Mu Zwelepili ku Yaha Puteho
Mu Zwelepili ku Yaha Puteho
“Mu tiisane lipilu, mi mu yahisane.”—1 MATES. 5:11.
1. Ki limbuyoti mañi ze lu ikola bakeñisa ku ba mwa puteho ya Sikreste, kono ki matata mañi e lu sa kona ku kopana ni ona?
KI MBUYOTI ye tuna ku ba mwa puteho ya Sikreste. Mu na ni bulikani bo bunde ni Jehova. Ku latelela Linzwi la hae ku mi sileleza kwa matata a tahiswa ki mupilelo o maswe. Mu na ni balikani sakata ba bañata ba ba bata kuli mu eze hande. Kaniti, mu na ni limbuyoti ze ñata. Nihakulicwalo, Bakreste ba bañata ba talimana ni matata a shutana-shutana. Ba bañwi ku bona ba kona ku tokwa tuso kuli ba utwisise lika ze tungile ze mwa Linzwi la Mulimu. Ba bañwi ki bakuli kamba ba lembwalile, kamba mwendi ba talimana ni matata a tahisizwe ki liketo ze maswe ze ne ba ezize. Mi kaufelaa luna lu pila mwa lifasi le li maswe.
2. Lu swanela ku ezañi mizwale ba luna ha ba li mwa butata, mi ki kabakalañi?
2 Ha ku na ni yo mukana ku luna ya tabela ku bona Bakreste ka luna inze ba nyanda. Muapositola Paulusi naa swaniselize puteho kwa mubili, mi naa ize “silama se siñwi ha si utwa butuku, lilama kaufela li utwa butuku ni sona.” (1 Makor. 12:12, 26) Mwa miinelo ye cwalo, lu swanela ku likanga ka taata ku tusa mizwale ni likaizeli ba luna. Mwa Mañolo ku na ni litaba ze bonisa batu ba mwa puteho be ne ba tusize ba bañwi ku talimana ni matata ni ku a tula. Ha lu nze lu nyaka litaba zeo, mu bone mo mu kona ku tuseza ba bañwi ka linzila ze swana ni ze talusizwe mwa litaba zeo. Mu kona ku tusa cwañi mizwale ni likaizeli ba mina ku zwelapili ku sebeleza Jehova ili ku yahisa puteho ya hae?
“Ba mu Nga ku Bona”
3, 4. Bo Akila ni Prisila ne ba tusize cwañi Apolosi?
3 Apolosi ha naa izo yaha mwa Efese, naa li kale mukutazi ya tukufalezwi. Buka ya Likezo i bulela kuli naa “tukufalezwi mwa moya,” mi “naa bulela ni ku luta litaba za Jesu ka tokomelo, niha naa ziba kolobezo ya Joani feela.” Apolosi naa sa zibi kolobezo ya ku kolobezwa “ka libizo la Ndate, ni la Mwana, ni la Moya o Kenile” kabakala kuli mwendi naa kutalizwe ki balutiwa ba Joani Mukolobezi kamba balateleli ba Jesu pili Pentekonta ya 33 C.E. i si ka fita kale. Apolosi niha naa na ni tukufalelo, ne ku na ni lika ze ñwi za butokwa za naa sa utwisisi. Ku swalisana ni balumeli sina yena ne ku mu tusize cwañi?—Lik. 1:4, 5; 18:25; Mat. 28:19.
4 Bakreste ba babeli bo Akila ni musalaa hae Prisila ha ne ba utwile Apolosi inze a bulela a sa sabi mwa sinagoge, ba mu nga ku bona, mi ba mu luta lika ze ñwi. (Mu bale Likezo 18:24-26.) Yeo ne li kezo ye lilato ye ne ba ezize. Mi lu kolwa kuli bo Akila ni Prisila ne ba atumezi Apolosi ka maseme ni ka nzila ye nde, isi ka nzila ye ne bonisa kuli ne ba mu nyaza. Naa sa zibi feela makalelo a puteho ya Sikreste. Mi ku si na ku kakanya, Apolosi naa itumezi hahulu kwa balikani bao ba naa fumani kabakala litaba za butokwa zeo ze ne ba mu taluselize. Ha mano ziba litaba zeo, Apolosi a “tusa hahulu” mizwale ba hae ba mwa Akaya mi a fa bupaki bo bu maata.—Lik. 18:27, 28.
