Ku Tiyela Miliko Ne Ku Tiisize Sepo Ya Luna Ku Jehova

Ka mo li kandekezwi ki bo Ada Dello Stritto

Kihona ha ne ni sa zo feza ku ñola liñolo la zazi mwa buka ya ka. Ni na ni lilimo za buhulu ze 36, kono ku ñola manzwi a sikai ao ne ku ni ngezi lihola ze peli. Ki kabakalañi ha ne ku ni ngezi nako ye telele cwalo? Bo me ba ka talusa.—Joel

NA NI bo muunaa ka ne lu kolobelizwe sina Lipaki za Jehova ka 1968. Hamulaho wa ku pepa bana ba babeli ba ba ikanguzi, ili David ni Marc, na pepa mwanaa luna wa bulalu, ya bizwa Joel. Na pepilwe a si ka kola ka 1973 mwa sipatela sa mwa tolopo ya Binche ye fumaneha likilomita ze bato eza 60 kwa mboela wa Brussels, ili mwa naha ya Belgium. Naa weita feela likilo ze 1.7. Ha ne ni lukuluzwi, Joel na sa tokwa ku siyala mwa sipatela kuli a nope kabili.

Hamulaho wa lisunda ha ne ku sa bonahala kuli ne ku si na cinceho, na ni bo muunaa ka, bo Luigi, lwa isa mwanaa luna ku mualafi yo muñwi wa limbututu. Ha mano tatuba Joel, mualafi a li: “Ki bumai. Ku bonahala kuli Joel u na ni matata kaufela e ba si na bahulwani ba hae.” Ne lu kutumani ka nako ye telele. Ka nako yeo, na lemuha kuli mwanaa luna naa na ni butuku bo butuna. Mi mualafi yo a bizeza bo muunaa ka kwatuko mi a ba bulelela kuli mwanaa luna u na ni butuku bwa kwa booko bo bu bizwa trisomy 21.

Lwa swaba kabakala butuku bwa na fumani mualafi yo ku mwanaa luna, mi kacwalo lwa ya ku mualafi u sili. Mualafi yo a tatuba Joel ka tokomelo ka nako ye ne bato kwana hola a sa buleli nto ni ye kana. Kono na ni bo Luigi ne lu ikutwile kuli na ngile nako ye telele hahulu. Mi cwale mualafi yo a lu talimela mi a li: “Mwanaa mina u ka tokwa hahulu tuso ya mina.” Mi a bulela ka musa, a li: “Kono Joel u ka taba kakuli bashemi ba hae ba mu lata!” Ka ku tomoha pilu, na nanula Joel ka tokomelo, mi lwa ya ni yena kwa ndu. Ka nako yeo, naa na ni lisunda ze 8 za ku pepwa.

Ne lu Tiisizwe ki Mikopano ya Sikreste ni Bukombwa

Joel ha na zwezipili ku tatubiwa, ne ku fumanwi kuli pilu ya hae ne i si ka bupeha hande mi na fumanwi ni mufuta o lubeta wa butuku bwa malili. Bakeñisa kuli pilu ya hae ne i li ye tuna hahulu, ne i pyatile kwa maswafu a hae mi ne i tahisize kuli a kone ku yambula matuku ka bunolo. Ku si ka fita nako ye telele, Joel a yambula butuku bwa maswafu ha naa na ni likweli zee ne za ku pepwa, mi na tokwa ku kutisezwa kwa sipatela, kwa na izo beiwa mwa muzuzu a  nosi. Ne lu utwa butuku ku mu bona inzaa tandana. Ne lu lakaza ku mu swala mwa mazoho a luna, kono ne lu sa lumelezwi ku mu swala ni hanyinyani ka lisunda ze lishumi za masitapilu. Na ni bo Luigi ne lu kona feela ku talima ze ne ezahala, ku kumbatana, ni ku lapela.

Ha ne lu li mwa butata bo, ne lu zwezipili ku yanga kwa mikopano ya puteho hamoho ni David, ya naa na ni lilimo ze silezi, ni Marc, ya naa na ni lilimo ze talu. Ne lu ikutwanga kuli ku ba kwa Ndu ya Mubuso ne ku swana inge ku ba mwa mazoho a Jehova. Ka nako ye ne lu banga kwateñi inze lu li mwahalaa mizwale ni likaizeli, ne lu ikutwanga kuli ne lu kona ku lwalisa Jehova mulwalo wa luna, mi ne lu banga ni kozonyana ya mwa pilu. (Samu 55:22) Niheba manasi be ne ba babalela Joel ne ba ize ne ba lemuhile kuli ku yanga kwa mikopano ya Sikreste ne ku lu tusize ku itiisa.

