“Muzamaisi wa Mina ki A Li Muñwi, Yena Kreste”

“Mu si ke mwa bizwa bazamaisi: kakuli Muzamaisi wa mina ki a li muñwi, Yena Kreste.”—MAT. 23:10.

1. Ki mañi ye ba nga Lipaki za Jehova sina Mueteleli wa bona, mi ki kabakalañi?

LIKELEKE za Bakreste ba buhata li na ni baeteleli ba butu, ba ba cwale ka papa wa Roma ni baeteleli ba bañwi ba bulapeli ni ba likeleke ze shutana-shutana. Lipaki za Jehova bona ha ba na mueteleli wa butu. Bona haki balutiwa kamba balateleli ba mutu ufi kamba ufi. Taba yeo i lumelelana ni bupolofita bwa naa bulezi Jehova ka za Mwanaa hae, bo bu li: “A mu bone, ni mu beile kuli i be yena paki kwa macaba, i be yena toho ni muzamaisi wa macaba.” (Isa. 55:4) Puteho ya mwa lifasi kaufela ya Bakreste ba ba tozizwe ni balikani ba bona ba “lingu ze ñwi” ha ba lati ku ba ni mueteleli u sili kwandaa yo Jehova a ba file. (Joa. 10:16) Ba lumela manzwi a Jesu a li: “Muzamaisi [kamba, Mueteleli] wa mina ki a li muñwi, Yena Kreste.”—Mat. 23:10.

Lingeloi le ne li Etelela Isilaele

2, 3. Mwanaa Mulimu naa tusize cwañi Isilaele?

² Lilimo-limo pili puteho ya Sikreste i si ka tomwa kale, Jehova naa itusisa lingeloi ku etelela sicaba sa hae sa Isilaele. Jehova ha sa zwisize bana ba Isilaele mwa Egepita, naa ize ku bona: “Bona, ni luma Lingeloi la ka, kuli li ku etelele kwapili mi li ku babalele mwa nzila, li ku ise mwa sibaka se ni lukisize. U itemuhele lona, u utwe linzwi la lona, u si ke wa li shemaeta, kakuli ha li na ku ku swalela ha u ikuhumusa; kakuli Libizo la ka li ku lona.” (Ex. 23:20, 21) Bupaki bwa mwa Bibele bu bonisa kuli lingeloi leo le ne li na ni ‘libizo la Jehova ku lona,’ ne li Mwanaa Mulimu wa mweli.

³ Ku bonahala kuli Mwanaa Mulimu naa bizwanga Mikaele pili a si ka pepwa kale fa lifasi. Mwa buka ya Daniele, Mikaele u bizwa “nduna wa mina [Maisilaele].” (Dan. 10:21) Mulutiwa Juda u bonisa kuli Mikaele naa tusanga Isilaele lilimo-limo pili Daniele a si ka ba teñi. Mushe ha sa shwile, ku bonahala kuli Satani naa bata ku itusisa situpu sa hae kuli a kukueze Maisilaele ku si lapela. Mikaele naa  hanisize Satani ku eza cwalo. Juda u li: “Mikaele, yena nduna ya mangeloi, ha naa zeka situpu sa Mushe ni Diabulosi, naa si ka mu atula ka ku mu nyefula; kono a li: Mulena a ku kalimele!” (Juda 9) Hamulahonyana wa fo, pili Jeriko i si ka sinyiwa kale, ku bonahala kuli Mikaele, “Muzamaisi wa limpi za Muñaa Bupilo,” ki yena ya naa bonahezi ku Joshua kuli a mu kolwise kuli Mulimu naa inzi ni yena. (Mu bale Joshua 5:13-15.) Muzamaisi wa sidimona yo muñwi ha naa likile ku tibela lingeloi le liñwi kuli li si ke la tisa lushango lwa butokwa ku mupolofita Daniele, Mikaele naa tusize lingeloi leo.—Dan. 10:5-7, 12-14.

Ku Taha Kwa Mueteleli ya Naa Sepisizwe

4. Ne ku polofitilweñi ka za ku taha kwa Mesia?

⁴ Taba yeo i si ka ezahala kale, Jehova naa lumile lingeloi la hae Gabriele ku mupolofita Daniele kuli li to mu bulelela bupolofita bwa ku taha kwa “Ya tozizwe, Mulena” kamba Mueteleli. (Dan. 9:21-25) * Ka yona nako ye ne polofitilwe yeo, ibato ba kwa mafelelezo a silimo sa 29 C.E., Jesu naa kolobelizwe ki Joani. Moya o kenile ne u sululezwi fahalimu a Jesu, mi a ba Mutoziwa, ili Kreste, kamba Mesia. (Mat. 3:13-17; Joa. 1:29-34; Magal. 4:4) Ka ku ba Mesia, ne ku si ke kwa ba ni mueteleli ya likana ni yena.

