Ki Mañi Wa Butokwa Hahulu Mwa Bupilo Bwa Mina?
Ki Mañi Wa Butokwa Hahulu Mwa Bupilo Bwa Mina?
“Ki Wena Muambakani-ya-Pahami, wa lifasi kaufela.”—SAMU 83:18.
1, 2. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli feela ku ziba libizo la Jehova kuli lu to piliswa?
MWENDI ne mu zibile kuli Mulimu u na ni libizo muta mutu yo muñwi naa mi bonisize lona mwa Bibele ya mina. Mi mwendi ne mu komokile ha ne mu iponezi libizo la Mulimu mwa Bibele. Kaniti, ku zwa ka yona nako yeo mu itusisize Mañolo kuli mu tuse batu ba bañwi ku ziba Mulimu wa luna ya lilato, Jehova.—Maro. 10:12, 13.
2 Ki kwa butokwa kuli batu ba zibe libizo la Jehova, kono ba tokwa ku ziba nto ye ñwi hape. Ha mu lemuhe taba ye ñwi ya butokwa ya koñomeka wa lisamu ili ye ama ku piliswa kwa luna. Naa ize: “Ki Wena Muambakani-ya-Pahami, wa lifasi kaufela.” (Samu 83:18) Kaniti, Jehova ki Yena wa butokwa hahulu mwa pupo kamukana. Ka ku ba Mubupi wa lika zote, u swanelwa ku utwiwa ki libupiwa za hae kaufela. (Sin. 4:11) Kamukwaocwalo, lu tokwa ku ipuza kuli: ‘Ki mañi wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa ka?’ Ki kwa butokwa kuli lu nyakisise puzo yeo kuli lu bone mo lu kona ku i alabela.
Bubusi Bwa Jehova Bwa Lwaniswa Mwa Simu ya Edeni
3, 4. Satani naa konile cwañi ku puma Eva, mi ki lika mañi ze ne zwile mwateñi?
3 Se si bonisa kuli puzo yeo ki ya butokwa ki ze ne ezahezi mwa simu ya Edeni. Mwa simu yeo, lingeloi la muipanguli le ne li tilo bizwa Satani Diabulosi ne li kukuelize musali wa pili, Eva, kuli a lobe mulao wa Jehova wa kuli a si ke a ca muselo wa kota ye ñwi. (Gen. 2:17; 2 Makor. 11:3) Eva naa komilwe ki muliko wo mi ka ku eza cwalo a shwaula bubusi bwa Jehova. Eva naa bonisize kuli Jehova ne si Yena wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa hae. Kono Satani naa konile cwañi ku puma Eva?
4 Satani naa pumile Eva ka ku itusisa mano a maswe. (Mu bale Genese 3:1-5.) Nto ya pili ya naa ezize ne li ku sa itusisa libizo la kuli Jehova. Naa bulezi feela kuli “Mulimu.” Kono mwa Siheberu sa kale, muñoli wa Genese naa itusisize libizo la Jehova mwa timana ya pili ya kauhanyo yeo. Nto ya bubeli kikuli, Satani naa si ka buza ka za ‘taelo’ ya Mulimu, kono naa buzize feela za ‘naa ize’ Mulimu kuli ki lifi. (Gen. 2:16) Ka ku eza cwalo, Satani mwendi naa lika ku keshebisa taelo yeo. Nto ya bulalu kikuli, Satani niha naa ambola feela ni Eva, naa ambozi ka mukwa o bonisa kuli naa sa ami feela ku Eva a nosi. Ka ku eza cwalo, Satani naa lika ku tahisa kuli Eva a ikutwisise, inge kuli naa kona ku ikemela ni ku yemela muunaa hae. Kamukwaocwalo, ku bonahala kuli Eva naa ipile maata a ku ikalabela ni ku alabela Adama ha naa ize ku noha: “Lu ka ca se si bewa ki likota za mwa simu.”
5. (a) Satani naa tahisize kuli Eva a nahane ka zañi? (b) Eva naa bonisizeñi ka ku ca muselo o no hanisizwe?