Mwahalaa nako yeo, hape ne ni kupile Jehova kuli a ni fe maata kuli ni no yanga mwa sebelezo ya mwa simu. Mwa sibaka sa ku inanga feela kwa ndu inze ni lila, ne ni bata ku taluseza ba bañwi libaka ha ne ni tiisizwe ki sepo ya ka ya kuli Mulimu u ka tisa lifasi mo ku si na matuku. Nako ni nako ha ne ni yanga mwa simu, ne ni ikutwanga kuli Jehova na alaba litapelo za ka.

“Taba ye ya Komokisa!”

Ne lu tabile hahulu lizazi le ne lu tile kwa ndu ni Joel ku zwa kwa sipatela! Kono lizazi le li tatama, tabo ya luna ya fetuha maswabi. Joel a totobela, mi ne lu na ni ku mu matiseza kwa sipatela hape. Madokota ha se ba mu tatubile, ba lu taluseza kuli: “Joel u ka kona ku pila feela likweli ze 6 ku zwa fa.” Hamulaho wa likweli ze peli, Joel ha naa na ni likweli ze bato ba 8, manzwi a madokota na bonahezi ku ba a niti kakuli Joel na totobezi maswe. Dokota yo muñwi a to ina fo ne lu inzi mi a li: “Mu ka ni swalela hahulu. Ha ku sa na mo lu kona ku tuseza mwanaa mina.” Mi a ekeza, a li: “Ka nako ye, Jehova ki yena feela ya kona ku mu tusa.”

Na kutela mwa muzuzu wa sipatela mwa na kulela Joel. Niha ne ni katezi maswe ni ku swaba hahulu, ne ni sa lati ku mu siya a nosi. Bakeñisa kuli bo Luigi ne ba babalelanga bana ba luna ba bañwi ba babeli, likaizeli li sikai za Sikreste ne li yapananga ku to ni tusa ku kulisa Joel. Kwa fita sunda i liñwi. Mi ka sipundumukela, Joel a kula pilu. Manasi ba matela mwa muzuzu kono ha ku na se ne ba kona ku eza kuli ba mu tuse. Hamulaho wa mizuzu i sikai, yo muñwi wa bona a bulelela mwatasi, a li: “Ku felile . . . ” Ne ni katezi hahulu mi na kalumuka ku lila ni ku zwa mwa muzuzu. Ne ni likile ku lapela ku Jehova kono na palelwa ku mu taluseza hande butuku bo ne ni utwa. Kwa fita mizuzu ye bato eza 15, mi cwale nasi yo muñwi a ni huweleza, a li: “Joel wa wetuluka!” A to ni swala kwa lizoho mi a li, “A mu tahe, mwa kona ku to mu bona cwale.” Ha ne ni kutezi mwa muzuzu mwa na inzi Joel, pilu ya hae ne se i kalile ku nata hape! Kapili-pili batu ba bañata ba utwa kuli u wetulukile. Manasi ni madokota ba taha ku to mu bona, mi ba bañata ku bona ba makala, ba li: “Taba ye ya komokisa!”

U Kala ku Zamaya Inge A na ni Lilimo Zee Ne

Mwa lilimo za makalelo a bupilo bwa Joel, mualafi wa limbututu na lu bulelanga kuli, “Joel u tokwa ku latiwa hahulu.” Bakeñisa kuli Jehova na lu babalezi hahulu ka lilato hamulaho wa ku pepwa kwa Joel, na ni bo Luigi ne lu bata ku babalela  hahulu mwanaa luna ka lilato. Ne lu mu tusa mwa linto kaufela kakuli na tokwa tuso ya luna.

