Ku Zwelapili ku ba ni Silikani Mwa Lifasi le li si na Lilato

“Se ni mi laela sona, ki kuli mu latane.”—JOA. 15:17.

1. Ki kabakalañi Bakreste ba kwa makalelo ha ne ba tokwa ku zwelapili ku ba balikani ba batuna?

FA BUSIHU bwa hae bwa mafelelezo fa lifasi, Jesu naa susuelize balutiwa ba hae ba ba sepahala kuli ba zwelepili ku ba balikani mwahalaa bona. Manzibwana a lizazi le li swana leo, naa bulezi kuli lilato le ne ba latana ka lona ne li ka ba zibahaza kuli ki balateleli ba hae. (Joa. 13:35) Baapositola ne ba tokwa ku zwelapili ku ba balikani ba batuna kuli ba tiyele miliko ye nee li kwapili ni ku peta musebezi wo Jesu naa tuha a ba fa. Kaniti, Bakreste ba kwa makalelo ne ba zibahalile ka ku sepahala hahulu ku Mulimu ni mwahalaa bona.

2. (a) Lu ikatulezi ku ezañi, mi ki kabakalañi? (b) Ki lipuzo mañi ze lu ka nyakisisa?

² Kacenu, ki tohonolo ye tuna hahulu ku swalisana ni kopano ya mwa lifasi kaufela ya batu ba ba likanyisa mutala wa Bakreste bao ba kwa makalelo! Lu ikatulezi ku utwa taelo ya Jesu ya ku bonisa lilato la niti mwahalaa luna. Kono mwa mazazi a, a maungulelo, batu ba bañata ha ba sepahali mi ba palelwa ku bonisa lilato la taho. (2 Tim. 3:1, 3) Hañata ba itamanga silikani se si si ka tiya ni sa buitati. Kuli lu zwelepili ku bukeleza sizibelo sa luna sina Bakreste ba niti, ha lu swaneli ku ba batu ba ba sa sepahali ni ba ba na ni buitati. Kacwalohe, ha lu nyakisiseñi lipuzo ze latelela: Silikani se si  inelela si tomile fañi? Lu kona ku fumana cwañi balikani ba bande? Ki lili fo lu swanela ku feleza silikani ni mutu yo muñwi? Mi lu kona cwañi ku zwelapili ku ba ni silikani se sinde?

Silikani se si Inelela si Tomile Fañi?

3, 4. Silikani se si tiile hahulu si tomile fañi, mi ki kabakalañi?

³ Silikani se si tiile hahulu si tomile fa lilato la ku lata Jehova. Mulena Salumoni naa ñozi kuli: “Mutu a li muñwi ya inzi a li nosi-nosi, u ka konwa ki ya too mu lwanisa; kono ha ba li ba babeli, ba ka mu sabisa. Mi muhala wa mabonda a malalu ha u pumehi kapili.” (Muek. 4:12) Haiba Jehova a ba mwa silikani sa mabonda a malalu, silikani seo si ka inelela.

⁴ Ki niti kuli, nihaiba batu ba ba sa lati Jehova ba kona ku ba ni silikani se sinde. Kono haiba batu ba itama silikani kabakala lilato la bona ku Mulimu, silikani sa bona si ka tiya. Haiba ba shelana, balikani ba niti ba ka pilisana ka nzila ye tabisa Jehova. Haiba balwanisi ba Mulimu ba lika ku tahisa likauhano, lila zeo li ka lemuha kuli silikani sa mwahalaa Bakreste ba niti ha si koni ku sinyiwa. Mwa litaba ze ezahezi kaufela, batanga ba Jehova ba bonisize kuli ba itatela ku shwa ku fita ku betekana.—Mu bale 1 Joani 3:16.