5. Ka nako ya sebelezo ya hae ya fa lifasi, Kreste naa bonisize cwañi kuli ki Mueteleli?

⁵ Ku zwa kwa makalelo a sebelezo ya hae ya fa lifasi, Jesu naa bonisize kuli ki “Ya tozizwe, Mulena” kamba Mueteleli. Hamulaho wa mazazinyana, a kalisa ku ba ni balutiwa, mi a eza makazo ya pili. (Joa. 1:35–2:11) Balutiwa ba hae ne ba mu latelelanga ha naa nzaa zamaya mwa naha ku kutaza taba ye nde ya Mubuso. (Luka 8:1) Naa ba lutile ku kutaza mi naa ba tomezi mutala o munde mwa ku kutaza ni ku luta batu. (Luka 9:1-6) Maeluda kacenu ba swanela ku likanyisa mutala wo wa Jesu.

6. Kreste naa bonisize cwañi kuli ki Mulisana ni Mueteleli?

⁶ Jesu hape naa bonisize kuli ki Mueteleli ha naa ipapanyize ni mulisana ya lilato. Balisana ba kwa bucabela ba etelelanga mitapi ya bona. Mwa buka ya The Land and the Book, bo W. M. Thomson ne ba ñozi kuli: “Mulisana u zamayanga kwapilaa mutapi wa hae, isi feela ku u bonisa nzila, kono ilikuli a bone nji mwa nzila ku na ni kozi ni kuli mutapi wa kona ku fita mwateñi. . . . Ka mulamu u lisa ni ku etelela mutapi kwa mafulisezo a mande, ni ku u bukeleza kwa libatana.” Kuli a bonise kuli ki Mulisana sakata ni Mueteleli sakata, Jesu naa ize: “Ki na mulisana yo munde. Mulisana yo munde u fa lingu za hae bupilo bwa hae. Lingu za ka, li utwa linzwi la ka; na li ziba, mi za ni latelela.” (Joa. 10:11, 27) Ka ku taleleza manzwi a hae, Jesu naa shwezi lingu za hae, kono Jehova naa “mu zuselize ku la silyo la hae kuli a be Mueteleli ni Mupilisi.”—Lik. 5:31, Bibele ye Kenile, hatiso ya 1984; Maheb. 13:20.

Muokameli wa Puteho ya Sikreste

7. Jesu u itusisañi ku okamela puteho ya Sikreste?

⁷ Nakonyana pili a si ka kambamela kale kwa lihalimu, Jesu ya naa zusizwe kwa bafu naa bulelezi balutiwa ba hae kuli: “Ni filwe bulena kaufela mwa lihalimu ni mwa lifasi.” (Mat. 28:18) Jehova naa file balutiwa moya o kenile ka Jesu kuli u ba tiise mwa lituto za Kreste. (Joa. 15:26) Mi ka Pentekonta ya 33 C.E., Jesu naa sululezi moya wo fahalimu a Bakreste ba makalelo. (Lik. 2:33) Puteho ya Sikreste ne i tomilwe moya o kenile wo ha ne u sululezwi fahalimu a bona. Jehova naa file Mwanaa hae kwa lihalimu maata a ku etelela puteho ya fa lifasi. (Mu bale Maefese 1:22; Makolose 1:13, 18.) Jesu u zamaisa puteho ya Sikreste ka ku itusisa moya o kenile wa Jehova, mi hape  u itusisa mangeloi a “beilwe mwa puso ya hae.”—1 Pit. 3:22.

8. Kreste naa itusisa bo mañi fa lifasi mwa miteñi ya baapositola ku etelela balutiwa ba hae, mi u itusisa bo mañi kacenu?

⁸ Hape ka ku itusisa moya o kenile, Kreste naa file “batu ba ba li limpo,” ba bañwi kuli “ba be balisana ni baluti” mwa puteho. (Maef. 4:8, 11; NW) Muapositola Paulusi naa susuelize baokameli ba Sikreste kuli: “Mu itibelele, mi mu lise mutapi kaufela o mu beilwe balibeleli ba ona ki Moya o Kenile, ku uta Keleke ya Mulimu.” (Lik. 20:28) Puteho ya Sikreste ha ne i kalile, baokameli bao kaufela ne li baana ba ba tozizwe ka moya. Baapositola ni maeluda ba puteho ya Jerusalema ne li bona sitopa se ne si etelela. Kreste naa itusisize sitopa seo ku etelela sikwata kaufela sa “banyani ba hae” ba ba tozizwe fa lifasi. (Maheb. 2:11; Lik. 16:4, 5) Mwa nako ye ya maungulelo, Kreste u beile lika “za luwile kaufela”—ili lika zote ze ama Mubuso—mwa pabalelo ya “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” ni Sitopa se si Etelela, se si yemela mutanga yo, mi ba ba li mwa sitopa seo ki Bakreste ba ba tozizwe. (Mat. 24:45-47) Ba ba tozizwe ni balikani ba bona ba lingu ze ñwi ba ziba kuli ha ba latelela zamaiso ya Sitopa se si Etelela kacenu, ba latelela Mueteleli wa bona, yena Kreste.

