“Ki Mañi ya Ziba Muhupulo wa Mulimu?”

“Ki mañi ya ziba muhupulo wa Mulimu, kuli a mu eleze? Kono luna lu zibile muhupulo wa Kreste.”—1 MAKOR. 2:16.

1, 2. (a) Batu ba bañata ba palelwa ku utwisisa nto mañi? (b) Ki nto mañi ye lu swanela ku hupula ka za mihupulo ya luna ni ya Jehova?

KANA ku kile kwa mi bela taata ku utwisisa mwa nahanela mutu yo muñwi? Mwendi kihona mu sa zo kena mwa linyalo, mi mu ikutwa kuli ha mu koni ku utwisisa hande mo ba nahanela bakumina. Kaniti, baana ni basali ba nahananga ni ku bulela ka ku shutana-shutana. Mane mwa lizo ze ñwi, baana ni basali ba bulelanga puo ye swana kono ili ka mukwa o shutana! Hape ku shutana kwa lizo ni lipuo ku kona ku tahisa kuli batu ba nahane ni ku eza lika ka ku shutana-shutana. Nihakulicwalo, ha mu nze mu ziba hande ba bañwi, mu ka kalisa ku utwisisa munahanelo wa bona.

² Kacwalo, ha lu swaneli ku komoka taba ya kuli munahanelo wa luna u shutanela kwahule ni wa Jehova. Ka ku itusisa mupolofita Isaya, Jehova naa bulelezi Maisilaele kuli: “Mihupulo ya ka, hasi yona mihupulo ya mina; ni linzila za mina, hasi zona linzila za ka.” Ku zwa fo, Jehova a fa mutala o bonisa shutano yeo, a li: “Kono sina lihalimu ha li pahami fahalimu a lifasi, ni linzila za ka li pahami cwalo fahalimu a linzila za mina, ni mihupulo ya ka fahalimu a mihupulo ya mina.”—Isa. 55:8, 9.

3. Ki linzila lifi ze peli ze kona ku lu tusa ku ba ‘balikani’ ba Jehova?

³ Kana fo ku talusa kuli ha lu swaneli ku lika nihaiba hanyinyani ku utwisisa munahanelo wa Jehova? Batili. Nihaike kuli ha lu koni ku utwisisa ka ku tala mihupulo kaufela ya Jehova, Bibele i lu susueza kuli lu be ‘balikani’ ba Jehova. (Mu bale Jobo 29:4.) Nzila ye ñwi ye lu kona ku sutelela ka yona ku Jehova ki ka ku tokomela misebezi ya hae sina mo ku boniselizwe mwa Linzwi la hae, yona Bibele. (Samu 28:5) Nzila ye ñwi hape ki ka ku ziba “munahano wa Kreste,” ya li “siswaniso sa Mulimu Ya sa bonwi.” (1 Makor. 2:16; Makolo. 1:15) Ha lu ikataza ku ituta litaba za mwa Bibele ni ku nahanisisa ze lu bala, lu ka kalisa ku utwisisa mwa inezi Jehova ni munahanelo wa hae.

Mu Tokolomohe Mukwa O Fosahezi

4, 5. (a) Ki mukwa ufi o fosahalile o lu tokwa ku tokolomoha? Mu taluse. (b) Maisilaele ne ba bile ni mukwa ufi o fosahalile?

⁴ Ha lu nahanisisa misebezi ya Jehova, lu tokwa ku tokolomoha mukwa wa ku atula Mulimu ka ku ya ka likuka za batu. Mukwa wo u amilwe mwa manzwi a Jehova a ñozwi kwa Samu 50:21, a li: “Wa hupula kuli ni swana sina wena.” Caziba yo muñwi wa za Bibele naa bulezi manzwi a swana ni ao lilimo ze fitelela 175 kwamulaho. Naa ize: “Batu ba atulanga Mulimu ka ku ya ka likuka za bona mi ba nahananga kuli Mulimu u zamaiswa ki milao ye ba nga kuli batu ba swanela ku i latelela.”

