‘Libizo la Jehova li be Masabelo A Mina’
‘Libizo la Jehova li be Masabelo A Mina’
‘Ni ka siya batu ba ba ikokobeza, ba ba ishuwa, mi ba ka sabela kwa libizo la Jehova.’—ZEF. 3:12, NW.
1, 2. Ki sinyeho mañi ya swanisezo ye tuha i tulukela batu?
KANA mu kile mwa yaama pula ya moya kamba ya macwe mwa kota ye tuna? Mwendi kota ya kona ku mi sileleza kwa pula ya moya kamba ya macwe kono ha i koni ku mi sileleza hande ha ku taha kakundukundu ka katuna kamba liñungwa.
2 Ku na ni mufuta o muñwi wa liñungwa le li taha, ili le li kona ku yundisa batu kaufela. Liñungwa leo li yemela “lizazi la ku sinya.” “Lizazi la Muñaa Bupilo le lituna” leo li ka tulukela batu kaufela. Kono lwa kona ku fumana masabelo e lu tokwa. (Mu bale Zefania 1:14-18.) Lu kona ku eza cwañi cwalo mwa “lizazi la buhali” bwa Jehova le li li fa ngo ni mulomo?
Mazazi A Sinyeho Mwa Linako za Bibele
3. Ki ifi “ñuli ya macwe a pula” ye ne tulukezi mubuso wa Isilaele wa masika a lishumi?
3 Lizazi la Jehova li ka kala ka sinyeho ya bulapeli bwa buhata kaufela fa lifasi. Ze ne ezahezi kwa batu ba Mulimu ba kwakale za kona ku lu tusa ku ziba mwa ku fumanela masabelo. Isaya, ya naa pilile mwa lilimo za ma-700 B.C.E., naa swaniselize katulo ya Jehova fahalimwaa mubuso wa bukwenuheli wa Isilaele wa masika a lishumi kwa “ñuli ya macwe a pula” ye ne ba si ke ba kona ku tibela batu. (Mu bale Isaya 28:1, 2.) Bupolofita bo, ne bu talelelizwe ka 740 B.C.E. muta Maasirya ne ba ambekile naha ya masika ao, a swanisezwa ki lusika lwa Efraimi, bakeñisa kuli ne li lona lusika lo ne lu tumile hahulu.
4. “Lizazi la Muñaa Bupilo le lituna” ne li tulukezi cwañi Jerusalema ka 607 B.C.E.?
4 Hamulaho wa katulo ya Isilaele ya naa si ka sepahala, “lizazi la Muñaa Bupilo le lituna” ne li tulukezi Jerusalema ni mubuso wa Juda ka 607 B.C.E. Nto yeo ne i ezahezi kakuli batu ba Juda ni bona ne ba ipanguzi. Mababilona be ne ba zamaiswa ki Nebukadenezare ha ne ba bembile Juda ni muleneñi wa yona wa Jerusalema, Majuda ne ba kupile tuso kwa “sisabelo sa mashano,” ili swalisano ya bona ni mubuso wa Egepita. Kono sina pula ya simbwewewe ye shandaula, Mababilona ne ba shandauzi “sisabelo” seo.—Isa. 28:14, 17.
5. Ki nto mañi ye ka ezahala kwa batu ba Mulimu sina sikwata muta bulapeli kaufela bwa buhata bu sinyiwa?
5 Lizazi le lituna la Jehova le ne li tulukezi Jerusalema ne li bonisa mo i ka bela katulo ye tuha i wela Bakreste ba buhata ba mwa linako za luna. Mi kihona bulapeli bo buñwi kamukana bwa buhata bu ka sinyiwa, ili bo bu li kalulo ya “Babilona yo mutuna.” Ku tuha fo, likalulo ze ñwi kaufela za muinelo o maswe wa lifasi la Satani ni zona li ka yundiswa. Kono batu ba Mulimu bona ba ka punyuha sina sikwata, kakuli ba sabela ku Jehova.—Sin. 7:14; 18:2, 8; 19:19-21.