5 Satani hape naa kopamisize litaba. Naa talusize kuli Mulimu naa si ka eza ka ku luka ha naa hanisize bo Adama ni Eva kuli ba si ke ba “ca likota kaufela ze mwa simu.” Ku zwa fo, naa susuelize Eva kuli a nahane ka za hae ili yena ni mwa naa ka kondiseza bupilo bwa hae, kuli a be ‘sina Mulimu.’ Kacwalo Satani a tahisa kuli Eva a nahane ka za kota ni muselo wa yona ku fita ku nahana ka za bulikani bwa hae ni Mulimu ya naa mu file lika kaufela. (Mu bale Genese 3:6.) Ka bumai, Eva a ca muselo wa kota mi ka ku eza cwalo a bonisa kuli Jehova ne si Yena wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa hae.
Jobo wa Likiwa
6. Satani naa kakanyize cwañi busepahali bwa Jobo, mi Jobo naa filwe kolo ifi?
6 Hamulaho wa lilimo-limo, muuna ya sepahala Jobo naa bile ni kolo ya ku bonisa kuli ki mañi ya naa li wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa hae. Jehova ha naa bulelezi Satani ka za busepahali bwa Jobo, Satani naa alabile kuli: “Kikuli Jobo u saba Mulimu feela, a sa kutelwi ki se siñwi?” (Mu bale Jobo 1:7-10.) Satani naa si ka latula kuli Jobo naa ipeya ku utwa Mulimu. Za naa kakanya ne li milelo ya Jobo. Naa tamelelize Jobo kuli naa sebeleza Jehova kabakala lika za naa mu file, isiñi kabakala kuli naa mu lata. Ne li Jobo feela ya naa kona ku bonisa kuli taba yeo ne li ya buhata, mi naa filwe kolo ya ku eza cwalo.
7, 8. Ki miliko ifi ya naa talimani ni yona Jobo, mi naa bonisizeñi ka ku tiiseza mwa busepahali bwa hae?
7 Jehova naa tuhelezi Satani kuli a tahiseze Jobo likozi ze ñata ka ku tatamana. (Jobo 1:12-19) Jobo naa ezize cwañi ha naa tahezwi ki miinelo ye taata yeo? Bibele i lu bulelela kuli naa “si ka fosa, mi [naa] si ka beya mulatu ku Mulimu.” (Jobo 1:22) Kono Satani naa tundamezi. A ekeza, a li: “Litalo ka litalo! Mutu sa sweli kaufela wa si fana, kuli a pilise bupilo bwa hae!” * (Jobo 2:4) Satani naa pihile kuli Jobo ha naa ka nyanda, naa ka latula kuli Jehova ne si Yena wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa hae.
8 Mubili wa Jobo no sinyizwe ki butuku bo bu maswe mi naa susuelizwe ki musalaa hae kuli a kute Mulimu mi a shwe. Hasamulaho, baomba-ombi ba buhata ne ba mu tamelelize kuli naa ezize lika ze maswe. (Jobo 2:11-13; 8:2-6; 22:2, 3) Kono Jobo niha naa nyandile cwalo, naa si ka tuhela ku sepahala. (Mu bale Jobo 2:9, 10.) Ka ku tiiseza mwa busepahali bwa hae, naa bonisize kuli Jehova ne li Yena wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa hae. Jobo hape naa bonisize kuli mutu ya si ka petahala wa kona ku eza ka mwa konela kaufela kuli a bonise kuli litamilikezo za Diabulosi ki za buhata.—Mu bapanye Liproverbia 27:11.
Kalabo ya Jesu
9. (a) Satani naa likile cwañi Jesu kuli a latelele litakazo za hae? (b) Jesu naa ezize cwañi mwa muliko wo?
9 Jesu ha mano kolobezwa, Satani naa likile ku mu kukueza kuli a latelele litakazo za hae ku fita ku nga Jehova kuli ki Yena wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa hae. Diabulosi naa likile Jesu halalu. Mwa muliko wa pili, naa susuelize Jesu kuli a fetule macwe kuli a be buhobe. (Mat. 4:2, 3) Jesu naa itimile lico ka mazazi a 40 mi naa lapile hahulu. Kacwalo Diabulosi a mu kukueza kuli a itusise maswe maata a hae kuli a ifepe. Jesu naa ezize cwañi? Ka ku shutana ni Eva, Jesu naa isize pilu kwa Linzwi la Jehova mi a hana muliko wo honafo feela.—Mu bale Mateu 4:4.
