Sepo ya ku Pila ku ya ku Ile fa Lifasi I Zwa ku Mulimu
Sepo ya ku Pila ku ya ku Ile fa Lifasi I Zwa ku Mulimu
1, 2. (a) Ki kabakalañi sepo ya ku pila ku ya ku ile fa lifasi ha i li ya butokwa ku luna? (b) Ki kabakalañi batu ba bañata ha ba sa sepi kuli batu ba kona ku pila ku ya ku ile fa lifasi?
“Ze bupilwe ne li beilwe mwa puso ya buhata . . . nze ku na ni sepo.”—MARO. 8:20, 21.
MWENDI mwa hupula mo ne mu tabelezi ha ne mu itutile lwa pili kuli kwapilinyana, batu ha ba na ku supalanga ni ku shwa kono ba ka pila ku ya ku ile fa lifasi. (Joa. 17:3; Sin. 21:3, 4) Mi mwendi mu ikozi ku taluseza ba bañwi sepo yeo ye tomile fa Mañolo. Esi mane sepo ya bupilo bo bu sa feli ki kalulo ya butokwa ya taba ye nde ye lu shaela. Sepo yeo i ama mo lu ngela bupilo.
2 Kono likeleke ze twi ki za Sikreste ha li si ka isa pilu kwa sepo ya bupilo bo bu sa feli bwa fa lifasi. Nihaike kuli Bibele i luta kuli ha ku na nto ni ye kana ye pilanga ku mutu mubili ha u shwa, likeleke ze ñata li luta tuto ya buhata ya kuli ku na ni nto ye ñwi ku mutu ye sa shwangi muta a shwa, kono i zwelangapili ku pila mwa sibaka se siñwi sa moya. (Muek. 9:5) Kacwalo, batu ba bañata ha ba sepi kuli batu ba kona ku pila ku ya ku ile fa lifasi. Kabakaleo, lu kona ku buza kuli: Kana Bibele luli i bonisa kuli ku na ni sepo ye cwalo? Haiba ku cwalo, ki lili fo Mulimu lwa pili naa patuluzi sepo yeo kwa batu?
“Ne li Beilwe Mwa Puso ya Buhata . . . Nze ku na ni Sepo”
3. Za naa lelezi batu Mulimu ne li bonahezi cwañi kwa makalelo a ku ba teñi kwa batu?
3 Za naa lelezi batu Jehova ne li bonahezi kwa makalelo a ku ba teñi kwa batu. Mulimu naa talusize kuli Adama naa ka pila ku ya ku ile ha naa ka ipeya ku utwa. (Gen. 2:9, 17; 3:22) Ku si na kakanyo, baikulu ba Adama ba kwa makalelo ne ba zibile ka za mo ne ku tezi kuli mutu a latehelwe ki bupetehi, ili nto ye nee iponahalela. Nzila ye ne i liba mwa simu ya Edeni ne i tibilwe, mi batu ba kala ku supala ni ku shwa. (Gen. 3:23, 24) Nako ha ne i nze i ya, lilimo za bupilo bwa batu za kusufala. Adama naa pilile lilimo ze 930. Sema ya naa bandukile kwa Muunda naa pilile feela lilimo ze 600, mi mwanaa hae Aripakasadi naa pilile lilimo ze 438. Tera, ndatahe Abrahama, naa pilile lilimo ze 205. Lilimo za bupilo bwa Abrahama neeli ze 175, za Isaka neeli ze 180, mi za Jakobo neeli ze 147. (Gen. 5:5; 11:10-13, 32; 25:7; 35:28; 47:28) Ba bañata ba swanela ku ba ba ba ne ba lemuhile se ne ku talusa ku kusufala kwa lilimo za bupilo—ne ba lemuhile kuli batu ne ba latehezwi ki sepo ya bupilo bo bu sa feli! Kana ne ba na ni libaka la ku lumela kuli batu ne ba ka kona ku pila ku ya ku ile hape?