Ka silimo ni silimo, halaa lilimo ze 7 za makalelo a bupilo bwa Joel, ne lu talimananga ni matata a swana. Mwahalaa likweli za October ni March, Joel na kula-kulanga hahulu, mi ne lu na ni ku mu isanga kwa sipatela. Ka nako ye swana, ne ni likanga ku tola hahulu ni bana ba luna, bo David ni Marc. Ni bona ba tusa hahulu Joel ku eza zwelopili—mi kabakala buikatazo bwa bona na ezize zwelopili ye komokisa. Ka mutala, madokota ba sikai ne ba lu bulelezi kuli Joel ha na ku zamaya ni kamuta. Kono ka zazi le liñwi Joel ha naa na ni lilimo zee ne za buhulu, mwanaa luna Marc a mu biza, a li: “Taha Joel, bonisa bo ma kuli wa kona ku zamaya!” Na komoka hahulu ku bona Joel ha tamboka lwa pili! Ne lu tabile hahulu, mi lwa lapela hamoho sina lubasi ku itumela ku Jehova ku zwelela kwatasaa lipilu za luna. Ka linako ze ñwi Joel niha na ezanga feela zwelopili-nyana mwa nto ye ñwi ne lu mu babazanga hahulu.

Ku Luta Joel za Mulimu ku Zwa Kwa Bwanana ku Tisa ze Nde

Nako kaufela miinelo ha ne i lumelezanga, ne lu yanga ni Joel kwa Ndu ya Mubuso. Kuli lu mu sileleze kwa maikolokuwawa a na kona ku mu kulisa, ne lu mu beyanga mwa kapula ka ku kubela mbututu ke ne ka apesizwe ki pulasitiki ye belela. Kono niha na inananga mwa kapula ka ka apesizwe kao, naa ikolanga ku ba mwa puteho.

Mizwale ni likaizeli ba luna ne ba lu tiisize; ne ba lu lata hahulu ni ku lu tusa. Muzwale yo muñwi na lu hupulisanga manzwi a kwa Isaya 59:1, a li: “A mu bone, lizoho la Muñaa Bupilo hasi le likuswani, kuli li palelwe ku pilisa; ni lizebe za hae ha li si ka tibana kuli li palelwe ku utwa.” Manzwi ao a tiisa na lu tusize ku sepa Jehova.

Joel ha na nzaa hula ne lu likile ku mu tusa kuli a nge ku sebeleza Jehova ku ba kwa butokwa hahulu mwa bupilo bwa hae. Fo ne lu fumanelanga kolo kaufela, ne lu ambolanga ni yena ka za Jehova kuli lu mu tuse ku lata hahulu Ndatahe wa kwa lihalimu. Ne lu kupile Jehova kuli a fuyaule buikatazo bwa luna bwa ku luta Joel za Mulimu.

Joel ha na li mwa lilimo za ku nonoboka, ne lu tabile ku bona kuli na lata ku taluseza batu ba na kopananga ni bona litaba za niti ya Bibele. Mwa nako ya na fola ha mano pazulwa a na ni lilimo ze 14, ne ni tabile hahulu Joel ha na ni buzize kuli, “Ima, kana na kona ku fa mualafi buka ya Pila Ku ya Ku Ile?” Hamulaho wa lilimonyana ku zwa fo, Joel na tokwa ku pazulwa hape. Ne lu nahana kuli mwendi ku pazulwa ko ne ku ka mu bulaya. A si ka pazulwa kale, Joel na file baalafi liñolo le ne lu ñozi hamoho ni yena. Ne li talusa mwa ngela mali. Mupazuli a buza Joel kuli, “Kana wa lumela ze ñozwi mo?” Joel a alaba ka ku tiya, a li: “Na lumela.” Ne lu tabile hahulu kuli mwanaa luna na sepile Mubupi wa hae ni kuli na bata hahulu ku mu tabisa. Babeleki ba mwa sipatela ne ba lu tusize hahulu mi ne lu itebuhile kwa tuso yeo.

 Joel U Zwelapili Mwa Niti

Ha na li wa lilimo ze 17, Joel na bonisize buineelo bwa hae ku Mulimu ka ku kolobezwa mwa mezi. Lizazi leo ha lu na ku li libala! Ku mu bona inge a eza zwelopili mwa niti ku lu tahiseza tabo. Ku zwa fa kolobelezwa, lilato la hae ku Jehova ni la ku tukufalelwa niti ha li si ka fola. Mane Joel u lata hahulu ku bulelela batu ba kopana ni bona kuli, “Niti ki yona bupilo bwa ka!”