10. Ki kabakalañi Satani ha naa susuelize Jesu kuli a tule fa muongola wa tempele?
10 Satani hape naa likile ku susueza Jesu kuli a eze ka buitati. Naa bulelezi Jesu kuli a tule fa muongola wa tempele. (Mat. 4:5, 6) Mulelo wa Satani ne li ufi? Naa bulezi kuli Jesu ha naa si ke a holofala, naa ka bonisa kuli ne li “Mwanaa Mulimu.” Diabulosi naa bata kuli Jesu a iyakatwe za libubo la hae. Satani naa ziba kuli mutu wa kona ku eza nto ye tahisa kozi kabakala ku ikutwisisa ni ku bata kuli batu ba bañwi ba si ke ba mu shungula. Satani naa kopamisize liñolo le liñwi, kono Jesu naa bonisize kuli naa utwisisa Linzwi la Jehova ka ku tala. (Mu bale Mateu 4:7.) Ka ku hanela Satani, Jesu hape naa bonisize kuli Jehova ne li Yena wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa hae.
11. Ki kabakalañi Jesu ha naa hanezi Diabulosi ya naa bata ku mu fa mibuso kaufela ya lifasi?
11 Satani ha naa likile Jesu lwa mafelelezo, naa mu sepisize ku mu fa mibuso kaufela ya lifasi. (Mat. 4:8, 9) Jesu naa hanile mpo yeo honafo feela. Naa ziba kuli ha naa ka i amuhela naa ka bonisa kuli u hanile bubusi bwa Jehova, ili tukelo ya Mulimu ya ku busa sina Muambakani ya Pahami. (Mu bale Mateu 4:10.) Mwa muliko ni muliko, Jesu naa itusisize libizo la Jehova ha naa alaba Satani ka ku kutela ku bulela manzwi a mwa Mañolo A Siheberu.
12. Ki muinelo mañi o taata wa naa talimani ni ona Jesu kwa mafelelezo a bupilo bwa hae bwa fa lifasi, mi lu itutañi ku yena ka mwa naa ezelize?
12 Kwa mafelelezo a bupilo bwa hae bwa fa lifasi, Jesu naa talimani ni muinelo o taata. Naa bulelelanga balutiwa ba hae kuli naa lata ku itombola bupilo bwa hae. (Mat. 20:17-19, 28; Luka 12:50; Joa. 16:28) Kono Jesu naa ziba kuli hape naa ka tamiwa litaba za buhata ki ba kuta ya Sijuda ni ku bulaiwa sina munyefuli. Taba yeo ne i mu swabisize hahulu. Naa lapezi kuli: “Ndate, kabe kwa konahala, sinwiso seo kabe si fitela kwahule ni na.” Kono a zwelapili, a li: “Kono ku si ke kwa ezwa mo ni latela, ku ezwe mo u latela Wena.” (Mat. 26:39) Kaniti, Jesu naa sepahalile ku fitela lifu mi ka ku eza cwalo naa bonisize kuli Jehova ki Yena ya naa li wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa hae.
Kalabo ya Luna
13. Ki lika mañi ze lu itutile kwa mutala wa Eva, wa Jobo, ni wa Jesu Kreste?
13 Ki lika mañi ze lu itutile mwa taba ye? Ze ne ezahezi ku Eva li lu luta kuli ba ba latelela litakazo za bona za buitati kamba ku ikutwisisa ba bonisa kuli Jehova haki Yena wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa bona. Busepahali bwa Jobo bu lu luta kuli nihaiba batu ba ba si ka petahala ba kona ku bonisa kuli Jehova ki Yena wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa bona ka ku tiyela butata bufi kamba bufi niha ha ba utwisisi ze tahisa butata bo. (Jak. 5:11) Mi mutala wa Jesu u lu luta kuli lu swanela ku itukiseza ku shwaulwa ni ku sa iyakatwa hahulu za libubo la luna. (Maheb. 12:2) Kono lu kona ku sebelisa cwañi lituto zeo?