4. Ki kabakalañi batu ba ba sepahala ba kwakale ha ne ba kona ku lumela kuli Mulimu naa ka tisa limbuyoti za naa latehezwi ki zona Adama?
4 Linzwi la Mulimu li li: “Ze bupilwe [ili batu] ne li beilwe mwa puso ya buhata . . . nze ku na ni sepo.” (Maro. 8:20, 21) Sepo ifi? Bupolofita bwa pili bwa mwa Bibele ne bu bulezi ka za “peu” ye ne i ka ‘pyata toho ya noha.’ (Mu bale Genese 3:1-5, 15.) Sepiso ya Peu yeo ne i tahisize kuli batu ba ba sepahala ba be ni sepo ya kuli Mulimu haa na ku tuhela mulelo wa hae o ama batu. Ne i susumelize batu ba ba cwale ka Abele ni Nuwe ku lumela kuli Mulimu u ka tisa limbuyoti za naa latehezwi ki zona Adama. Baana bao mwendi ne ba lemuhile kuli ‘ku lumiwa kwa peu fa lisito’ ne ku ka ama ku sululwa kwa mali.—Gen. 4:4; 8:20; Maheb. 11:4.
5. Ki lika mañi ze bonisa kuli Abrahama naa lumela kuli zuho i ka ba teñi?
5 Mu nyakisise ka za Abrahama. Ha naa likwa, Abrahama naa batile ku eza Isaka sitabelo, mwanaa hae wa libanda. (Maheb. 11:17) Ki kabakalañi ha naa bata ku eza cwalo? (Mu bale Maheberu 11:19.) Kakuli naa lumela kuli bafu ba ka zuha! Abrahama naa na ni libaka la ku lumela kuli zuho i ka ba teñi. Esi mane Jehova naa tahisize kuli Abrahama a kone ku ba ni lupepo hape, mi naa konisize yena ni musalaa hae, Sara, ku pepa mwana wa mushimani mwa busupali bwa bona. (Gen. 18:10-14; 21:1-3; Maro. 4:19-21) Abrahama hape naa filwe sepiso ki Jehova. Mulimu naa mu sepisize kuli: “Ku Isaka ku ka zwa lusika lo lu ka bizwa ka wena.” (Gen. 21:12) Kabakaleo, Abrahama naa na ni mabaka a tiile a ku libelela kuli Mulimu naa ka zusa Isaka.
6, 7. (a) Jehova naa itamile bulikani bo bu cwañi ni Abrahama? (b) Sepiso ya Jehova ku Abrahama ne i file cwañi batu sepo?
6 Bakeñisa kuli Abrahama naa na ni tumelo ye ipitezi, Jehova naa itamile bulikani ni yena bo bu ama peu, kamba “lusika” lwa hae. (Mu bale Genese 22:18.) Jesu Kreste ki yena ya naa tilo ba kalulo ya pili ya “lusika” lo. (Magal. 3:16) Jehova naa taluselize Abrahama kuli “lusika” lwa hae ne lu ka atiswa, “lu be sina linaleli za lihalimu, ni sina lishabati le li fa likamba la liwate”—ili palo ya naa sa zibi Abrahama. (Gen. 22:17) Kono hasamulaho, palo yeo ya zibahazwa. “Lusika” lo ki Jesu Kreste ni ba 144,000, ba ba ka busa ni yena mwa Mubuso wa hae. (Magal. 3:29; Sin. 7:4; 14:1) Mubuso wa Mesia ki wona wo “macaba kamukana a lifasi a ka fiwa mbuyoti” ka wona.
7 Abrahama naa sa koni ku utwiseza hande se ne bu talusa bulikani bwa naa itamile Jehova ni yena. Nihakulicwalo, Bibele i li “naa talimezi munzi o na ni mitomo ya niti.” (Maheb. 11:10) Munzi wo ki Mubuso wa Mulimu. Kuli a fiwe limbuyoti ka ku ba ya ka busiwa ki Mubuso wo, Abrahama u ka tokwa ku pila hape. U ka kona ku pila fa lifasi ku ya ku ile ka ku zuswa kwa bafu. Mi ba ba ka punyuha ka nako ya Armagedoni ni ba ba ka zuswa kwa bafu ba ka kona ku pila ku ya ku ile.—Sin. 7:9, 14; 20:12-14.
