Ki Kakai ko mu Swanela ku ba Mafelelezo ha ka Taha?

JEHOVA ha ka felisa lifasi le ka nako ya Harmagedoni, ki nto mañi ye ka ezahala ku ba ba eza niti? Liñolo la Liproverbia 2:21, 22 li alaba kuli: “Ba ba eza niti ba ka yaha mwa naha, ba ba sa nyazahali ba ine ku yona. Kono ba ba maswe ba ka kauhelwa mwa lifasi, ba ba pila ka bupumi ba zwiswe mwateñi.”

Kono ba ba sa nyazahali ba ka ina cwañi mwa naha, kamba lifasi? Kana ku ka ba ni sibaka se ba ka sabela ku sona? Ki kakai ko ba swanela ku ba ba ba eza niti mafelelezo ha ka taha? Makande a mane a mwa Mañolo a batu ba ne ba pulusizwe a lu tusa ku utwisisa litaba ze.

Sibaka ha ne si li sa Butokwa

Ka za ku piliswa kwa litoho za masika, bo Nuwe ni Lota, liñolo la 2 Pitrosi 2:5-7 li li: “[Mulimu] n’a si ka shemuba lifasi la kale; kono u pilisize Nuwe, yena mubuleli wa Ku Luka, ni ba bañwi ba ba 7, nako y’a tisa Munda o bulaile lifasi la banyefuli; hape n’a atuzi minzi ya Sodoma ni Gomora, ka ku i sinya [ni] ku i fetula mulola, kuli i be temuso kwa banyefuli ba ba sa taha; mi n’a pilisize Lota ya n’a lukile, ya n’a swabanga maswe ka mizamao ya buhule ya batu bao ba ba maswe.”

Nuwe naa punyuhile cwañi Munda? Mulimu naa bulelezi Nuwe kuli: “Nako ya ku fela kwa ze pila kaufela i tomilwe ki Na, kakuli lifasi li tezi ku bulayana kwa batu; mi, bona, ni ka ba sinya ni lifasi. U ikezeze aleka ya kota ya gofere.” (Gen. 6:13, 14) Nuwe a yaha aleka ka mwa naa mu laelezi feela Jehova. Mazazi a 7 pili mezi a munda a si ka pwacuka kale, Jehova a mu laela ku kenya lifolofolo mwa aleka ni kuli yena ni ba ndu ya hae kaufela ba kene mwateñi ni bona. Fa lizazi la bu 7, sikwalo sa kwalwa, mi “pula ya nela mwa lifasi kamukana ka mazazi a mashumi a mane, ni ka masihu a mashumi a mane.” (Gen. 7:1-4, 11, 12, 16) Nuwe ni lubasi lwa hae ne “ba pilisizwe kwa mezi.” (1 Pit. 3:20) Ne ba lukela ku ina mwa aleka kuli ba piliswe. Ne ku si na sibaka si sili fa lifasi se ne si kona ku ba pilisa.—Gen. 7:19, 20.

Kono Lota yena naa filwe litaelo ze shutana hanyinyani. Mangeloi a mabeli naa mu taluselize sibaka sa naa sa lukeli ku ba ku sona. Mangeloi ao naa ize ku yena: “Wahenu kaufela ya inzi ni wena mo mwa munzi [wa Sodoma] u ba zwise. Luna lwa u sinya munzi wo.” Lota ni ba ndu ya hae ne ba swanela ku “sabela kwa lilundu.”—Gen. 19:12, 13, 17.

Ze nee ezahezi ku Nuwe ni ku Lota li bonisa kuli Jehova “u ziba ku lamulela batu ba balapeli kwa miliko, ni ku bulukela ba ba maswe lizazi la Katulo, ku ba nata koto.” (2 Pit. 2:9) Ku piliswa kwa bona ne ku itingile fa sibaka se ne ba ka ba ku sona. Nuwe naa na ni ku kena mwa aleka; Lota yena naa na ni ku zwa mwa Sodoma. Kono kana ba ba lukile ba swanela ku banga mwa sibaka se siñwi kuli ba piliswe? Kana Jehova wa kona ku ba pilisa kai ni kai ko ba inzi, ba sa tokwi ku ya kwa sibaka se siñwi? Kuli lu alabe lipuzo zeo ha lu boneñi makande a mañwi a mabeli a ba ne ba pilisizwe.

Kana ku Piliswa ku Itingile fa ku ya Kwa Sibaka si Sili Nako Kaufela?