5. Ki kabakalañi silikani se ne si li mwahalaa Ruti ni Naomi ha ne si inelezi?

⁵ Ku si na kuliñi, silikani se sinde hahulu se lu kona ku ikola ki silikani se lu itama ni batu ba ba lata Jehova. Mu nyakisise mutala wa Ruti ni Naomi. Basali ba, ne ba itamile silikani se sinde hahulu, mi silikani sa bona ki se siñwi sa litamo ze tabelwa hahulu ze ñozwi mwa Bibele. Ki kabakalañi silikani sa bona ha ne si tiile cwalo? Ruti naa patuluzi se ne si tahisize cwalo ka manzwi a naa bulezi ku Naomi kuli: “Sicaba sa hao ikaba sicaba sa ka, mi Mulimu wa hao ibe yena Mulimu wa ka. . . . Muñaa Bupilo a ni eze cwañi ni cwañi, ha ni na ku kauhana ni wena, konji ka lifu.” (Ruti 1:16, 17) Kwa iponahaza hande kuli Ruti ni Naomi ne ba lata hahulu Mulimu, mi ne ba lumelelize lilato leo ku ama mo ne ba pilisanela. Kabakaleo, sibeli sa basali bao ne ba fuyauzwi ki Jehova.

Mwa ku Fumanela Balikani ba Bande

6-8. (a) Silikani se si inelela si tiswa kiñi? (b) Mu kona ku ikupulisa cwañi kuli mu fumane balikani?

⁶ Mutala wa Ruti ni Naomi u bonisa kuli silikani se sinde ha si itahelangi feela. Si tomile fa lilato la ku lata Jehova. Kono silikani se si tiile si tahiswanga ki ku sebeza ka taata ni ku sa itata. Nihaiba bana ba mba ba ba lapela Jehova mwahalaa mabasi a Sikreste ba tokwa ku sebeza ka taata kuli ba be ni silikani se sinde. Kono cwale, mu kona ku fumana cwañi balikani ba bande?

⁷ Mu ikupulise. Muapositola Paulusi naa susuelize balikani ba hae mwa puteho ya mwa Roma kuli ba “tundamene mwa ku amuhela baenyi.” (Maro. 12:13) Ku eza nto ye ñwi ku ama ku nga mihato i sikai ka ku tatamana. Ka ku swana, ku amuhela baenyi ku ama ku ezanga likezo li sikainyana ka nako ni nako. Ha ku na mutu ni yo mukana ya ka mi amuhelelanga baenyi. (Mu bale Liproverbia.) Nzila ye ñwi ye mu kona ku amuhela baenyi ka yona ki ka ku memanga batu ba ba shutana-shutana  mwa puteho kuli ba to abana ni mina sico. Kana mwa kona ku ba ni mukwa wa ku amuhelanga baenyi kamita ka ku amuhelanga mizwale ni likaizeli ba mwa puteho ya mina?

⁸ Nzila ye ñwi ye mu kona ku ikupulisa ku fumana balikani ka yona ki ka ku memanga mizwale ni likaizeli ba ba shutana-shutana kuli mu beleke ni bona mwa musebezi wa ku kutaza. Ha mu yemi fa munyako wa mutu ye mu sa zibi ni ku utwa mulikanaa mina ha nze a bulela ku zwelela kwa pilu ka za lilato la hae ku Jehova, mu ka susuezwa ku sutelela bukaufi hahulu ni yena.

9, 10. Paulusi naa tomile mutala mañi, mi lu kona ku mu likanyisa cwañi?

⁹ Mu atame mwa lilato. (Mu bale 2 Makorinte 6:12, 13.) Kana mu kile mwa ikutwa kuli mwa puteho ya mina ha ku na mutu ye mu kona ku itama silikani ni yena? Haiba ki cwalo, kana ki kabakala kuli mu ikutwa kuli ki batu ba sikai feela ba ba kona ku ba balikani ba mina? Muapositola Paulusi naa tomile mutala o munde ka ku atama mwa lilato la hae. Ka nako ye ñwi, naa si ka nahana za kuli wa kona ku ba ni balikani ba batuna be si Majuda. Kono naa tiloo ba “muapositola wa bamacaba.”—Maro. 11:13.

