Mu Itusise Hande Bukwasha Bwa Mina

“Ya kona ku amuhela linzwi leo, a li amuhele.”—MAT. 19:12.

1, 2. (a) Jesu, Paulusi, ni ba bañwi, ne ba nga cwañi bukwasha? (b) Ki kabakalañi ba bañwi ha ba kona ku ikutwa kuli bukwasha haki mpo?

LINYALO kaniti ki le liñwi la limpo za butokwa hahulu za file batu Mulimu. (Liprov. 19:14) Nihakulicwalo, Bakreste ba bañata ba ba li makwasha ni bona ba ikola hahulu bupilo bwa bona. Muzwale Harold, ya na ni lilimo ze 95 ili ya samba a be a nyale, u li: “Nihaike kuli ni ikolanga siango ni ba bañwi ni ku amuhela baenyi, ha ni ikutwangi bulutu ha ni li ni nosi. Kaniti ni ikutwa kuli ku ba likwasha ki mpo.”

² Kaniti, Jesu Kreste ni muapositola Paulusi ne ba bulezi ka za bukwasha, mi Paulusi naa bulezi kuli bukwasha, sina linyalo, ki nto ye swana sina mpo ye zwa ku Mulimu. (Mu bale Mateu 19:11, 12; 1 Makorinte 7:7.) Nihakulicwalo, haki mutu kaufela ya li likwasha ya latile ku ba cwalo. Fokuñwi miinelo i tahisanga kuli ku be taata kuli mutu a fumane wa ku nyalana ni yena ya swanela. Mi ba bañwi ba mano ba mwa linyalo ka lilimo ze ñata, ba ipumananga kuli se ba li ba nosi kabakala telekano kamba lifu la mutu ye ne ba nyalananga ni yena. Kacwalo, bukwasha bu konwa ku ngiwa sina mpo ka mukwa ufi? Mi Bakreste ba ba li makwasha ba kona ku itusisa cwañi hande bukwasha bwa bona?

 Mpo ye Ipitezi

3. Ki lika mañi ze nde ze ba ikolanga Bakreste ba ba li makwasha?

³ Hañata mutu ya li likwasha u banga ni nako ni tukuluho ye ñata ku fita mutu ya mwa linyalo. (1 Makor. 7:32-35) Lika zeo li kona ku tisa kuli likwasha a be ni kolo ye ipitezi ya ku ekeza kwa bukombwa bwa hae, ku lata hahulu batu ba bañwi, ni ku sutelela hahulu ku Jehova. Kamukwaocwalo, Bakreste ba bañata ba itebuhile lituso ze tiswa ki ku ba makwasha mi ba iketezi ku eza cwalo, mwendi ili ka nakonyana. Ba bañwi ne ba si ka lela ku ba makwasha, kono miinelo ya bona ha ne i cincize, ba nahanisisa ka za miinelo yeo ni ku lapela ka za teñi mi ba lemuha kuli ka tuso ya Jehova, ba kona ku zwelapili ku ba makwasha.—1 Makor. 7:37, 38.

4. Ki kabakalañi Bakreste ba ba li makwasha ha ba kona ku ikutwa kuli ki ba butokwa mwa sebelezo ya Mulimu?

⁴ Bakreste ba ba li makwasha ba ziba kuli ha ba tokwi ku kena mwa linyalo kuli ba be ba butokwa ku Jehova kamba kwa kopano ya hae. Mulimu u lata mañi ni mañi wa luna. (Mat. 10:29-31) Ha ku na mutu ni yo mukana ya kona ku lu kauhanya kwa lilato la Mulimu, mi ha ku na nto ye kona ku eza cwalo. (Maro. 8:38, 39) Ku si na taba kuli lu mwa linyalo kamba lu makwasha, lwa swanela ku ikutwa kuli lu ba butokwa mwa sebelezo ya Mulimu.

5. Ki nto mañi ya tokwa ku eza mutu ya li likwasha kuli a fumane mipuzo ye tiswa ki bukwasha?

⁵ Nihakulicwalo, mutu ya li likwasha u swanela ku ikataza hahulu kuli a itusise hande bukwasha bwa hae. Kamukwaocwalo, Bakreste ba ba li makwasha ba kona ku itusisa cwañi bukwasha bwa bona—ibe kuli ki mizwale kamba likaizeli, banana kamba ba bahulu, kamba ba ba li makwasha kabakala miinelo kamba ba ba iketezi ku eza cwalo? Ha lu nyakisiseñi mitala i sikai ye susueza ya mwa liputeho za Bakreste ba pili mi lu lemuhe ze lu kona ku ituta kwa mitala yeo.