Kreste U Kalisa Musebezi wa ku Kutaza

9, 10. Kreste naa zamaisize cwañi musebezi wa ku shaela taba ye nde ya Mubuso?

⁹ Jesu naa zamaisize musebezi wa ku kutaza ni ku luta batu mwa lifasi kaufela ku zwa feela kwa makalelo a musebezi wo. Naa tomile mutala wa mwa ku kutaleza taba ye nde ya Mubuso kwa batu ba mwa lifasi. Ka nako ya sebelezo ya hae, naa laezi baapositola ba hae kuli: “Mu si ke mwa ya kwa batu ba macaba, mi mu si ke mwa kena mwa munzi ufi kamba ufi wa Masamaria; kono mu ye kwa lingu ze latehile za ndu ya Isilaele. Ha mu nze mu zamaya, mu bulele, mu li: Mubuso wa kwa lihalimu so li fakaufi.” (Mat. 10:5-7) Ne ba kutalize Majuda ni maproselite ka tukufalelo, sihulu hamulaho wa Pentekonta ya 33 C.E.—Lik. 2:4, 5, 10, 11; 5:42; 6:7.

¹⁰ Hasamulaho, Jesu naa itusisize moya o kenile ku etelela balutiwa ba hae kuli ba kutaze Mubuso kwa Masamaria mi ni kwa batu ba bañwi be ne ba si Majuda. (Lik. 8:5, 6, 14-17; 10:19-22, 44, 45) Kuli taba ye nde i kutazwe hahulu kwa batu ba macaba, Jesu kasibili naa susumelize Saule wa kwa Tarese kuli a be Mukreste. Jesu naa laezi mulutiwa wa hae Ananiasi kuli: “Nanuha, u ye mwa nzila ya munzi ye bizwa ye Lukile; u yo bata mwa ndu ya Juda, mutu ya bizwa Saule, wa kwa Tarese. . . . Zamaya, kakuli mutu yo ki sisebeliso se ni iketezi ku isa Libizo la ka kwa macaba, ni kwa malena, ni kwa bana ba Isilaele.” (Lik. 9:3-6, 10, 11, 15) “Mutu yo” naa bile muapositola Paulusi.—1 Tim. 2:7.

11. Kreste naa itusisize cwañi moya o kenile ku zwisezapili musebezi wa ku kutaza?

 ¹¹ Nako ya ku kutaza Mubuso kwa batu ba macaba ha ne i fitile, moya o kenile ne u etelezi Paulusi mwa misipili ya hae ya bulumiwa ya mwa Asia Minor ni mwa Europe. Likande la Luka le li mwa Likezo li li: “[Bapolofita ni baluti ba Sikreste ba mwa puteho ya mwa Antioke wa kwa Siria] ha ba nze ba sebeleza Mulena ni ku itima lico, Moya o kenile wa li: Mu ni ketele Barnabasi ni Saule, ba ye kwa musebezi o ni ba bizelize ona. Ha ba itimile lico ni ku lapela, ba ba beya mazoho, mi ba ba fundula.” (Lik. 13:2, 3) Jesu kasibili naa bizize Saule wa kwa Tarese kuli a be ‘sisebeliso sa naa iketezi’ ilikuli a pake libizo la Hae kwa macaba; kacwalo Kreste, Mueteleli wa puteho, ki yena ya naa tahisize kuli musebezi wa ku paka u ekezehe. Taba ya kuli Jesu naa itusisa moya o kenile ku etelela musebezi wa ku kutaza ne i bonahezi hande-nde mwahalaa musipili wa bubeli wa bulumiwa wa Paulusi. Likande le li mwa Likezo li bulela kuli “Moya wa Jesu” ne u etelezi Paulusi ni balikani ba hae ba naa zamaya ni bona kuli ba lalikete hande musipili wa bona, mi mwa pono Paulusi a bulelelwa kuli ba ye ni kwa Europe. Pulelo ya kuli “Moya wa Jesu” i talusa kuli Jesu naa itusisa moya o kenile ku ba etelela.—Mu bale Likezo 16:6-10.

Jesu U Etelela Puteho ya Hae

12, 13. Buka ya Sinulo i bonisa cwañi kuli Kreste wa bona ze ezahala mwa puteho ni puteho?