¹⁰ Ku tuha fo, Paulusi naa si ka ciñekela feela silikani sa hae kwa sikwata sa batu ba naa likana ni bona. Ka mutala, yena ni Timotea nee li balikani ba batuna nihaike kuli ne ba shutana kwa lilimo za ku pepwa ni lisimuluho za bona. Kacenu, ba banca ba bañata ba nga silikani se ba itamile ni ba bahulu mwa puteho ku ba sa butokwa hahulu. Vanessa wa lilimo za ku pepwa za kwa makalelo a ma-20 u bulela kuli: “Ni na ni bo mulikani be ni lata hahulu ba ba mwa lilimo za ku pepwa ze mwahalaa 50 ni 60. Naa kona ku ba taluseza lika kaufela ze ni kona ku taluseza balikani ba ba li litaka za ka. Mi ba ni tokomelanga hahulu.” Silikani se si cwalo si kalanga cwañi? Vanessa u bulela kuli: “Ne ni ikatalize kuli ni itame silikani se, ne ni si ka libelela kuli si itahele feela.” Kana mwa itatela ku ipatela balikani ba ba si litaka za mina? Kaniti, Jehova u ka mi fuyaula kabakala buikatazo bwa mina.

11. Lu kona ku itutañi kwa mutala wa Jonatani ni Davida?

¹¹ Mu sepahale. Salumoni naa ñozi kuli: “Mulikanaa mutu wa mu lata ka nako ni nako, u pepezwi kuli a be mwanahabo mwa liziyezi za hae.” (Liprov. 17:17) Salumoni ha naa ñola manzwi ao, mwendi naa hupula silikani sa naa ikozi ndatahe, Davida, ni Jonatani. (1 Sam. 18:1) Mulena Saule naa bata kuli mwanaa hae, Jonatani, a yole situlo sa bulena bwa Isilaele. Kono Jonatani naa amuhezi taba ya kuli Jehova naa ketile Davida kuli a be yena mulena. Ka ku sa swana ni Saule, Jonatani naa si ka shwela  Davida muna. Naa si ka halifa kabakala tumbo ya naa filwe Davida, kamba ku lumela litaba za buhata za naa hasanyize Saule ka za Davida. (1 Sam. 20:24-34) Kana lwa swana ni Jonatani? Balikani ba luna ha ba fiwa matohonolo mwa puteho, kana lwa tabanga bakeñisa matohonolo e ba filwe? Ha ba kenezwi ki matata, kana lwa ba omba-ombanga ni ku ba tusa? Haiba lu utwa litaba ze maswe za lusebo ka za mulikanaa luna, kana lwa matukelanga ku li lumela? Kamba, ka ku swana ni Jonatani, kana lwa yemelanga mulikanaa luna ka busepahali?

Fo lu Swanela ku Feleza Silikani

12-14. Ki butata mañi bo ba kopana ni bona baituti ba bañwi ba Bibele, mi lu kona ku ba tusa cwañi?

¹² Muituti wa Bibele haa kalisa ku eza licinceho mwa bupilo bwa hae, u kana a ba mwa butata bo butuna ka za balikani baa swanela ku swalisana ni bona. U kana a ba ni balikani baa utwana hahulu ni bona kono ili ba ba pila ka ku sa lumelelana ni likuka za Bibele za muzamao. Kwamulaho, mwendi hañata naa tandanga nako inze a ikola siango ni bona. Kono cwale u lemuha kuli likezo za bona za kona ku sinya mikwa ya hae ye minde, mi u ikutwa kuli haa swaneli ku tandanga nako ye ñata hahulu ni balikani ba ba cwalo. (1 Makor. 15:33) Nihakulicwalo, u kana a ikutwa kuli haiba a sa swalisani ni bona, haa na ku sepahala ku bona.

¹³ Haiba mu muituti wa Bibele ya mwa butata bo, mu hupule kuli mulikani yo munde u ka ba ya tabile kakuli mu lika ku kondolokisa bupilo bwa mina. Mulikanaa mina yo mwendi mane u ka bata ku swalisana ni mina ku ituta za Jehova. Kono haili balikani ba buhata, bona ba ka “mi bulela maswe” kakuli ha mu mateli ni bona kwa “buhule bo bu yuboka.” (1 Pit. 4:3, 4) Kaniti, haki mina ba ba sa sepahali kwa balikani ba mina, kono ki bona ba ba sa sepahali ku mina.

¹⁴ Baituti ba Bibele ha ba shengokiwa ki balikani ba bona ba ba sa lati Mulimu, mizwale ni likaizeli mwa puteho ki bona ba ba swanela ku ba balikani ba bona. (Magal. 6:10) Kana mina ka butu mwa ziba batu ba ba tahanga kwa mikopano ya mina ili ba ba sweli ku ituta Bibele? Kana ka nako ye ñwi mwa kona ku ikola siango se sinde ni bona?