14, 15. Mwa naa ezelize Jesu ha naa likilwe ku shutana cwañi ni mwa naa ezelize Eva, mi lu kona ku likanyisa cwañi Jesu? (Mu taluse siswaniso se si fa likepe la 18.)
14 Mu si ke mwa libala Jehova kabakala miliko. Eva naa yauluzwi ki muliko wa naa talimani ni wona. Naa boni kuli muselo no li o ‘munati ha u ciwa, mi ne u katelisa meeto.’ (Gen. 3:6) Kono Jesu yena naa si ka yaululwa ki miliko ye milalu ye ne mu tahezi! Naa si ka tuhelela miliko yeo ku mu libalisa ze ne ka ezahala ha naa ka komiwa ki yona. Naa tiyezi fa Linzwi la Mulimu mi naa itusisize libizo la Jehova.
15 Haiba lu kena mwa muliko wa ku eza lika ze sa tabisi Jehova, lu nahanangañi? Haiba lu nahana hahulu ka za muliko, takazo ye maswe i ka ba ye tuna hahulu. (Jak. 1:14, 15) Lu swanela ku felisa takazo yeo ka bubebe nihaike kuli ku eza cwalo ku kona ku ba nto ye taata ye swana sina ku kumula silama sa mubili wa luna. (Mat. 5:29, 30) Lu swanela ku likanyisa Jesu ka ku nahanisisanga ze ka zwa mwa likezo ze lu eza—mo li ka amela bulikani bwa luna ni Jehova. Lu lukela ku hupulanga ze li bulela Linzwi la hae, yona Bibele. Ha lu eza cwalo, lu ka bonisa kuli Jehova ki Yena wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa luna.
16-18. (a) Ki lika mañi ze kona ku lu zwafisa? (b) Ki nto mañi ye kona ku lu tusa ku itiisa ha lu zielehile?
16 Mu si ke mwa nyemela Jehova ha mu tahelwa ki likozi. (Liprov. 19:3) Lifasi le li maswe le ha li nze li ya kwa ku fela, batu ba bañata ba Jehova ba tahelwa ki likozi ni liziezi. Ka nako ya cwale, ha lu libeleli kuli lu ka silelezwa ka limakazo. Nihakulicwalo, lu kona ku zwafa hahulu sina mwa naa zwafezi Jobo ha lu shwelwa ki balatiwa ba luna kamba ha lu tahelwa ki butata.
17 Jobo naa si ka utwisisa libaka Jehova ha naa tuhelezi lika ze ñwi ku ezahala, mi ni luna fokuñwi lu kona ku palelwa ku utwisisa libaka lika ze maswe ha li ezahala. Mwendi lu utwile ka za mizwale ba ba sepahala be ne ba bulailwe ki zikinyeho ya lifasi, inge cwalo ba kwa Haiti, kamba be ne ba bulailwe ki kozi ye ñwi ya ka taho. Kamba mwendi lwa ziba ka za mulumeli yo muñwi ya naa holofalizwe ka nako ya mufilifili kamba ku bulaiwa mwa kozi ye maswe. Mi mwendi lu kona ku talimana ni muinelo o muñwi o taata kamba ku ikutwa kuli lu ezwa maswe. Ha lu li mwa ñalelwa lu kona ku tongoka, lu li: ‘Ki kabakalañi, Jehova, ha ni tahezwi ki butata bo? Ni fosizeñi na?’ (Hab. 1:2, 3) Lu kona ku itiisa cwañi ha lu li mwa miinelo ye cwalo?
18 Ha lu swaneli ku nahana kuli likezahalo ze cwalo li bonisa kuli Jehova ha lu katelwi. Jesu naa koñomekile taba yeo ha naa bulezi ka za likozi ze peli ze ne ezahezi mwa miteñi ya hae. (Mu bale Luka 13:1-5.) Likozi ze ñata li ezahalanga kabakala ‘linako ze lu pila ku zona, ni bushiko kamba bumai bwa luna.’ (Muek. 9:11) Kono ku si na taba kuli ziezi ye lu li ku yona i tisizwe kiñi, lwa kona ku itiisa haiba lu tiyela ku “Mulimu wa ze tiisa pilu kaufela.” U ka lu tiisa kuli lu zwelepili ku sepahala.—2 Makor. 1:3-6.