¹² Jesu naa bona ze ne ezahala mwa liputeho za balateleli ba hae ba ba tozizwe mwa miteñi ya baapositola. Naa ziba hande muinelo wa puteho ni puteho. Nto yeo i iponelwa hande ha lu bala Sinulo kauhanyo ya buleli ni ya bulalu. Naa pundile mabizo a liputeho ze supile, ili ze ne li mwa Asia Minor. (Sin. 1:11) Ku si na ku kakanya, Jesu naa ziba hande ni miinelo ya liputeho ze ñwi za balateleli ba hae ka nako yeo.—Mu bale Sinulo 2:23.

¹³ Jesu naa babalize liputeho ze ñwi kabakala kuli ne li itiisa, ne li sepahala mwa miliko, ne li sepahala kwa linzwi la hae, mi ne li hana bakwenuheli. (Sin. 2:2, 9, 13, 19; 3:8) Kwa neku le liñwi, naa kalimezi liputeho ze ñwi kakuli lilato la zona ne li folile, ne li lumeleza ku lapela milimu ni ku eza buhule, mi ne li tuhelela ba lituto ze keluhile. (Sin. 2:4, 14, 15, 20; 3:15, 16) Ka ku ba muokameli ya lilato, Jesu naa bonisize lilato ni ku ba naa kalimezi. Naa ize: “Na, ni kalimela mi ni nata kaufela ba ba latwa ki na; u tukufalelwe zeo, mi u bake.” (Sin. 3:19) Niha naa li kwa lihalimu, Jesu naa etelela liputeho za balutiwa ba hae fa lifasi ka ku itusisa moya o kenile. Mwa manzwi a mafelelezo kwa liputeho zeo, naa ize: “Ya na ni lizebe a utwe seo Moya u si bulelela Likeleke.”—Sin. 3:22.

14-16. (a) Jesu u bonisize cwañi kuli ki Mueteleli ya bundume wa batu ba Jehova ba ba li fa lifasi? (b) Ki lika mañi ze zwile mwa ku ba kwa Jesu “ni” balutiwa ba hae “ka mazazi kaufela, ku isa kwa mafelelezo a lifasi”? (c) Lu ka nyakisisañi mwa taba ye tatama?

¹⁴ Lu iponezi kuli Mikaele (Jesu) naa li lingeloi le li maata le ne li etelela Isilaele. Hasamulaho, Jesu naa li Mueteleli ya bundume ni Mulisana ya lilato kwa balutiwa ba hae ba pili. Ka nako ya sebelezo ya hae ya fa lifasi, naa etelezi musebezi wa ku kutaza. Mi ha sa zusizwe kwa bafu naa okamezi musebezi wa ku shaela taba ye nde ya Mubuso.

 ¹⁵ Jesu naa ka itusisa moya o kenile ku zwisezapili musebezi wa ku paka ku yo fita ni kwa mafelelezo a lifasi. Pili a si ka nyuluhela kale kwa lihalimu, Jesu naa bulelezi balutiwa ba hae kuli: “Mu ka amuhela maata, Moya o Kenile ha u ka ta ku mina; mi mu ka ba lipaki za ka mwa Jerusalema, ni mwa naha kaufela ya Judea ni ya Samaria, ni ku isa kwa mafelelezo a lifasi.” (Lik. 1:8; mu bale 1 Pitrosi 1:12.) Bakreste ne ba file bupaki bo butuna mwa miteñi ya baapositola ka ku etelelwa ki Kreste.—Makolo. 1:23.

¹⁶ Kono Jesu kasibili naa bonisize kuli musebezi wo ne u ka zwelapili ku eziwa ku yo fita mwa nako ya maungulelo. Jesu ha sa file balateleli ba hae musebezi wa ku kutaza ni ku luta batu ba macaba kaufela, naa ba sepisize kuli: “Ni inzi ni mina ka mazazi kaufela, ku isa kwa mafelelezo a lifasi.” (Mat. 28:19, 20) Ku zwa fa naa beezwi fa bulena ka 1914, Kreste u inzi “ni” balutiwa ba hae mi u sebeza sina Mueteleli wa bona. Mwa taba ye tatama lu ka nyakisisa musebezi o mutuna wa sweli ku peta ku zwa ka 1914.

[Litaluso za kwatasi]

Lundululo

• Mwanaa Mulimu naa bonisize cwañi kuli ne li Mueteleli wa Isilaele?

• Kreste u itusisañi ku etelela puteho ya hae ya fa lifasi?

• Kreste u etelezi cwañi musebezi wa ku shaela taba ye nde?

• Ki nto mañi ye bonisa kuli Kreste wa bona ze ezahala mwa puteho ni puteho?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 21]

“Ni luma Lingeloi la ka, kuli li ku etelele kwapili”

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Kreste kacenu u itusisa “batu ba ba li limpo” ku lisa mutapi wa hae sina mwa naa ezelize kwamulaho