato ni mulelo wa hae o patuluzwi. Ku tiiseza mwa busepahali ku talusa kuli ka zazi ni zazi, lu ka ikataza ku tabisa Jehova Mulimu ku fita nto ifi kamba ifi. Lika z’a nga ku ba za butokwa hahulu ki zona ze lu nga ni luna ku ba za butokwa hahulu mwa bupilo bwa luna. Ha lu nyakisiseñi mabaka a malalu taba yeo ha i li ya butokwa.

1. Busepahali bwa Luna Mo Bu Amela Taba ya Bubusi bwa Jehova

9. Busepahali bwa luna bu ama cwañi taba ya bubusi bwa pupo kamukana?

⁹ Tukelo ya ku busa ya Jehova ha i si ka itinga fa busepahali bwa luna. Puso ya hae i lukile, ki ya kamita, mi i ama mañi ni mañi mwa pupo. I ka zwelapili ku ba cwalo, ku si na taba ni ze li ka bulela kamba ku eza libupiwa lifi kamba lifi. Kono tukelo ya Mulimu ya ku busa i lwanisizwe maswe mwa mahalimu ni fa lifasi. Kacwalo puso ya hae i tokwa ku bubaniswa—fo kikuli, i swanela ku pakiwa ku ba ye swanela, ye lukile, ni ye lilato—fapil’a batu ni mangeloi kaufela. Ka ku ba Lipaki za Jehova, lwa lata ku ambola za tukelo ya Mulimu ya ku busa pupo kamukana ni ba ba tabela ku teeleza. Kono cwale luna ka sibili lu kona ku bonisa cwañi ka liketo ni likezo za luna kuli lu ketile kuli Jehova a be Mubusi wa luna? Ki ka ku tiiseza mwa busepahali bwa luna.

10. Ki taba ifi ya tamile batu ka yona Satani ili ye ama busepahali bwa bona, mi mu bata ku ezañi ka za teñi?

¹⁰ Ha mu nyakisise mo bu amelwa busepahali bwa mina. Satani u pihelezi kuli ha ku na mutu ni yo mukana ya ka yemela bubusi bwa Mulimu, ya ka sebeleza Jehova kabakala lilato le li si na buitati. Diabulosi na ize ku Jehova mangeloi a mañata-ñata inze a teeleza: “Litalo ka litalo! Mutu s’a sweli kaufela wa si fana, kuli a pilise bupilo  bwa hae!” (Jobo 2:4) Mu lemuhe kuli Satani na sa shwauli fela munna ya sepahala Jobo kono na shwaula batu kaufela. Kacwalo, Bibele i talusa Satani sina ‘mutami wa banyani ba luna, ya ba tamanga litaba.’ (Sin. 12:10) U nyaza Jehova ka ku pihelela kuli Bakreste ha ba na ku zwelapili ku sepahala—ku beya cwalo ni mina. Satani u li mu ka swabisa Jehova kuli mu pilise bupilo bwa mina. Mu ikutwa cwañi ka za litaba zeo za mi tama ka zona Satani? Kana ha mu tabeli ku bonahalisa kuli Satani ki lihata? Mwa kona ku eza cwalo ka ku tiiseza mwa busepahali bwa mina.

11, 12. (a) Ki mitala ifi ye bonisa mo liketo ze lu eza zazi ni zazi li amela taba ya busepahali bwa luna? (b) Ki kabakalañi ha i li tohonolo ku tiiseza mwa busepahali bwa luna?

