“Nako ya ku Kuza”

MWA Silozi ku na ni pulelo ye li: “Ku kuza haki bukuba.” Mi Mulena Salumoni ya butali wa Isilaele wa ikale naa ñozi kuli: “Nto ni nto i na ni nako ya yona, mi nako i teñi ya linto kamukana mwatas’a lihalimu . . . nako ya ku kuza, ni nako ya ku bulela.”—Muek. 3:1, 7.

Kono ki ifi nako ye nde ya swanela ku kuza mutu ku fita ku bulela? Linzwi la ku “kuza” li fumaneha hañata-ñata mwa Bibele. Bibele mo i itusiselize linzwi le, i bonisa swanelo ya ku kuza mwa miinelo ye milalu ya mwa bupilo. Ha lu nyakisiseñi mo ku kuza ku kona ku bela sisupo sa likute, bupaki bwa butali ni kutwisiso, ni mo ku kona ku lu tuseza ku yeya.

Ki Sisupo sa Likute

Ku kuza ki sisupo sa likute. Mupolofita Habakuki naa ize: “[Muñaa] Bupilo u mwa Tempele ya hae ye kenile: Lifasi kaufela li kuze fapil’a hae.” (Hab. 2:20) Balapeli ba niti ba lukela ku ‘libelela ku pilisa kwa Muñaa Bupilo, inze ba kuzize.’ (Mali. 3:26) Kwa liñolo la Zefania 1:7, Bibele i li: “U kuze fapil’a Mulena [Muñaa] Bupilo; kakuli lizazi la [Muñaa] Bupilo li sutelezi.”

Kana lwa kona ku lumbeka Jehova ku si na manzwi? Fokuñwi lwa makalanga ha lu buha bunde bwa ze bupilwe kuli mane lu ikuzezanga feela. Ku nahanisisa ku kateleha kwa ze bupilwe ki nzila ye ñwi ya ku lumbeka ka yona Mubupi mwa lipilu za luna. Ka za lika ze bupilwe, walisamu naa ize: “Mu mu lumbeke mina lizazi ni kweli, mu mu lumbeke mina linaleli kaufela ze benya. Mu mu lumbeke mina mahalimu a mahalimu, ni mina mezi a kwahalimw’a lihalimu. Zeo kamukana a li lumbeke Libizo la [Muñaa] Bupilo; kakuli u kile a laela, mi za ba teñi.”—Samu 148:3-5.

Lu swanela ku kuteka Jehova ni manzwi a hae. Ka mutala, mupolofita wa Mulimu Mushe ha naa laeza sicaba sa Isilaele, yena ni baprisita ne ba elelize batu ba ne ba li teñi kaufela kuli ba kuze mi ba li: “U teeleze mi u  utwe . . .  linzwi la [Muñaa] Bupilo Mulimu wa hao.” Bana ba Maisilaele ni bona ne ba tokwa ku teeleza ka tokomelo ha ne ba kopananga kuli ba bale Mulao wa Mulimu. Mushe naa ize: “Puta sicaba, banna ni basali ni bana . . . kuli ba utwe.”—Deut. 27:9, 10; 31:11, 12.

Mwa miteñi ya luna, balapeli ba Jehova ba ka eza hande ku teeleza ka likute kwa litaelo ze ba fiwa kwa mikopano ya Sikreste, ye kopanyeleza ni mikopano ye mituna! Niti ya butokwa ye mwa Bibele ha i sweli ku fiwa fa libulelelo, ikaba ku shwaula Linzwi la Mulimu ni kopano ya hae haiba lu ikambota ni ba bañwi inge ku sa tokwahali. Ka nako ya mikopano, lu swanela ku kuza ni ku teeleza.

Nihaiba ha lu ambola ni mutu yo muñwi kwa mukunda, ku teeleza hande ki sisupo sa likute. Ka mutala, ñulukundi Jobo naa bulelezi ba ne ba mu tama litaba kuli: “Mu ni talifise, fo, ni ka kuza.” Jobo naa tabela ku teeleza ha ne ba bulela. Mi nako ya hae ya ku bulela ha ne i fitile, naa kupile kuli: “A mu kuze! Mu ni tuhele ni bulele!”—Jobo 6:24; 13:13.

Ki Bupaki Bwa Butali ni Kutwisiso

Bibele i talusa kuli: “Ya ñaña mulomo wa hae, u butali.” “Ya na ni [kutwisiso] wa ikuzeza.” (Liprov. 10:19; 11:12) Ha mu nyakisise mo Jesu naa boniselize hande butali ni kutwisiso ka ku kuza. Ha naa lemuhile kuli ku bulela ni lila za hae ze nee mu lwanisa ne ku si ke kwa tusa se siñwi, “Jesu a kuza.” (Mat. 26:63) Hamulaho, ha naa zekiswa ki Pilato, Jesu naa “si ka alaba se siñwi.” Ka butali a keta ku tuhelela misebezi ya naa ezize, ye nee zibahala kuli i mu pake.—Mat. 27:11-14.

Ni luna lu ka bonisa kuli lu na ni butali haiba lu ñaña mulomo wa luna, sihulu ha lu nyemisizwe. Ku na ni lishitanguti le li li: “Ya sa halifi kapili u na ni ngana ye tuna; kono wa kacima-cima u bonahala bukuba.” (Liprov. 14:29) Ku alaba ka kabyacima ha lu ipumana mwa butata ku kona ku lu bulelisa lipulelo ze maswe ze ka tisa kuli lu inyaze hasamulaho. Mwa miinelo ye cwalo, manzwi a luna a kona ku bonahala bukuba, mi lwa kona ku felelwa ki mwangalwa.