⁵ Ha lu swaneli ku ikutwanga kuli kambe Jehova u ezanga lika ka mo lu hupulela. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku eza cwalo? Kakuli ha lu ituta Mañolo lu ka fumana kuli lika ze ñwi za naa ezize Jehova li kona ku bonahala ku ba ze si ka luka ka ku ya ka mubonelo wa luna o si ka petahala. Maisilaele ne ba bile ni mukwa wo mi ba ba ni mubonelo o fosahezi  ka za mwa naa sebelisanela ni bona Jehova. Mu lemuhe sa naa ba bulelezi Jehova kuli: “Mu li: Nzila ya Muñaa Bupilo ha i si ka luka. Cwale, a mu utwe, mina ba ndu ya Isilaele: Kana ki nzila ya ka ye si ka luka? Hasi za mina linzila ze sa luki?”—Ezek. 18:25.

6. Jobo naa itutile tuto mañi, mi lu kona ku tusiwa cwañi ki ze ne ezahezi ku yena?

⁶ Nto ye kona ku lu tusa ku sa atula Jehova ka ku ya ka likuka za luna ki ku lemuha kuli mubonelo wa luna ki wa makutela-kaufi mi fokuñwi u banga o fosahezi hahulu. Jobo naa tokwa ku ituta tuto yeo. Ka nako ya manyando a hae, Jobo naa felezwi ki sepo mi naa kalisize ku nahananga ka za hae feela. Naa tuhezi ku isa pilu kwa litaba za butokwa ni ku fita. Kono Jehova ka lilato naa mu tusize ku cinca mubonelo wa hae. Jehova naa bonisize kuli kutwisiso ya Jobo ne li ya makutela-kaufi ka ku mu buza lipuzo ze fitelela 70 za naa palezwi alaba. Jobo naa ikokobelize ka ku cinca mubonelo wa hae.—Mu bale Jobo 42:1-6.

Mo lu Kona ku Bela ni “Muhupulo wa Kreste”

7. Ki kabakalañi ku nyakisisa misebezi ya Jesu ha ku kona ku lu tusa ku utwisisa muhupulo wa Jehova?

⁷ Jesu naa likanyisize hahulu Ndatahe mwa lika kaufela za naa bulela ni ku eza. (Joa. 14:9) Kacwalo, ku nyakisisa misebezi ya Jesu ku lu tusa ku utwisisa muhupulo wa Jehova. (Maro. 15:5; Mafil. 2:5) Cwale ha lu nyakisiseñi makande a mabeli a bulezwi mwa libuka za Evangeli.

8, 9. Sina mo ku boniselizwe mwa Joani 6:1-5, ki nto mañi ye ne tahisize kuli Jesu a buze Filipi puzo, mi ki kabakalañi?

⁸ Ha mu beye mwa pono taba ye. Ne ku siyezi feela nakonyana kuli Paseka ya 32 C.E. i ezwe. Baapositola ba Jesu kihona ha ne ba sa zo zwa mwa musebezi o mutuna wa ku kutaza mwa Galilea. Bakeñisa kuli ne ba katezi, Jesu a ya ni bona kwa sibaka se si li kwahule ni minzi ye miñwi ili se si li kwa mutulo wa upa wa likamba la Liwate la Galilea. Kono batu ba bañata-ñata ba ba latelela. Jesu ha sa folisize silundwamanje seo ni ku ba luta lika ze ñata, kwa zuha butata bo buñwi. Batu bao kaufela ne ba ka fumana cwañi sico mwa sibaka se si cwalo? Ka ku lemuha kuli batu bao ne ba tokwa ku ca, Jesu a buza Filipi ya naa simuluha mwa sibaka seo, a li: “Lu ka leka kai buhobe kuli bao ba fumane sa ku ca?”—Joa. 6:1-5.