15, 16. (a) Lu swanela ku eza cwañi haiba mulikanaa luna a tuhela ku sebeleza Jehova? (b) Lu kona ku bonisa cwañi lilato la luna ku Mulimu?

¹⁵ Kono ku cwañi haiba mulikani mwa puteho a ikatulela ku fulalela Jehova, kuli mwendi mane u tokwa ku zwisiwa mwa puteho? Muinelo wo cwalo u kona ku ba o ziyeza luli. Kaizeli yo muñwi ha talusa mwa naa ikutwezi muta mulikanaa hae yo mutuna naa tuhezi ku sebeleza Jehova, naa bulezi kuli: “Ne ni ikutwile ku sinyehelwa luli. Ne ni nahananga kuli mulikanaa ka u tiile mwa niti, kono naa si cwalo. Ne ni ikutwile kuli mwendi naa sebeleza Jehova kuli a tabise feela lubasi lwa hae. Cwale se ni kala ku nahanisisa hande milelo ya ka. Kana ne ni sebeleza Jehova ka mabaka a mande?” Kaizeli yo naa tiyezi cwañi butata bo? U bulela kuli: “Ne ni lwalisize Jehova mulwalo wa ka. Ni ikatulezi ku bonisa Jehova kuli na mu lata ka mabaka a mañata, isiñi ka libaka feela la kuli u ni file balikani mwa kopano ya hae.”

¹⁶ Ha lu koni ku zwelapili ku ba mulikanaa Mulimu haiba lu swalisana ni batu ba ba iketela ku ba balikani ba lifasi. Mulutiwa Jakobo naa ñozi kuli: “Ha mu zibi kuli ku lata za lifasi ki ku lwanisa Mulimu? Hakulicwalo ya lata ku ba mulikani wa lifasi, u ipeya sila ku Mulimu.” (Jak. 4:4) Haiba lwa sepahala ku Mulimu, lu ka bonisa lilato la luna ku yena ka ku sepa kuli u ka lu fa maata a ku tiyela muinelo haiba mulikanaa luna a tuhela ku mu sebeleza. (Mu bale  Samu 18:25.) Kaizeli ya bulezwi kwa makalelo ha ungula u li: “Ne ni itutile kuli ha lu koni ku ezisa mutu yo muñwi ku lata Jehova kamba ku lu lata. Ku lata Jehova kamba ku lata ba bañwi ki keto ya ka butu.” Kono cwale lu kona ku ezañi kuli lu zwisezepili silikani se sinde ni batu ba ba siyezi mwa puteho?

Ku Zwelapili ku ba ni Silikani se Sinde

17. Balikani ba bande ba ambolisananga cwañi?

¹⁷ Ku ambolisananga hande ku tahisa kuli balikani ba kone ku utwana hahulu. Ha mu nze mu bala makande a mwa Bibele a bo Ruti ni Naomi, Davida ni Jonatani, Paulusi ni Timotea, mu ka lemuha kuli balikani ba bande ba ambolisananga ka ku lukuluha kono ili ka likute. Paulusi ha naa bulela za mo lu swanela ku ambolela ni ba bañwi, naa ñozi kuli: “Mubulelelo wa mina ibe o na ni musa kamita, o lungilwe lizwai.” Paulusi fo naa talusa mo lu swanela ku ambolelanga ni “ba ba kwande,” ili ku talusa batu be si mizwale ba luna ba Sikreste. (Makolo. 4:5, 6) Kaniti luli, haiba batu bo lu sa lapeli ni bona ba tokwa ku kutekiwa ha lu ambola ni bona, u zibe balikani ba luna mwa puteho ba tokwa ku kutekiwa hahulu.

18, 19. Lu swanela ku nga cwañi kelezo ifi kamba ifi ye lu fiwa ki mulikanaa luna wa Mukreste, mi maeluda ba mwa Efese ne ba lu tomezi mutala mañi?

