“Ku Utwa ki se Sinde ku Fita Matabelo”

Mulena wa pili wa Isilaele wa kwaikale ne li Saule. Niha naa ketilwe ki Mulimu wa niti, Saule kwa mafelelezo naa si ka ipeya ku utwa.

Saule naa ezize mafosisa mañi? Kana naa kabe a ambukile ku a eza? Lu kona ku tusiwa cwañi ka ku nyakisisa mutala wa hae?

Jehova U Zibahaza Keto ya Hae ya Mulena

Pili Saule a si ka ba kale mulena, mupolofita Samuele ne li yena ya naa yemela Mulimu mwa Isilaele. Samuele cwale naa sa supezi mi bana ba hae ne ba sa sepahali. Ka nako ye swana, sicaba ne si bata ku lwaniswa ki lila za sona. Baana-bahulu mwa Isilaele ha ne ba kupile Samuele ku ba ketela mulena ya naa ka ba atula ni ku ba etelela mwa ndwa, Jehova a laela Samuele ku toza Saule kuli a be yena mueteleli, mi a li: ‘Saule u ka lamulela sicaba sa ka mwa mazoho a Mafilisita.’—1 Sam. 8:4-7, 20; 9:16.

Saule naa li “mutangana yo munde.” Kono bunde bwa hae ne bu sa ami feela ponahalo ya hae. Hape naa li mutu ya ikokobeza. Ka mutala, Saule naa buzize Samuele kuli: “Ha ni li, na, ni mutu wa lusika lwa Benjamine, lona lusika lo lunyinyani kwa masika a Isilaele? Mi lusikanyana lwa ndate ki lo lunyinyani kwa masikanyana a Benjamine. Kiñi ha u ni bulelela ze cwalo?” Saule naa sa ipeyi ni ku beya lubasi lwa habo fahalimu, nihaili kuli Kishi, yena ndataahe ne li “muuna ya maata” ili ya fumile.—1 Sam. 9:1, 2, 21.

Mu bone hape za naa ezize Saule ka nako yeo Samuele naa zibahalize kwa nyangela kuli Jehova naa ketile mañi ku ba mulena wa Isilaele. Samuele pili naa tozize Saule kwa mukunda ni ku mu bulelela kuli: “U eze mo ka felwa sibaka; kakuli Mulimu u na ni wena.” Ku tuha fo, mupolofita a putehanya batu kuli a ba zibise keto ya Jehova. Kono Saule ha sa zibahalizwe, naa siyo. Saule wa maswabi naa ipatile. Jehova a zibahaza kwa naa inzi, mi Saule a beiwa fa bulena.—1 Sam. 10:7, 20-24.

Mwa Ndwa

Ku si ka fita nako, Saule a bonisa ba ne ba kana ba kakanyize buikoneli bwa hae kuli mubonelo wa bona ne u fosahezi. Bana ba Amoni ha ne ba batile ku lwanisa munzi o muñwi mwa Isilaele, “moya wa Mulimu kiha u kena ku yena ka maata.” Ka ku sebelisa maata, a biza lindwalume za mwa naha, a li  onga-onga, mi a li libisa kwa tulo. Kono Saule a bonisa kuli tulo yeo ne i zwelela ku Mulimu, ka ku bulela kuli: “Kacenu Muñaa Bupilo u lamulezi Isilaele.”—1 Sam. 11:1-13.

Saule naa na ni mikwa ye minde mi Mulimu naa mu fuyaula. Hape naa lemuha maata a Jehova. Kono kuli lika li zwelepili ku zamaela hande Maisilaele ni Mulenaa bona, ne ku itingile fa taba i liñwi ya butokwa. Samuele naa bulelezi batu ba Isilaele kuli: “Ha mu ka saba Muñaa Bupilo, mwa mu sebeleza, mwa mamela manzwi a hae, mu sa ikuhumusezi mulao wa Muñaa Bupilo, fo, mu ka tiyela ku Muñaa Bupilo Mulimu wa mina, mina ni mulenaa mina ya mi busa.” Maisilaele ne ba kona ku ba ni sepo mañi ha ne ba ka sepahala ku Mulimu? Samuele naa ize: “Muñaa Bupilo ha na ku hana sicaba sa hae, kabakala Libizo la hae le lituna. Kakuli Muñaa Bupilo u latile ku mi eza sicaba sa hae tota.”—1 Sam. 12:14, 22.

