Mu Itusise “Lilumo la Moya” ka Bukwala
Mu Itusise “Lilumo la Moya” ka Bukwala
“Mu swale lilumo la Moya, lona Linzwi la Mulimu.”—MAEF. 6:17.
1, 2. Lu swanela ku nga mihato mañi ka za tokwahalo ya bashaeli ba Mubuso ba bañata?
JESU a mano bona nyangela ya batu ba ba bata ku utwa manzwi a Mulimu, a bulelela balutiwa ba hae kuli: “Lukau ki lo lutuna luli, kono ba ba kutula ki ba banyinyani. Mu lapele kihona Muñaa lukau, kuli a lume babeleki mwa lukau lwa hae.” Jesu naa si ka bulela feela manzwi ao. Ha saa bulezi manzwi ao, “a bizeza ku yena balutiwa ba hae ba ba lishumi ka ba babeli,” mi a ba luma kuli ba ye kwa ku kutaza, kamba kwa ku “kutula.” (Mat. 9:35-38; 10:1, 5) Hasamulaho, Jesu a “keta ba bañwi ba ba eza mashumi a 7; a ba luma ka bubeli, ka bubeli” kuli ba eze musebezi o swana.—Luka 10:1, 2.
2 Ni kacenu, ku na ni tokwahalo ye tuna ya bashaeli ba Mubuso ba bañata. Palo ya lifasi kaufela ya batu ba ne ba fumanehile kwa Kupuzo mwa silimo sa sebelezo sa 2009 nee li 18,168,323. Ne i fitelezi palo ya Lipaki za Jehova kaufela ka 10 milioni ni se siñwi fahalimu. Kaniti, masimu a buzwize mi a tokwa ku kutulwa. (Joa. 4:34, 35) Kacwalo, lu swanela ku lapela ni ku kupa babeleki ba bañata. Kono lu kona ku eza cwañi kuli lu lumelelane ni likupo ze cwalo? Lu kona ku eza cwalo ka ku ba likombwa ze buanyu hahulu ha lu abana ka tukufalelo mwa musebezi wa ku kutaza Mubuso ni ku luta batu kuli ba be balutiwa.—Mat. 28:19, 20; Mare. 13:10.
3. Moya wa Mulimu u peta cwañi musebezi o mutuna mwa ku lu tusa ku ba likombwa ze buanyu hahulu?
3 Taba ye felile ne i nyakisisa mo ku etelelwa ki moya wa Mulimu ku lu tuseza hahulu ku ‘bulela Linzwi la Mulimu ka bundume.’ (Lik. 4:31) Moya wo hape wa kona ku lu tusa ku ba likombwa ze luta ka bukwala. Nzila ye ñwi ye kona ku lu tusa ku ba ni buanyu hahulu mwa bukombwa ki ku itusisa hande sisebeliso se sinde hahulu sa lu file Jehova Mulimu—ili Linzwi la hae le liñozwi, yona Bibele. I tahile ka moya o kenile. (2 Tim. 3:16) Lushango lwa yona lu tahisizwe ki Mulimu. Kacwalo, ha lu talusa niti ya mwa Mañolo ka bukwala ha lu li mwa bukombwa, lu etelelwa ki moya o kenile. Lu si ka nyakisisa kale mo lu kona ku ezeza cwalo, ha lu nyakisiseñi butuna bwa maata o li na ni lona Linzwi leo.
‘Linzwi la Mulimu li na ni Maata’
4. Lushango lwa Mulimu lo lu fumaneha mwa Bibele lu kona ku cinca cwañi mutu?
4 Linzwi la Mulimu, kamba lona lushango lwa hae, li na ni maata luli! (Maheb. 4:12) Ka mubulelelo wa swanisezo, lushango lo lu fumaneha mwa Bibele lu buhali ku fita lilumo le li tulilwe ki mutu, kakuli ka swanisezo, lu taba ku yo fita kwa makopanelo a masapo, ni kwa mooko. Niti ya mwa Mañolo i fitanga kwatasaa pilu ya mutu ni kwa maikuto ni mihupulo ya hae, ili ku bonahaza saa li sona luli mwahali. Niti yeo i na ni maata a kona ku cinca mutu luli. (Mu bale Makolose 3:10.) Kaniti, Linzwi la Mulimu la kona ku cinca bupilo bwa batu!