Lu bonisa kuli lu na ni butali haiba lu tokomela ze lu bulela muta lu ipumana mwahalaa batu ba ba maswe. Ha lu kopana ni basheununi mwa bukombwa bwa luna, ku kuza ku kona ku ba kalabo ye nde. Mi ka linako ze ñwi, lu ka eza ka butali haiba lu kuza kuli lu si ke lwa bonisa kuli lwa tabela lishea la bukuba kamba lipulelo ze maswe ze ba bulela be lu kena ni bo sikolo kamba be lu beleka ni bona! (Maef. 5:3) Walisamu naa ñozi kuli: “Ni ka swala mulomo wa ka ka tumo, ya maswe h’a ni inzi fakaufi.”—Samu 39:1.

Mutu “ya na ni [kutwisiso]” ha punyi likunutu. (Liprov. 11:12) Mukreste wa niti  haa na ku bulelela mutu yo muñwi litaba ze li likunutu. Maeluda ba Sikreste sihulu ba swanela ku tokomela hahulu ku sa punya litaba ze li likunutu ilikuli ba sepiwe ki mizwale ni likaizeli mwa puteho.

Hañata mutu ya ziba nako ya swanela ku kuza u kutekiwanga ki batu ba bañata. Ha naa bulela ka za yo muñwi wa batu ba mwa miteñi ya hae, Sydney Smith, muñoli wa kwa England wa mwa lilimo za ma-1800 C.E., naa ñozi kuli: “Ku kuza kwa hae ka linako ze ñwi ku tahisanga kuli lipulelo za za hae li be ze tabisa.” Kaniti lipuhisano za ka zazi ni zazi mwahalaa balikani li swanela ku lumeleza mañi ni mañi wa bona ku bulela. Mutu ya ziba ku ambola hande ni ba bañwi u lukela ku ba muteelezi yo munde.

Salumoni naa file temuso ye li: “Mutu ya bulela hahulu, h’a tokwi ku fosa; kono ya ñaña mulomo wa hae, u butali.” (Liprov. 10:19) Kacwalo, ku bulela manzwi a manyinyani ku kona ku tisa kuli mutu a si ke a bulela nto ye sa swaneli. Mane niti kikuli, “mutu wa sikuba h’a kuzize ba ka hupula kuli u na ni butali; h’a ka imuma, ba ka hupula kuli u na ni ngana.” (Liprov. 17:28.) Kacwalo haike lu kupe Jehova mwa tapelo kuli a ‘libelele fa munyako wa milomo ya luna.’—Samu 141:3.

Ku lu Tusa ku Yeya

Mañolo a lu taluseza kuli mutu ya latelela nzila ye lukile “ki ya tabela mulao wa [Muñaa] Bupilo; mi wa u nahana musihali ni busihu.” (Samu 1:2) Ki miinelo mañi ye tisanga kuli mutu a be ni nako ye cwalo ya ku nahana, kamba ku yeya?

Isaka, mwanaa ñulukundi Abrahama, ka “nako ya manzibwana, n’a ilo tambala mwa naheñi ku y’o nahana.” (Gen. 24:63) Naa ketile nako ye kuzize ni sibaka kwa ku yo nahanela. Davida naa yeyanga ka linako za busihu ha ne ku kuzize. (Samu 63:6) Jesu ya naa petehile naa ezanga buikatazo bwa ku ba ni nako ya ku yeya, kwahule ni nyangela, ili mwahalaa malundu ni mwa libaka ze ñwi ze kuzize.—Mat. 14:23; Luka 4:42; 5:16.

Ku kuza ki nto ye nde. Ku kuza ku kona ku lu fa kolo ye nde ya ku itatuba—ili nto ye tokwahala kuli lu kone ku eza licinceho. Ku kuza ku kona ku lu fa mwangalwa. Ku yeya ka linako ze kuzize ku kona ku lu tusa ku ba ni buishuwo ni buikokobezo mi ku kona ku ekeza kwa buitumelo bwa luna kwa lika luli za butokwa mwa bupilo.

Nihaike ku kuza ki nto ye nde, hape ku na ni “nako ya ku bulela.” (Muek. 3:7) Balapeli ba niti kacenu ba patehile ku kutaza taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu “mwa lifasi kaufela.” (Mat. 24:14) Kabakaleo, lilata le lituna la tabo li sweli la utwahala palo ya balapeli ha i nze i ekezeha. (Mika 2:12) Haike lu eze ka mo lu konela kaufela kuli lu be mwahalaa ba ba sweli ku shaela taba ye nde ya Mubuso ni ku bulela za misebezi ye komokisa ya Mulimu. Ha lu nze lu tusa mwa musebezi wa butokwa wo, haike mupilelo wa luna u bonise kuli ku kuza, ka linako ze ñwi haki bukuba.

[Siswaniso se si fa likepe 3]

Ka nako ya mikopano ya luna ya Sikreste, lu lukela ku teeleza ni ku ituta

[Siswaniso se si fa likepe 4]

Ku kuza ku kona ku ba kalabo ye nde kwa batu ba ba lu sheununa mwa bukombwa bwa luna

[Siswaniso se si fa likepe 5]

Ku kuza ku kona ku lu tusa ku yeya