Masabelo A Swanisezo ni A Luli
6. Batu ba Jehova ba kona ku fumana cwañi masabelo?
6 Batu ba Mulimu ba kona ku fumana cwañi masabelo nihaiba mwa nako ye ya maungulelo? Lu fumana masabelo a swanisezo ka ku “tokomela Libizo la [Mulimu],” kamba ku li nahanisisa ka likute, ni ka ku mu sebeleza ka tukufalelo. (Mu bale Malaki 3:16-18.) Kono ku na ni linto ze ñwi hape ze lu tokwa ku eza kwandaa feela ku nahanisisa libizo la hae. Lu bala kuli: “Mutu ni mutu ya biza Libizo la Mulena u ka piliswa.” (Maro. 10:13) Ku na ni swalisano ye mwahalaa ku biza libizo la Jehova ni ku piliswa ki yena kabakala ku eza cwalo. Mi batu ba bañata ba ba lata niti ba kona ku bona shutano ye mwahalaa Bakreste ba niti ba ba “tokomela Libizo la hae” ka sabo ni ku mu sebeleza sina Lipaki za hae, ni batu ba ba sa mu sebelezi.
7, 8. Bakreste ba mwa miteñi ya baapositola ne ba pilisizwe cwañi luli, mi nto yeo i swana cwañi ni ye ka ezahala mwa miteñi ya luna?
7 Niteñi, ku piliswa kwa luna ha ku talusi feela ku fumana masabelo a swanisezo. Mulimu u sepisize batu ba hae kuli u ka pilisa bupilo bwa bona. Ze bonisa buniti bwa taba yeo ki ze ne ezahezi ka 66 C.E. muta mpi ya Maroma ye ne etelelwa ki Cestius Gallus ne i lwanisize Jerusalema. Jesu naa polofitile kuli mazazi a ñalelwa yeo naa ka “fukuzwa.” (Mat. 24:15, 16, 21, 22) Mazazi ao naa fukulizwe mpi ya Maroma ha ne i tuhezi ku potoloha munzi, ili nto ye ne konisize ‘libupiwa’ ze ñwi—bona Bakreste ba niti—ku “piliswa.” Ne ba konile ku baleha mwa muleneñi ni mwa libaka za fakaufi. Ba bañwi ne ba silile Jordani ni ku yo fumana masabelo mwa malundu a kwa upa wa nuka yeo.
8 Ku na ni nto ye swana ye mwahalaa Bakreste bao ni batu ba Mulimu kacenu. Bakreste ba kwa makalelo ne ba batile masabelo, mi ni kacenu batanga ba Mulimu ba ka eza cwalo. Kono mwa nako ya luna ha lu na ku tokwa ku sabela kwa sibaka se siñwi luli kakuli Bakreste ba niti ba fumaneha mwa lifasi kaufela. Niteñi, ka ku sabela ku Jehova ni kwa kopano ya hae ye swana sina lilundu, “ba ba ketilwe” ni balikani ba bona ba ba sepahala ba ka piliswa luli muta mafelelezo a tulukela Bakreste ba buhata ba ba li baipanguli.