5. Bibele i kona ku lu etelela mwa linzila mañi, mi kiñi ze ka zwa mwateñi?
5 Ku tuha fo, Bibele ki buka ye na ni butali bo bu sa koni ku fumanwa ko kuñwi. I na ni litaba ze tusa ze kona ku bonisa batu mwa ku pilela mwa lifasi le li tatafezi le. Linzwi la Mulimu ha li lu monyeheli feela fo lu hata, kono hape li lu monyehela kwapili mwa nzila ye lu zamaya ku yona. (Samu 119:105) La kona ku lu tusa hahulu ha lu talimana ni matata kamba ha lu eza likatulo ka za batu be lu bata kuli ba be balikani ba luna, ka za ku itabisa ka zona, ka za mubeleko, ka za mutinelo, ni ze ñwi cwalo. (Samu 37:25; Liprov. 13:20; Joa. 15:14; 1 Tim. 2:9) Ku sebelisa likuka ze fumaneha mwa Linzwi la Mulimu ku lu konisa ku pilisana hande ni ba bañwi. (Mat. 7:12; Mafil. 2:3, 4) Haiba nzila ye lu zamaya ku yona i monyehezwi hande kwapili ka swanisezo, lu ka kona ku bona mo likatulo ze lu eza li ka lu amela kwapili. (1 Tim. 6:9) Mañolo hape a talusa za lelile ku eza Mulimu kwapili, ili ku lu tusa ku pila mupilelo o lumelelana ni mulelo wo. (Mat. 6:33; 1 Joa. 2:17, 18) Kaniti, mutu wa kona ku pila bupilo bo bunde hahulu haiba a lumeleza likuka za Mulimu ku mu etelela mwa bupilo bwa hae!
6. Bibele ki silwaniso se si maata cwañi mwa ndwa ya luna ya kwa moya?
6 Hape mu hupule kuli, Bibele ki silwaniso se si maata mwa ndwa ya luna ya kwa moya. Paulusi naa bizize linzwi la Mulimu kuli ki “lilumo la Moya.” (Mu bale Maefese 6:12, 17.) Lushango lwa Bibele ha lu taluswa hande, lwa kona ku lukulula batu kwa butanga bwa ku busiwa ki Satani. Ki lilumo le li pilisa batu isiñi ku ba bulaya. Kana ha lu swaneli ku satalala ku itusisa lona ka bukwala?
Mu Itusise Lona ka Mukwa O Lukile
7. Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku ituta mwa ku itusiseza hande “lilumo la Moya”?
7 Lisole u kona ku itusisa hande lilwaniso za hae mwa ndwa haiba naa itwaelize ni ku ituta mwa ku itusiseza zona hande. Ni ku itusisa “lilumo la Moya” mwa ndwa ya luna ya kwa moya ku cwalo. Paulusi naa ñozi kuli: “Tundamena ku itahisa ku Mulimu unzoo lumelelwa, u li mubeleki ya sa nyazwi, ya aba Linzwi la niti ka mukwa o lukile.”—2 Tim. 2:15.
8, 9. Kiñi se si ka lu tusa ku utwisisa ze i bulela Bibele? Mu fe mutala.
8 Kiñi se si ka lu tusa ku “aba Linzwi la niti ka mukwa o lukile” ha lu li mwa bukombwa? Lu si ka luta kale ba bañwi ze i bulela Bibele, luna ka sibili lu tokwa ku i utwisisa hande pili. Kuli lu be ni kutwisiso yeo, lu swanela ku isanga mamelelo kwa litaba ze potolohile timana kamba taba ye lu bala ni mutomo wa yona.
9 Ki wo mutala. Kwa Magalata 5:13, Paulusi naa ñozi kuli: “Banabahesu, mu bizelizwe tukuluho. Kono feela tukuluho yeo i si ke ya ezwa sibaka sa ku pila ka nama; kono mu sebelezane ka lilato.” Paulusi naa talusa tukuluho mañi mwa timana ye? Kana naa talusa tukuluho ya ku lukululwa kwa sibi ni lifu, kwa butanga bwa litumelo za buhata, kamba kwa nto ye ñwi isili? Litaba ze potolohile timana ye li patulula kuli Paulusi naa bulela za tukuluho ye tiswa ki ku ‘liululwa kwa sikuto sa Mulao.’ (Magal. 3:13, 19-24; 4:1-5) Naa talusa tukuluho ye ne ba fumani Bakreste kabakala ku latelela Kreste. Ba ne ba itebuhile tukuluho yeo ne ba sebelezana ka lilato. Ba ne ba si na lilato ne ba ikenyize mwa lusebo ni likomano.—Magal. 5:15.