Ku Itusisa Hande Bukwasha Mwa Bucaha Kamba Mwa Bukalibe

6, 7. (a) Bana ba basizana ba Filipi be ne ba li balyanjo ne ba bile ni tohonolo ifi mwa sebelezo ya Mulimu? (b) Timotea naa itusisize cwañi bukwasha bwa hae, mi naa fuyozwi cwañi bakeñisa ku lata ku sebeleza ba bañwi mwa bunca bwa hae?

⁶ Mukutazi Filipi naa na ni bana ba basizana ba bane be ne ba li balyanjo, ili be ne ba latelezi mutala wa hae wa ku tukufalelwa mwa ku kutaza. (Lik. 21:8, 9) Ku polofita ne li ye ñwi ya limpo ze makaza za moya o kenile, mi likalibe zeo ne li itusisize mpo yeo ka ku taleleza liñolo la Joele 2:28, 29.

⁷ Mutangana Timotea naa itusisize hande bukwasha bwa hae. Ku zwa kwa bumbututu, naa lutilwe “Mañolo a kenile” ki mahe, Eunise, ni kukwaa hae, Loisi. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Kono ku bonahala kuli ne ba bile Bakreste ka nako ya naa  ilo pota Paulusi lwa pili mwa munzi wa habobona wa Listra, ibato ba ka 47 C.E. Hamulaho wa lilimo ze peli, muta Paulusi naa ilo pota kwateñi lwa bubeli, Timotea mwendi naa na ni lilimo ze matela kwa ma-20 kamba mwendi naa na ni lilimo za kwa makalelo a ma-20. Niha naa sa li mwanana kwa lilimo ni mwa tumelo, “naa pakwa” hande ki maeluda ba mwa Listra ni ba mwa munzi wa Ikone o no li bukaufi. (Lik. 16:1, 2) Kabakaleo, Paulusi a kupa Timotea kuli a mu sindeketange mwa misipili ya hae. (1 Tim. 1:18; 4:14) Ha lu zibi nji Timotea naa nyezi hasamulaho. Kono lwa ziba kuli ha naa sa li mutangana, naa amuhezi kupo ya Paulusi ka ku itatela, mi hamulaho wa lilimo ze ñata, naa bile mulumiwa ni muokameli wa likwasha.—Mafil. 2:20-22.

8. Ki nto mañi ye ne tusize Joani ya na bizwa Mareka ku ndongwama likonkwani za mwa bukombwa, mi ki limbuyoti mañi za naa fumani?

⁸ Joani ya naa bizwa Mareka ni yena naa itusisize hande bukwasha bwa hae inzaa sa li mwanana. Yena ni mahe, Maria, ku beya ni wahabo yena Barnabasi, ne li ba bañwi be ne ba li lilama za pili za puteho ya Jerusalema. Hape lubasi lwa Mareka mwendi le lu ca kobe ka muutwa, kakuli ne ba na ni ndu mwa muleneñi wo mi ne ba na ni musizana wa mubeleki ya bizwa Roda. (Lik. 12:12, 13) * Kono nihaike kuli naa pila mwa lubasi lo lu cwalo, Mareka naa si mutu wa minyaka kamba muitati, niha naa sa li mutangana. Naa si ka hupula za ku nyala ni ku ba ni bana. Ku bonahala kuli siango sa naa ezanga ni baapositola ne si tahisize kuli a be ni takazo ya ku ba mulumiwa. Kabakaleo, a sindeketa bo Paulusi ni Barnabasi mwa musipili wa bona wa pili wa bulumiwa mi naa ba sebelezanga. (Lik. 13:5) Hasamulaho, naa sindeketile Barnabasi. Ku zwa fo, naa sebelize ni Pitrosi mwa Babilona. (Lik. 15:39; 1 Pit. 5:13) Ha lu zibi nji Mareka naa zwezipili ku ba likwasha kamba ku tokwa. Kono naa bile ni libubo le linde la ku tabela ku sebeleza ba bañwi ni ku eza ze ñata mwa sebelezo ya Mulimu.

9, 10. Ki lika mañi ze ba kona ku eza Bakreste ba ba li makwasha kacenu kuli ba ekeze kwa bukombwa bwa bona? Mu fe mutala.

