Kana Mu Ka Latelela Zamaiso Ya Jehova Ye Nde?
Kana Mu Ka Latelela Zamaiso Ya Jehova Ye Nde?
“Nzila ya buhata kaufela ni i toile.”—SAMU 119:128.
1, 2. (a) Ha mu buza mulikanaa mina kuli a mi kakanyeze nzila, ki temuso ifi ye mu ka tabela ku fiwa, mi ki kabakalañi? (b) Jehova u lu lemusa ka zañi, mi ki kabakalañi?
MU NGE kuli ku na ni ko mu bata ku ya kono ha mu zibi hande nzila ye ya kwateñi. Kacwalo mu kupa tuso ku mulikanaa mina ye mu sepile ya ziba nzila yeo. Ha nzaa mi kakanyeza mwa ku zamaela, u mi lemusa ka za lika ze kona ku mi kelusa. Ka mutala, u mi lemusa kuli mwa nzila yeo ku na ni sisupo se si sa swalehi hande. Batu ba bañata ba si latelelanga mi ba latehanga. Kana mu ka mamela temuso ya hae? Ni luna lu mwa musipili. Musipili wo u lu isa kwa bupilo bo bu sa feli. Jehova ki mulikanaa luna, mi u lu fa zamaiso ye lu tokwa kuli lu to pila ku ya ku ile. Mi u lu lemusa ka za lika ze kona ku lu palelwisa ku mu utwa.—Deut. 5:32; Isa. 30:21.
2 Mwa taba ye ni ye tatama, lu ka nyakisisa lika ze ñwi ze kona ku lu kelusa. Mu hupule kuli mulikanaa luna Jehova Mulimu, u lu lemusa ka za lika zeo kakuli wa lu lata. U bata kuli lu to pila ku ya ku ile. Wa swabanga muta batu ba eza liketo ze maswe ni ku tuhela ku mu sebeleza. (Ezek. 33:11) Mwa taba ye, lu ka nyakisisa lika ze talu ze kona ku lu kelusa. Nto ya pili i zwa kwa batu ba bañwi. Nto ya bubeli i zwa ku luna bañi. Mi ya bulalu i zwa kwa nto ye si ya luli. Lu swanela ku ziba lika zeo ni ka mo Jehova a lu tuseza kuli lu li ambuke. Muñoli yo muñwi wa Bibele naa ziba ka za lika zeo mi naa ize: “Nzila ya buhata kaufela ni i toile.” (Samu 119:128) Naa toile linto kaufela ze ne kona ku mu tahiseza kuli a si ke a utwa Jehova. Kana ni mina mu ikutwa cwalo? Ha lu boneñi ka mo lu kona ku itiiseza kuli lu ambuke “nzila ya buhata kaufela.”
Mu si ke Mwa Latelela “Batu ba Bañata”
3. (a) Ha lu sa zibi nzila ye lu lukela ku ya ka yona, ki kabakalañi ha lu kona ku kena mwa kozi haiba lu latelela batu ba bañwi? (b) Ki tuto ifi ya butokwa ye lu fumana kwa Exoda 23:2?
3 Mu nge kuli mu mwa musipili o mutelele mi ka sipundumukela mu to fumana kuli ha mu sa ziba nzila ye mu swanela ku ya ka yona. Mi mu bona batu ba bañata ba ba ya mwa nzila ye ñwi. Ku kona ku ba bunolo ku ba latelela. Kono mwa kona ku kena mwa kozi haiba mu ya mwa nzila ye ñwi bakeñisa kuli batu ba bañata ki mona mo ba ya. Kakuli mwendi ha ba yi ko mu ya. Kamba mwendi ba latehile sina mina. Mutala wo u lu tusa ku utwisisa tuto ya naa bata ku luta Maisilaele Jehova ku o muñwi wa milao ya naa ba file. Mwa mulao wo naa lemusize batu be ne ba li baatuli ni lipaki mwa mizeko kuli ba si ke ba latelela “batu ba bañata.” (Mu bale Exoda 23:2.) Batu ba ba si ka petahala ba kona ku eza cwalo ka bunolo. Kono taba ya kuli “u si ke wa yembulukela kwa batu ba bañata” ne i sa ami feela baatuli ni lipaki ba mwa mizeko.
