Moya O Kenile U lu Tusa ku Tula Muliko Ufi Kamba Ufi

“Mu tiyele ku Mulena, ni mwa maata a hae a sa palelwi ki se siñwi.”—MAEF. 6:10.

1. Ki kabakalañi batu ba Jehova ha ba talimananga ni butata bo buñata-ñata?

BATU ba Jehova ba talimananga ni butata bo bu shutana-shutana. Miliko ye miñwi i tahanga kabakala ku sa petahala kwa luna kamba bakeñisa muinelo wa lifasi le lu pila ku lona. Mi ye miñwi yona i tahanga kabakala sitoyo se si li teñi mwahalaa ba ba sebeleza Mulimu ni ba ba sa mu sebelezi. (Gen. 3:15) Ku zwa kwa simuluho, Mulimu u tusize batanga ba hae ba ba sepahala kuli ba itiise ha ba nyandiswa kabakala bulapeli bwa bona, ku hana likukuezo ze maswe, ni ku tiyela butata bo bu shutana-shutana. Moya wa hae o kenile wa kona ku lu tusa ku eza nto ye swana.

Ha lu Nyandisezwa Bulapeli Bwa Luna

2. Mulelo wa nyandiso ki ufi, mi i kona ku taha ka linzila lifi?

² Nyandiso i kona ku taha kabakala bulapeli bwa luna, mi mulelo wa yona ki ku felisa tumelo ya luna, ku i tibela kuli i si ke ya hasanyiwa, kamba ku lu tuhelisa ku sepahala. Satani u kona ku lu nyandisa ka linzila ze shutana-shutana, fokuñwi ka ku lu taseza patalaza, fokuñwi ka ku sa lemuseha. Bibele i bonisa kuli mwa ezezanga Satani ha taseza ku swana sina mo i ezezanga tau ni sibili.—Mu bale Samu 91:13.

3. Satani u tasezanga cwañi sina tau ni sibili?

³ Ka ku swana sina tau ye buhali, hañata Satani u taselize batanga ba Jehova ka ku ba eza maswe, ku ba nepela mwa litolongo, kamba ku kwalela musebezi wa bona. (Samu 94:20) Lipiho ze mwa Yearbook ze bulela za misebezi ya Lipaki za Jehova mwa miteñi ya cwale li kandekanga ka za litasezo ze cwalo ze ñata-ñata. Likwata za batu ba ba si na mulao, ili bao fokuñwi ba etelelwanga ki ba bahulu ba bulapeli, kamba bo likangate ba litaba za naha, se ba ezize maswe batu ba Mulimu mwa libaka ze ñata. Litasezo ze swana ni za tau zeo, li tahiselize batu ba sikai kuli ba tuhele ku sebeleza Jehova. Ka ku swana ni sibili, Diabulosi hape u tasezanga batu ka ku sa lemuseha ilikuli a foufaze minahano ya bona ni ku ba kwasheka kuli ba mu sebeleze. Satani u lu tasezanga ka nzila ye cwalo kuli a lu fokolise kamba ku lu tahiseza kuli lu latule tumelo ya luna. Kono ka tuso ya moya o kenile wa Mulimu lwa kona ku tiyela linyandiso zeo.

4, 5. Ki ifi nzila ye nde hahulu ye lu kona ku itukiseza ka yona nyandiso, mi ki kabakalañi? Mu fe mutala.

⁴ Ku nahanisisa ka za miinelo ye shutana-shutana  ya mo lu kona ku nyandisezwa kwapili haki yona nzila ye nde ya ku itukiseza ka yona nyandiso. Kaniti, ha lu zibi nyandiso ye lu kona ku talimana ni yona, kamukwaocwalo ku ikalelwa lika ze lu sa zibi kuli li ka ezahala ha ku na ku lu tusa se siñwi. Nihakulicwalo, ku na ni nto ye lu kona ku eza. Batu ba bañata ba ba konile ku tiyela nyandiso ba ezize cwalo ka ku kengeyela mitala ya batanga ba Jehova ba ba sepahala ba ba bulezwi mwa Mañolo, ku beya cwalo ni lituto ni mutala za Jesu. Ku eza cwalo ku ba tusize ku tiisa lilato la bona ku Jehova. Mi lilato leo li ba tusize ku tiyela miliko kaufela ye ne ba tahezi.