“Moya wa ni Susumeza Kuli ni Bulele”
8, 9. Ki kabakalañi buka ya Jobo ha i si feela likande la miliko ya mutu a li muñwi?
8 Mwahalaa nako ya bupilo bwa muikulya Abrahama, ili Josefa, ni ya bupilo bwa mupolofita Mushe, ne ku pilile muuna wa libizo la Jobo. Buka ya Bibele ya Jobo, ili yeo mwendi ne i ñozwi ki Mushe, i talusa libaka Jehova ha naa tuhelezi Jobo ku nyanda ni ze nee ezahezi ku yena hasamulaho. Nihakulicwalo, buka ya Jobo ha i buleli feela ka za miliko ya mutu a li muñwi; i talusa litaba ze ama batu ni mangeloi kaufela. Buka yeo i lu tusa ku utwisisa taba ya kuli Jehova u busa ka mukwa o lukile, mi i bonisa kuli busepahali ni sepo ya bupilo ya batanga kaufela ba Mulimu ba ba fa lifasi, li amiwa ki taba ye nee zusizwe mwa Edeni. Nihaike kuli Jobo naa si ka utwisisa taba ye, naa si ka tuhelela balikani ba hae ba balalu ku mu tahiseza ku nahana kuli naa palezwi ku tiiseza mwa ku sepahala kwa hae. (Jobo 27:5, NW) Taba yeo i lukela ku tiisa tumelo ya luna ni ku lu tusa ku lemuha kuli lwa kona ku tiiseza mwa ku sepahala kwa luna ni ku yemela bubusi bwa Jehova.
9 Baana ba balalu ba ne ba li ba tilo omba-omba Jobo ha se ba felize ku bulela, “Elihu mwanaa Barakele wa kwa Buzi a kalisa ku alaba.” Ki nto mañi ye nee mu susumelize? Naa ize: “Ni na ni manzwi a mañata; moya wa ni susumeza kuli ni bulele.” (Jobo 32:5, 6, 18, NW) Nihaike kuli za naa bulezi Elihu ka susumezo ya moya ne li petahalile miliko ya Jobo ha ne i felile, manzwi a hae a na ni tuso kwa batu ba bañwi. A fa sepo kwa batu kaufela ba ba zwelapili ku sepahala ku Mulimu.
10. Ki nto mañi ye bonisa kuli manzwi aa bulelela mutu a li muñwi Jehova fokuñwi a ama ni batu ba bañata?
10 Jehova fokuñwi u bulelelanga mutu a li muñwi manzwi a ama ni batu ba bañata. Taba yeo i pakwa ki bupolofita bwa Daniele bo bu ama tolo ya Mulena Nebukadenezare wa Babilona, ya ku lemiwa kwa kota ye tuna. (Dan. 4:10-27) Nihaike kuli tolo yeo ne i ezahezi ku Nebukadenezare, ne i talusa taba ye tuna ni ku fita. Ne i bonisa kuli puso ya Mulimu fahalimu a lifasi, ye ne i yemelwa ki mubuso o ne u buswa ki ba lusika lwa Mulena Davida, ne i ka boniswa ka mukwa o munca hamulaho wa lilimo ze 2,520, ku kala ka 607 B.C.E. * Puso ya Mulimu fahalimu a lifasi ne i kalisize ku boniswa sinca Jesu Kreste ha naa beilwe fa bulena mwa lihalimu ka 1914. Mu nahane feela mo Mubuso wo u ka tuha u taleleleza ze ba lakaza batu ba ba ipeya ku utwa!