4, 5. Joshua ni Kalebu ne ba tahezwi cwañi ki muliko wa ku latelela batu ba bañata? Ki kabakalañi ha ne ba na ni bundume?
4 Lwa kona ku kena mwa muliko wa ku latelela batu ba bañata ka nako ifi kamba ifi. Miliko yeo i kona ku lu tahela ka sipundumukela, mi ku kona ku lu bela taata ku sa eza ze ba eza ba bañwi. Ka mutala, mu nahane ze ne ezahezi ku Joshua ni Kalebu. Baana ba babeli bao ne ba ilo twela Naha ya Sepiso hamoho ni baana ba bañwi ba lishumi. Ha se ba kutile, baana ba lishumi ne ba bulezi lika ze maswe ka za Naha ya Sepiso ze ne sabisize Maisilaele ba bañwi. Ka mutala, ne ba bulezi kuli mwa naha yeo ne ku na ni batu be ne ba li baikulu ba lingangalume, kamba likwenyepa. (Gen. 6:4) Taba yeo ne li ya buhata kakuli likwenyepa ne li bulailwe kale-kale ka nako ya Muunda mi ne li shwile li si na bana. Kono Maisilaele ne ba lumezi ze ne ba bulezi baana bao kakuli tumelo ya bona ne i fokozi. Tumelo ya mutu ha i fokola, u tuhelanga ku sepa Mulimu mi u kalisanga ku lumela mihupulo ya buhata ya batu. Maisilaele ba mano utwa piho yeo, ba bañata ku bona ba nahana kuli ha ba swaneli ku kena mwa Naha ya Sepiso ka mwa naa ba bulelezi Jehova. Joshua ni Kalebu ne ba ezizeñi ha ne ba li mwa muinelo o taata wo?—Num. 13:25-33.
5 Ne ba si ka latelela “batu ba bañata.” Maisilaele ne ba sa lati ku utwa niti, kono baana bao ne ba bulezi niti Maisilaele niha ne ba batile ku ba bulaya! Ki kabakalañi ha ne ba na ni bundume? Ki kabakala tumelo ya bona ku Jehova. Batu ba ba na ni tumelo ba lumela za bulela Jehova Mulimu ku fita ze ba bulela batu ba ba na ni mihupulo ye fosahezi. Joshua ni Kalebu ha ne ba bulezi ka za tumelo ya bona hasamulaho, ne ba bulezi kuli Jehova wa talelezanga lisepiso za hae. (Mu bale Joshua 14:6, 8; 23:2, 14.) Joshua ni Kalebu ne ba lata Mulimu wa bona mi ne ba mu sepile. Ne ba sa lati ku mu swabisa kabakala ku bata ku tabisa batu ba bañwi. Kacwalo ne ba si ka latelela batu ba bañata mi ba lu tomela mutala o munde hahulu.—Num. 14:1-10.
6. Ki mwa miinelo ifi ye lu konwa ku tahelwa ki muliko wa ku latelela batu ba bañata?
6 Kana fokuñwi mwa batanga ku latelela batu ba bañata? Batu ba bañata-ñata ha ba kuteki Jehova. Ba nahana kuli za bulela ka ze lukile ni ze si ka luka ha li na tuso. Ba latelela mihupulo ya bona bañi mi ba lika ku lu kukueza ku i latelela. Ka mutala, ba li buhule, lindwa, ni buloi ze buhiswanga fa mazimumwangala, mwa mafilimu, ni mwa lipapali za fa kompyuta ha li si ka fosahala. (2 Tim. 3:1-5) Ha mu keta ze mu bata ku itabisa ka zona hamoho ni lubasi lwa mina, kana mwa ezanga ze ba bulela batu ni ze ba eza? Haiba mu ezanga cwalo, u zibe mu latelela batu ba bañata.
7, 8. (a) Lu kona ku itwaelisa cwañi ku itusisa ‘maata a luna a ku lemuha,’ mi ki kabakalañi ku eza cwalo ha ku li ko kunde ku fita ku latelela feela milao? (b) Ki kabakalañi ha mu tabiswa ki mutala o munde o ba toma banana ba ba li Bakreste?