5. Bakutazi ba Mubuso ba ba eza likiti-kiti ba sweli ku fa tuso mañi, mi ki lifi ze zwa mwateñi?
5 Batu ba bañata ba ba mwa puteho ya Sikreste kacenu ba itumela hahulu kwa batu be ne ba ba tusize ku utwisisa Bibele. Baluti ba bañata ni baituti ba bona ba bile balikani ba batuna. Ku tusa batu kuli ba utwisise niti, hañata ku tokwa ku banga ni nako ya ku ituta ni bona Bibele kamita ili ka likweli ze ñatanyana. Nihakulicwalo, bakutazi ba Mubuso ba itatela ku eza buitomboli bo kakuli ba ziba kuli musebezi wo u ama bupilo bwa batu. (Joa. 17:3) Mi kwa tabisa luli ku bona batu ha ba utwisisa niti, ha ba pila ka ku lumelelana ni yona, ni ha ba eza tato ya Jehova mwa bupilo bwa bona!
“Naa Pakwa” Hande
6, 7. (a) Ki kabakalañi Paulusi ha naa ketile Timotea kuli a zamayange ni yena? (b) Timotea naa tusizwe ku eza zwelopili mañi?
6 Muapositola Paulusi ni muapositola Silasi ha ne ba izo pota kwa Listra mwa musipili wa bulumiwa wa bubeli, ne ba izo fumana kwateñi mucaha ya bizwa Timotea, mwendi inzaa li wa lilimo ze matela kwa ma-20 kamba ze kwa makalelo a ma-20. “Naa pakwa [hande] ki balumeli ba ba mwa Listra ni Ikone.” Bo mahe Timotea bo Eunise ni bo kukwaa hae bo Loisi ne ba li Bakreste ba ba ineezi, kono bo ndatahe nesi balumeli. (2 Tim. 1:5) Ku bonahala kuli Paulusi naa zibani ni lubasi lo ha naa potezi sibaka seo lwa pili lilimonyana kwamulaho. Kono ka nako ya cwale, Paulusi naa isize hahulu mamelelo ku Timotea kakuli naa bonahala ku ba mucaha ya naa eza hande hahulu. Kacwalo, ka tumelezo ya sitopa sa maeluda ba kwa sibaka seo, Timotea a ba mutusi wa Paulusi mwa musebezi wa bulumiwa.—Mu bale Likezo 16:1-3.
7 Ne ku na ni lika ze ñata za naa tokwa ku ituta Timotea ku mulikanaa hae yo muhulu. Mi naa itutile hande lika zeo, kuli mane Paulusi naa fitile fa ku mu sepa ka ku mu luma ku yo potela liputeho ni ku ba muyemeli wa hae. Ka lilimo ze 15 kamba ku fitelela ili zeo Timotea naa belekile hamoho ni Paulusi, mucaha yo ya naa si na yeloseli, mwendi ili ya naa na ni maswabi, naa ezize zwelopili ye tuna kuli mane naa fitile fa ku ba muokameli yo munde hahulu.—Mafil. 2:19-22; 1 Tim. 1:3.
8, 9. Batu ba mwa puteho ba kona ku ezañi kuli ba susueze mikulwani? Mu fe mutala.
8 Mikulwani ba bañata ba ba mwa puteho ya Sikreste kacenu ni bona ba kona ku eza zwelopili ye tuna. Haiba ba susuezwa ni ku tusiwa ki balikani ba bona ba ba toma mutala o munde mwa sebelezo ya Jehova, mikulwani bao ba kona ku kwanisa ze tokwahala ni ku fiwa buikalabelo bo butuna mwahalaa batu ba Jehova. Ha mu talime mwa puteho ya mina. Kana ku na ni mikulwani ba ba kona ku ifana sina mwa naa ezelize Timotea? Haiba mu ba tusa ni ku ba susueza, ba kona ku ba mapaina, ku yo sebeleza fa Betele, ku ba balumiwa, kamba baokameli ba maeto. Mu kona ku ezañi kuli mu ba tuse ku ndongwama likonkwani zeo?
