Mu Hulise Lilato le li sa Feli
Mu Hulise Lilato le li sa Feli
‘Lilato li itiisa mwa linto kaufela. Lilato ha li na ku fela.’—1 MAKOR. 13:7, 8.
1. (a) Lilato hañata li boniswanga cwañi? (b) Batu ba bañata ba lata bomañi ni lika mañi?
SE KU bulezwi litaba ze ñata ka za lilato. Lilato li lumbaetilwe ni ku opelwa hahulu mwa lipina. Batu kaufela ba tokwa lilato. Kono libuka ni mafilimu hañata li bonisize lilato mwa makande a ku ikupulela feela a lilato, mi mwa misika ku tezi libuka ni mafilimu a cwalo. Niteñi, lilato la niti la ku lata Mulimu ni batu ba bañwi ha li ipona-ponelwi feela. Lu sweli lwa iponela lika ze ne i polofitile Bibele kuli li ka ezahala mwa mazazi a maungulelo a. Batu ki “baitati, ba ba lata mali, . . . ba ba lata minyaka, isi Mulimu.”—2 Tim. 3:1-5.
2. Bibele i fa temuso mañi ka za lilato le li maswe?
2 Batu ba kona ku bonisa lilato, kono Linzwi la Mulimu li lu taluseza kuli lu ambuke lilato le li maswe. Mi Bibele i talusa ze ezahalanga muta lilato le li cwalo li toma mibisi mwa pilu ya mutu. (1 Tim. 6:9, 10) Kana mwa hupula za naa ñozi muapositola Paulusi ka za Demasi? Nihaike kuli naa sebelisana ni Paulusi, Demasi naa kalile ku lata za lifasi. (2 Tim. 4:10) Mi muapositola Joani naa lemusize Bakreste ka za kozi yeo. (Mu bale 1 Joani 2:15, 16.) Ku lata lifasi ni lika za lona ze sa ini hamohocwalo ni linzila za lona ha ku lumelelani ni ku lata Mulimu ni ze zwa ku yena.
3. Ki butata mañi bo lu talimani ni bona, mi bu tahisa lipuzo mañi?
3 Nihaike kuli lu sa pila mwa lifasi le, ha lu ba lifasi. Kacwalo, lu swanela ku lika ka taata ku ambuka mubonelo o fosahalile wa mo lifasi li ngela lilato. Ki kwa butokwa kuli lu si ke lwa lumela ku hapiwa ki lilato le li maswe kamba le li sa swaneli. Kacwalo, ki bomañi be lu swanela ku bonisa lilato la niti? Ki lika mañi zee lu konisa ku hulisa lilato le li itiisa mwa linto kaufela ni le li sa feli? Ku hulisa lilato ku lu tusa cwañi kacenu, mi ku ama cwañi nako ya luna ya kwapili? Lu tokwa ku fumana likalabo ze lumelelana ni mubonelo wa Mulimu ilikuli lu kone ku etelelwa hande.
Ku Hulisa Lilato la Luna ku Jehova
4. Lilato la luna ku Mulimu li kona ku hula cwañi?
4 Muu nge mutala wa mulimi ya beleka ka taata ku lima simu ni ku cala peu. U libelela kuli peu yeo i ka hula. (Maheb. 6:7) Kamukwaoswana, lilato la luna ku Mulimu li swanela ku hula. Lu swanela ku ezañi kuli lilato leo li hule? Lu swanela ku lukisa pilu ya luna, fo ne i cezwi peu ya niti ya Mubuso. Lu kona ku eza cwalo ka ku ituta Linzwi la Mulimu ka tukufalelo kuli lu kone ku ekeza zibo ya luna ka za hae. (Makolo. 1:10) Ku fumanehanga kamita kwa mikopano ya puteho ni ku abananga ku yona hape ku ka lu tusa ku ekeza kwa zibo ya luna. Kana ka butu lu sweli lwa lika ka taata ku fumana zibo ye tungile?—Liprov. 2:1-7.
5. (a) Lu kona ku ituta cwañi mikwa ya Jehova ye mituna? (b) Mu kona ku bulelañi ka za katulo ye lukile ya Mulimu, butali bwa hae, ni maata a hae?