7 Jehova naa lu file mpo ya butokwa ye lu tusa ku eza liketo, ili ‘maata a luna a ku lemuha.’ Kono lu tokwa ku twaela ku “itusisa” ona. (Maheb. 5:14, NW) Ha lu koni ku twaela ku eza cwalo haiba lu latelela feela ze ba eza ba bañwi kamba ku libelela kuli ba lu bulelele za ku eza. Lu tokwa ku itusisa mazwalo a luna. Ki lona libaka batu ba Jehova ha ba si ka fiwa mukoloko wa mafilimu, libuka, ni lika za fa Intaneti ze ba tokwa ku ambuka. Ha ne lu ka bata kuli lu fiwange mukoloko o cwalo, ne lu ka tokwanga mukoloko o munca nako kaufela. Kono Jehova u bata kuli lu nahanisisange ze i bulela Bibele ni ku lapela ku yena kihona lu ka eza liketo ze mu tabisa.—Maef. 5:10.
8 Ha lu eza liketo ze lumelelana ni Bibele, batu ba bañwi ha ba na ku lu tabela. Ka mutala, ku taata kuli banana ba ba li Bakreste ba eze ze lukile ha ba li kwa sikolo kakuli ba bañwi ba lika ku ba susueza ku eza lika ze ba eza bona. (1 Pit. 4:4) Kono buñata bwa banana ba ba li Bakreste ha ba latelelangi batu ba bañata. Kwa tabisa ku bona Bakreste ba bahulu ni banana ha ba bonisa tumelo ye swana ni ya Joshua ni Kalebu.
Mu si ke Mwa Latelela ‘Lipilu za Mina ni Meeto A Mina’
9. (a) Ha mu li mwa musipili, ki kabakala ha mu sa swaneli ku keta nzila ye ñwi kabaka feela la kuli mwa i lata? (b) Ki kabakalañi mulao o kwa Numere 15:37-39 ha ne u li wa butokwa kwa Maisilaele?
9 Nto ya bubeli ye lu ka nyakisisa i zwa ku luna bañi. Mu nge kuli mu ya kwa sibaka se siñwi mi mu na ni mapa ye ka mi tusa ku yo fita kwateñi. Ku ka ezahalañi haiba mu tuhela ku itusisa mapa yeo ni ku latelela nzila ifi kamba ifi ye mu nahana kuli i bonahala hande? Ha mu na ku yo fita ko mu ya. Mutala wo u lu tusa ku utwisisa tuto ye ñwi ya naa bata ku luta Maisilaele Jehova. Tuto yeo i fumanwa mwa mulao o muñwi wa naa ba file. (Mu bale Numere 15:37-39.) Batu ba bañata kacenu ha ba utwisisi mabaka Maisilaele ha ne ba laezwi kuli ba ikezeze minganja ni ku luka muhala fa minganja yeo. Kana mwa utwisisa mabaka mulao wo ha ne u li wa butokwa? Le liñwi la mabaka ki la kuli mulao wo ne u tusa batu ba Mulimu ku shutana ni macaba a mañwi. Mi ne ba swanela ku shutana ni macaba a mañwi kuli ba tabise Jehova. (Liv. 18:24, 25) Kono ku na ni libaka le liñwi. Ha lu nyakeñi libaka leo kuli lu itute ka za nto ye ñwi ye kona ku lu palelwisa ku utwa Jehova.
10. Jehova naa bonisize cwañi kuli wa ziba batu hande?
10 Jehova ha naa file batu ba hae mulao wo, naa ba bulelezi libaka la naa ba fela ona, a li: “Mu si ke mwa hanelela ku ya ka ku lata kwa lipilu za mina, ni kwa meeto a mina.” Jehova naa bulezi cwalo kakuli wa ziba batu hande. Wa ziba kuli ku bunolo kuli lipilu za luna li lakaze ze lu bona ka meeto a luna. Bibele i lu lemusa kuli: “Pilu ya puma ku fita linto kaufela, i sinyehile ku feleleza; ki mañi ya ka i ziba?” (Jer. 17:9) Ki lona libaka Jehova ha naa bulelezi Maisilaele kuli ba si ke ba latelela lipilu za bona ni meeto a bona. Naa ziba kuli Maisilaele ha ne ba ka talima macaba a naa sa lapeli Jehova, ne ba ka bata ku a likanyisa. Ne ba ka bata ku ba sina ona, mi kacwalo ne ba ka kalisa ku nahana sina mwa naa nahanela ni ku eza sina mwa naa ezeza.—Liprov. 13:20.