Ha na li wa lilimo ze matela kwa ma-20, Joel a ituta ku bala ni ku ñola. Ku eza cwalo ne ku tokwa buikatazo bo butuna. Ku ñola feela linzwi li li liñwi ne li musebezi o mutuna. Ku zwa ka nako yeo, kakusasana ni kakusasana Joel u nyakisisanga liñolo la zazi mwa bukanyana ya Ku Tatuba Mañolo ka Zazi ni Zazi. Ha feza, u ikatazanga ku ñola manzwi a liñolo leo ku ye ñwi ya libuka za hae, mi ka nako ya cwale sa talize libuka ze ñata!

Fa mazazi a mikopano, Joel u batanga kuli lu itahanelange ku fita kwa Ndu ya Mubuso ilikuli a yo amuhela batu kaufela ba ba to kopana. Ka nako ya mikopano u tabelanga ku alaba ni ku ba mwa liponiso. Hape u tusanga ku zamaisa limaikrofoni ni ku eza misebezi ye miñwi. Ka sunda ni sunda, u yanga ni luna kwa ku kutaza haiba a ikutwa hande. Ka 2007 ne ku filwe zibiso mwa puteho ya kuli Joel u ketilwe ku ba mutangaa bukombwa. Ne lu lotisize mioko ya tabo. Yeo ne li mbuyoti ye zwa ku Jehova luli!

Lu Iponela Mwa lu Tuseza Jehova

Ka 1999 ne lu kopani ni muliko o muñwi. Mumatisi wa mota ye ñwi ya na si na tokomelo na lengile mwa mota ya luna, mi bo Luigi ba holofala maswe. Le liñwi la mahutu a bona ne li na ni ku pumiwa mi ne ba pazuzwi mwa mukokoto ha sikai kuli ba alafiwe muongola. Hape, ka ku sepa Jehova, ne lu ikutwile kuli na lu file maata a fanga batanga ba hae ba ba a tokwa. (Isa. 40:29) Nihaike kuli bo Luigi se ba li lihole, lu likanga ku bona ze nde ze lu kona ku peta mwa muinelo wo. Bakeñisa kuli ha ba sa kona ku yanga kwa mubeleko, ba na ni nako ye ñata ya ku babalela Joel. Mi kabakaleo, ni fumananga nako ye ñata ya ku ituta, ku yanga kwa mikopano ni mwa bukombwa. Bo Luigi hape se ba na ni nako ye ñata ya ku tusa lubasi lwa luna hamoho ni puteho kuli lu tiise bulikani bwa luna ni Jehova, mi ba sa sebeza sina muswalisanisi wa sitopa sa maeluda.

Kabakala matata a luna e ba si na batu ba bañata, lu inanga hamoho sina lubasi ka nako ye ñata. Halaa nako ye fitile, lu itutile ku ba ni mubonelo o munde wa lika ni ku sa bata lika ze sa konahali. Mazazi a mañwi ha lu ikutwanga ku zwafa, lu bulelelanga Jehova maikuto a luna mwa tapelo. Ka bumai, bana ba luna bo David ni Marc ha ne ba hulile ni ku zwa fa lapa, ba tuhela ku sebeleza Jehova hanyinyani-hanyinyani. Lu sepa kuli mwendi ba ka kutela ku Jehova.—Luka 15:17-24.

Mwa lilimo ze kaufela, lu iponezi tuso ya Jehova mi lu itutile ku mu sepa ha lu talimana ni matata. Lu tabela hahulu manzwi a fumaneha kwa Isaya 41:13, a li: “Na, Muñaa Bupilo Mulimu wa hao, ni ku sweli kwa lizoho la bulyo, mi ni ku bulelela, ni li: Si sabi, ni ka ku tusa.” Lu tiiswa ki ku ziba kuli Jehova u lu sweli ka ku tiya kwa lizoho la luna. Kaniti, lwa kona ku bulela kuli ku tiyela miliko ne ku tiisize sepo ya luna ku Ndataa luna wa kwa lihalimu, Jehova.

[aswaniso a fa likepe 17]

Joel ni bo mahe, bo Ada

[Siswaniso se si fa likepe 18]

Bo Ada, Joel, ni bo Luigi

[Siswaniso se si fa likepe 19]

Joel u tabelanga ku amuhela mizwale ni likaizeli kwa Ndu ya Mubuso