“U mu Liulule, A si ke A ya Mwa Libita”
11. Manzwi a Elihu naa bonisizeñi ka za Mulimu?
11 Haa alaba Jobo, Elihu u bulela ka za “lingeloi la muyemeli, lingeloi li li liñwi ku a eza lule, le li tile ku to bonisa mutu liswanelo za hae.” Mutu yo u shemubwa ki Mulimu: “U mu liulule, a si ke a ya mwa libita, ni fumani tifo. Fo he, nama ya mubili wa hae ikaba ye nde ku fita ya mwanana, a kutelwe ki maata a kwa bucaha bwa hae.” (Jobo 33:23-26) Manzwi ao naa bonisize kuli Mulimu u lata ku amuhela “tifo,” kamba tiululo, ya ku liulula ka yona batu ba ba bakile.—Jobo 33:24.
12. Manzwi a Elihu a tahisa sepo mañi kwa batu?
12 Ku bonahala kuli Elihu naa si ka utwiseza hande butokwa ni taluso ya tiululo, sina feela bapolofita ha ne ba si ka utwiseza hande litaba kaufela ze ne ba ñozi. (Dan. 12:8; 1 Pit. 1:10-12) Nihakulicwalo, manzwi a Elihu a bonisa sepo ya kuli zazi le liñwi Mulimu u ka amuhela tiululo ni ku lukulula batu kwa lika ze maswe ze tiswa ki busupali ni lifu. Manzwi a Elihu naa tahisize sepo ye nde ya bupilo bo bu sa feli. Buka ya Jobo hape i bonisa kuli zuho ya bafu i ka ba teñi.—Jobo 14:14, 15.
13. Bakreste ba fumana taluso mañi mwa manzwi a Elihu?
13 Kacenu le, manzwi a Elihu a zwelapili ku ba ni taluso kwa Bakreste ba bañata-ñata ba ba na ni sepo ya ku punyuha, lifasi le ha li ka sinyiwa. Basupali ba ba ka punyuha ba ka kutelwa ki maata a kwa bunca bwa bona. (Sin. 7:9, 10, 14-17) Hape, batu ba ba sepahala ba zwelapili ku ba ni tabo kabakala sepo ya ku bona ba ba ka zuswa kwa bafu ha ba kutelwa ki maata a kwa bunca bwa bona. Kaniti, kuli Bakreste ba ba tozizwe ba fiwe bupilo bwa ku sa shwa kwa lihalimu ni kuli ba ba li “lingu ze ñwi” za Jesu ba fiwe bupilo bo bu sa feli fa lifasi, ba swanela ku lumela sitabelo sa Kreste se si liulula.—Joa. 10:16; Maro. 6:23.
Lifu li ka Feliswa fa Lifasi
14. Ki nto mañi ye bonisa kuli Maisilaele ne ba tokwa ku liululwa kwa sikuto sa Mulao wa Mushe ilikuli ba be ni sepo ya bupilo bo bu sa feli?
14 Baikulu ba Abrahama ne ba bile sicaba se si ikemezi ha ne ba isweli bulikani ni Mulimu. Ha naa ba fa Mulao, Jehova naa ize: “Mu ka mamela litaelo za ka ni milao ya ka; mutu ya zamaya ka zona u ka piliswa ki zona.” (Liv. 18:5) Kono kabakala kuli Maisilaele ne ba si ka zamaya ka likuka ze petehile za Mulao, ne ba kutilwe ki ona mi ne ba tokwa ku liululwa kwa sikuto seo.—Magal. 3:13.
15. Davida naa susumelizwe ku ñola ka za mbuyoti ifi ya kwapili?
15 Hamulaho wa Mushe, Jehova naa susumelize bañoli ba bañwi ba Bibele ku ñola ka za sepo ya bupilo bo bu sa feli. (Samu 21:4; 37:29) Ka mutala, Davida walisamu naa ñozi samu ye bulela za ku pila mwa buñwi kwa balapeli ba niti kwa Sione, ha naa ize: “Ki mona mwa naa laezi Muñaa Bupilo mbuyoti, kikuli bupilo bo bu sa feli.”—Samu 133:3.