⁵ Ha mu nahanisise mutala wa likaizeli ze peli za kwa Malawi. Sikwata sa batu ba bañwi ba misunga ne si ba hapelelize kuli ba leke makadi a likopano za litaba za naha, ka ku ba nataka, ku ba tubulisa, ni ku ba bemba kuli ba ka ba swala likalala. Sikwata seo sa ba kwasheka kuli nihaiba lilama za lubasi lwa Betele ne ba lekile makadi. Likaizeli zeo ne li alabile cwañi? Ne li ize: “Luna lu sebeleza feela Jehova Mulimu. Kamukwaocwalo, haiba mizwale fa ofisi ya mutai ba lekile makadi, luna ha lu na ku cinca muhupulo wa luna. Niha mu ka lu bulelela kuli mwa lu bulaya, ha lu na ku a leka!” Hamulaho wa ku yemela tumelo ya bona ka ku tiya, likaizeli bao ba lukululwa.

6, 7. Jehova u tusanga cwañi batanga ba hae kuli ba tiyele nyandiso?

⁶ Muapositola Paulusi naa bulezi kuli Bakreste ba mwa Tesalonika ne ba amuhezi niti “mwa manyando a matuna” kono ili “ka tabo ya Moya o Kenile.” (1 Mates. 1:6) Kaniti, Bakreste ba bañata ba kwakale ni ba mwa miteñi ya cwale ba ba talimani ni nyandiso ni ku i tula ba kandeka kuli ka nako ye ne ba nyandiswa hahulu ne ba ikutwile ku ba ni kozo, ye li kalulo ya muselo wa moya o kenile wa Mulimu. (Magal. 5:22) Kozo yeo ne i ba tusize ku sileleza lipilu za bona ni minahano ya bona. Kaniti, Jehova u itusisanga moya wa hae ku tusa batanga ba hae kuli ba tiyele miliko ni ku eza ka butali ha ba kopana ni butata. *

⁷ Batu ba komokisizwe hahulu ki tundamo ya batu ba Mulimu ya ku zwelapili ku sepahala niha ba kopana ni nyandiso ye situhu. Lipaki ne ba bonahalile kuli ne ba na ni maata a ipitezi, mi ne ba na ni ona luli. Muapositola Pitrosi u lu bulelela kuli: “Ha mu nyefulelwa Libizo la Kreste, mu na ni mbuyoti; kakuli Moya wa kanya, Moya wa Mulimu, u inzi fahalimu a mina.” (1 Pit. 4:14) Lu nyandisezwa ku yemela likuka ze lukile, mi taba yeo i bonisa kuli lwa lumelelwa ki Mulimu. (Mat. 5:10-12; Joa. 15:20) Ku ziba kuli lwa lumelelwa ki Jehova kwa lu tabisa luli!

Likukuezo ze Zwa ku ba Bañwi

8. (a) Ki nto mañi ye ne tusize Joshua ni Kalebu ku hana ku kukuezwa ki matwela ba bañwi? (b) Lu kona ku itutañi kwa mutala wa Joshua ni Kalebu?

⁸ Mufuta o muñwi wa twaniso ye sa lemusehangi ka bunolo ili ye ba swanela ku tiyela Bakreste ki likukuezo ze zwa ku ba bañwi. Kono bakeñisa kuli moya wa Jehova u maata hahulu ku fita moya wa lifasi, lwa kona ku hanela batu ba ba lu sheununa, ba ba lu sawana, kamba ba ba lu hapeleza kuli lu ba likanyise. Ka mutala, ki nto mañi ye ne tusize bo Joshua ni Kalebu kuli ba si ke ba lumelelana ni mubonelo wa matwela ba bañwi ba ba lishumi be ne ba lumilwe hamoho ni bona mwa naha ya Kanana? Moya o kenile ne u ba susumelize ku ba ni “moya,” kamba muhupulo, o shutana ni wa matwela ba ba lishumi bao.—Mu bale Numere 13:30; 14:6-10, 24.