19, 20. Jesu naa konile cwañi ku itiisa ha naa shwaulwa, mi lu kona ku mu likanyisa cwañi?
19 Mu tokolomohe buikuhumuso kamba sabo ya ku saba ku shwaulwa. Bakeñisa kuli Jesu naa ikokobeza, naa konile ku “itoboha ku sa naa li sona, ka ku nga sibupeho sa mutanga.” (Mafil. 2:5-8) Naa konile ku itiisa niha naa shwaulwa kakuli naa sepile Jehova. (1 Pit. 2:23, 24) Ka ku eza cwalo, Jesu naa bonisize kuli ku eza tato ya Jehova ne li kwa butokwa hahulu, mi kacwalo a pahamiswa hahulu ni ku fita. (Mafil. 2:9) Jesu naa susuelize balutiwa ba hae kuli ba likanyise mutala wo wa naa ba tomezi.—Mat. 23:11, 12; Luka 9:26.
20 Fokuñwi miliko ye lu talimananga ni yona i kona ku lu tahiseza maswabi. Nihakulicwalo, lu swanela ku ba ni sepo ye swana ni ya naa na ni yona muapositola Paulusi, ya naa ize: “Ki lona libaka la litaba ze ni utwiswa butuku kabakala zona; kono ha ni na maswabi; kakuli ni ziba Ye ni lumezi ku Yena, mi ni kozwi kuli U kona ku ni bulukela se ni beile ku Yena, a si bulukele lizazi lale.”—2 Tim. 1:12.
21. Mu ka tundamena ku ezañi niha mu pila mwa lifasi la batu ba baitati?
21 Bibele ne i polofitile kuli mwa mazazi a luna batu ne ba ka ba “baitati.” (2 Tim. 3:2) Ki lona libaka ha lu pila mwahalaa batu ba ba ikunga kuli ki bona ba butokwa hahulu. Haike lu si ke lwa yambula moya o cwalo wa buitati! Ha lu tahelwa ki miliko kamba liziezi, kamba ha lu shwaulwa, kaufelaa luna lu tundamene ku bonisa kuli Jehova kaniti ki Yena wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa luna!
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 7 Licaziba ze ñwi za litaba za Bibele li ikutwa kuli pulelo ya kuli “litalo ka litalo” i talusa kuli Jobo naa ka tuhelela bana ba hae ni limunanu za hae ku sinyehelwa ki litalo, kamba bupilo, ilikuli yena a babalele litalo la hae, kamba bupilo bwa hae. Ba bañwi ba ikutwa kuli pulelo yeo i koñomeka kuli mutu u kona ku itatela ku sinyehelwa ki kalulo ye ñwi ya litalo la hae ilikuli a pilise bupilo bwa hae. Ka mutala, mutu u kona ku beya mazoho fa pata ya hae kuli a si ke a holofala kwa toho, ili ku sinyehelwa ki kalulo ye ñwi ya litalo kuli a sileleze litalo la hae. Ku si na taba kuli pulelo yeo ne i talusañi, ne i bonisa kuli Jobo naa ka itoboha lika kaufela za naa na ni zona kuli a babalele bupilo bwa hae.
Lu Kona ku Itutañi . . .
• kwa taba ye bonisa ka mo Satani naa pumezi Eva?
• ku Jobo ka mwa naa ezelize ha naa tahezwi ki liziezi?
• ku Jesu ka za nto ya naa nga ku ba ya butokwa hahulu?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 17]
Eva naa palezwi ku nahanisisa za bulikani bwa hae ni Jehova
[Siswaniso se si fa likepe 18]
Jesu naa hanile miliko ya Satani mi naa isize pilu kwa ku eza tato ya Jehova
[Maswaniso a fa likepe 20]
Ba kutaleza mwa tende ni tende hamulaho wa zikinyeho ya lifasi ye ne ezahezi mwa Haiti
Ha lu li mwa butata, lwa kona ku tiyela ku “Mulimu wa ze tiisa pilu kaufela”