9. Ki bo mañi ba ba likile ku tahisa kuli libizo la Jehova li si ke la zibwa ki batu? Mu fe mutala.
9 Kono bulapeli bwa buhata bwa lukela ku to sinyiwa kakuli ni bona bu tahisize kuli batu ba ba yanga kwa likeleke ba si ke ba ba ni zibo ya lika za moya mi bu hanile ku itusisa libizo la Mulimu. Ku zwa ka silimo sa 500 C.E. ku isa ku sa 1500 C.E., libizo la Mulimu ne li zibahala hahulu mwa Europe. Libizo leo, le ne li ñolwanga ka litaku zee ne za Siheberu, ili ze ñolwanga kuli YHWH (kamba JHVH) ha li fetulwa, ne li bonahalanga fa muwayawaya, fa mamota a fapilaa mandu, mwa libuka ni Libibele ze ñata, mane nihaiba mwa likeleke ze ñwi za Katolika ni za Protesitanti. Kono mwa mazazi a kwamulahonyana batu ba bile ni mukwa wa ku zwisa libizo la Mulimu mwa litoloko za Bibele ni ko kuñwi ko li fumaneha. Ye ñwi ya lika ze bonisa buniti bwa taba yeo ki liñolo le ne li ñozwi la 29 June, 2008, le ne li ya kwa mikopano ya mabishopu ko ne ku nyakiwa libizo la Mulimu. Liñolo leo ne li fitisizwe ki ba Congregation for Divine Worship and the Discipline of the Sacraments. Mwa liñolo leo, Keleke ya Roma Katolika ne i laezi kuli litaku zee ne za Siheberu ze yemela libizo la Mulimu ili ze ñolwanga ka linzila ze shutana-shutana, li yoliswe ka libizo la “Mulena.” Papa naa laezi kuli libizo la Mulimu ha li swanelwi ku itusiswa kamba ku pundiwa mwa lipina ni mwa litapelo ha ku ezwa lisebelezo za bulapeli bwa Katolika. Mi baeteleli ba bañwi ba bulapeli bwa Sikreste bwa buhata ni ba bulapeli bo buñwi bwa buhata ni bona ba lyanganisize balapeli ba bañata-ñata kuli ba si ke ba ziba Mulimu wa niti.
Ba ba Kenisa Libizo la Mulimu ba Silelezwa
10. Libizo la Mulimu li kutekiwa cwañi kacenu?
10 Ka ku shutana hahulu ni ze ba eza ba bulapeli bo buñwi, Lipaki za Jehova bona ba kuteka ni ku lumbeka libizo la Mulimu. Ba li kenisa ka ku itusisa lona ka nzila ye kutekeha. Jehova u lata batu ba ba mu sepa, mi wa kona ku ba nto ifi kamba ifi ye tokwahala kuli a fuyaule ni ku sileleza batu ba hae. “U ziba ba ba mu sepile.”—Nah. 1:7; Lik. 15:14.
11, 12. Ki bo mañi be ne ba zwezipili ku sepahala ku Jehova mwa Juda wa ikale, mi ki bo mañi ba ba ezize cwalo mwa linako za cwale?
11 Nihaike kuli batu ba bañata mwa Juda wa ikale ne ba ipanguzi, ku na ni ba bañwi be ne ba ‘sepile libizo la Muñaa Bupilo,’ kamba be ne ba sabezi ku lona. (Mu bale Zefania 3:12, 13.) Kaniti, Mulimu ha naa otile Majuda be ne ba si ka sepahala ka ku tuhelela Mababilona ku hapa naha ni ku isa sicaba sa yona mwa butanga, batu ba bañwi, ba ba cwale ka Jeremia, Baruki, ni Ebedi-Meleki, ne ba pulusizwe. Ne ba pilile mwahalaa sicaba se ne si fulalezi Jehova. Ba bañwi ne ba zwezipili ku sepahala ha ne ba li mwa butanga. Ka 539 B.C.E., Mamedi ni Maperesia be ne ba etelezwi ki Sirusi ba hapa Babilona. Hamulahonyana Sirusi a laela kuli Majuda ba lumelelwe ku kutela kwa naha ya bona.
12 Zefania naa polofitile ka za batu be ne ba ka kalisa sinca bulapeli bwa niti kuli Jehova naa ka ba pulusa ni ku ba wabelelwa. (Mu bale Zefania 3:14-17.) Ku bile cwalo ni mwa linako za luna. Mubuso wa Mulimu ha u se u tomilwe mwa lihalimu, Jehova naa lukuluzi bomasiyaleti ba ba sepahala ba batoziwa mwa butanga bwa swanisezo mwa Babilona yo Mutuna. Mi ku to fita ni la kacenu le, u sa ba wabelelwa.
13. Batu ba macaba kaufela ba lukululwa cwañi?
13 Ba ba na ni sepo ya ku pila ku ya ku ile fa lifasi ni bona ba zwile mwa Babilona yo Mutuna mi ba lukululwa kwa lituto za bulapeli bwa buhata. (Sin. 18:4) Kamukwaocwalo, liñolo la Zefania 2:3 li sweli la talelezwa hahulu kacenu, ili le li li: “A mu bate Muñaa Bupilo, mina kaufela ba ba ishuwa mwa lifasi.” Ba ba ishuwa mwa macaba kaufela, ibe kuli ba na ni sepo ya lihalimu kamba ya lifasi, ba sabela kwa libizo la Jehova kacenu.