9. Ki kabakalañi Bakreste ha ba sa swaneli ku saba ku ba ni muhupulo o shutana ni wa batu ba bañata?

⁹ Ka ku swana, moya o kenile ne u tusize baapositola ba Jesu kuli ba utwe Mulimu ku  fita ku utwa batu be ne ba kutekiwa ki ba bañata kuli ki baluti ba bulapeli bwa niti. (Lik. 4:21, 31; 5:29, 32) Batu ba bañata ba tabelanga ku eza lika ze ezwa ki mañi ni mañi ilikuli ba si ke ba lwaniswa. Kono Bakreste ba niti bona kamita ba yemelanga nto ye lukile. Bakeñisa kuli ba tiiswa ki moya wa Mulimu, ha ba sabi ku ba ni muhupulo o shutana ni wa batu ba bañwi. (2 Tim. 1:7) Ha mu nyakisise mutala o bonisa kuli ha lu swaneli ku komiwa ki likukuezo ze zwa ku ba bañwi.

10. Bakreste ba bañwi ba kona ku ba mwa singanyenganye se si cwañi?

¹⁰ Ba banca ba bañwi ba kona ku ba mwa singanyenganye haiba ba lemuha kuli mulikanaa bona u ezize kezo ye sa lumelelani ni Mañolo. Ba kona ku ikutwa kuli ku bulelela maeluda kuli ba tuse mulikanaa bona ki ku sa sepahala ku yena. Kabakaleo, ba ikutwa kuli ki swanelo ku pata mafosisa a ezize mulikanaa bona. Sifosi u kona ku hapeleza balikani ba hae kuli ba pate sibi sa ezize. Kono butata bo mane ha bu yo feela ku ba banca. Ba bahulu ni bona ba kona ku fumana taata ku bulelela maeluda ka za bufosi bwa ezize mulikanaa bona kamba yo muñwi wa lubasi lwa bona. Kono Bakreste ba niti ba swanela ku eza cwañi ha ba talimana ni muinelo wo?

11, 12. Ki nto mañi ye mu swanela ku eza haiba yo muñwi mwa puteho a mi bulelela kuli mu si ke mwa patulula bufosi bwa hae, mi ki kabakalañi?

¹¹ Mu singanyeke ka za taba ye. Mu nge kuli muzwale wa mukulwani ya bizwa Mubita u lemuhile kuli mulikanaa hae wa mwa puteho ya bizwa Mukelabai, u na ni mukwa wa ku buhanga maswaniso a mapunu. Mubita u bulelela Mukelabai kuli u bilaezwa hahulu ki mukwa wa hae. Kono Mukelabai ha isi pilu ku za mu bulelela mulikanaa hae. Mubita ha mu bulelela kuli a yo ipiha kwa maeluda, Mukelabai u mu alaba kuli haiba ki mulikanaa hae luli ha na ku yo mu biha. Kana Mubita u swanela ku saba kuli silikani sa bona si ka fela? Mwendi u kona ku ipuza kuli maeluda ba ka kolwa mañi haiba Mukelabai a latula. Nihakulicwalo, lika ha li na ku ba hande haiba Mubita a kuza feela. Mane mukwa wo u kona ku tahisa kuli Mukelabai a sinyehelwe ki bulikani bwa hae ni Jehova. Mubita u swanela ku hupula kuli “ku saba batu, ku isa mutu mwa lilaba; kono ya sepa Muñaa Bupilo u ka bonelwa.” (Liprov. 29:25) Ki nto mañi ye ñwi ya kona ku eza Mubita? Ka lilato, u kona ku ya ku Mukelabai hape kuli a yo ambola ni yena ka za butata bwa hae. Ku eza cwalo ku ka tokwa kuli a be ni bundume. Mwendi ka nako yeo Mukelabai u ka tabela ku ambola ni yena ka za butata bwa hae. Mubita u swanela ku susueza Mukelabai hape kuli a yo bulelela maeluda, mi haiba a sa ezi cwalo halaa mazazi a likani Mubita yena u ka ba zibisa.—Liv. 5:1.

¹² Haiba mu ka talimana ni muinelo o cwalo, mwendi mulikanaa mina kwa makalelo  ha na ku itebuha buikatazo bo mu ka eza kuli mu mu tuse. Kono mwendi hasamulaho wa nako u ka lemuha kuli ne mu bata ku mu tusa luli. Haiba sifosi a tusiwa mi a amuhela tuso yeo, mwendi u ka na a itumela ku mina kabakala bundume ni busepahali bwa mina. Kono haiba a mi nyemela, kana luli mwa tabela ku ba ni mulikani ya cwalo? Nto ye nde kamita ye lu swanela ku eza ki ku tabisa Mulikanaa luna yo mutuna ka ku fitisisa, Jehova. Haiba lwa lata hahulu Jehova, batu ba bañwi ba ba mu lata ba ka lu kuteka mi ba ka ba balikani ba luna ba niti. Ha lu swaneli ni kamuta ku fa Diabulosi sibaka mwa puteho ya Sikreste. Ha ne lu ka eza cwalo, luli ne lu ka swabisa moya o kenile wa Jehova. Kono ha lu tusa puteho ya Sikreste kuli i zwelepili ku ba ye kenile lu bonisa kuli lu zamaiswa ki moya o kenile.—Maef. 4:27, 30.