5 Mwa Linzwi la hae, Jehova u patulula mwa inezi. Ka ku ituta Mañolo ni ku zwelapili ku fumana zibo ya Jehova, lu ka kona ku itebuha hahulu mikwa ya hae ya—katulo ye lukile, maata, butali, mi fahalimu a zeo kaufela, ni lilato la hae le lituna. Jehova u bonisanga katulo ye lukile mwa linzila za hae kaufela ni mwa mulao wa hae o petehile. (Deut. 32:4; Samu 19:7) Lwa kona ku nahanisisa misebezi ya Jehova kaufela ya pupo ni ku makaliswa ki butali bwa hae bo butuna. (Samu 104:24) Hape, pupo kaufela i fa bupaki bwa kuli Jehova ki yena Simbule sa maata a matuna ni maata aa sa feli.—Isa. 40:26.
6. Mulimu u lu bonisize cwañi lilato la hae, mi mu amilwe cwañi ki lilato leo?
6 Ki lika mañi ze kona ku bulelwa ka za mukwa o mutuna wa Jehova, lona lilato? Ki le lituna hahulu mi la lu ama kaufela luna. Mulimu naa bonisize lilato leo ka ku fana sitabelo sa ku liulula batu. (Mu bale Maroma 5:8.) Sitabelo seo si lukiselizwe batu kaufela mwa lifasi, kono ki bao feela ba ba itebuha lilato la Mulimu ni ku lumela ku Mwanaa hae ba ba ka tusiwa ki sona. (Joa. 3:16, 36) Tukiso ya Mulimu ya ku fana Jesu sina sitabelo se si lifela libi za luna i swanela ku lu susueza ku mu lata.
7, 8. (a) Lu tokwa ku ezañi kuli lu kone ku bonisa lilato ku Mulimu? (b) Batu ba Mulimu ba mamela litaelo za hae ku si na taba niñi?
7 Lu kona ku bonisa cwañi kuli lwa lata Mulimu kabakala lika kaufela za lu ezelize? Kalabo ya butokwa ye tahile ka moya wa Mulimu ki ye: “Ku lata Mulimu, kiha lu mamela litaelo za hae; mi litaelo za hae ha li na bukiti.” (1 Joa. 5:3) Kaniti, ku lata Jehova Mulimu ku lu susueza ku mamela litaelo za hae. Leo ki libaka le liñwi ha lu paka ka za libizo la hae ni Mubuso wa hae, ili musebezi o tusa batu ba bañwi. Ku eza musebezi wo ka ku talusa ze tezi mwa pilu ya luna ku bonisa kuli lwa mamela litaelo za Mulimu ka pilu ye kenile.—Mat. 12:34.
8 Mizwale ba luna mwa lifasi kaufela ba itiisa ku mamela litaelo za Mulimu nihaike kuli batu ha ba ba isezi pilu mi ba hana lushango lwa Mubuso. Ha ba tuheli buikatazo bwa bona bwa ku feleleza bukombwa bwa bona. (2 Tim. 4:5) Kamukwaoswana, lu susuezwa ku abana ni ba bañwi zibo ya Mulimu ka mo lu konela kaufela ku likana ni miinelo ya luna hamohocwalo ni ku mamela litaelo za hae ze ñwi kaufela.
Libaka ha lu Lata Mulenaa Luna Jesu Kreste
9. Kreste naa tiyezi lika mañi, mi ki lituso mañi ze lu fumana kwa buitiiso bwa hae?
9 Fahalimwaa ku lata Mulimu, ku na ni mabaka a mañata ha lu tokwa ku hulisa lilato la luna ku Mwanaa hae. Nihaike kuli ha lu si ka bona Jesu, lilato la luna ku yena la kona ku ekezeha ha lu nze lu ituta ze ñata ka za hae. (1 Pit. 1:8) Ki lika mañi ze ñwi za naa tiyezi Jesu? Ha naa nze a eza tato ya Ndatahe, Jesu naa toilwe feela, naa nyandisizwe, naa tamelelizwe litaba, mi naa nyefuzwi. Jesu hape naa shubuzwi ka linzila ze ñwi. (Mu bale Joani 15:25.) Lilato la Jesu ku Ndatahe wa kwa lihalimu ne li mu susuelize ku tiyela miliko yeo. Mi kabakala ku susuezwa ki lilato, lifu la hae la sitabelo ne li liuluzi batu ba bañata.—Mat. 20:28.
10, 11. Ha lu nahana za lu ezelize Kreste, lu lela ku ezañi?