Pili Jehova a si ka sinya kale Egepita ka ku tahisa koto ya bulishumi mwa mazazi a Mushe, Naa laezi Maisilaele ku sasa mali a folofolo ya Paseka fa mabala ni misumo ya kwa minyako ya mandu a bona. Ki kabakalañi ha  naa ba file taelo yeo? Kakuli Jehova ‘ha naa ka fulalela naha ya Egepita, kuli a i nate; mi ha naa ka bona mali fa mabala ni fa misumo ye mibeli ya kwa munyako, naa ka fitelela fahalimu a munyako mi naa si ke a lumelela sisinyi ku kena mwa mandu a bona, ku ba nata.’ Ka yona nako yeo ya busihu, Jehova “a nata baeli ba mwa naha ya Egepita kaufela, ku zwa ku mweli wa Faro ya inzi mwa lubona lwa hae, ku isa kwa baeli ba lihapwa ze inzi mwa tolongo, ni ku za maizibulo a lifolofolo kaufela.” Baeli ba Maisilaele ne ba pilisizwe ku si na ni yo mukana ku bona ya naa lukela ku ya kwa sibaka si sili.—Ex. 12:22, 23, 29.

Hape ha mu nyakisise mutala wa Rahaba, lihule le ne li pila mwa munzi wa Jeriko. Maisilaele ne ba tuha ba kalisa ku hapa Naha ya Sepiso. Rahaba ha naa lemuhile kuli munzi wa Jeriko u tamehile ku sinyiwa, a bulelela litwela ze peli za Isilaele kuli ba ba yahile mwa munzi ne ba shombokile lipilu kabakala Maisilaele. A pata litwela zeo mi a li kupa ku mu konka kuli yena ni ba ndu ya hae kaufela ba ka piliswa munzi wa Jeriko ha u ka tulwa. Litwela za laela Rahaba ku kubukanya bahabo yena mwa ndu ya hae, ye nee yahezwi kwa lukwakwa lwa munzi. Ya naa ka zwa mwa ndu naa ka bulaiwa muta munzi u sinyiwa. (Josh. 2:8-13, 15, 18, 19) Kono hasamulaho, Jehova a bulelela Joshua kuli ‘lukwakwa lwa munzi kaufela lu ka wela fafasi ku bulumuka.’ (Josh. 6:5) Ndu ye ne li bulezi litwela kuli ki yona ye ka ba sisabelo cwale ne i bonahala kuli i ka sinyiwa. Rahaba ni ba ndu ya hae ne ba ka piliswa cwañi?

Nako ha ne i fitile ya ku hapa Jeriko, Maisilaele ba sholoka ni ku liza manaka. Liñolo la Joshua 6:20 li li: “Sicaba ha si utwa mulumo wa litolombita, sa ekeza ku huwa ka lilata le lituna, mi makwakwa kaufela a wela fafasi.” Ha ku na mutu ya naa kona ku tibela makwakwa ao kuli a si ke a wa. Kono ka makazo, lukwakwa fo ne i yahezwi ndu ya Rahaba lwa zwelapili ku yema. Joshua a laela litwela ze peli kuli: “A mu kene mwa ndu ya musali wa lihule, mu zwise musali yo, ni za hae kamukana, sina mo ne mu mu sepiselize ka luci.” (Josh. 6:22) Kaufela ba ne ba inzi mwa ndu ya Rahaba ne ba pilisizwe.

Kiñi ze Nee li za Butokwa?

Lu kona ku itutañi kwa ku piliswa kwa Nuwe, Lota, Maisilaele ba mwa mazazi a Mushe, ni Rahaba? Makande a batu bao a lu tusa cwañi ku ziba sibaka se lu swanela ku ba ku sona lifasi le ha li ka fela?

Ki niti kuli Nuwe naa piliselizwe mwa aleka. Kono kiñi ha naa inzi mwateñi? Kana nee si kuli naa na ni tumelo mi naa ipeile ku  utwa? Bibele i li: “Nuwe a eza kamukana mw’a n’a mu laelezi Mulimu; a eza cwalo.” (Gen. 6:22; Maheb. 11:7) Luna bo? Kana lwa eza za lu laezi Mulimu kaufela? Nuwe hape naa li “mubuleli wa Ku Luka.” (2 Pit. 2:5) Kana ni luna lu tukufalezwi musebezi wa ku kutaza, batu niha ba sa lati ku lu teeleza?