Butata Bufi ni Bufi

13. Batu ba Jehova ba talimananga ni butata bufi, mi ki kabakalañi butata bo bu cwalo ha bu atile?

¹³ Lu kona ku tahelwa ki butata bo bu shutana-shutana—ku totobela kwa sifumu, ku fela kwa mubeleko, kozi ya ka taho, lifu la mutu ye lu lata, mapongo, ni butata bo buñwi cwalo. Bakeñisa kuli lu pila mwa “linako ze taata” kaufelaa luna lwa kona ku likwa ka nako ifi kamba ifi. (2 Tim. 3:1) Ha lu tahelwa ki muliko ha lu swaneli ku shomboka. Moya o kenile wa kona ku lu tusa ku itiisa ha lu li mwa butata bufi kamba bufi.

14. Ki lika mañi ze ne tusize Jobo ku itiisa ha naa li mwa butata?

¹⁴ Jobo naa talimani ni manyando a naa tatamani. Limunanu za hae ne li shwile, naa shwezwi ki bana ba hae, naa hanilwe ki balikani ba hae, naa shiukezwi ki butuku, mi musalaa hae naa tuhezi ku sepa Jehova. (Jobo 1:13-19; 2:7-9) Nihakulicwalo, Jobo naa omba-ombilwe ki Elihu. Taba ya naa mu bulelezi Elihu, ni taba ya naa koñomekile Jehova, ki ye: “U yeme pili, mi u nahane misebezi ye komokisa ya Mulimu.” (Jobo 37:14) Ki lika mañi ze ne tusize Jobo ku tiyela miliko ya hae? Mi ki lika mañi ze kona ku lu tusa ku tiyela miliko ya luna? Ki ku hupula ni ku nahanisisa linzila ze shutana-shutana za bonisa Jehova ka zona moya o kenile wa hae ni maata a hae. (Jobo 38:1-41; 42:1, 2) Mwendi lwa hupula linako ze ñwi mwa bupilo bwa luna ha ne lu iponezi kuli Mulimu wa lu tokomela. Mi u sa lu tokomela.

15. Ki lika mañi ze ne tusize muapositola Paulusi ku tiyela miliko?

¹⁵ Muapositola Paulusi naa tiyezi butata bo buñata bo ne bu kona ku mu omba moyo, mi naa ezize cwalo kabakala tumelo ya hae. (2 Makor. 11:23-28) Ki lika mañi ze ne mu tusize kuli a zwezipili ku itiisa mwa miinelo ye taata yeo? Ne li ku lapela ni ku itinga ku Jehova. Mwahalaa nako ya naa li mwa muliko ili wo mwendi ne u felile ka nako ya naa bulaezwi tumelo ya hae, Paulusi naa ñozi kuli: “Mulena ki Yena ya ni yemezi, mi a ni fa maata; kuli ka na, Evangeli i bulelwe ku feleleza, mi macaba kaufela ba i utwe. Mi ni lamulezwi kwa mulomo wa tau.” (2 Tim. 4:17) Ze ne ezahalezi Paulusi ne li mu konisize ku  kolwisa balumeli ka yena kuli ne ba sa tokwi ku “bilaela ka se siñwi.”—Mu bale Mafilipi 4:6, 7; Maefese 6:10.

16, 17. Mu fe mutala o bonisa ka mo Jehova a tuseza batu ba hae kuli ba tiyele butata kacenu.