Nto ya butokwa mwa ku ba ni tumelezo ya Mulimu ne li ku ipeya ku utwa, mi ni ka nako ye ku sa li honacwalo. Batanga ba Jehova ha ba utwa litaelo za hae, wa ba fuyaula. Kono ha ba sa utwi Jehova bo?

“U Ezize ka Bukuba”

Za naa ezize Saule hamulaho kwa Mafilisita ne li ba halifisize. Mpi ye swana “sina mushabati wa fa likamba la liwate kwa buñata” ya kamuha ku yo lwanisa Saule. “Maisilaele ha ba bona kuli ba patisizwe, kakuli sicaba ne si ziyelehile, ba ipata mwa mikoti, ni mwa bikwa, ni mwa macwe, ni mwa mañope, ni mwa misima.” (1 Sam. 13:5, 6) Saule naa ka eza cwañi?

Samuele naa bulelezi Saule ku kopanela ni yena kwa Giligali, kwa naa ka yo ciseza matabelo. Saule a libelela, kono Samuele naa liyeha, mi masole ba Saule ne se ba hasana. Kacwalo, Saule a ipa ku cisa matabelo. A sa feza feela, Samuele ni yena a fita. Ha saa utwile za ezize Saule, Samuele a mu bulelela kuli: “U ezize ka bukuba, ka ku sa ya ka taelo ya na ku laezi Muñaa Bupilo Mulimu wa hao. Muñaa Bupilo na batile ku tiisa mubuso wa hao, mwa Isilaele ku ya ku ile. Kono cwale, bulena bwa hao ha bu na ku tiya. Muñaa Bupilo u iketezi muuna yo muñwi ya ka kolisa pilu ya hae; Muñaa Bupilo saa mu ketile kuli ibe yena muzamaisi wa sicaba sa hae, kakuli wena ha u si ka mamela sa ku laezi Muñaa Bupilo.”—1 Sam. 10:8; 13:8, 13, 14.

Ka ku sa ba ni tumelo, Saule ka buikuhumusi naa ketile ku sa utwa taelo ya Mulimu ya ku libelela Samuele kuli a to cisa matabelo. Za naa ezize Saule ne li shutanela kwahule ni za naa ezize Gidioni, ya naa banga muzamaisi wa mpi ya Isilaele. Jehova naa laezi Gidioni ku fukuza kwa mpi ya hae, ku zwa fa 32,000 ku taha fa 300, mi Gidioni naa ezize cwalo. Libaka? Kakuli naa na ni tumelo ku Jehova. Ka tuso ya Jehova, naa fenyize balwanisi ba 135,000. (Baat. 7:1-7, 17-22; 8:10) Saule ni yena naa ka be a tusizwe ki Jehova. Kono kabakala ku sa utwa kwa Saule, Mafilisita ba fenya Isilaele.—1 Sam. 13:17, 18.

Ha lu na ni butata, lu ezanga cwañi likatulo? Ku ba ba si na hande tumelo, ku sa latelela likuka za Mulimu ku kana kwa bonahala ku ba hande. Kabakala kuli Samuele naa siyo, mwendi Saule naa nahanile kuli za naa ezize ne li lukile. Kono ku ba ba bata tumelezo ya Mulimu, ku latelela likuka za mwa Mañolo ha ku eziwa likatulo ki yona nto ye nde ya ku eza.

Jehova U Tulula Saule

Ha ne ba lwanisa Maamaleke, Saule hape naa ezize mafosisa a mañwi a matuna. Mulimu naa nyazize Maamaleke kakuli ku si na libaka, ne ba lwanisize Maisilaele ka nako ye ne ba tuta ku zwa mwa Egepita. (Ex. 17:8; Deut. 25:17, 18) Mi hape mwa linako za baatuli, Maamaleke ne ba swalisani ni ba bañwi hape ha ne ba lwanisize batu ba Mulimu ba ba ketilwe. (Baat. 3:12, 13; 6:1-3, 33) Kacwalo Jehova a nyaza Maamaleke ni ku laela Saule kuli  a fitise katulo fahalimwaa bona.—1 Sam. 15:1-3.