¹¹ Kabakala taba ya busepahali bwa mina, likezo ni liketo ze mu eza zazi ni zazi ki za butokwa hahulu. Mu nyakisise hape miinelo ye milalu ye bulezwi kwa makalelo a taba ye. Kiñi ze ba swanela ku eza ba ba bulezwi mwa miinelo yeo kuli ba tiiseze mwa busepahali bwa bona? Mushimani ya sweli ku shendiwa ki balikani ba hae u mwa muliko wa ku yolisa misuha, kono u hupula kelezo ye: “Balatiwa, mu si ke mwa kutisa bumaswe ili mina, kono mu fe buhali sibaka; kakuli ku ñozwi kuli: Ku likanyisa ki kwa ka, ki Na ni ka kutisa, ku bulela Mulena.” (Maro. 12:19) Kacwalo u ikela fela. Munna ya itusisa Intaneti u kona ku talima maswaniso a mapunu, kono u hupula sikuka se si iputezi mwa manzwi a, a Jobo: “Ne ni ezize tumelelano ni meto a ka; ne ni ka talima cwañi mwan’a musizana?” (Jobo 31:1) Munna yo ni yena u hana ku talima maswaniso a maswe inge mwa kona ku ambukela sifanu. Musali ya ambola ni likaizeli ze ñwi ze kalisa ku seba maswe u hana ku seba ni zona, ka ku hupula kelezo ye: “Mutu ni mutu ku luna a tabise mwanahabo ka ku mu batela ze nde, ze ka mu yahisa.” (Maro. 15:2) Lusebo lo lwa na ka hasanya ha lu yahisi. Ne lu ka sinya libizo la kaizeli wa hae wa Sikreste mi ne lu si ke lwa tabisa  Ndat’ahe wa kwa lihalimu. Kacwalo u iketela ku sa ikenya mwa lusebo lo ni ku cinca taba ye ambolwa.

¹² Mwa miinelo yeo kaufela, Mukreste u eza keto ye bonisa inge u bulela kuli: ‘Jehova ki Mubusi wa ka. Ni ka lika ku eza se si mu tabisa mwa taba ye.’ Kana ni mina mwa likanga ku tabisa Jehova ka liketo ni likatulo ze mu eza? Haiba mu eza cwalo, luli mu mamela manzwi a, a tabisa a ñozwi kwa Liproverbia 27:11: “Mwan’aka u talife, mi u tabise pilu ya ka, mi ni ka kona ku alaba ya ni nyaza.” Kaniti lu na ni tohonolo ya ku kona ku tabisa pilu ya Mulimu! Kacwalo kana ha lu swaneli ku lika ka mo lu konela kaufela kuli lu tiiseze mwa busepahali bwa luna?

2. Jehova U Lu Atula ka ku Ya ka Busepahali bwa Luna

13. Manzwi a Jobo ni a Davida a bonisa cwañi kuli Jehova u lu atula ka ku ya ka busepahali bwa luna?

¹³ Lu iponezi kuli busepahali bu lu tusa ku yemela bubusi bwa Jehova. Kacwalo Mulimu u kona ku lu atula ka ku ya ka busepahali bwa luna. Jobo na utwisisize hande taba yeo. (Mu bale Jobo 31:6.) Na ziba kuli Mulimu u likanya batu kaufela fa “sikala se si lukile,” ka ku itusisa sikuka sa katulo ya Hae se si petehile kuli a bone nji lu pila ka busepahali bwa luna. Davida ni yena na ize: “[Muñ’a] Bupilo s’a atula macaba: Haili na, [Muñ’a] Bupilo, u ni atulele ka ku ya ka niti ya ka, ni ka ku tokwa mulatu kwa ka. . . . [Muñ’a] Bupilo, Yena u tatuba lipilu, ni ze patilwe.” (Samu 7:8, 9) Lwa ziba kuli Mulimu wa kona ku bona ze patilwe mwa lipilu za batu. Kono lu swanela ku hupula za bata ku bona ku luna. Sina mwa na bulelezi Davida, Jehova u lu atula ka ku ya ka busepahali bwa luna.

14. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku nahana kuli ku sa petahala kwa luna ku lu palelwisa ku tiiseza mwa busepahali bwa luna?