⁹ Jesu naa buzelizeñi Filipi puzo yeo? Kana Jesu naa sa zibi sa ku eza? Batili. Muhupulo wa hae luli ne li ufi? Muapositola Joani, ya naa li teñi Jesu ha naa buzize puzo yeo, u talusa kuli: “[Jesu] naa bulela cwalo ku mu lika, kakuli naa ziba sa ka eza.” (Joa. 6:6) Jesu naa bata ku bona haiba balutiwa ba hae ne ba hulile luli mwa tumelo. Ka ku buza puzo yeo, naa bata kuli ba nahane ka za mwa ku fepela sicaba seo ni ku ba fa kolo ya kuli ba bonise kuli ne ba na ni tumelo ya kuli naa kona ku eza se siñwi. Kono ne ba palezwi ku bonisa tumelo mi ne ba bonisize kuli ne ba na ni mubonelo wa makutela-kaufi. (Mu bale Joani 6:7-9.) Jesu cwale a ba bonisa kuli naa kona ku eza nto ye ñwi ye ne ba sa hupuli kuli naa kona ku i eza. Ka makazo, a fepa batu ba bañata-ñata bao be ne ba lapile.—Joa. 6:10-13.

10-12. (a) Ki kabakalañi Jesu ha naa si ka alaba kupo ya musali wa Mugerike honafo feela? Mu taluse. (b) Ki nto mañi ye lu ka nyakisisañi cwale?

¹⁰ Likande leo la kona ku lu tusa ku utwisisa za naa nahana Jesu ka nako ye ñwi hape. Hasamulahonyana wa ku fepa silundwamanje seo, Jesu ni baapositola ba hae ba liba mutulo, ba sila museto wa Isilaele, mi ba yo fita mwa libaka za Tire ni Sidoni. Teñi ko, ba fumana musali wa Mugerike ya naa kupile Jesu kuli a folise mwanaa hae wa musizana. Kwa makalelo, Jesu naa si ka iseza pilu musali yo. Kono musali yo ha naa tundamezi, Jesu a li ku yena: “Tuhela pili, bana ba kule; ha ku lukeli ku amuha bana buhobe, ni ku bu nepela tunjanana.”—Mare. 7:24-27.

¹¹ Ki kabakalañi Jesu ha naa hanile ku tusa  musali yo kwa makalelo? Kana Jesu naa mu lika sina mwa naa likezi Filipi, kuli a bone mwa naa ka ezeza, ili ku mu fa kolo ya ku bonisa tumelo ya hae? Muutwahalelo wa linzwi la Jesu ne u si ka mu zwafisa, nihaike kuli ha u si ka boniswa mwa Mañolo. Jesu ha naa bapisize sicaba sa musali yo ni “tunjanana,” naa itusisize linzwi la Sigerike le ne li sa utwahali kuli naa ba zwapaula. Kacwalo, mwendi Jesu naa eza sina mushemi ya bata ku fa mwanaa hae sa kupa kono u bonisa inge kuli ha lati ku mu fa ilikuli a bone nji mwanaa hae u ka tundamena. Ku si na taba kuli ne li cwalo kamba ku tokwa, Jesu naa ezelize musali yo za naa kupile ha naa bonisize tumelo.—Mu bale Mareka 7:28-30.

¹² Makande a mabeli ao a lu tusa ku utwisisa “muhupulo wa Kreste.” Cwale ha lu boneñi ka mo makande ao a kona ku lu tuseza ku utwisisa hande muhupulo wa Jehova.

Ka mo Jehova Naa Sebelisanezi ni Mushe

13. Ku utwisisa munahanelo wa Jesu ku lu tusa cwañi?

¹³ Ku utwisisa munahanelo wa Jesu ku lu tusa ku utwisisa likalulo za mwa Mañolo ze kona ku ba taata ku li utwisisa. Ka mutala, ha mu nyakisise manzwi ao Jehova naa bulelezi Mushe, Maisilaele ha se ba ikezelize namani ya gauda ni ku i lapela. Mulimu naa ize: “Ni se ni boni sicaba se, mi ni li, ki sicaba se si milala ye satalezi. Cwale, a ku ni tuhele, kuli buhali bwa ka bu ba tukele, ni ba yundise; haili wena ni ka ku eza sicaba se situna.”—Ex. 32:9, 10.

