‘O Buliba Bwa Butali Bwa Mulimu!’

“O! buliba bwa bufumu ni bwa butali ni bwa zibo ya Mulimu! Likatulo za hae ha li konwi ku batisezwa, ni linzila za hae ha li konwi ku fumanwa!”—MARO. 11:33.

1. Ki ifi tohonolo ye tuna ka ku fitisisa ye ba na ni yona Bakreste ba ba kolobelizwe?

KI IFI tohonolo ye tuna ka ku fitisisa ye mu kile mwa ba ni yona? Mwendi nto ye mu ka hupula pili ki musebezi o mu filwe mwa puteho kamba mupuzo o mu kile mwa fiwa kwa sikolo kamba kwa musebezi. Kono tohonolo ye tuna ka ku fitisisa ye lu na ni yona luna Bakreste ba ba kolobelizwe ki ku ba ni bulikani bo bu tiile ni Mulimu wa niti, Jehova. Kabakaleo, lu fitile fa ku “zibwa” ki yena.—1 Makor. 8:3; Magal. 4:9.

2. Ki kabakalañi ku ziba Jehova ni ku zibwa ki yena ha i li tohonolo ye tuna ka ku fitisisa?

² Ki kabakalañi ku ziba Jehova ni ku zibwa ki yena ha i li tohonolo ye tuna ka ku fitisisa? Kakuli Jehova ki Yena yo mutuna ka ku fitisisa mwa pupo kamukana mi hape ki Yena ya sileleza ba ba mu lata. Ka susumezo ya moya wa Mulimu, mupolofita Nahumi naa ñozi kuli: “Muñaa Bupilo u na ni sishemo; ki sisabelo se si tiile ka nako ya ziyezi; u ziba ba ba mu sepile.” (Nah. 1:7; Samu 1:6) Kaniti sepo ya luna ya ku pila ku ya ku ile i itingile fa ku ziba Mulimu wa niti ni Mwanaa hae, Jesu Kreste.—Joa. 17:3.

3. Ku ziba Mulimu hande ku talusañi?

³ Ku ziba Mulimu luli ha ku talusi ku ziba feela libizo la hae. Lu lukela ku mu ziba hande sina Mulikani, ili ku ziba za lata ni za sa lati. Mi hape ha lu pila ka ku ya ka zibo yeo lu bonisa kuli lu zibile Mulimu luli. (1 Joa. 2:4) Kono lu tokwa ku eza nto ye ñwi hape kuli lu zibe Jehova hande. Lu tokwa ku ziba za ezize ni mwa li ezelize ni libaka la li ezelize cwalo. Ha lu nze lu utwisisa hande milelo ya Jehova, lu ka na lu makaliswa hahulu ki ‘buliba bwa butali bwa Mulimu.’—Maro. 11:33.

Mulimu ya na ni Mulelo

4, 5. (a) Linzwi la “mulelo” li talusañi ka ku ya ko mo li itusiselizwe mwa Bibele? (b) Mu fe mutala o bonisa ka mo mulelo u konwa ku petelwa ka linzila ze shutana-shutana.

⁴ Jehova ki Mulimu ya na ni mulelo, mi Bibele i bulela ka za “mulelo wa kamita” wa hae. (Maef. 3:10, 11) Pulelo yeo i talusañi luli? Linzwi la “mulelo,” ka mo li itusiselizwe mwa Bibele, li talusa nto luli ya bata ku eza mutu ye konwa ku petiwa ka linzila ze shutana-shutana.

⁵ Ka mutala, mutu u kona ku tabela ku ya kwa sibaka se siñwi. Kacwalo mulelo wa hae ki wa kuli a yo fita kwa sibaka seo. U kona ku itusisa linzila ze shutana-shutana kuli a yo fita kwateñi. Ha nzaa zamaya mwa nzila ya ketile, u kona ku fumana butata—mwendi pula i kalisa ku nela, mwa mukwakwa ku na ni siimpiti sa limota, kamba mwendi mukwakwa u kwalilwe. Kabakaleo, u ka tokwa ku itusisa nzila i sili. Kono ku si na taba kuli u tokwa ku eza licinceho mañi, u ka peta mulelo wa hae ha ka fita kwa ya.