⁹ Buñata bwa ba banca mwa puteho kacenu ni bona ba itusisa bukwasha bwa bona kuli ba kone ku ba ni kabelo ye tuna mwa sebelezo ya Mulimu. Sina Mareka ni Timotea, ni bona ba lemuha kuli bukwasha bu ba tusa ku ‘sebeleza Mulena, ku si na se si ba zwisa,’ kamba ku ba yaulula. (1 Makor. 7:35) Yeo ki tohonolo luli. Makwasha ba na ni linzila ze ñata ze ba kona ku sebeleza Jehova ka zona—ze cwale ka ku eza bupaina, ku yo sebeleza ko ba tokwahala hahulu bakutazi ba Mubuso, ku ituta puo i sili, ku tusa mwa ku yaha Mandu A Mubuso kamba mitai, ku kena Sikolo sa Tuto ya Bukombwa, ni ku sebeleza fa Betele. Haiba mu sa li banana mi ha mu si ka kena kale mwa linyalo, kana mwa itusisa hande bukwasha bwa mina?

¹⁰ Muzwale ya bizwa Mark naa kalile ku eza bupaina a si ka kwanisa kale lilimo ze 20 za buhulu. Hasamulaho a kena Sikolo sa Tuto ya Bukombwa, mi u ezize misebezi ye shutana-shutana mwa lifasi. Ha hupula lilimo ze 25 za tandile mwa sebelezo ya nako kaufela, u li: “Ni likile ku susueza mañi ni mañi mwa puteho ka ku sebeza hamoho ni bona mwa bukombwa, ku ba lisa, ku ba memela kwa ndu ya ka kuli lu to ca hamoho sico, ni ku lukisa mikiti ye yahisa. Lika zeo kaufela li ni tahiselize tabo ye tuna.” Ku likana ni manzwi a muzwale yo, tabo ye tuna i fumanwa ka ku fana, mi ku eza sebelezo ye kenile ka ku tala ku tusa mutu kuli a kone ku fana ka linzila ze ñata. (Lik. 20:35) Ku si na taba ni ze mu tabela, buikoneli bwa mina, kamba ze mu talimani ni zona mwa bupilo, ku na ni ze ñata ze mu kona ku eza mwa musebezi wa Mulena kacenu ka ku ba ba banca.—1 Makor. 15:58.

11. Mutu u kona ku tusiwa cwañi ka ku sa matela ku kena mwa linyalo?

¹¹ Nihaike kuli ba banca ba bañata ba tabela ku kena mwa linyalo, ku na ni mabaka a mande e ba sa lukeli ku matela ku eza cwalo. Paulusi u susueza mikulwani kuli ba libelele ku fitela ba tula linako zeo litakazo li banga ze maata hahulu. (1 Makor. 7:36) Ku nganga nako kuli mu izibe  ni kuli mu be ni yeloseli ya ku keta mutu ya swanela. Ku eza buitamo bwa linyalo ki keto ye tuna hahulu, ye ama bupilo kaufela bwa mutu.—Muek. 5:2-5.

Ku Sebelisa Hande Bukwasha ha mu se mu Hulile

12. (a) Anna musali wa mbelwa naa ezize cwañi miinelo ya naa li ku yona ha ne i cincize? (b) Ki tohonolo ifi ya naa bile ni yona?

¹² Anna, ya bulezwi mwa Evangeli ya Luka, u lukela kuli naa swabile hahulu muta muunaa hae naa timezi hamulaho feela wa lilimo ze supile mwa linyalo. Ha lu zibi nji ne ba bile ni bana kamba nji Anna naa nahanile za ku nyalwa hape. Kono Bibele i biha kuli Anna ha naa na ni lilimo ze 84 naa sa li mbelwa. Ka ku ya ka ze i bulela Bibele, lwa kona ku bulela kuli Anna naa sutelezi hahulu ku Jehova miinelo ya naa li ku yona ha ne i cincize. “Naa sa zwi mwa Tempele, naa nzaa sebeleza Mulimu busihu ni musihali ka ku itima lico ni ka ku lapela.” (Luka 2:36, 37) Bulapeli bwa hae ku Mulimu ne li yona nto ye ne li ya butokwa hahulu mwa bupilo bwa hae. Ku eza cwalo ne ku tokwa ku ikataza hahulu, kono naa filwe mupuzo o mutuna. Naa bile ni tohonolo ya ku bona Jesu ha naa li mwana, mi naa pakile ku ba bañwi ka za tukuluho ye ne ka tuha i tiswa ki Mesia.—Luka 2:38.

13. (a) Ki lika mañi ze bonisa kuli Dorkasi naa tukufalezwi mwa puteho? (b) Dorkasi naa fuyozwi cwañi kabakala lika ze nde za naa ezize?