9 Bo Martin, ba ba sebelelize fa Betele ka lilimo ze 20, ba sa hupulanga muokameli wa mupotoloho yo muñwi ya naa ba iselize pilu lilimo ze 30 kwamulaho ha ne ba sebeza hamoho mwa simu. Muokameli yo naa ambozi ka mafulofulo ka za sebelezo ya hae fa Betele inge a sa li mucaha. Naa susuelize bo Martin kuli ba nahane ka za haiba ba kona ku ifana mwa kopano ya Jehova ka nzila ye swana. Bo Martin ba ikutwa kuli likande leo le ba sa hupula hande ne li ba tusize hahulu mwa liketo ze ne ba ezize hasamulaho. Ni mina mwa kona ku tusa balikani ba mina ba mikulwani ka ku ambolanga ni bona ka za likonkwani ze ba kona ku itomela mwa kopano ya Mulimu.
“Mu Tiise ba Lipilu ze Shekesha”
10. Epafrodite naa ikutwile cwañi, mi ki kabakalañi?
10 Epafrodite naa tamile musipili o mutelele o botehisa wa ku zwa kwa Filipi ku ya kwa Roma, ili ku yo bona muapositola Paulusi ya naa tamilwe bakeñisa tumelo ya hae. Epafrodite naa bile sina numwana ya Mafilipi. Naa shimbile limpo za bona ze ne ya ku muapositola Paulusi mi hape naa lelile ku yo ina ni yena ni ku eza za naa ka kona kaufela kuli a mu tuse mwa manyando a hae. Kono Epafrodite ha naa li mwa Roma, naa kulile hahulu kuli mane naa “batile ku shwa.” Kabakala ku ikutwa kuli u palezwi ku peta za naa lelile mwa musipili wa hae, Epafrodite a lembwala.—Mafil. 2:25-27.
11. (a) Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku komoka haiba ba bañwi mwa puteho ba lembwalile? (b) Ki nto mañi ya naa bulezi Paulusi kuli i ezwe ku Epafrodite?
11 Kacenu, litiko ze fapahana-fapahana li tahisezanga batu ku lembwala. Lipalo ze ezizwe ki ba World Health Organization li bonisa kuli ku na ni batu ba bañata mwa lifasi ba ba lembwalile. Batu ba Jehova ni bona ba lembwalanga. Matata a ku uta lubasi, mapongo, ku zwafiswa ki mifokolo, kamba lika ze ñwi za kona ku lembwalisa mutu. Mafilipi ne ba ka ezañi kuli ba tuse Epafrodite? Paulusi naa ñozi kuli: “Mu mu amuhele ku Mulena, ka tabo kaufela; mi mu kuteke ba ba cwalo; kakuli naa sutelezi kwa lifu kabakala musebezi wa Kreste; u tobohile bupilo bwa hae kuli a eze se ne mu palelwa ku ni sebeleza ka sona.”—Mafil. 2:29, 30.
12. Batu ba ba lembwalile ba kona ku tiiswa pilu ki bomañi?
12 Ni luna lu swanela ku susuezanga mizwale ba ba zwafile kamba ba ba lembwalile. Ku si na ku kakanya, ku na ni lika ze nde ze lu kona ku bulela ka za sebelezo ya bona ku Jehova. Mwendi ba ezize licinceho ze tuna mwa bupilo bwa bona kuli ba be Bakreste kamba kuli ba eze sebelezo ya nako kaufela. Lwa itebuha kwa buikatazo bwa bona, mi lwa kona ku ba kolwisa kuli Jehova ni yena wa itebuha. Haiba basepahali ba bañwi ha ba sa kona ku eza lika ze ñwi ze ne ba ezanga kwamulaho, lu sa swanela ku ba kuteka bakeñisa sebelezo ye ba ezize ka lilimo-limo. Ku si na taba ni muinelo wa bona, Jehova u eleza basepahali ba hae kaufela kuli: “Mu tiise ba lipilu ze shekesha; mu babalele ba ba fokozi; mu be ni pilu-telele kwa batu kamukana.”—1 Mates. 5:14.