6. Jehova u bonisize cwañi kuli u ezanga licinceho ha nzaa peta mulelo wa hae?

⁶ Kamukwaoswana, Jehova u ezize licinceho ze tuna kuli a pete mulelo wa hae wa  kamita. Bakeñisa kuli libupiwa za hae ze na ni ngana u li file mpo ya ku ikezeza liketo, u cincanga nzila ya mwa petela mulelo wa hae. Ka mutala, ha lu nyakeñi ka mo Jehova a petela mulelo wa hae ka Peu ye ne sepisizwe. Kwa makalelo, Jehova naa bulelezi batu ba pili kuli: “Mu tahise lusika, mu ate, mu tale mwa lifasi.” (Gen. 1:28) Kana mulelo wo ne u palelisizwe ki be ne ba mu kwenuhezi mwa simu ya Edeni? Batili! Jehova naa ngile muhato kapili wa ku itusisa “nzila” i sili kuli a pete mulelo wa hae. Naa polofitile kuli ne ku ka taha “peu” ya naa ka felisa bumaswe bo bu tisizwe ki bakwenuheli.—Gen. 3:15; Maheb. 2:14-17; 1 Joa. 3:8.

7. Lu itutañi ka za Jehova ka mwa italuselize ili yena kwa Exoda 3:14?

⁷ Nto ye bonisa kuli Jehova wa ezanga licinceho ka mwa petela mulelo wa hae ki mukwa wa naa italuselize ka ona. Mushe ha naa bilaelezi Jehova kuli naa sa koni ku eza musebezi wa naa filwe, Jehova naa mu kolwisize kuli: “Na, ki Na Yaliteñi: So ka bulelela bana ba Isilaele ki se, u yo li: Yaliteñi ki yena ya ni lumile ku mina.” (Ex. 3:14) Mwa Siheberu sa kale, pulelo ye tolokilwe kuli “Na, ki Na Yaliteñi” i talusa kuli Jehova wa kona ku ba nto ifi kamba ifi ye tokwahala kuli a pete mulelo wa hae. Taba yeo i talusizwe hande ki muapositola Paulusi mwa kauhanyo ya 11 ya Maroma. Mwa kauhanyo yeo, u bulela ka za kota ya olive ya swanisezo. Ku nyakisisa swanisezo yeo ku ka lu tusa ku utwisisa buliba bwa butali bwa Jehova, ibe kuli lu na ni sepo ya ku yo pila kwa lihalimu kamba ya ku pila ku ya ku ile fa lifasi.

Mulelo wa Jehova O Ama Peu ye ne Sepisizwe

8, 9. (a) Ki litaba lifi zee ne ze ka lu tusa ku utwisisa swanisezo ya kota ya olive? (b) Ki puzo ifi ye lu ka nyakisisa ye bonisa ka mo Jehova a ezezanga licinceho kuli a pete mulelo wa hae?

⁸ Pili lu si ka utwisisa kale swanisezo ya kota ya olive, lu tokwa ku ziba litaba zee ne ka za mulelo wa Jehova o ama peu ye ne sepisizwe. Taba ya pili ki ya kuli Jehova naa sepisize Abrahama kuli “macaba kamukana a lifasi a ka fiwa mbuyoti” ka lusika lwa hae. (Gen. 22:17, 18) Taba ya bubeli kikuli sicaba sa Isilaele se ne si simuluha ku Abrahama ne si filwe kolo ya ku tahisa “mubuso wa baprisita.” (Ex. 19:5, 6) Taba ya bulalu kikuli Majuda ba bañata ha ne ba hanile Mesia, Jehova naa ngile muhato u sili kuli a tahise “mubuso wa baprisita.” (Mat. 21:43; Maro. 9:27-29) Mi taba ya bune ki ya kuli Jesu niha li kalulo ya pili ya lusika lwa Abrahama, ku na ni ba bañwi ba ba filwe kolo ya ku ba kalulo ya lusika lo.—Magal. 3:16, 29.