¹⁸ Balikani ba bande ba nga maikuto a mulikanaa bona ku ba a butokwa, kacwalo ba tokwa ku ambolisananga ka musa ni ka ku sa pata-pata. Mulena ya butali Salumoni naa ñozi kuli: “Ze tolwa, ni ze nunka munati, li tabisa pilu; ni kelezo ye zwa mwa pilu ya yoo latana ni yena, i munati cwalo.” (Liprov. 27:9) Kana ni mina kona mo mu ngelanga kelezo ifi kamba ifi ye zwa ku mulikanaa mina? (Mu bale Samu 141:5.) Haiba mulikanaa mina a bilaezwa ki lika ze ñwi ze mu eza, mu ezanga cwañi? Kana mu nganga kuli mubonelo wa hae ki wo sishemo, kamba kana mwa filikananga?

¹⁹ Muapositola Paulusi naa bile ni silikani se sinde ni maeluda ba puteho ya mwa Efese. Ku bonahala kuli naa zibile ba bañwi kwa baana bao ku zwa feela fo ba kalela ku ba balumeli. Kono ha naa bile ni mukopano wa mafelelezo ni bona, naa ba file kelezo ya ka ku sa pata-pata. Ne ba ngile cwañi kelezo ya hae? Balikani ba Paulusi ne ba si ka filikana. Kono ne ba itumezi kwa moya wa hae, mi mane ne ba lilile ha ba utwa kuli ha ba saa na ku mu bona hape.—Lik. 20:17, 29, 30, 36-38.

20. Mulikani ya lilato u ka ezañi?

²⁰ Balikani ba bande ha ba amuhelangi feela kelezo ye nde kono ni bona ba fanga kelezo ye nde. Niteñi, lu tokwa ku lemuha fo lu swanela ku ‘isebeleza za [luna].’ (1 Mates. 4:11) Mi hape lu swanela ku lemuha kuli mañi ni mañi wa luna u ka “ikalabela ku Mulimu, ka za hae.” (Maro. 14:12) Kono ha ku tokwahala, mulikani ya lilato u ka hupulisa mulikanaa hae ka za likuka za Jehova. (1 Makor. 7:39) Ka mutala, ne mu ka eza cwañi ha mu lemuha kuli mulikanaa mina wa likwasha u bonahala ku tabela hahulu mutu ya sa lumeli? Kana mu ka palelwa ku bulela maikuto a mina, ka ku saba kuli mu ka sinya silikani sa mina? Kamba haiba mulikanaa mina a palelwa ku utwa kelezo ya mina ka bomu, mu ka ezañi? Mulikani yo munde u ka kupa tuso kwa balisana ba ba lilato kuli ba tuse mulikanaa hae ya keluhile mwa nzila. Ku eza cwalo ku tokwa bundume. Niteñi, silikani se si tomile fa lilato la ku lata Jehova ha si koni ku sinyehelela.

21. Kaufela luna lu ka ezangañi ka linako ze ñwi, kono ki kabakalañi ha lu swanela ku zwelapili ku tiisa silikani mwa puteho?

²¹ Mu bale Makolose 3:13, 14. Ka linako ze ñwi, lu ka ezisa balikani ba luna ku lu “tongoka,” mi ni bona ba ka bulela kamba ku eza lika ze ka lu nyemisa. Jakobo naa ñozi kuli: “Kaufela lu fosa mwa linto ze ñata.” (Jak. 3:2) Niteñi, se si kona ku tiisa silikani haki ku fosezana hañata kono ki ku swalelana lifoso ka ku tala. Kacwalo ki kwa butokwa hahulu kuli lu be ni silikani se si tiile ni ba bañwi ka ku ambolisananga ka ku sa pata-pata ni ka ku swalelana! Haiba lu bonisa lilato le li cwalo, li ka ba “tamo ye lu fa bupetehi.”

Mu Kona ku Alaba Cwañi?

• Lu kona ku fumana cwañi balikani ba bande?

• Ki lili fo lu kona ku feleza silikani?

• Lu swanela ku ezañi kuli lu zwelepili ku tiisa silikani?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 18]

Silikani se si tiile sa bo Ruti ni Naomi ne si tomile fañi?

[Siswaniso se si fa likepe 19]

Kana mwa amuhelanga baenyi kamita?