“Bunde ki ku mu Swalela, ni ku mu Wisa Pilu”
13, 14. (a) Ki muhato ufi o mutuna o ne i ngile puteho ya Korinte, mi ki kabakalañi? (b) Muhato wa ku zwisa muezalibi mwa puteho ne u tusize cwañi?
13 Mwa puteho ya Korinte ne ku na ni muuna ya naa ezanga buhule a sa baki. Muzamao wa hae ne u silafaza puteho mi mane ne u komokisa nihaiba batu be ne ba si balumeli. Kacwalo, Paulusi a laela kuli muuna yo a zwisiwe mwa puteho, mi taelo yeo ne li ye swanela.—1 Makor. 5:1, 7, 11-13.
14 Kalimelo yeo ne i tusize. Puteho ne i silelelizwe kwa kukuezo ye maswe, mi muezalibi yo naa iponi bufosi mi naa bakile. Mwa liñolo la bubeli la naa ñolezi puteho yeo, Paulusi naa bonisize kuli muuna yo naa swanelwa ku kutiswa mwa puteho kabakala likezo za hae ze ne bonisa kuli naa bakile. Kono ku kutisa feela muuna yo mwa puteho ne ku si ka likana. Paulusi hape naa laezi puteho yeo ka za muezalibi yo ya naa bakile kuli “bunde ki ku mu swalela, ni ku mu wisa pilu; ya cwalo a ka swana a bulawa ki butuna bwa maswabi a hae.”—Mu bale 2 Makorinte 2:5-8.
15. Lu swanela ku nga cwañi baezalibi ba ba bakile ili ba ba kutisizwe mwa puteho?
15 Lu itutañi kwa taba yeo? Lu ikutwanga bumaswe batu ha ba zwisiwa mwa puteho. Mwendi ba nyefulisize libizo la Mulimu ni ku shwaulisa puteho. Kamba mwendi mane ba foselize luna ka sibili. Kono haiba maeluda ba ba ketilwe kuli ba talime taba yeo ba bona kuli muezalibi ya bakile u swanelwa ku kutiswa mwa puteho, ku likana ni Linzwi la Jehova, fo ku bonisa kuli mutu yo u swalezwi ki Jehova. (Mat. 18:17-20) Kana ha lu swaneli ku likanyisa Jehova? Kaniti, ku sa eza batu bao ka musa ni ku sa ba swalela ki ku lwanisa Jehova. Kuli lu tuse ku tahisa kozo ni swalisano mwa puteho ya Mulimu ni kuli lu katelwe ki Jehova, kana ha lu swaneli ku ‘bonisa lilato la luna’ kwa baezalibi ba ba bakile ili ba ba kutisizwe mwa puteho?—Mat. 6:14, 15; Luka 15:7.
“U ni Tusa Hahulu”
16. Paulusi naa swabisizwe cwañi ki Mareka?
16 Taba ye ñwi ye mwa Mañolo i bonisa kuli ha lu swaneli ku bulukelanga batu ba ba lu swabisize sikoto kwa pilu. Ka mutala, Joani ya bizwa Mareka naa swabisize hahulu muapositola Paulusi. Ka mukwa ufi? Paulusi ni Barnabasi ha ne ba tamile musipili wa bona wa pili wa bulumiwa, Mareka naa ile ni bona kuli a ba tuse. Kono ha ne ba fitile mwa sibaka se siñwi mwahalaa musipili wo, Joani ya bizwa Mareka naa siile balikani ba hae ka libaka le li si ka taluswa mi a kutela kwahae. Paulusi naa swabisizwe hahulu ki za naa ezize Mareka kuli mane ha ne ba lela ku tama musipili wa bubeli, naa fapahani ni Barnabasi ha ne ba ambola ka za haiba Mareka naa swanela ku ya ni bona hape. Paulusi naa sa lati kuli Mareka a ye ni bona bakeñisa ze ne ezahezi mwa musipili wa pili.—Mu bale Likezo 13:1-5, 13; 15:37, 38.