10 Mupilelo wa Jesu u lu susueza ku eza se siñwi. Ha lu nze lu nahanisisa za lu ezelize Kreste, lilato la luna ku yena la tiya. Ka ku ba balateleli ba hae, lu swanela ku hulisa lilato le li swana ni ku zwelapili ku li bonisa ilikuli lu itiise ha lu nze lu mamela taelo ya hae ya ku paka ka za Mubuso wa Mulimu ni ku tahisa balutiwa.—Mat. 28:19, 20.
11 Ku itebuha lilato leo Kreste a bonisize batu kaufela ku lu susueza ku feza musebezi o lu filwe, mafelelezo a si ka fita kale. (Mu bale 2 Makorinte 5:14, 15.) Lilato la naa bonisize Kreste ne li tokwahala hahulu kuli a pete zeo Mulimu a lelezi batu. Mi mutala wa lu siyezi Kreste kuli lu u latelele u konisa mañi ni mañi wa luna ku abana mwa mulelo wa Mulimu wo. Ku eza cwalo ku tokwa kuli lu hulise lilato la luna ku Mulimu ka mo lu konela kaufela. (Mat. 22:37) Ka ku mamela lituto za Jesu ni litaelo za hae, lu bonisa kuli lwa mu lata mi lu ikatulezi ku yemela bubusi bwa Mulimu ku tahe ñi kamba ñi, sina mwa naa ezelize Jesu.—Joa. 14:23, 24; 15:10.
Ku Ndongwama Nzila ya Lilato ye Fita Hahulu Kwa Bunde
12. Paulusi naa talusañi ha naa bulezi za “nzila ye fita hahulu kwa bunde”?
12 Muapositola Paulusi naa li mulikanyisi wa Kreste. Bakeñisa kuli naa hata mwa naa hatile Kreste, Paulusi naa lukuluhile ku susueza mizwale ba hae ku mu likanyisa. (1 Makor. 11:1) Paulusi niha naa susuelize Bakreste ba mwa Korinte kuli ba zwelepili ku tukufalelwa ku bata limpo ze ñwi za moya ze nee bonahala mwa linako za baapositola, ze cwale ka ku folisa ni ku bulela lipuo, naa ba bonisize kuli ne ku na ni nto ye nde ye ne ba tokwa ku ndongwama. Kwa 1 Makorinte 12:31, naa talusize kuli: “Cwale ni sa mi bonisa nzila ye fita hahulu kwa bunde.” Litimana ze latelela timana yeo li bonisa kuli nzila yeo ye fita hahulu kwa bunde nee li ya lilato. Ne i fita hahulu kwa bunde kamukwaufi? Paulusi naa zwezipili ku fa mutala wa sa naa talusa. (Mu bale 1 Makorinte 13:1-3.) Ha naa ka ba ni buikoneli bo buñwi bo bu ipitezi ni ku peta lika ze tuna kono inge a si na lilato, kana naa ka ba se siñwi? Batili! Ka ku susuezwa ki moya wa Mulimu, naa talusize sisupo sa butokwa seo. Kaniti, naa talusize sisupo seo hande kuli lu si utwisise.
13. (a) Ki lifi liñolo la silimo sa 2010? (b) Lilato ha li feli kamukwaufi?
13 Paulusi cwale u lu taluseza se li talusa lilato ni seo li sa talusi. (Mu bale 1 Makorinte 13:4-8.) Ka nako ya cwale, ha mu itatube kuli mu bone kamba lilato la mina ki la niti. Ha mu ise mamelelo kwa pulelo ya mafelelezo mwa timana 7 ni mubamba wa pili mwa timana 8: ‘Lilato li itiisa mwa linto kaufela. Lilato ha li na ku fela,’ ili lona liñolo la luna la silimo sa 2010. Mu lemuhe kuli mwa timana 8, Paulusi naa bulezi kuli limpo za moya, ze kopanyeleza ku polofita ni ku bulela ka lipuo—ili limpo ze nee itusiswa mwa puteho ya Sikreste ha ne i sa zo tomiwa—ne li ka tuhelwa. Ne li ka fela. Kono lilato li ka zwelapili ku ba teñi. Jehova ki yena ya na ni lilato luli, mi u ina ku ya ku ile. Kacwalo, lilato ha li na ku fela. Li ka zwelapili ku ya ku ile sina mukwa wa Mulimu wa luna, wa kamita.—1 Joa. 4:8.
Lilato li Itiisa Mwa Linto Kaufela
14, 15. (a) Lilato li kona ku lu tusa cwañi ku itiisa ha lu li mwa miliko? (b) Ki kabakalañi muzwale yo muñwi wa mutangana ha naa hanile ku tuhela busepahali bwa hae?