16. Ka Isaya, Jehova naa sepisizeñi ka za se si ka ezahala “mwa lifasi kaufela”?
16 Jehova naa susumelize Isaya ku polofita ka za bupilo bo bu sa feli bwa fa lifasi. (Mu bale Isaya 25:7, 8.) Sina “kubo” ye fipelisa, sibi ni lifu li unjami batu. Jehova u sepisa batu ba hae kuli sibi ni lifu li ka zwiswa “mwa lifasi kaufela.”
17. Ki ufi musebezi o ne u polofitilwe wa naa ka eza Mesia, o kwalula nzila ye isa kwa bupilo bo bu sa feli?
17 Hape mu nyakisise muezezo o bulezwi mwa Mulao wa Mushe o ama sicembwe sa Azazele. Hañwi ka silimo, fa Lizazi la Swalelo ya Libi, muprisita yo muhulu naa ‘beyanga mazoho a hae a mabeli fa toho ya sicembwe se si pila ni ku bulela fahalimu a sona bumaswe kaufela bwa bana ba Isilaele, ku li beya fa toho ya sicembwe; mi sicembwe ne si isanga libi kaufela za bona ze si lwezi, mwa naha ye si na batu.’ (Liv. 16:7-10, 21, 22) Isaya naa polofitile ka za ku taha kwa Mesia, ya naa ka to eza musebezi o cwalo ni ku lwala “manyando,” “maswabi,” ni “libi za ba bañata,” mi ka ku eza cwalo naa ka kwalula nzila ye isa kwa bupilo bo bu sa feli.—Mu bale Isaya 53:4-6, 12.
18, 19. Ki sepo ifi ye bulelwa kwa Isaya 26:19 ni Daniele 12:13?
18 Jehova naa bulelezi batu ba hae ka Isaya, kuli: “Ba ba shwile ba hao ba pile hape! litupu za batu ba ka, li zuhe! A mu zuhe mina mu lobezi mwa liluli, mu wabelwe! Kakuli puka ya hao, Wena Mulimu, ki puka ye pilisa; mi lifasi li ka zusa ba ba shwile.” (Isa. 26:19) Mañolo A Siheberu a bonisa kuli ku na ni sepo ya zuho ni ya bupilo bwa fa lifasi. Ka mutala, Daniele ha naa li wa lilimo ze bato eza 100, Jehova naa mu sepisize kuli: “U ka fiwa pumulo, mi u ka zuha ku amuhela sanda sa hao, kwa mafelelezo a mazazi.”—Dan. 12:13.
19 Bakeñisa sepo ya zuho, Mareta naa kona ku bulelela Jesu ka za kaizelaa hae ya naa shwile, kuli: “Ni ziba kuli u ka zuha ka nako ya zuho, ka la mafelelezo.” (Joa. 11:24) Kana lituto za Jesu ni ze ne ba ñozi balutiwa ba hae ka susuezo ya moya o kenile ne li cincize sepo yeo? Kana sepo ya ku pila ku ya ku ile fa lifasi isali yona sepo yaa fa batu Jehova? Lu ka nyakisisa likalabo za lipuzo zeo mwa taba ye tatama.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 10 Mu bale kauhanyo ya 6 ya buka ya Mu Ise Pilu kwa Bupolofita bwa Daniele!
Kana Mwa Kona ku Talusa?
• Batu ne ba “beilwe mwa puso ya buhata” inze ku na ni sepo ifi?
• Ki lika mañi ze bonisa kuli Abrahama naa lumela kuli zuho i ka ba teñi?
• Manzwi a naa bulezi Elihu ku Jobo a fa sepo ifi kwa batu?
• Mañolo A Siheberu a tiisa cwañi sepo ya zuho ni ya bupilo bo bu sa feli bwa fa lifasi?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 5]
Manzwi a naa bulezi Elihu ku Jobo a fa sepo ya kuli batu ba ka lukululwa kwa lika ze maswe ze tiswa ki busupali ni lifu
[Siswaniso se si fa likepe 6]
Daniele naa sepisizwe kuli ‘u ka zuha ku amuhela sanda sa hae kwa mafelelezo a mazazi’