14. Mushe naa buleziñi ha mano utwa manzwi a Jehova?

¹⁴ Likande leo li zwelapili kuli: “Mushe a lapela hahulu Muñaa Bupilo Mulimu wa hae, a li: Mawe Mulena, buhali bwa hao bu tukelelañi sicaba sa hao, so zwisize mwa Egepita ka maata a matuna ni ka lizoho le li maata? Ku ka ba cwañi Maegepita ha ba ka bulela, ba li: U ba zwiselize ku yo ba kenya mwa kozi, mane ku yo ba bulaela fa malundu ni ku ba felisa mwa lifasi? Itetulule mwa buhali bo bu sabisa bwa hao, mi u tuhele koto yo hupulezi sicaba sa hao. U hupule Abrahama, ni Isaka, ni Isilaele, batanga ba hao, bo konkezi ka Wena tota, wa li ku bona: Ni ka atisa baikulu ba mina, ba be inge linaleli za lihalimu; ni fe baikulu ba mina naha kaufela ye ni bulezi, mi ba i luwe ku ya ku ile. Muñaa Bupilo kiha tuhela koto ya naa hupulezi sicaba sa hae.”—Ex. 32:11-14. *

15, 16. (a) Za naa bulezi Jehova ne li file Mushe kolo ya ku ezañi? (b) Ki nto mañi ya naa si ka eza Jehova?

¹⁵ Kana Mushe naa tokwa luli ku sikulula  muhupulo wa Jehova? Batili! Nihaike kuli Jehova naa bulezi za naa bata ku eza, yeo ne si yona katulo ya hae ya mafelelezo. Jehova naa lika feela Mushe, sina Jesu mwa naa likezi Filipi ni musali wa Mugerike. Mushe naa filwe kolo ya kuli a bonise mubonelo wa hae. * Jehova naa ketile Mushe kuli a be yena muyemeli ya fahalaa Maisilaele ni Yena, mi Jehova naa lata ku eza lika ka ku latelela tukiso yeo. Kana Mushe naa ka zwafiswa ki kezo ya Maisilaele? Kana naa ka itusisa kolo yeo ku susueza Jehova kuli a libale Maisilaele ni ku eza lusika lwa hae ku ba sicaba se situna?

¹⁶ Za naa bulezi Mushe ne li bonisa kuli naa na ni tumelo ni sepo ya kuli Jehova ki ya lukile. Manzwi a hae naa sa bonisi kuli ki muitati kono naa bonisa kuli naa iyakatwa libizo la Jehova. Naa sa lati kuli libizo leo li nyefulwe. Kacwalo, Mushe naa bonisize kuli naa utwisisa “muhupulo wa Mulimu” mwa taba yeo. (1 Makor. 2:16) Ki nto mañi ye ne zwile mwateñi? Bakeñisa kuli Jehova naa si ka tameha ku nga muhato u li muñwi, Bibele i li a “tuhela koto” ya naa bata ku nata ka yona sicaba mukatumbi.

Ka mo Jehova Naa Sebelisanezi ni Abrahama

17. Jehova naa bonisize cwañi kuli u na ni hahulu pilu-telele ha naa teeleza kwa pilaelo ya Abrahama?

¹⁷ Mutala o muñwi o bonisa kuli Jehova u fanga batanga ba hae kolo ya ku bonisa tumelo ni sepo ya bona u bonisizwe mwa taba ya naa kupile Abrahama ka za Sodoma. Mwa taba yeo, Jehova naa bonisize hahulu pilu-telele ka ku tuhelelela Abrahama ku buza lipuzo ze 8. Abrahama a fitisa pilaelo ya hae, a li: “Ku eza taba ye cwalo ku be kwahule ni wena; ku bulaya ya lukile hamoho ni ya maswe, kuli ya lukile a tahelwe ki kozi i li ñwi ni ya maswe, taba yeo i be kwahule ni wena! Muatuli wa lifasi kaufela kana a si ke a eza ka ku luka?”—Gen. 18:22-33.