14 Ki nto mañi ye tusa Bakreste ku itiisa ku si na taba ni miliko, miinelo ye taata, ni matata e ba kopana ni ona? Ki lilato la niti. Lilato le li cwalo ha li talusi feela ku fana lika za kwa mubili. Li ama ni ku itatela ku zwelapili ku sepahala mi mane nihaiba ku shwa kabakala Kreste. (Luka 9:24, 25) Mu nahane busepahali bo ne ba na ni bona Lipaki ba ne ba tamilwe ni ku nyandela mwa minganda ya tukufazo, minganda ya misempula, ni mwa litolongo ka nako ya Ndwa ya Lifasi ya Bubeli ni hamulaho wa yona.
15 Paki wa mutangana wa kwa Germany ya bizwa Wilhelm u bonisa hande buniti bwa taba ye. Ku fita ku tuhela busepahali bwa hae, naa zwezipili ku sepahala ka nako ya naa kunupiwa ki masole ba Nazi. Mwa liñolo la hae la ku laeza lubasi lwa hae, naa ñozi kuli: “Fahalimwaa zeo kaufela, lu swanela ku lata Mulimu sina mwa naa laelezi Mueteleli wa luna Jesu Kreste. Haiba lu yema kwa lineku la hae, u ka lu fa mupuzo.” Hasamulaho, mwa taba ye ñwi ya mwa Tawala ya Mulibeleli, yo muñwi mwa lubasi lwa hae naa ñozi kuli: “Mwahalaa matata kaufela, sina lubasi lu boni teñi kuli lilato la luna ku Mulimu li bile mwa sibaka sa pili ka nako kaufela.” Wo ki wona moya o ba na ni ona mizwale ba bañata kacenu ba ba lengilwe mwa litolongo mwa Armenia, Eritrea, South Korea, ni mwa linaha ze ñwi. Mizwale ba ha ba zikinyehi mwa lilato la bona ku Jehova.
16. Mizwale ba luna ba mwa Malawi ne ba tiyeziñi?
16 Mwa libaka ze ñata, tumelo ni buitiiso bwa mizwale ba luna li sweli ku likiwa ki miliko ya mufuta u sili. Ka lilimo ze 26, Lipaki za Jehova ba mwa Malawi ne ba kopani ni matata a ku kwalelwa ki muuso, twaniso ye tuna hahulu, ni likezo ze ñata za situhu. Ne ku zwile ze nde mwa buitiiso bwa bona. Ka nako ye ne i kalile nyandiso, ne ku na ni Lipaki ba ba batoo eza 18,000 mwa naha yeo. Hamulaho wa lilimo ze 30, palo ya Lipaki ne i tiloo fita fa 38,393, ili ku minahanya habeli palo ya pili mane ni ku fitelela. Mi zwelopili ye cwalo se i ezahalile ni mwa linaha ze ñwi.
17. Ki lika mañi ze ba kopana ni zona batu ba ba pila ni bahabo bona ba ba si Lipaki, mi ki kabakalañi ha ba tiyela nyandiso yeo?
17 Litwaniso ze ba kopananga ni zona batu ba Mulimu li banga ze maswe. Kono haiba twaniso ye tahela Bakreste i zwelela kwa mabasi a bona, muinelo u banga o maswe ni ku fita. Mutu u kona ku fumana butata ku zwelela kwa batu baa pila ni bona kamba baa pepwa ni bona. Hanili Jesu naa polofitile kuli lika ze cwalo ne li ka ezahala. Kaniti, ba bañata ba iponezi buniti bwa manzwi a hae. (Mat. 10:35, 36) Banana ba ba sa nonoboka ba tiyezi twaniso ku zwelela kwa bashemi ba bona ba ba si balumeli. Mane ba bañwi ba lelekilwe mwa malapa a bona, kono baa ngilwe ki Lipaki ba ba sishemo. Ba bañwi ba hanilwe ki bashemi ba bona. Ki sika mañi se si konisize banana ba ba cwalo ku tiyela nyandiso? Haki lilato feela la bona kwa mizwale, kono sihulu, ki lilato la niti le ba na ni ku Jehova ni Mwanaa hae.—1 Pit. 1:22; 1 Joa. 4:21.