¹³ Musali ya bizwa Dorkasi, kamba Tabita, naa pila mwa Jopa, ili munzi o no na ni lifwekelo o no li kwa mutulo wa wiko wa Jerusalema. Bakeñisa kuli Bibele ha i bonisi kuli naa na ni muuna, ku bonahala kuli naa si ka nyalwa ka nako yeo. Dorkasi “naa ezanga misebezi ye minde ye miñata, ni lituso.” Ku bonahala kuli naa ezezanga limbelwa ze shebile ni batu ba bañwi liapalo, mi kabakaleo a latwa hahulu ki bona. Ha naa kulile ni ku timela, puteho mukatumbi ya luma batu ku Pitrosi ku yo mu kupa ka taata kuli a to zusa kaizelaa bona ya naa latwa. Taba yeo ha ne i zibilwe ki batu ba mwa Jopa kamukana, ba bañata ba ba balumeli. (Lik. 9:36-42) Mwendi mane Dorkasi ni yena naa tusize ba bañwi ba bona ka likezo za hae ze nde.

14. Ki lika mañi ze susumezanga Bakreste ba ba li makwasha ku sutelela hahulu ku Jehova?

¹⁴ Sina Anna ni Dorkasi, ba bañata mwa puteho kacenu ba ipumananga kuli ba sa li makwasha kamba kuli se ba li makwasha. Ba bañwi mwendi ne ba si ka fumana mutu ya swanela. Mi ba bañwi bona ba lelekani kamba ba siyamezi. Bakeñisa kuli ha ba na muuna kamba musali wa ku ikambotanga ni yena, Bakreste ba ba li makwasha hañata ba tiyelanga hahulu ku Jehova. (Liprov. 16:3) Kaizeli wa likwasha ya bizwa Silvia ili ya sa sebelelize fa Betele ka lilimo ze fitelela 38, u nga muinelo wo sina mbuyoti. U itumelela kuli: “Fokuñwi na zwafanga kabakala kuli ki na ya susuezanga ba bañwi. Ni ipuzanga kuli, ‘Ki mañi ya ka ni susueza?’” Kono u ekeza kuli: “Ku sepa kuli Jehova wa ziba hande ze ni tokwa ku fita na, ku ni tusa ku sutelela hahulu ku yena. Mi na susuezwanga kamita; fokuñwi ni susuezwanga ka mukwa o ne ni si ka libelela.” Nako ni nako ha lu sutelela hahulu ku Jehova, ni yena wa sutelelanga ku luna ka nzila ye lilato ni ye tiisa pilu kamita.

15. Bakreste ba ba li makwasha ba kona ku ekeza cwañi kwa lilato la bona?

¹⁵ Makwasha ba banga ni kolo ye ipitezi ya ku ‘atamisa lipilu za bona’ ka ku bonisa hahulu lilato ku ba bañwi. (Mu bale 2 Makorinte 6:11-13.) Kaizeli wa likwasha ya bizwa Jolene ili ya sa tandile lilimo ze 34 mwa sebelezo ya nako kaufela, u li: “Ni ikatalize ku iswala bulikani ni ba bañwi, isi feela ni litaka za ka, kono ni batu ba mifuta kaufela. Bukwasha bu tusa hahulu mutu ku ifana ku Jehova, ni kwa lubasi lwa hae, kwa mizwale ni likaizeli ba hae, ni kwa batu ba ba pila mabapa ni yena. Ha ni nze ni supala, ni tabela hahulu muinelo o ni li ku ona.” Basupali, lianga, bashemi ba ba li ba nosi, ba banca, ni ba bañwi mwa puteho ba itebuha hahulu lika ze ba ba ezezanga makwasha ka ku itatela. Kaniti, kamita ha lu bonisa ba bañwi lilato, lu ikutwanga hande. Kana ni mina mwa kona ku ‘atamisa pilu ya mina’ ka ku lata hahulu ba bañwi?

 Ku Iketela ku ba Likwasha

16. (a) Ki kabakalañi Jesu ha naa li likwasha mwa bupilo bwa hae kaufela? (b) Paulusi naa itusisize cwañi bukwasha bwa hae?

