Mu Hanyeze Mihupulo ya Nyangela

MWA sibaka ni sibaka, batu ba na ni mibonelo ye shutana-shutana ya lika ze lukile ni ze si ka luka, ze lukela ku lumbwa ni ze nyazahala. Mibonelo yeo ya cincanga nako ha i nze i ya. Kacwalo, ha lu bala litaba za mwa Mañolo ze ne ezahalile kwaikale, lu swanela ku nyakisisanga mo ne ba ngela lika batu ba bañata mwa linako za Bibele ni likuka ze ne ba latelelanga ku fita ku latelela mibonelo ya luna ka za litaba zeo.

Ka mutala, ha mu nyakisise lika ze peli ze bulezwi hahulu mwa Mañolo A Sigerike A Sikreste, ili likute ni maswabi. Kuli lu utwisise hande makande a bulela ka za likute ni maswabi, lu swanela ku nahanisisa mo ne li bonelwa lika zeo ki batu be ne ba pila ka nako yeo.

Likuka ze ne Latelelwa Mwa Miteñi ya Baapositola

Caziba yo muñwi naa ize: “Magerike, Maroma, ni batu ba mwa Judea kaufela ne ba isanga hahulu pilu kwa likute ni maswabi mwa lizo za bona. Batu ne ba lata hahulu likute, libubo, ni tumbo.” Bakeñisa kuli ne ba lata hahulu lika zeo, ne ba kona ku lumela mihupulo ya ba bañwi ka bunolo.

Mayemo, situlo, ni likute ne li ngiwa ku ba za butokwa hahulu ki batu be ne ba isanga hahulu pilu kwa mayemo a bona, ibe a bunduna kamba a butanga. Likute ne li sa talusi feela mwa naa ikungela mutu kono hape ne li talusa ni mo ne ba mu ngela batu ba bañwi. Ku kuteka mutu ne ku talusa ku bonisa patalaza kuli mutu yo naa eza lika ka mukwa o swanela. Ku fa mutu likute hape ne ku talusa ku lemuha sifumu sa hae, situlo sa hae, kamba bunduna bwa hae mi ni ku mu nga ka mwa swanelwa ku ngelwa. Mutu naa kona ku fiwa likute haiba a eza misebezi ye minde kamba a eza hande ku fita ba bañwi. Kono mutu naa swabiswanga, kamba ku sa kutekwa, haiba batu ba mu shubula kamba ku mu sheununa fapilaa nyangela. Maswabi ne si feela maikuto a naa banga ni ona mutu kamba a naa tiswanga ki lizwalo la hae, kono naa tiswanga kabakala ku nyaziwa ki nyangela.

Jesu ha naa bulezi ka za mutu ya fiwa “situlo sa kwapili” kamba “situlo sa kwamulaho,” naa talusa kuli mutu yo naa kutekeha kamba naa sa kutekehi ka ku ya ka sizo sa mwa miteñi yeo. (Luka 14:8-10) Ka linako ze ñwi, balutiwa ba Jesu ne ba banga ni kañi mwahalaa bona “ya ku ziba kuli yo mutuna ku bona ki mañi.” (Luka 9:46; 22:24) Kacwalo ne ba bonisize moya o ne ba na ni ona batu mwa miteñi yeo wa ku lata hahulu butuna. Baeteleli ba bulapeli bwa Sijuda be ne ba na ni moya wa buikuhumuso ni wa ku lata litulo za kwapili, ne ba nga kuli musebezi wa Jesu wa ku kutaza ne u tahisa kuli ba si ke ba kutekeha ni kuli ne u fukuza kwa maata a bona. Ne ba likanga ku iponahaza kuli ba mu fita ha ne ba mu kananisanga fapilaa nyangela, kono ne ba palelwanga kamita.—Luka 13:11-17.