11. Lu konwa ku tahelwa cwañi ki muliko wa ku latelela meeto ni lipilu za luna?
11 Kacenu, ku bunolo hahulu kuli lipilu za luna li lakaze ze lu bona ka meeto a luna. Lu pila mwa lifasi le li tahisa kuli lu lakaze ze maswe ka bunolo. Kacwalo sikuka se si kwa Numere 15:39 si kona ku lu tusa ha lu mwa miinelo ye cwañi? Lu kona ku latelela meeto ni lipilu za luna ka mo lu tinela. Batu ba tina ka mukwa o tahisa kuli ba bañwi ba be ni litakazo ze maswe. Ba tinanga cwalo ha ba li kwa sikolo, kwa mubeleko, ni mwa libaka ze lu pila ku zona. Bakeñisa kuli lwa ba bonanga cwalo ka nako ni nako, lwa kona ku ikumbuta bona. Mi lu kona ku kalisa ku tina sina mo ba tinelanga ni ku tuhela ku tina sina Bakreste mo ba swanela ku tinela.—Maro. 12:1, 2.
12, 13. (a) Lu swanela ku ezañi haiba lu talima ze maswe ka linako ze ñwi? (b) Ki kabakalañi ha lu sa lukeli ku eza lika ze tahisa kuli ba bañwi ba be ni litakazo ze maswe?
12 Lu tokwa hahulu ku ba ni buiswalo. Lu swanela ku biukisa meeto a luna kwa linto ze maswe. Lwa kona ku tusiwa ki mutala wa Jobo ya naa sepahala. Naa ezize tumelelano ni meeto a hae, ya kuli naa si ke a talima musali u sili ka ku mu lakaza. (Jobo 31:1) Mulena Davida ni yena naa ezize keto ye swana. Naa ize: “Ha ni na ku lumelela nto ye maswe ku taha fapilaa ka.” (Samu 101:3) Ni luna ha lu swaneli ku talima nto ifi kamba ifi ye maswe ye kona ku felisa bulikani bwa luna ni Jehova. Nto yeo i kona ku ba nto ye lu talima ili ye lu lakazisa ku eza ze maswe.
13 Mane lwa kona ku ba “nto ye maswe” ku ba bañwi haiba lu eza lika ze tahisa kuli ba be ni litakazo ze maswe. Lu kona ku eza cwalo ka mo lu tinela. Kacwalo lu swanela ku mamela ze i bulela Bibele. I lu bulelela kuli lu lukela ku apala “ka mukwa o swaneleha” ni ka “buikokobezo.” (1 Tim. 2:9) Haiba lu apala ka “buikokobezo,” ha lu na ku nahana feela ze lu tabela. Lu kuteka maikuto a ba bañwi mi lu bata ku ba tabisa hahulu ku fita ku itabisa ili luna. (Maro. 15:1, 2) Ku na ni banana ba bañata-ñata mwa puteho ya Sikreste ba ba tinanga hande hahulu. Ba lu tabisa hahulu kakuli ha ba lateleli lipilu za bona ni meeto a bona. Ba iketela ku tabisa Jehova mwa linto ze ba eza kaufela.
Mu si ke Mwa Latelela “Linto za Mbango”
14. Samuele naa file temuso ifi ka za ku latelela “linto za mbango”?
14 Mu nge kuli cwale se mu li mwa lihalaupa le lituna. Ha mu talimela kwa sibaka se siñwi, mu bona inge ku na ni mezi kono haki mezi luli. Ku kona ku ezahalañi haiba mu fapuha mwa mukwakwa ni ku ya kwa sibaka ko mu nahana kuli ku na ni mezi? Mwa kona ku lateha ni ku shwela mwa lihalaupa. Jehova wa ziba butata bo. Ki wo mutala: Maisilaele ne ba bata ku ba sina macaba a mañwi a naa busiwa ki malena ba butu. Takazo yeo ne i li sibi se situna kakuli ne i bonisize kuli ne ba sa tokwi Jehova kuli a be Mulenaa bona. Jehova naa ba lumelelize ku ba ni mulena wa butu kono naa lumile mupolofita wa hae Samuele kuli a yo ba lemusa ka za butata bwa ku latelela “linto za mbango.”—Mu bale 1 Samuele 12:21.