¹⁴ Mu nahane fela, kacenu Jehova Mulimu u tatuba lipilu za batu ba ba eza lule-lule. (1 Makol. 28:9) Ki hakai inze a fumana mutu ya tiiseza mwa busepahali bwa Sikreste? Ki ka siwela luli! Nihakulicwalo, ha lu lukeli ku nahana kuli bakeñisa ku sa petahala, ha lu koni ku tiiseza mwa busepahali bwa luna. Kono sina Davida ni Jobo, lu swanela ku kolwa kuli Jehova u ka lu fumana inze lu tiiseza mwa busepahali bwa luna niha lu si ka petahala. Mu hupule kuli ku petahala ha ku talusi kuli kipeto lu ka tundamena ku sepahala. Batu ba ba petehile ba ne ba pilile fa lifasi le ne li ba balalu fela, mi ba babeli ku bona, bo Adama ni Eva, ne ba palezwi ku tundamena ku sepahala. Niteñi, batu ba ba si ka petahala ba ba eza likiti-kiti ba konile ku tiiseza mwa busepahali bwa bona. Ni mina mwa kona ku eza cwalo.

3. Busepahali Ki Bwa Butokwa Kuli Sepo ya Luna I Talelezwe

15. Davida na bonisize cwañi kuli busepahali ki bwa butokwa kuli sepo ya luna ya za kwapili i talelezwe?

¹⁵ Kabakala kuli Jehova u lu atula ka ku ya ka busepahali bwa luna, busepahali ki bwa butokwa kuli sepo ya luna ya za kwapili i talelezwe. Davida na ziba kuli taba yeo ki ya niti. (Mu bale Samu 41:12.) Na tabelanga ku nahana za sepo ya ku tokomelwa ki Mulimu ku ya ku ile. Sina Bakreste ba niti kacenu, Davida na sepile ku pila ku ya ku ile, kuli a zwelepili ku sutelela ku Jehova Mulimu inze a mu sebeleza. Davida na ziba kuli na swanela ku tiiseza mwa busepahali bwa hae kuli sepo ya hae i petahale. Ka mukwa o swana, Jehova wa lu tiisa, wa lu luta, wa lu zamaisa, ni ku lu fuyola ha lu nze lu tiiseza mwa busepahali bwa luna.

16, 17. (a) Ki kabakalañi ha mu ikatulezi ku tiiseza mwa busepahali bwa mina kamita? (b) Lu ka nyakisisañi mwa taba ye tatama?

¹⁶ Sepo ki ya butokwa kuli lu be ba ba tabile kacenu. I kona ku lu tusa ku ba ni tabo kuli lu kone ku itiisa mwa linako ze tata. Sepo hape ya kona ku sileleza minahano ya luna. Mu hupule kuli Bibele  i bonisa kuli sepo i swana sina kuwani ya sisole. (1 Mates. 5:8) Sina kuwani ya sisole mo i sileleleza toho ya musole mwa ndwa, sepo ni yona i sileleza minahano ya luna kwa mihupulo ye maswe y’a susueza Satani mwa lifasi le la kale le li tuha li yunda. Kaniti bupilo ha bu na tuso ha lu si na sepo. Lu tokwa ku itatuba ka tokomelo kuli lu bone nji lwa tiiseza mwa busepahali bwa luna ni mwa sepo ye tomile ku bona. Mu si libali kuli ka ku tundamena ku sepahala, mu yemela bubusi bwa Jehova mi mu sileleza sepo ya mina ya butokwa ya za kwapili. Haike mu tiiseze mwa busepahali bwa mina kamita!

¹⁷ Bakeñisa kuli busepahali ki bwa butokwa hahulu, lu swanela ku nyakisisa lipuzo ze ñwi hape. Lu kona ku ba cwañi ni busepahali? Lu kona ku bu tundamena cwañi? Mi ki lika mañi ze kona ku ezwa haiba mutu yo muñwi a tuhela ku sepahala ka nakonyana? Lu ka nyakisisa lipuzo ze mwa taba ye tatama.

[Litaluso za kwatasi]

Mu Kona ku Alaba Cwañi?

• Busepahali kiñi?

• Busepahali bu ama cwañi taba ya bubusi bwa pupo kamukana?

• Busepahali bu lu tusa cwañi ku ba ni sepo?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 5]

Ka zazi ni zazi lu talimana ni miinelo ye tata ye lika busepahali bwa luna