10. Kuli lu utwisise hande taluso ya Mañolo, ki litaba mañi ze lu swanela ku nyakisisa, mi lu kona ku li fumana cwañi?
10 Kuli lu utwisise hande taluso ya liñolo, lu swanela ku nyakisisa litaba ze ñwi ze fa mutomo wa taba, ze cwale ka ya naa ñozi buka yeo ya Bibele, nako ye ne i ñozwi, ni miinelo ye ne i li teñi ka nako ye ne i ñolwa. Hape kwa tusa ku ziba mulelo o ne i ñolezwi buka yeo, mi haiba ku konahala, ku ziba ni mupilelo, mikwa, ni milapelelo ya batu ba ne ba li teñi ka nako yeo. *
11. Lu swanela ku tokomelañi ha lu talusa mañolo?
11 Ku “aba Linzwi la niti ka mukwa o lukile” ku ama ze ñata; ha ku talusi feela ku shashulula niti ya mwa Mañolo ka ku nepahala. Lu swanela ku tokomela kuli ha lu itusisi Bibele ku bemba batu. Nihaike kuli lwa kona ku itusisa Mañolo ku yemela niti, sina mwa naa ezelize Jesu ha naa likilwe ki Diabulosi, ha lu swaneli ku itusisa Bibele sina tupa ya ku shapisa ka yona bateelezi ba luna. (Deut. 6:16; 8:3; 10:20; Mat. 4:4, 7, 10) Lu swanela ku mamela kelezo ya muapositola Pitrosi ye li: “Mwa lipilu za mina mu kenise Kreste, Mulena; mu itukiseze kamita ku ikalabela ku ya ka mi buza sepo ye li teñi ku mina, inze mu eza ka musa ni likute.”—1 Pit. 3:15.
12, 13. Ki “makwakwa” mañi o i kona ku wisa niti ye mwa Linzwi la Mulimu? Mu fe mutala.
12 Niti ye mwa Linzwi la Mulimu ha i taluswa hande, i kona ku petañi? (Mu bale 2 Makorinte 10:4, 5.) Niti ya mwa Mañolo ya kona ku wisa “makwakwa”—fo ki ku talusa kuli, ya kona ku beya fa ngandaleza lituto za buhata, mikwa ye holofaza, ni lituto za mihupulo ya batu ze bonisa butali bwa batu ba ba si ka petahala. Lwa kona ku itusisa Bibele ku felisa mihupulo ifi kamba ifi ye “pahamela ku lwanisa zibo ya Mulimu.” Lituto za mwa Bibele za kona ku itusiswa kwa ku tusa batu ba bañwi ku cinca munahanelo wa bona ilikuli u lumelelane ni niti.
13 Mu nge mutala wa musali wa lilimo ze 93 ya pila kwa India. Ku zwa kwa bwanana bwa hae naa lutilwe tuto ya kuli mutu ha shwa wa pepiwanga sinca ku ba mutu u sili kamba sibupiwa si sili. Musali yo ha naa kalisize ku ituta Bibele ka ku ñolelananga mañolo ni mwanaa hae wa mushimani ya naa pila kwa naha isili, a lumela ka bunolo za naa sweli ku ituta ka za Jehova ni lisepiso za Hae. Kono tuto ya kuli mutu ha shwa wa pepiwanga sinca ni ku ba sibupiwa si sili ne i tomile mibisi mwa munahano wa hae kuli mane muta mwanaa hae naa mu ñolezi za muinelo wa bafu a hana ka ku tiya. Naa bulezi kuli: “Na palelwa ku utwisisa niti ye mwa Mañolo a hao. Bulapeli kaufela bu luta kuli ku na ni nto ye ñwi mwahali ku luna ye sa shwangi. Ka nako ye telele, se ni lumezi kuli mubili wa shwanga ni kuli ku na ni kalulo ye ñwi ye sa bonahali ye kuta-kutelanga ku pepiwa sinca ni ku ba sibupiwa si sili ibato ba ha 8,400,000. Taba ye i kona cwañi ku sa ba ya niti? Kana bulapeli bo buñata-ñata bu bushize?” Kana “lilumo la Moya” la kona ku felisa tumelo ye cwalo, ye tiile sina lukwakwa? Hamulaho wa ku ambolisana ni yena hañata za luta Mañolo fa taba ye, musali yo naa ñozi cwana ha se ku fitile lisunda li sikai: “Cwale se ni kala ku utwisisa niti sakata ka za lifu. Ni tabiswa hahulu ki ku ziba kuli zuho ya bafu ha i ka ezahala, lu ka bonana ni balatiwa ba luna ba ba shwile. Ni sepa kuli Mubuso wa Mulimu u tuha u taha.”