¹⁶ Jesu naa si ka nyala kakuli naa na ni ku itukiseza musebezi wa naa filwe ni ku u peta. Naa pazuzi naha, naa pakelanga ku sebeza ku fitela nako ya busihu, mi hamulaho wa nako a shwela batu. Kaniti bukwasha ne bu mu tusize ku peta musebezi wa hae. Muapositola Paulusi ni yena naa zamayanga misipili ye mitelele-telele mi naa talimananga ni butata bo bu shutana-shutana mwa bukombwa bwa hae. (2 Makor. 11:23-27) Nihaike kuli mwendi Paulusi naa nyalanga sapili, naa iketezi ku zwelapili ku ba likwasha ha naa ketilwe ku ba muapositola. (1 Makor. 7:7; 9:5) Bo Jesu ni Paulusi ne ba susuelize ba bañwi kuli ba ba likanyise ka mo ne ba konela kaufela bakeñisa bukombwa. Nihakulicwalo, ne ba si ka tomela batu ba Mulimu mulao wa kuli ba si ke ba kena mwa linyalo.—1 Tim. 4:1-3.

17. Ba bañwi kacenu ba latelezi cwañi mutala wa Jesu ni wa Paulusi, mi ki kabakalañi ha lu kona ku kolwa kuli Jehova wa itebuha batu ba ba eza buitomboli bo bu cwalo?

¹⁷ Ba bañwi kacenu ni bona ba iketezi ku ba makwasha ilikuli ba pete hahulu bukombwa bwa bona. Bo Harold, ba ba bulezwi kwa makalelo a taba ye, ba se ba sebelelize fa Batele ka lilimo ze fitelela 56. Ba bulela cwana: “Ha ne ni felize lilimo ze lishumi inze ni li fa Betele, ne ni se ni boni mizwale ni likaizeli ba bañata ba ba mwa linyalo be ne ba zwile fa Betele kabakala makulano kamba bashemi ba bona be ne ba kula. Bo ndate ni bo ma ne ba timezi. Kono ne ni lata hahulu ku sebeleza fa Betele kuli mane ne ni sa bati ku ba mwa kozi ya ku latehelwa ki tohonolo yeo ka ku kena mwa linyalo.” Kamukwaoswana, bo Margaret ba ba se ba bile mapaina ka lilimo ze ñata, ne ba ize: “Ne ni ikola hahulu sebelezo ya ka kuli mane na iketela ku ba likwasha. Ne ni bata ku itusisa tukuluho ye ne ni na ni yona kuli ni tukufalelwe mwa bukombwa, mi nto yeo ne i ni tahiselize tabo ye tuna.” Kaniti, Jehova ha na ku libala mutu ufi kamba ufi ya itatela ku eza buitomboli bo bu cwalo bakeñisa bulapeli bwa niti.—Mu bale Isaya 56:4, 5.

Mu Itusise Hande Muinelo O mu li ku Ona

18. Bakreste ba ba li makwasha ba konwa ku susuezwa ni ku tusiwa cwañi?

¹⁸ Lwa swanela ku babaza ni ku susueza Bakreste kaufela ba ba li makwasha ili ba ba sebeleza Jehova ka taata. Lu ba lata ka se ba li sona ni ze ba peta mwa puteho. Ha ba na ku utwa bulutu haiba lu ba ‘banabahabo bona, ni likaizeli za bona, ni bo maa bona, ni bana ba bona’ mwa tumelo.—Mu bale Mareka 10:28-30.

19. Ki lika mañi ze mu kona ku eza kuli mu itusise hande bukwasha bwa mina?

¹⁹ Ku si na taba kuli mu makwasha kabakala ku iketela kamba kabakala miinelo, haike mitala ya mwa Mañolo ni ya mwa miteñi ya cwale ili ye lu nyakisisize i mi kolwise kuli mwa kona ku ba ni tabo ni ku peta ze ñata mwa bupilo. Limpo ze ñwi za libelelwanga, kono ze ñwi zona li tahanga ka ku sa libelelwa. Mi ze ñwi za itebuhiwanga honafo, kono ze ñwi zona li itebuhiwanga hamulaho wa nako. Ku itingile ka mubonelo wa mutu. Ki lika mañi ze mu kona ku eza kuli mu itusise hande bukwasha bwa mina? Mu sutelele hahulu ku Jehova, mu patehe ku eza ze ñata mwa sebelezo ya Mulimu, mi mu late hahulu ba bañwi. Sina linyalo, bukwasha ni bona bwa kona ku tahisa mipuzo haiba lu bu nga sina mwa bu ngela Mulimu ni ku itusisa bona hande.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Bukwasha bu konwa ku ngiwa cwañi sina mpo?

• Bukwasha bu kona ku tusa cwañi ba banca?

• Ki lika mañi ze ba kona ku eza Bakreste ba ba li makwasha kuli ba sutelele hahulu ku Jehova ni ku lata hahulu ba bañwi?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 18]

Kana mwa itusisa hande linzila ze mu kona ku sebeleza Mulimu ka zona?