⁹ Fahalimu a litaba zee ne zeo, lu ituta kuli batu ba 144,000 ba ka busa ni Jesu sina malena ni baprisita mwa lihalimu, ka ku ya ka buka ya Sinulo. (Sin. 14:1-4) Batu bao ni bona ba taluswa kuli ki “bana ba Isilaele.” (Sin. 7:4-8) Kono kana ba 144,000 bao ki Majuda feela? Kalabo ya puzo yeo i bonisa ka mo Jehova a ezezanga licinceho kuli a taleleze mulelo wa hae. Cwale ha lu boneñi ka mo liñolo la Paulusi la naa ñolezi Maroma li kona ku lu tuseza ku fumana kalabo.

“Mubuso wa Baprisita”

10. Ki kolo ifi ye ne i filwe feela sicaba sa Isilaele?

¹⁰ Sina mo se lu bonezi, sicaba sa Isilaele ki sona feela se ne si filwe kolo ya ku tahisa “mubuso wa baprisita, ni sicaba se si kenile.” (Mu bale Maroma 9:4, 5.) Kono ki nto mañi ye ne ka ezahala Peu ye ne sepisizwe ha ne i ka taha? Kana sicaba sa Isilaele ne si ka kwanisa palo ya batu ba 144,000 be ne ba ka ba Isilaele wa kwa moya ni ku ba kalulo ya bubeli ya lusika lwa Abrahama?

11, 12. (a) Batu be ne ba ka ba mwa Mubuso wa kwa lihalimu ne ba kalile ku ketiwa lili, mi Majuda ba bañata be ne ba pila ka nako yeo ne ba ezizeñi? (b) Jehova naa kwanisize cwañi “palo kaufela” ya batu be ne ba ka ba lusika lwa Abrahama?

 ¹¹ Mu bale Maroma 11:7-10. Majuda ba bañata ne ba hanile Jesu. Kabakaleo, kolo ya ku tahisa lusika lwa Abrahama ne i si ka zwelapili ku ba ya bona feela. Kono batu be ne ba ka ba mwa “mubuso wa baprisita” wa kwa lihalimu ha ne ba kalile ku ketiwa ka Pentekonta ya 33 C.E., ne ku na ni Majuda ba bañwi ba lipilu ze nde be ne ba amuhezi memo. Majuda be ne ba “siyezi” bao ne li ba bañatanyana, kono palo ya bona ne li ye nyinyani ha i bapiswa ni palo ya sicaba sa Majuda mukatumbi.—Maro. 11:5.

¹² Kono Jehova naa ka kwanisa cwañi “palo kaufela” ya batu be ne ba ka ba lusika lwa Abrahama? (Maro. 11:12, 25, NW) Ha mu lemuhe ka mo muapositola Paulusi a alabela puzo yeo, u li: “Hasi kuli Linzwi la Mulimu li fosahezi. Kakuli ba ba zwile ku Isilaele [ka nama] hasi Maisilaele kaufelaa bona. Nihaiba ba ba li ba lusika lwa Abrahama, hasi bana ba hae kaufelaa bona . . . Taba ki kuli bana ba Abrahama ka nama, hasi bona ba ba li bana ba Mulimu; kono bana ba sepiso, ki bona ba ba talimwa kuli ki lusika.” (Maro. 9:6-8) Kamukwaocwalo, Jehova naa sa tokwi ku keta feela batu be ne ba simuluha ku Abrahama ka nama kuli ba be kalulo ya lusika.

Kota ya Olive ya Swanisezo

13. Ki lika mañi ze swanisezwa ki (a) kota ya olive, (b) nonge ya yona, (c) lisina la yona, ni (d) mitai ya yona?

¹³ Muapositola Paulusi u zwelapili ka ku bapanya ba ba li lusika lwa Abrahama ni mitai ya kota ya olive ya swanisezo. * (Maro. 11:21) Kota ya olive ya mwahae yeo i bonisa ka mo Mulimu a taleleleza mulelo wa hae o ama bulikani bwa naa itamile ni Abrahama. Nonge ya kota yeo ki ye kenile mi i yemela Jehova kakuli ki yena ya fa Isilaele wa kwa moya bupilo. (Isa. 10:20; Maro. 11:16) Lisina li yemela Jesu, ya li kalulo ya pili ya lusika lwa Abrahama. Mitai i yemela “palo kaufela” ya batu ba ba li kalulo ya bubeli ya lusika lwa Abrahama.