15. Maisilaele ne ba latelezi cwañi “linto za mbango”?
15 Maisilaele mwendi ne ba nahana kuli ne ba kona ku sepa mulena wa butu ku fita ku sepa Jehova. Haiba ne ba nahana cwalo, ne ba latelela “linto za mbango.” Bakeñisa kuli ne ba lumezi nto i liñwi ya mbango, ne li bunolo ku lumela linto ze ñwi za mbango ze ñata, ze ne zwa ku Satani. Ka mutala, mulena wa butu naa kona ku tahisa kuli ba lapele milimu ya maswaniso. Batu ba ba lapela milimu ya maswaniso ba nahana kuli ba kona ku sepa milimu yeo kakuli ba kona ku i bona ni ku i swala. Ha ba sepi Jehova, Mulimu ya sa bonwi ya bupile linto kamukana. Kono muapositola Paulusi naa bulezi kuli milimu ya maswaniso “hasi se siñwi.” (1 Makor. 8:4) Ha i koni ku bona, ku utwa, ku bulela, kamba ku eza nto ifi kamba ifi. Kacwalo ki butoto ku i lapela ka libaka feela la kuli lwa kona ku i bona ni ku i swala. Milimu ya maswaniso ha i koni ku tusa mutu ufi kamba ufi. Ki ya “mbango,” mi ba ba i sepa ba ka ‘swana sina yona.’—Samu 115:4-8.
16. (a) Satani u kukueza cwañi batu ku latelela “linto za mbango”? (b) Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli mali ni tutu ki “linto za mbango” ha li bapiswa ni Jehova?
16 Satani u butali hahulu mi u sa kukueza batu ku latelela “linto za mbango.” Ka mutala, u ba kukueza ku nahana kuli haiba ba ba ni mali, mubeleko o munde, ni lika ze nde ze ñata, ba ka pila mwa buiketo. Ba nahana kuli lika zeo za kona ku ba tusa ku tatulula butata bwa bona. Kono kana lika zeo za kona ku ba tusa ha ba kula, sifumu sa naha ha si totobela, kamba ha ku ba ni kozi ya ka taho? Kana lika zeo za kona ku ba tusa ha ba ikutwa kuli ha ku na libaka le ba pilela? Kana lika zeo za kona ku ba tusa ku alaba lipuzo za butokwa za mwa bupilo? Kana za kona ku ba tusa ha ba bata ku shwa? Haiba lu sepa mali ni tutu, lu ka swabiswa ki zona. Lika zeo ha li koni ku lu fa ze lu tokwa kuli lu tabe mi ha li koni ku lu palelwisa ku kula kamba ku shwa. Ki “linto za mbango.” (Liprov. 23:4, 5) Kono Jehova haki wa “mbango”! Ki Mulimu wa niti. Kacwalo lu kona ku pila lu iketile ha lu na ni bulikani bo bu tiile ni yena. Ki yena feela ya kona ku lu tusa ku tatulula butata bo lu na ni bona. Lu tabile hahulu ku ba balikani ba hae! Lu si ke lwa mu siya ni ku latelela “linto za mbango.”
17. Litemuso ze mwa taba ye li ka mi susumeza ku ezañi?
17 Lu tabile ku bona kuli Jehova ki mulikanaa luna mi wa lu zamaisa mwa nzila ye isa kwa bupilo bo bu sa feli. Haiba lu zwelapili ku mamela litemuso za hae, lu ka pila ku ya ku ile. Mwa taba ye, lu itutile ka za lika ze talu ze kona ku lu kelusa: batu ba bañata, lipilu za luna, ni “linto za mbango.” Mwa taba ye tatama, lu ka ituta ka za litemuso ze ñwi ze talu za lu fa Jehova kuli a lu tuse ku toya ni ku ambuka “nzila ya buhata” kaufela.—Samu 119:128.
Mu Bona Cwañi?
Mu kona ku mamela cwañi likuka ze mwa mañolo a?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 11]
Kana mwa batanga ku latelela “batu ba bañata”?
[Siswaniso se si fa likepe 13]
Ki kabakalañi ku latelela pilu ya mina ni meeto a mina ha ku kona ku mi tahiseza kozi?
[Siswaniso se si fa likepe 14]
Kana mu latelezi “linto za mbango”?