Mu Itusise Lona ka ku Kolisa
14. Ku kolisa bateelezi ba luna ku talusañi?
14 Ku itusisa Bibele ka buanyu mwa bukombwa ha ku talusi feela ku bulela manzwi a mwa mañolo. Paulusi naa bulelanga ka ku “kolisa,” mi ni luna lu swanela ku eza cwalo. (Mu bale Likezo 19:8, 9; 28:23.) Ku “kolisa” ku talusa ku “ezisa mutu ku lumela ze mu bulela.” Mutu ya kolisizwe u “lumela ka ku tala kuli mane [u] kala ku sepa nto ye ñwi.” Ha lu kolisa mutu ku lumela tuto ye ñwi ya Bibele, lu mu ezisa ku sepa tuto yeo. Kuli lu eze cwalo, lu tokwa ku kolwisa muteelezi wa luna buniti bwa litaba ze lu bulela. Lu kona ku eza cwalo ka linzila ze latelela.
15. Mu kona ku isa cwañi mamelelo kwa Bibele ka nzila ye tahisa kuli i kutekiwe?
15 Mu ise mamelelo kwa Linzwi la Mulimu ka nzila ye tahisa kuli li kutekiwe. Mu si ka bala kale liñolo, mu ise mamelelo kwa butokwa bwa ku ziba mwa nahanela Mulimu fa taba ye mu ambola. Ha se mu buzize puzo ni ku utwa kalabo ya mutu ye mu ambola ni yena, mwa kona ku bulela kuli, ‘Ha lu boneñi mubonelo wa Mulimu fa taba ye.’ Kamba mwa kona ku buza kuli, ‘Mulimu u bulelañi ka za muinelo wo?’ Ku kalisa ku bala liñolo ka nzila ye, ku koñomeka taba ya kuli Bibele i zwa ku Mulimu mi ku tusa muteelezi wa luna kuli a i kuteke hahulu. Ku eza cwalo ki kwa butokwa sihulu ha lu kutaza ku mutu ya lumela ku Mulimu kono ili ya sa zibi hande ze i luta Bibele.—Samu 19:7-10.
16. Kiñi se si ka mi tusa ku talusa hande mañolo?
16 Mu si ke mwa bala feela mañolo; mu a taluse. Paulusi naa na ni mukwa wa ku ‘talusanga ni ku bonisa’ batu litaba ze ñwi ze yemela lituto za naa luta. (Lik. 17:3) Hañata, liñolo li li liñwi li banga ni lisupo ze fitelela si li siñwi, mi mu kana mwa tokwa ku koñomeka manzwi a lumelelana ni taba ye mu sweli ku ambola. Mu kona ku eza cwalo ka ku kutelanga manzwi a na ni lisupo ze mu bata ku tunumeka kamba ka ku buza lipuzo ze ka tusa mutu ye mu ambola ni yena ku lemuha lisupo zeo. Kihona cwale mu ka shashulula taluso ya kalulo yeo ya liñolo. Ha se mu ezize cwalo, mu tuse muteelezi wa mina ku bona mo li sebeleza liñolo leo ku yena.