14, 15. Ki bo mañi be ne ba “lemilwe” kwa kota ya olive ya mwahae, mi ki bo mañi be ne ba shangezwi ku yona?

¹⁴ Mwa swanisezo ya kota ya olive, Majuda  be ne ba hanile Jesu ba bapiswa ni mitai ya olive ye ne “lemilwe.” (Maro. 11:17) Kabakaleo, ne ba bolomokilwe ki kolo ya ku ba kalulo ya lusika lwa Abrahama. Kono ki bo mañi be ne ba ka ba yola? Majuda be ne ba ikuhumusa bakeñisa kuli ne ba simuluha ku Abrahama ka nama, ne ba ka ikutwa kuli ha ba konwi ku yoliwa ki batu ba sili. Kono Joani Mukolobezi naa ba lemusize kale kuli Jehova ha naa ka lata, naa ka tahiseza Abrahama bana ka macwe luli.—Luka 3:8.

¹⁵ Ki nto mañi he, ya naa ezize Jehova kuli a pete mulelo wa hae? Paulusi u talusa kuli mitai ya kota ya olive ya mwa naheñi, ne i shangezwi kwa kota ya olive ya mwahae kuli i yole mitai ye ne lemilwe. (Mu bale Maroma 11:17, 18.) Kamukwaocwalo, Bakreste ba macaba be ne ba tozizwe ka moya, inge cwalo ba mwa puteho ya Roma, ne ba shangezwi ka swanisezo kwa kota ya olive. Ka nzila yeo, ne ba bile kalulo ya lusika lwa Abrahama. Sapili ne ba swana sina mitai ya kota ya olive ya mwa naheñi, kakuli ne ba si na kolo ya ku ba ni kabelo mwa bulikani bo bu ipitezi bo. Kono Jehova naa ba file kolo ya kuli ba be Majuda ba kwa moya.—Maro. 2:28, 29.

16. Muapositola Pitrosi naa talusize cwañi sicaba se sinca sa kwa moya?

¹⁶ Muapositola Pitrosi u talusa taba yeo cwana: “Hakulicwalo ku mina ba ba lumela [ili Maisilaele ba kwa moya, ba ba kopanyeleza Bakreste ba macaba] ki la butokwa [ili ku talusa Jesu Kreste]. Kono ku ba ba sa lumeli: Licwe le ba hanile bayahi ki lona le li fetuhile muñaa lilulu; ki licwe le li sitatalisa, Licwe le li wisa batu. . . . Kono mina mu lusika lo lu ketilwe, mu na ni buprisita bwa silena, mu mushobo o kenile, mu sicaba sa hae tota, kuli mu bulele ze nde za hae Yena ya mi bizelize ku zwa mwa lififi, ni ku kena mwa liseli la hae le li komokisa. Sapili mina ne mu si sicaba, kono cwale mu sicaba sa Mulimu;  ne mu si ka shemubiwa, kono cwale mu shemubilwe.”—1 Pit. 2:7-10.

17. Za naa ezize Jehova ne si za “ka taho” ka nzila ifi?

¹⁷ Ba bañwi ba kona ku nahana kuli nto ya naa ezize Jehova ne li ye sienyi. Paulusi u talusa kuli ze ne ezahezi ne si za “ka taho.” (Maro. 11:24) Ki kabakalañi? Kakuli ku shangela mutai wa kota ya mwa naheñi kwa kota ya mwahae ku kona ku ngiwa kuli ki nto ye si ka luka, kono mane balimi ba bañwi ba mwa miteñi ya baapositola ne ba ezanga cwalo. * Kamukwaoswana, Jehova naa ezize nto ye komokisa. Ka ku ya ka Majuda, Balicaba ne ba sa koni ku tahisa muselo o lumelelwa. Kono Jehova naa tahisize kuli batu bao ba be kalulo ya “sicaba” se ne si ka tahisa muselo wa Mubuso. (Mat. 21:43) Ku kala ka Kornele ya naa tozizwe ka 36 C.E.—ili Mulicaba wa pili ya naa si ka kena mwa mupato ya naa fetuhile ku ba Mukreste—batu be ne ba si Majuda ili be ne ba si ka kena mwa mupato ba fiwa kolo ya ku shangelwa kwa kota ya olive ya swanisezo.—Lik. 10:44-48. *