17, 18. Lu ziba cwañi kuli fapahano ye ne li teñi mwahalaa Paulusi ni Mareka ne i felisizwe, mi lu kona ku itutañi kwa taba yeo?
17 Mareka naa si ka zwafiswa ki taba ya kuli Paulusi naa hanile ku ya ni yena, kakuli naa zwezipili mwa musebezi wa bulumiwa hamoho ni Barnabasi kwa sibaka si sili. (Lik. 15:39) Za naa ñozi Paulusi ka za Mareka hamulaho wa lilimo li bonisa kuli Mareka naa sepahala mi naa itingwa. Paulusi ha naa li lipantiti mwa Roma, naa ñolezi Timotea liñolo la ku mu biza. Mwa liñolo le li swana leo, Paulusi naa ize: “U nge Mareka, u tahe ni yena; kakuli u ni tusa hahulu mwa musebezi.” (2 Tim. 4:11) Kaniti, Paulusi cwale naa sa lemuhile kuli Mareka u ezize zwelopili ye nde.
18 Taba ye i lu luta tuto ye ñwi. Mareka naa bile ni tulemeno twa swanela ku ba ni tona mulumiwa yo munde. Naa si ka sitataliswa ki taba ya kuli Paulusi naa kile a hana ku ya ni yena mwa musipili. Yena hamohocwalo ni Paulusi ne ba na ni bulikani bo bu tiile ni Jehova, mi ne ba si ka buluka sikoto kwa lipilu. Kono hamulaho Paulusi naa lemuhile kuli Mareka naa li mutusi yo munde. Kacwalo haiba mizwale ba feza butata bo ne bu li mwahalaa bona, ba swanela ku libala za teñi ni ku zwelapili ku tusa ba bañwi ku eza zwelopili mwa niti. Ku lemuha bunde bo ba na ni bona ba bañwi ku yaha puteho.
Butokwa Bwa Puteho ku Mina
19. Ki tuso ifi ye ba kona ku tusana ka yona batu kaufela ba ba mwa puteho ya Sikreste?
19 Mwa “linako ze taata” ze, mu tokwa ku tusiwa ki mizwale ni likaizeli ba mina ba mwa puteho, mi ni bona ba tokwa ku tusiwa ki mina. (2 Tim. 3:1) Ka linako ze ñwi Mukreste u kona ku palelwa ku ziba muhato wa swanela ku nga kuli a talimane hande ni matata a li ku ona, kono Jehova yena wa ziba. Mi Jehova wa kona ku itusisa batu ba ba shutana-shutana mwa puteho—ku kopanyeleza ni mina—ku tusa ba bañwi kuli ba eze ze lukile. (Isa. 30:20, 21; 32:1, 2) Kacwalohe, mu eze ka mo mu konela kaufela kuli mu mamele kelezo ya muapositola Paulusi! Mu zwelepili ku “[tiisana] lipilu, mi mu yahisane, sina ha mu nze mu eza.”—1 Mates. 5:11.
Mu Kona ku Alaba Cwañi?
• Ki kabakalañi ha lu tokwa ku yaha ba bañwi mwa puteho ya Sikreste?
• Ki matata a cwañi e mu kona ku tusa ba bañwi ku tula?
• Ki kabakalañi ha lu tokwa ku tusiwa ki ba bañwi mwa puteho ya luna?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 11]
Mukreste ka luna ha li mwa butata, lwa kona ku mu tusa
[Siswaniso se si fa likepe 12]
Mikulwani ba bañata ba ba mwa puteho ya Sikreste kacenu ba kona ku eza zwelopili ye tuna