¹⁶ Paina yo muñwi wa libizo la Roxana u iponezi ka mo Jehova a tusezanga batu ba hae. Kaizeli yo ha naa kupile muzamaisi wa hae kuli a mu fe mazazi a ku yo fumaneha kwa mukopano wa sikiliti, muzamaisi wa hae naa mu alabile ka buhali kuli haiba a ya u ka mu lundula fa musebezi. Ku si na taba ni manzwi ao, bo Roxana ne ba ile kwa mukopano, mi ne ba lapezi ka taata kuli ba si ke ba lundulwa fa musebezi. Ha se ba lapezi, ba wa pilu. Hamulaho wa mukopano wa sikiliti, la Mubulo ba ya kwa musebezi, mi mubelekisi wa bona a ba lundula fa musebezi sina mwa naa ba bulelezi. Bo Roxana ne ba bilaezi. Nihaike kuli ne ba holanga mali a manyinyani fa mubeleko wo, ne ba sa tokwa ku beleka ilikuli ba zwelepili ku babalela lubasi lwa bona. Ba lapela hape, mi ba kengeyela kuli haiba Mulimu naa ba fepile ka lico za moya fa mukopano wa sikiliti, u zibe u ka ba fepa ni kwa neku la kwa mubili. Ha ne ba kutela kwa ndu, bo Roxana ba bona sisupo se ne si ñozwi kuli ne ku tokwahala babeleki ba ba cuukile mwa musebezi wa ku luka ka ku itusisa mishini, mi ba ñola liñolo la ku kupa musebezi. Nihaike kuli muzamaisi naa lemuhile kuli bo Roxana ne ba si ka cuuka, naa ba kenyize musebezi, mi ne ba ka holanga mali a mañata ku fita e ne ba holanga sapili. Bo Roxana ne ba ikutwile kuli litapelo za bona ne li alabilwe. Kono mbuyoti ye tuna ye ne ba bile ni yona ne li ya kuli ne ba talusezanga babeleki ka bona ba sikai taba ye nde. Baketalizoho ku bona, ku beya cwalo ni muzamaisi yo, ne ba amuhezi niti mi ne ba kolobelizwe.

¹⁷ Fokuñwi, ku kana kwa bonahala kuli litapelo za luna ha li alabiwi—mwendi kabakala kuli ha li alabiwi kapili kamba mwendi li alabiwanga ka nzila ye lu si ka libelela. Haiba ku cwalo, ku na ni libaka. Jehova wa ziba libaka leo, kono luna lu kona ku li ziba kwapili. Nto ye lu kona ku kolwa kikuli Mulimu ha siyangi batu ba hae ba ba sepahala.—Maheb. 6:10.

Ku Tula Miliko

18, 19. (a) Ki kabakalañi ha lu libelela kuli lu ka tahelwa ki miliko? (b) Mu kona ku tula cwañi miliko?

¹⁸ Batu ba Jehova ha ba komokangi ha ba kopana ni miliko, ha ba zwafa, ku nyandiswa, ni ha ba talimana ni likukuezo ze zwa ku ba bañwi. Lifasi li lu toile. (Joa. 15:17-19) Kono moya o kenile wa kona ku lu tusa ku tula butata bo lu kona ku kopana ni bona ha lu nze lu sebeleza Mulimu. Jehova ha na ku lu tuhelela kuli lu likwe ki ze lu sa koni ku tiyela. (1 Makor. 10:13) Ha na ku lu tuhela kamba ku lu fulalela. (Maheb. 13:5) Ku utwa Linzwi la hae le li tahile ka moya wa hae kwa lu sileleza mi kwa lu tiisa. Hape moya wa Mulimu wa kona ku susumeza balumeli ka luna kuli ba lu fe tuso ka nako ye lu i tokwa hahulu.

¹⁹ Haike kaufelaa luna lu tundamene ku bata moya o kenile ka ku u lapelela ni ka ku ituta Mañolo. Lu zweleñipili ‘lu nze lu tiile mwa maneku kaufela, ka maata a kanya ya Mulimu, kuli lu be ni pilu-telele, ni ku iswala, ni tabo kaufela.’—Makolo. 1:11.

[Litaluso za kwatasi]

Mu Kona ku Alaba Cwañi?

• Mu kona ku itukiseza cwañi kuli mu tiyele nyandiso?

• Mu swanela ku ezañi haiba mutu yo muñwi a mi bulelela kuli mu si ke mwa patulula bufosi bwa ezize?

• Ki sepo mañi ye mu kona ku ba ni yona ha mu talimana ni butata bufi kamba bufi?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 28]

Lu kona ku itutañi ku Joshua ni Kalebu?

[Siswaniso se si fa likepe 29]

Mu kona ku tusa cwañi mulikanaa mina ya ezize sibi?