18. Ki ifi kolo ye ne ba bile ni yona Majuda hamulaho wa 36 C.E.?

¹⁸ Kana taba yeo i talusa kuli hamulaho wa 36 C.E., Majuda ne ba sa koni ku ba kalulo ya lusika lwa Abrahama? Batili. Paulusi u li: “[Majuda] ha ba sa haneleli mwa ku sa lumela kwa bona, ba ka beiwa fa kota ya mwahae ni bona. Kakuli Mulimu u na ni maata a ku ba beya hape. Kakuli wena ya ngilwe kwa kota ya olive ye li ya mwa naheñi ka taho, mi u beilwe kwa olive ya mwahae ka mukwa wo isi wa taho; ha ni li, bona ba taho ba ka beiwa hahulu ni ku fita fa kota ya olive ye li ya bona luli?” *—Maro. 11:23, 24.

“Maisilaele ba ka Piliswa”

19, 20. Ki lika mañi za peta Jehova ili ze swanisezwa ki kota ya olive?

¹⁹ Kaniti, mulelo wa Jehova o ama “Isilaele wa Mulimu” u sweli wa petahala ka nzila ye komokisa. (Magal. 6:16) Paulusi naa ize: “Maisilaele ba ka piliswa.” (Maro. 11:26) Nako ya Jehova ha i ka fita, “Maisilaele” bao, ili palo kaufela ya Maisilaele ba kwa moya, ba ka busa sina malena ni baprisita mwa lihalimu. Ha ku na nto ye kona ku palelwisa mulelo wa Jehova ku petiwa!

²⁰ Ka mo ku polofitezwi, lusika lwa Abrahama, ili Jesu Kreste hamoho ni ba 144,000, lu ka fuyola “macaba kamukana a lifasi.” (Gen. 22:18) Kamukwaocwalo, batu kaufela ba Mulimu ba ka tusiwa ka tukiso yeo. Kaniti, ha lu nze lu ituta ka za mo Jehova a petela mulelo wa hae wa kamita, lu komokiswa ki “buliba bwa bufumu ni bwa butali ni bwa zibo ya Mulimu.”—Maro. 11:33.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Lu itutañi ka za Jehova ka mwa petela milelo ya hae?

• Mwa kauhanyo ya 11 ya Maroma . . .

kota ya olive i swanisezañi?

nonge ya yona i yemelañi?

lisina la yona li talusañi?

mitai ya yona i swanisezañi?

• Ki kabakalañi ku shangela mutai wa kota ya mwa naheñi kwa kota ya mwahae ha ne i isi mukwa wa “ka taho”?

[Lipuzo za Tuto]

[Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 24]

 Libaka Mitai ya Olive ya Mwa Naheñi ha ne I Shangelwanga

▪ Lucius Junius Moderatus Columella ne li lisole la Muroma ni mulimi ya naa pilile mwa miteñi ya baapositola. U zibahala hahulu ka libuka ze 12 za naa ñozi ze ne bulela ka za bupilo ni bulimu bwa batu be ne ba pila mwa matakanyani.

Mwa buka ya hae ya buketalizoho, u bulela manzwi a lishitanguti la kale le li li: “Mutu ya cala likota za olive, u bata kuli li beye muselo; ya beya musutelo ku zona, u lakaza kuli li beye muselo; ya li kokola, u sepa kuli li ka beya muselo.”

Ha sa talusize likota ze mela hande kono ili ze palelwa ku beya muselo, u akaleza kuli mulimi u lukela ku eza cwana: “A eze masuba ku zona ka sisebeliso mi a koyole mitai kwa kota ya olive ya mwa naheñi mi a i beye mwa masuba ao ni ku i tama hande; ha eza cwalo, likota zeo li ka beya hahulu miselo.”

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Kana mwa utwisisa swanisezo ya kota ya olive?