Mubonelo o muñwi o ne ba na ni ona Majuda, Magerike, ni Maroma ba mwa miteñi ya baapositola ne u ama maswabi a naa tiswa ki “ku swaliwa ni ku fumanwa ni mulatu fapilaa nyangela.” Ku tamiwa kwa mutu ne ku ngiwa kuli ki nto ye swabisa. Ne ku shwaulisa mutu mwa meeto a balikani ba hae, lubasi lwa hae, ni batu feela ba sili—ibe kuli naa fumanwi ni mulatu kamba ku tokwa. Hasamulaho, ku sinyeha libizo kwa hae ne ku kona ku mu shubulisa ni ku  mu sinyeza bulikani bwa hae ni ba bañwi. Nto ye ne swabisa hahulu ku fita ku tamiwa ne li ku tubuliswa kamba ku lupulwa. Ku ezwa cwalo ne ku tahisanga kuli mutu a kendiwe ki batu, ili ku tahisa kuli a si ke a kutekiwa.

Nto ye ne shubulisa hahulu ni ku fita ne li ku kokotelwa fa kota ya linyando. Caziba ya bizwa Martin Hengel u talusa kuli ku bulaiwa ko ku cwalo ne li yona “koto ya batanga.” “Kacwalo, koto yeo ne li sisupo sa ku shubulwa ko kutuna ni ku tukufazwa maswe.” Batu ba mwa lubasi ni balikani ba mutu ya filwe koto ye cwalo ne ba hapelezwanga ku latula mutu yo. Bakeñisa kuli Kreste naa shwile ka mukwa o swana, batu bote be ne ba bata ku ba Bakreste mwa miteñi ya baapositola ne ba ka sheununwa fapilaa nyangela. Batu ba bañata ne ba nga kuli ki ku tokwa ngana ku izibahaza sina mulateleli wa mutu ya naa kokotezwi. Muapositola Paulusi naa ñozi kuli: “Lu bulela Kreste ya kokotezwi fa [kota ya linyando, NW], ili sitataliso kwa Majuda, ni butanya kwa bamacaba.” (1 Makor. 1:23) Bakreste ba kwa makalelo ne ba ezizeñi kuli ba tule butata bo?

Likuka ze Shutana

Bakreste ba makalelo ne ba utwa mulao mi ne ba ikatazanga ku ambuka muzamao o fosahalile o swabisa. Muapositola Pitrosi naa ñozi kuli: “Ku mina ku tokwahale ya utwiswa butuku kabakala kuli ki mubulai, kamba lisholi, kamba sisinyi, nihaiba ya ikenya mwa litaba za ba bañwi.” (1 Pit. 4:15) Nihakulicwalo, Jesu naa polofitile kuli balateleli ba hae ne ba ka nyandiswa kabakala libizo la hae. (Joa. 15:20) Pitrosi naa ñozi kuli: “[Mutu] ha ka utwiswa butuku kabakala kuli ki Mukreste, a si ke a swaba; kono a lumbe Mulimu.” (1 Pit. 4:16) Ku sa utwa maswabi mutu haa nyandiswa kabakala ku ba mulateleli wa Kreste ne ku bonisa kuli mutu yo  naa hana likuka za mupilelo wa sicaba ze ne latelelwa ka nako yeo.

Bakreste ne ba sa koni ku tuhelela likuka za batu ba sili kuli li zamaise muzamao wa bona. Mwa linako za baapositola, batu ne ba bona kuli ku nga mutu ya naa kokotezwi kuli ki Mesia ne li butoto. Mubonelo wo ne u kona ku susueza Bakreste kuli ba latelele mihupulo ye ne lumelwa ki batu. Nihakulicwalo, tumelo ya bona ya kuli Jesu ne li yena Mesia ne i tokwa kuli ba mu latelele niha ne ba ka sheununwa. Jesu naa ize: “Mutu kaufela ya ka ni swabela, na, ni manzwi a ka, mwa lusika lo lwa babuki ni lwa baezalibi, Mwanaa mutu ni yena u ka mu swabela ha taha ni mangeloi a kenile mwa kanya ya Ndate.”—Mare. 8:38.

Kacenu, lu kona ku talimana ni likukuezo ze kona ku tisa kuli lu tuhele Bukreste. Likukuezo zeo li kona ku zwa ku be lu kena ni bona sikolo, kwa batu be lu yahile ni bona, kamba balikani ba luna ili ba ba bata kuli lu swalisane ni bona mwa mizamao ye maswe, mwa ku sa sepahala, kamba mwa ku eza lika ze sa swaneli. Batu ba ba cwalo ba kona ku tahisa kuli lu swabele likuka ze lukile ze lu latelela. Lu swanela ku eza cwañi?