Libizo la Mulimu Haki Muulu
14, 15. (a) Batu ba bañwi ba itusisize lika mañi sina muulu? (b) Ki nto mañi ye sa lukelwi ku itusiswa sina nkau?
14 Maisilaele ba bañwi ne ba nga tempele sina muulu o no kona ku ba sileleza kwa lila. (Jer. 7:1-4) Mi pili ba si ka ba kale ni tempele, Maisilaele ne ba nganga aleka ya bulikani sina muulu o no kona ku ba sileleza mwa ndwa. (1 Sam. 4:3, 10, 11) Constantine yo Mutuna naa ñozi litaku za Sigerike za khi ni rho, zona litaku za pili za linzwi la “Kreste” mwa Sigerike, fa litebe za masole ba hae ka ku sepa kuli ne ba ka silelezwa mwa ndwa. Mi ku bulelwa kuli Mulena Gustav Adolph II wa Sweden, ya naa lwanile mwa ndwa ye ñwi ya bulapeli ye ne kolotile mwa Europe, naa apezi siapalo sa ndwa se si bonisizwe fa likepe la 7. Mu lemuhe kuli libizo la Iehova li ñozwi ka ku iponahaza hande fa siapalo seo.
15 Batu ba Mulimu ba bañwi ba ba lwanisizwe ki badimona ba sabezi ku Jehova ka ku biza libizo la hae ka ku tumusa. Niteñi, sika se si ñozwi libizo la Mulimu ha si swanelwi ku ngiwa sina muulu kamba nkau inge kuli sa kona ku sileleza ka mabibo. Yeo haki yona taluso ya ku sabela kwa libizo la Jehova.
Mo lu Fumanela Masabelo Kacenu
16. Lu kona ku fumana cwañi masabelo a fa Mulimu kwa batu ba hae kacenu?
16 Kacenu, lu fumana masabelo ka silelezo ya fa Mulimu kwa batu ba hae sina sikwata. (Samu 91:1) Ka “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” ni maeluda mwa puteho, lu lemuswa ka za mikwa ya lifasi ye kona ku felisa silelezo yeo. (Mat. 24:45-47; Isa. 32:1, 2) Mu hupule kuli se lu lemusizwe hakai ka za ku lata sifumu, mi mu nahane ka mo litemuso zeo li lu tuselize ku sileleza bulikani bwa luna ni Jehova. Mi ki kozi mañi ye kona ku lu tahela haiba lu kenelwa ki moya wa ku eza lika ka likesha, ili o kona ku lu tahiseza ku tuhela ku sebeleza Jehova? Linzwi la Mulimu li li: “Buiketo [“likesha,” NW] bwa matanya bu ka ba sinyeza. Kono ya ni utwa u ka pila mwa kozo, u ka iketa a sa sabi kozi.” (Liprov. 1:32, 33) Ku lika ka taata ku ba ni muzamao o kenile ni kona ku lu tusa kuli lu zwelepili ku ba mwa silelezo ya Mulimu.
17, 18. Ki nto mañi ye sweli ku tusa batu ba bañata-ñata ku sabela kwa libizo la Jehova?
17 Hape ha mu nahane mwa lu susuelezanga mutanga ya sepahala kuli lu latelele taelo ya Jesu ya ku kutaza taba ye nde ya Mubuso mwa lifasi kaufela. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Zefania naa bulezi nto ye ñwi ye ne ka tusa batu ku sabela kwa libizo la Mulimu. Lu bala kuli: “Ka linako zeo ni ka fa macaba milomo ye kenile, kuli a bize kaufela Libizo la Muñaa Bupilo, a mu sebeleze ka pilu i li ñwi.”—Zef. 3:9.