Ku fita ku utwa taelo ya Jehova ya ku yundisa Maamaleke ba lindwa ni ku sinya maluo a bona, Saule a hapa mulenaa bona ni ku buluka lifolofolo za bona ze nde ka ku fitisisa. Samuele ha naa tilo buza Saule ka za taba yeo, kwa ezahalañi? Saule a lika ku latula mulatu ka ku bulela kuli: “Sicaba si katilwe lingu ni likomu ze nde, kuli si ezeze Muñaa Bupilo Mulimu . . . matabelo ka zona.” Ibe kuli Saule luli naa bata ku eza lifolofolo zeo matabelo kamba kutokwa, naa lobile taelo. Saule naa sa tuhezi ku ipona kuli ki “mutu yo munyinyani.” Kacwalo, mupolofita wa Mulimu a bonisa kuli Saule naa si ka utwa Mulimu. Samuele a li: “Muñaa Bupilo kana a ka tabela linubu za ku cisa, ni matabelo, sina mwa tabelela mutu ya utwa linzwi la Muñaa Bupilo? Bona! Ku utwa, ki se sinde ku fita matabelo . . . Cwale kakuli u hanile taelo ya Muñaa Bupilo, ni Yena u ku hanile kwa bulena.”—1 Sam. 15:15, 17, 22, 23.

Jehova ha sa zwisize moya wa hae o kenile ni limbuyoti za hae ku Saule, mulena wa pili wa Isilaele a kenwa ki “moya o maswe.” Saule a kenelwa ki moya wa ku sa sepa Davida ni ku mu shwela muna. Davida ki yena yo Jehova naa ka fa bulena hasamulaho. Saule a lika ku bulaya Davida ha sikai. Bibele i bonisa kuli ha na boni kuli “Muñaa Bupilo u inzi ku Davida,” Saule “a ba sila sa Davida sa kamita.” Saule a lika ku mu zuma, mi mane a laela kuli ku bulaiwe baprisita ba 85 ni ba bañwi. Kaniti luli Jehova naa na ni libaka la ku fulalela Saule!—1 Sam. 16:14; 18:11, 25, 28, 29; 19:10, 11; 20:32, 33; 22:16-19.

Mafilisita ha ne ba lwanisize Isilaele hape, Saule a ikenya mwa kezo ya za mioya ili ku bata tuso; kono a palelwa ku fumana tuso ya na bata. Zazi le li tatama, a holofala maswe mwa ndwa mi a ipulaya. (1 Sam. 28:4-8; 31:3, 4) Mañolo a bulela ka za mulena wa pili wa Isilaele yo ya naa si ka sepahala kuli: “Saule a shwa . . . kabakala buikanyiso bwa hae, bwa kile a ikanyiseza Muñaa Bupilo, ni kabakala linzwi la Muñaa Bupilo la si ka ya ka lona; ni kuli hape na ilo buza ku ba ba pumbula bafu, kuli a ipuzeze litaba ku bona, a sa li buzi ku Muñaa Bupilo.”—1 Makol. 10:13, 14.

Mutala o maswe wa Saule u bonisa hande kuli ku utwa Jehova ku hande ku fita ku fana matabelo ku yena. Muapositola Joani naa ñozi kuli: “Ku lata Mulimu, kiha lu mamela litaelo za hae; mi litaelo za hae ha li na bukiti.” (1 Joa. 5:3) Haike ni kamuta lu si ke lwa keshebisa taba ya niti ye: Kuli bulikani bwa luna ni Mulimu bu zwelepili, lu tokwa ku ipeya ku mu utwa.

[Siswaniso se si fa likepe 21]

Saule naa kalile ka ku ba mueteleli ya ikokobeza

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Ki kabakalañi Samuele ha naa bulelezi Saule kuli “ku utwa ki se sinde ku fita matabelo”?