Mu Likanyise be ne ba si ka Isa Pilu Kwa Maswabi

Jesu naa bulailwe ka lifu le li swabisa ku feleleza ilikuli a tiiseze mwa ku sepahala kwa hae ku Jehova. “A itiisa kwa [kota ya linyando, NW], a sa tokomeli lishwau la [yona].” (Maheb. 12:2) Lila za Jesu ne li mu bakauzi, ku mu kwela mati, ku mu tubulisa, ku mu shapaka, ku mu kokotela fa kota, ni ku mu nyefula. (Mare. 14:65; 15:29-32) Kaniti, Jesu naa si ka isa pilu kwa maswabi e ne li bata lila za hae kuli a ikutwe ona. Ka mukwa ufi? Naa si ka zwafa niha naa nyandisizwe cwalo. Jesu naa ziba kuli naa sa kutekeha mwa meeto a Jehova, mi naa si ka bata kanya kwa batu. Nihaike kuli Jesu naa shwile lifu le li swana sina la mutanga, Jehova naa mu kutekile ka ku mu zusa kwa bafu ni ku mu fa situlo se si pahami hahulu se si fitiwa feela ki sa Hae. Kwa liñolo la Mafilipi 2:8-11 lu bala kuli: “[Kreste Jesu] a ikokobeza, a ipeya ku utwa ku isa kwa lifu, mane lifu la [kota ya linyando, NW]. Kabakaleo Mulimu u mu pahamisize hahulu ni ku fita, mi u mu file Libizo le li fahalimwaa mabizo kamukana; kuli ka Libizo la Jesu, mañwele kaufela a kubame, kwa lihalimu ni mwa lifasi ni mwatasaa lifasi, mi malimi kamukana a bulele kuli Jesu Kreste ki Mulena, ibe kanya ku Mulimu Ndate.”

Jesu naa ikutwile bumaswe kabakala lifu le li swabisa la naa bulailwe ka lona. Bakeñisa kuli naa bulailwe kabakala ku tamelezwa kuli ne li munyefuli, naa ikalezwi kuli Ndatahe naa ka shwaulwa. Jesu naa kupile Jehova kuli a si ke a bulaiwa sina munyefuli. Naa lapezi kuli: “U ni sutiseze sinwiso seo kwahule.” Kono Jesu naa ipeile kwatasaa tato ya Mulimu. (Mare. 14:36) Naa itiisize mwa nako ye taata yeo mi naa si ka isa pilu kwa maswabi. Mane maswabi ao naa ka utwiwa feela ki batu be ne ba lumezi mibonelo ye ne ba na ni yona batu ba bañata mwa miteñi ya hae. Jesu yena naa si ka lumela mibonelo yeo.

Balutiwa ba Jesu ni bona ne ba tamilwe ni ku lupaulwa. Likezo ze cwalo ne li ba shwaulisize mwa meeto a ba bañata. Ne ba nyaziselizwe ni ku kendiwa. Nihakulicwalo, ne ba si ka zwafa. Balutiwa ba luli ne ba hanyelize mihupulo ya nyangela mi ne ba si ka isa pilu kwa maswabi. (Mat. 10:17; Lik. 5:40; 2 Makor. 11:23-25) Ne ba ziba kuli ne ba swanela ku ‘lwala likota za bona za linyando ni ku latelela Jesu ka zazi ni zazi.’—Luka 9:23, 26.

Luna bo? Lika ze ngiwa ki batu ba lifasi kuli ki butanya, ze fokola, ni ze nyenyisa, Mulimu u li nga kuli ki ze butali, ze maata, ni ze kutekeha. (1 Makor. 1:25-28) Kana haki butoto ni ku tokwa butali kuli lu kukuezwe ki mihupulo ya batu?

Mutu ya lakaza ku kutekiwa u swanela ku nahanisisa mwa ngelwa ki batu ba lifasi. Kono luna lu lakaza ku ba balikani ba Jehova ka ku likanyisa Jesu ni balateleli ba hae ba makalelo. Ha lu ka eza cwalo, lu ka kuteka lika ze kutekeha mwa meeto a hae mi ze swabisa mwa meeto a hae lu ka li nga kuli za swabisa.

[Siswaniso se si fa likepe 4]

Jesu naa si ka kukuezwa ki mubonelo wa lifasi wa maswabi