17. Mu kona ku nyakisisa cwañi Mañolo ka nzila ye kolwisa?
17 Mu nyakisise Mañolo ka nzila ye kolwisa. Ka ku itusisa likupo ze zwelela kwa pilu ni ka ku itusisa mutalusezo o munde, Paulusi naa kolisize ba bañwi ka ku “bulela ni bona, ka ku ya ka Mañolo.” (Lik. 17:2, 4) Mu likanyise Paulusi ka ku lika ku fita kwa pilu ya muteelezi wa mina. Mu lemuhe se si mwa pilu ya hae ka ku itusisa lipuzo ze nde ze bonisa kuli mwa tabela mutu yo. (Liprov. 20:5) Mu ambuke ku bulelanga ngambu. Mu taluse litaba ka ku utwahala ni ka ku li tomahanya hande. Li swanela ku yemelwa ki bupaki bo bu kolwisa. Litaba ze mu bulela li swanela ku toma fa Linzwi la Mulimu. Ki ko kunde ku itusisa hande liñolo li li liñwi ka ku li talusa ni ku fa mitala ye tunumeka sisupo ku fita ku bala mañolo a mabeli kamba a malalu ka ku tatanyeza. Hape, ku itusisa bupaki bo buñwi bo bu yemela taba, kwa kona ku “ekeza kwa zibo ye mwa mulomo wa [mina].” (Liprov. 16:23) Fokuñwi mu kana mwa tokwa ku eza patisiso ni ku fa litaba ze ekezehile. Musali wa lilimo ze 93 ya bulezwi kwa makalelo a taba ye, naa tokwa ku ziba libaka tuto ya kuli moyo (kamba moya) ha u shwangi ha i atile hahulu. Ku utwisisa ko ne i simuluhile tuto yeo ni mo ne i kenezi mwa bulapeli bo buñata bwa lifasi ne ku tokwahala kuli a koliswe ku lumela ze i luta Bibele ka za taba yeo. *
Mu Zwelepili ku Itusisa Lona ka Bukwala
18, 19. Ki kabakalañi ha lu swanela ku zwelapili ku itusisa “lilumo la Moya” ka bukwala?
18 Bibele i bulela kuli: “Mukwa wa lifasi le wa fela.” Batu ba ba maswe ba zwelapili mwa bumaswe. (1 Makor. 7:31; 2 Tim. 3:13) Kacwalo, ki kwa butokwa kuli lu zwelepili ku wisa “makwakwa” ka ku itusisa “lilumo la Moya, lona Linzwi la Mulimu.”
19 Lu tabile ku ba ni Linzwi la Mulimu, yona Bibele, ni ku itusisa lushango lwa yona lo lu maata kwa ku kumula lituto za buhata ni ku kutaza kwa batu ba lipilu ze nde! Ha ku na lukwakwa lo lu tiile ku fita lushango lo. Kacwalo, ha lu ikatazeñi ku itusisa “lilumo la Moya” ka bukwala mwa musebezi wa lu file Mulimu wa ku shaela Mubuso.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 10 Buka ya “Liñolo Kamukana Li Tahile ka Moya wa Mulimu, mi Li Na ni Tuso,” Insight on the Scriptures, ni litaba ze cwale ka “Linzwi la Jehova ki le li Pila” ze fumaneha mwa Tawala ya Mulibeleli li na ni litaba ze kona ku lu tusa ku utwisisa litaba ze li mutomo wa libuka za Bibele.
^ para. 17 Mu bone broshuwa ye li , Ki Sifi Se Si Ezahala ku Luna Ha Lu Shwa? makepe 5-16.
Mu Itutileñi?
• Linzwi la Mulimu li na ni maata a kuma kai?
• Lu kona cwañi ku “aba Linzwi la niti ka mukwa o lukile”?
• Lushango lwa Bibele lu kona ku ezañi kwa “makwakwa”?
• Mu kona ku ekeza cwañi kwa buikoneli bwa mina bwa ku bulela ka ku kolisa ha mu li mwa bukombwa?
[Lipuzo za Tuto]
[Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 12]
Mwa ku Itusiseza Linzwi la Mulimu ka ku Kolisa
▪ Mu tahise kuli Bibele i kutekiwe
▪ Mu taluse Mañolo
▪ Mu nyakisise mañolo ka nzila ye kolwisa mutu ilikuli mu mu fite kwa pilu
[Siswaniso se si fa likepe 11]
Mu swanela ku ituta mwa ku itusiseza hande “lilumo la Moya”