18 “Milomo ye kenile” ki nto mañi? Pulelo ya Siheberu ye tolokilwe kuli “milomo ye kenile” i talusa puo ye kenile, ili niti ka za Jehova Mulimu ni milelo ya hae ze mwa Linzwi la hae le li tahile ka moya. Ka nzila ye ñwi, mu bulela puo yeo ha mu taluseza ba bañwi niti ka za Mubuso wa Mulimu ni mo u ka keniseza libizo la hae, ha mu koñomeka kuli bubusi bwa Mulimu ki bona bo bu lukile, ni ha mu ambola ka tabo za limbuyoti za kamita ze ba ka ikola batu ba ba sepahala. Kabakala kuli batu ba bañata ba bulela puo ya swanisezo yeo, palo ya ‘ba ba biza libizo la Jehova’ ni ku mu ‘sebeleza ka pilu i liñwi’ i sweli ya ekezeha. Kaniti, batu ba bañata-ñata mwa lifasi kaufela ba sweli ku sabela ku Jehova.—Samu 1:1, 3.
19, 20. Batu be ne ba sepile “sisabelo sa mashano” mwa linako za mwa Bibele ne ba ba swabile cwañi?
19 Batu mwa lifasi ba talimana ni butata bo bu bonahala ku ba bo butuna hahulu. Ka ku bata hahulu ku tatulula butata bwa bona, ba bañata ba sepanga batu ba ba si ka petahala kuli ba kona ku ba tusa. Kamba mane ba sepanga kuli likopano za litaba za naha li ka tatulula butata bwa bona, sina mo ne ba ezezanga Maisilaele ba kwakale ka nako ye ñwi ka ku kupanga tuso kwa macaba a naa li bukaufi, ka ku itama bulikani ni bona. Kono mwa ziba kuli ku eza cwalo ne ku si ka tusa Maisilaele. Kacenu ha ku na muuso o kona ku tatulula butata kaufela bwa batu, mane nihaiba kopano ya United Nations ha i koni ku eza cwalo. Kamukwaocwalo, ha lu swaneli ku sabela kwa likopano za butu. Bupolofita bwa Bibele bu talusa likopano zeo kuli ki “sisabelo sa mashano.” Kwa swanela ku li nga kuli ki sisabelo sa mashano kakuli batu kaufela ba ba li sepile ba ka swaba maswe.—Mu bale Isaya 28:15, 17.
20 Honafa, lizazi la Jehova le li swanisezwa ki simbwewewe li ka tuha li tulukela lifasi. Milelo ya butu ha i na ku kona ku sileleza batu, mi nihaiba lisilelezo za nyukiliya kamba bufumu ha li na ku kona ku eza cwalo. Liñolo la Isaya 28:17 li li: “Sisabelo sa mashano si ka wa sifako ni limbwewewe, mezi a kwahele maipato a bupumi.”
21. Lu kona ku tusiwa cwañi ka ku mamela liñolo la silimo sa 2011?
21 Ka nako ye, ni nako ye li ka ezahala lika zeo, batu ba Mulimu ba ka silelezwa ki Mulimu wa bona, Jehova. Libizo la Zefania, le li talusa kuli ‘Jehova U Silelelize,’ li bonisa hande fo ku sweu kuli libizo la Jehova ki masabelo a niti. Ki lona libaka, liñolo la luna la silimo sa 2011 ha li na ni manzwi a li: ‘Libizo la Jehova li be masabelo a mina.’ (Zef. 3:12, NW) Nihaiba ka nako ye, lwa kona mi lu lukela ku sabela kwa libizo la Jehova, ni ku mu sepa ka ku tala. (Samu 9:10) Haike ka zazi ni zazi lu hupulange manzwi a niti a li: “Libizo la Muñaa Bupilo ki mapilelo a tiile, ya lukile u sabela ku ona, mi wa piliswa.”—Liprov. 18:10.
Kana Mwa Hupula?
• Lu kona ku sabela cwañi kwa libizo la Jehova kacenu?
• Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku sepa “sisabelo sa mashano”?
• Ki afi masabelo e lu sepisizwe?
[Lipuzo za Tuto]
[Manzwi a fa likepe 6]
Liñolo la silimo sa 2011 li bulela kuli: ‘Libizo la Jehova li be masabelo a mina.’—Zef. 3:12, NW.
[Manzwi a bañi ba maswaniso fa likepe 7]
Thüringer Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, Waffensammlung “Schwarzburger Zeughaus”