18. Lilato le li itiisa mwa linto kaufela li tusa cwañi Bakreste ba ba nyalani?
18 Ku na ni miinelo ye miñwi ye miñata mwa bupilo ye tokwa kuli mutu a be ni lilato le li itiisa mwa linto kaufela. Mwa tukiso ya linyalo, lilato li tusa batu ba ba nyalani ku kuteka manzwi a Jesu a li: “Mulimu saa kopanyize hamoho, mutu a si ke a si kauhanya.” (Mat. 19:6) Ha ba tahelwa ki “manyando mwa nama,” Bakreste ba ba nyalani ba swanela ku ikupulisanga kuli Jehova ki wa butokwa hahulu mwa linyalo la bona. (1 Makor. 7:28) Linzwi la hae li bulela kuli ‘lilato li itiisa mwa linto kaufela,’ mi muuna ni musali ba ba apezi lilato ba tusiwa ku kumalelana ni ku tiisa linyalo la bona.—Makolo. 3:14.
19. Se ku ezahalileñi mwahalaa batu ba Mulimu hamulaho wa likozi za ka taho?
19 Lilato li lu tusa ku tiyela linto kaufela mwa linako za likozi za ka taho. Taba yeo ne i bonahezi ka nako ye ne ku bile ni zikinyeho kwa Mboela wa Peru ni ñuli ye bizwa Hurricane Katrina ha ne i sinyize likalulo za Siko sa kwa United States. Mizwale ba luna ba bañata ne ba sinyehezwi ki mandu ni maluwo a bona mwa likozi zeo. Puteho ya mwa lifasi kaufela ne i susuelizwe ki lilato ku fa lituso za kimululo, mi baitateli ne ba tusize ku yaha sinca mandu ni ku lukisa Mandu A Mubuso. Likezo ze cwalo li bonisa kuli mizwale ba luna ba latana mi ba babalelana ka nako kaufela, ili mwa miinelo ifi kamba ifi.—Joa. 13:34, 35; 1 Pit. 2:17.
Lilato ha li na ku Fela
20, 21. (a) Ki kabakalañi lilato ha li li la butokwa hahulu? (b) Ki kabakalañi ha mu ikatulezi ku ndongwama nzila ya lilato?
20 Mwahalaa batu ba Jehova kacenu, lwa iponela bunde bwa ku ndongwama nzila ya lilato ye fita hahulu kwa bunde. Kaniti, lilato li bonahala mwa miinelo kaufela. Ha mu bone mwa naa koñomekezi taba yeo muapositola Paulusi. Pili naa bulezi kuli limpo za moya ne li ka fela ni kuli puteho ya Sikreste ne i ka hula. Cwale a feza ka ku bulela kuli: “Mi cwale ze ina; ki tumelo, ni sepo, ni lilato, ze talu zeo. Kono ye tuna ku zona ki lilato.”—1 Makor. 13:13.
21 Hamulaho wa nako, lika ze lu lumela ku zona li ka bonahala mi kacwalo ha lu na ku tokwa ku ba ni tumelo ku zona. Sepo mwa lisepiso ze lu nyolezwi ku bona ha li talelezwa ha i sa na ku ba teñi lika kaufela ha li ka ba ze nca. Kono ku cwañi ka za lilato? Lona ha li na ku fela. Li ka zwelapili ku ba teñi. Kaniti, bupilo bo bu sa feli bu ka lu tusa ku iponela ni ku zwelapili ku utwisisa lilato la Mulimu. Ka ku eza tato ya Mulimu ha mu nze mu ndongwama nzila ye fita hahulu kwa bunde, ya lilato le li sa feli, mwa kona ku ina ku ya ku ile.—1 Joa. 2:17.
Mu Kona ku Alaba Cwañi?
• Ki kabakalañi ha lu swanela ku tokomela kuli lu si ke lwa ba ni lilato le li maswe?
• Lilato li kona ku lu tusa ku tiyelañi?
• Lilato ha li feli kamukwaufi?
[Lipuzo za Tuto]
[Manzwi a fa likepe 27]
Liñolo la silimo sa 2010 li ka bulela kuli: ‘Lilato li itiisa mwa linto kaufela. Lilato ha li na ku fela.’ —1 Makor. 13:7, 8.
[Siswaniso se si fa likepe 25]
Lilato la ku lata Mulimu li lu susueza ku paka
[Siswaniso se si fa likepe 26]
Lilato le li sa feli ne li konisize mizwale ni likaizeli ba luna ba mwa Malawi ku tiyela miliko