18. Lu itutañi kwa likande le li bonisa ka mo Jehova naa sebelisanezi ni Abrahama?

¹⁸ Likande leo li lu lutañi ka za muhupulo wa Jehova? Kana Jehova naa tokwa ku ambolisana ni Abrahama kuli a kone ku eza keto ye nde? Batili. Jehova naa kona ku talusa mabaka a hae a ku eza keto isali kwa makalelo. Kono ka ku lumeleza Abrahama ku buza lipuzo, Jehova naa bata kuli Abrahama a utwisise muhupulo wa Hae wa kuli munzi wo no tokwa ku sinyiwa. Mi hape ne ku tusize Abrahama ku utwisisa butuna bwa mukekecima wa Jehova ni ku luka kwa Hae. Kaniti, Jehova naa sebelisani ni Abrahama sina mulikanaa hae.—Isa. 41:8; Jak. 2:23.

Ze lu Ituta

19. Lu kona ku likanyisa cwañi Jobo?

¹⁹ Lu itutileñi ka za “muhupulo wa Mulimu”? Lu swanela ku tuhelela Linzwi la Mulimu kuli li lu tuse ku utwisisa munahanelo wa Jehova. Ha lu swaneli ni kamuta ku atula Jehova ka ku ya ka munahano wa luna ni likuka za luna za makutelakaufi. Jobo naa ize: “[Mulimu] haki mutu Yena, sina na, kuli ni alabane ni Yena, kuli mane lu isane kwa Kuta.” (Jobo 9:32) Ha lu kalisa ku utwisisa  muhupulo wa Jehova, lu ka makala sina mwa naa makalezi Jobo, kuli: “Niha mu bona cwalo, ze ki linto ze kwatuko a linzila za hae, ka lizebe za luna lu utwa mulumo o munyinyani feela wa zona; kono kabe ki mishika ya maata a hae, ne ka utwisezwa ki mañi?”—Jobo 26:14.

20. Lu swanela ku ezañi haiba lu fumana kalulo ya mwa Mañolo ye taata ku i utwisisa?

²⁰ Ha lu bala Mañolo, lu swanela ku eza cwañi haiba lu fumana likalulo ze taata ku li utwisisa, sihulu ze ama munahanelo wa Jehova? Haiba lu ezize lipatisiso kono ha lu si ka fumana litaba ze alaba hande lipuzo za luna, lu swanela ku nga nto yeo kuli i lu tusa ku bona nji lu sepile Jehova luli. Mu hupule kuli litaba ze ñwi fokuñwi li lu fanga kolo ya ku bonisa mo lu utwisiseza hande tulemeno twa Jehova ni kuli lwa lumela kuli za eza li bonahaza tulemeno to. Haike lu boniseñi buikokobezo ka ku itumelela kuli ha lu koni ku utwisisa lika kaufela za eza. (Muek. 11:5) Kacwalo, lu ka susuezwa ku lumelelana ni manzwi a muapositola Paulusi, a li: “O! buliba bwa bufumu ni bwa butali ni bwa zibo ya Mulimu! Likatulo za hae ha li konwi ku batisezwa, ni linzila za hae ha li konwi ku fumanwa! Kakuli: Ki mañi ya zibile mwa hupulela Mulena? Kamba ye neli muelezi wa hae, ki mañi? Kamba ki mañi ya file Mulimu pili, kuli a kutelwe ki se siñwi? Kakuli linto kamukana li zwa ku Yena, li tiile ka Yena, mi li ezezwa Yena. Ku Yena ku be kanya mwa linako ni linako. Amen.”—Maro. 11:33-36.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Ki sika mañi se si ka lu tusa ku tokolomoha mukwa wa ku atula Jehova ka ku ya ka likuka za luna?

• Ku utwisisa likezo za Jesu ku kona ku lu tusa cwañi kuli lu be ‘balikani’ ba batuna ba Jehova?

• Mu itutileñi mwa lingambolo za naa bile ni zona Jehova ni Mushe hamohocwalo ni Abrahama?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 5]

Lu itutañi ka za muhupulo wa Jehova ku likana ni mwa naa sebelisanezi ni Mushe ni Abrahama?