Lota naa bandukile kwa sinyeho ka ku zwa mwa Sodoma. Naa punyuhile kakuli naa li ya lukile mwa meeto a Mulimu mi naa swabanga maswe kabakala mizamao ya buhule ya batu ba ba maswe ba Sodoma ni Gomora. Kana lwa swabanga kabakala mizamao ye maswe ye atile kacenu? Kamba kana lu cinelisizwe ki ku i bonanga? Kana lu eza ka taata kuli lu fumanwe ‘lu na ni kozo, lu si na litiba kamba se si nyazahala’?—2 Pit. 3:14.

Ku piliswa kwa Maisilaele mwa Egepita ni kwa Rahaba mwa Jeriko ne ku tokwa kuli ba ine mwa mandu a bona. Mi ku eza cwalo ne ku tokwa kuli ba be ni tumelo ni ku ipeya ku utwa. (Maheb. 11:28, 30, 31) Mu nahane feela mo ne lu ikutwezi lubasi ni lubasi lwa Isilaele. Maisilaele ba lukela ku ba ba ne ba ndwendukezi bana ba bona ba baeli ha ne ku ‘tumukile sililo se situna’ mwa ndu ni ndu ya Maegepita. (Ex. 12:30) Mu nahane feela mwa naa sabezi Rahaba ni ba ndu ya hae ha naa utwa mamota a Jeriko inze a wa. Neeli tumelo ya hae ye ne tiile ye ne mu tusize ku ipeya ku utwa ni ku ina mwa ndu ya hae.

Lifasi le la Satani le li maswe li tuha li fela. Ka nako ye ha lu zibi mo Jehova a ka sileleleza batu ba hae “mwa lizazi la buhali” bwa hae, le li sabisa. (Zef. 2:3) Kono lwa kona ku kolwa kuli ku piliswa kwa luna ku ka itinga fa tumelo ya luna ku Jehova ni ku mu utwa kwa luna, ku si na taba ni sibaka se lu ka ba ku sona ni muinelo o lu ka ba ku ona ka nako yeo. Ka nako ye, lu lukela ku ba ni mubonelo o munde wa nto ye bulezwi mwa bupolofita bwa Isaya kuli “muzuzu wa ndu.”

‘Mu Kene Mwa Mizuzu ya Mandu A Mina’

Liñolo la Isaya 26:20 li li: “Sicaba sa ka u ye, u kene mwa muzuzu wa ndu ya hao, mi u ikwahele ka sikwalo; u ipate nako ye nyinyani, ku fitela buhali ha bu fela.” Bupolofita bo, bu lukela ku ba bo ne bu talelelizwe lwa pili ka 539 B.C.E. muta Mamede ni Maperesia ne ba hapile Babilona. A sino kena mwa Babilona, Sirusi wa Muperesia mwendi naa laezi batu kaufela kuli ba ine mwa mandu a bona kakuli masole ne a laezwi ku bulaya mutu ufi kamba ufi ya naa li fande.

Mwa mazazi a luna, ‘mizuzu ya mandu’ ye bulezwi mwa bupolofita bo i kona ku likanywa ni liputeho za Lipaki za Jehova ze fitelela 100,000 mwa lifasi kaufela. Liputeho ze ki za butokwa hahulu mwa bupilo bwa luna. Mi li ka zwelapili ku ba za butokwa mwa “ñalelwa ye tuna.” (Sin. 7:14) Batu ba Mulimu ba laelwa ku kena mwa ‘mizuzu ya mandu a bona’ ni ku ipata mwateñi “ku fitela buhali ha bu fela.” Lu swanela ku zwelapili ku ba ni mubonelo o munde wa puteho ni ku tiiseza ku sutelela ku yona. Lwa kona ku mamela kelezo ye ya Paulusi: “A lu babalelane, kuli lu susumezane mwa lilato ni mwa misebezi ye minde. Lu si ke lwa tuhela liputeho za luna, mo ba ezeza ba bañwi; kono lu kutazane, sihulu ka ku bona kuli lizazi le lituna li sutelezi.”—Maheb. 10:24, 25.

[Maswaniso a fa likepe 7]

Lu kona ku itutañi kwa likezo za Mulimu za ku pilisa za kwakale?

[Siswaniso se si fa likepe 8]

‘Mizuzu ya mandu’ i kona ku likanywa niñi mwa miteñi ya luna?