Mu Mate Mwa Siyano Ka Ku Itiisa
Mu Mate Mwa Siyano Ka Ku Itiisa
‘Lu mate ka ku itiisa mwa siyano ye lukiselizwe luna.’—MAHEB. 12:1.
1, 2. Muapositola Paulusi naa bulezi kuli mupilelo wa Bakreste u swana ni nto mañi?
KA SILIMO ni silimo, ku banga ni lisiyano mwa libaka ze ñata. Ba bañwi ba ba matanga mwa lisayano zeo ki bamati ba batuna mi ba batanga ku wina. Kono bamati ba bañata ba zibanga kuli ha ba koni ku wina. Bona ba batanga feela ku fita kwa mafelelezo a siyano.
2 Bibele i bulela kuli mupilelo wa Bakreste u swana sina batu ba ba mata mwa siyano. Muapositola Paulusi naa amile kwa taba yeo mwa liñolo la pili la naa ñolezi Bakreste ba mwa Korinte wa ikale. Naa ñozi kuli: “Kana ha mu zibi kuli ba ba mata mwa siyano, ba mata kaufela, kono ya nga mupuzo ki a li muñwi feela? Mu mate ka mukwa o ka mi fumanisa ona.”—1 Makor. 9:24.
3. Ki kabakalañi Paulusi ha naa bulezi kuli ki mumati feela a li muñwi ya fumana mupuzo?
3 Kana Paulusi naa talusa kuli ki Mukreste a li muñwi feela ya naa ka fumana mupuzo mi ba bañwi bona ne ba si ke ba fumana mupuzo? Batili! Ba ne ba matanga mwa siyano ne ba itwaezanga ka taata mi ne ba matanga ka tundamo kuli ba kone ku wina. Paulusi naa bata kuli Bakreste ka yena ba ikatazange ka mukwa o swana ilikuli ba to fumana bupilo bo bu sa feli. Ka ku eza cwalo, ne ba ka ba ni sepo ya ku fumana mupuzo wa bupilo. Kabakaleo, kaufela ba ba fita kwa mafelelezo a siyano ya Sikreste ba ka fumana mupuzo wo.
4. Ki lika mañi ze lu tokwa ku ziba ka za siyano ye lu lukiselizwe?
4 Manzwi ao a lu susueza, kono hape a tahisa kuli lu nahanisise ka za mupilelo wa luna. Ki kabakalañi? Kakuli mupuzo wa luna ki o munde hahulu—ibe kuli ki wa ku yo pila kwa lihalimu kamba mwa Paradaisi fa lifasi. Kono ku pila bupilo bwa Sikreste ku swana sina ku mata musipili o mutelele mwa nzila ye na ni likozi ze ñata ni lika ze ñata ze yaulula ni ze sitatalisa. (Mat. 7:13, 14) Ka bumai, ba bañwi ba kutezi mwamulaho kamba mane ba tuhezi ku mata mwa siyano. Ki malaba ni likozi lifi ze li teñi mwa siyano ya bupilo? Mu kona ku pima cwañi lika zeo? Mu kona ku ezañi kuli mu fite kwa mafelelezo a siyano ni ku fumana mupuzo?
Lu Swanela ku Itiisa Kuli lu Fumane Mupuzo
5. Paulusi naa talusizeñi kwa liñolo la Maheberu 12:1?
5 Paulusi hape naa bulezi ka za batu ba ba mata mwa siyano mwa liñolo la naa ñolezi Bakreste ba Maheberu ba ne ba pila mwa Jerusalema ni mwa Judea. (Mu bale Maheberu 12:1.) Naa talusize libaka Bakreste ha ba swanela ku zwelapili ku mata mwa siyano ya bona ni ze ba swanela ku eza kuli ba fumane mupuzo. Pili lu ka nyakisisa libaka Paulusi ha naa ñolezi Maheberu liñolo ni za naa tokwa kuli ba li eze. Mi hasamulaho lu ka bona ze lu kona ku ituta kwa litaba za naa ba ñolezi.
6. Baeteleli ba bulapeli ne ba likile ku ezañi kwa Bakreste?
6 Bakreste ba mwa miteñi ya baapositola, sihulu ba ne ba yahile mwa Jerusalema ni mwa Judea, ne ba pila mwa linako ze taata hahulu. Baeteleli ba bulapeli bwa Sijuda ne ba kalameza batu kuli ba ba utwe. Lilimo ze bato eza 30 pili Bakreste bao ba si ka kalisa kale ku nyandiswa, baeteleli bao ne ba kolwisize nyangela kuli Jesu Kreste ne li mukwenuheli ni sikebenga se ne si swanelwa ku bulaiwa. Baeteleli bao ne ba bulaisize Jesu mi cwale ne ba bata ku tuhelisa batu ba ne ba kutaza ka za hae. Mwa buka ya Likezo lu bala ka za lika ze ne ezahalile hamulaho wa Pentekota ya 33 C.E. Baeteleli bao ne ba lwanisize Bakreste hañata-ñata kuli ba ba tuhelise ku kutaza. Kabakaleo, lika za tatafalela Bakreste ba ba sepahala.—Lik. 4:1-3; 5:17, 18; 6:8-12; 7:59; 8:1, 3.
7. Ki kabakalañi linako ze ne ba pila ku zona Bakreste ba naa ñolezi Paulusi ha ne li li ze taata?
7 Bakreste bao hape ne ba pila mwa linako ze taata kakuli munzi wa Jerusalema ne u tuha u sinyiwa. Jesu naa ba lemusize kuli Mulimu naa ka sinya Jerusalema. Hape naa bulelezi balateleli ba hae ze ne ka ezahala pili mafelelezo a si ka taha kale ni ze ne ba ka tokwa ku eza kuli ba punyuhe. (Mu bale Luka 21:20-22.) Jesu naa ba lemusize kuli: “Mu tokomele kuli lipilu za mina li si ke za sinyiwa ki ku ca maswe, ni ku kolwa bucwala, ni ku bilaela za bupilo; mane lizazi leo li to mi tulukela mu si ka itukisa.”—Luka 21:34.
8. Ki lika mañi ze ne kona ku tahisa kuli Bakreste ba bañwi ba kutele mwamulaho kamba ku tuhela ku sebeleza Jehova?
8 Paulusi ha naa ñolezi Maheberu liñolo, ne se ku fitile lilimo ze bato eza 30 ku zwa fa naa fezi temuso yeo Jesu. Ki lika mañi ze ne ezahezi kwa Bakreste bao halaa lilimo zeo? Bakeñisa butata ni lipilaelo za bupilo, ba bañwi ne ba tuhezi ku ituta ka za Jehova ni ku tiisa bulikani bwa bona ni yena. (Maheb. 5:11-14) Ba bañwi mwendi ne ba nahana kuli lika ne li ka ba bela bunolo ha ne ba ka pila sina mo ne ba pilela Majuda ba bañata. Mwendi ne ba nahana kuli ku eza cwalo ne ku si ka fosahala kakuli Majuda ne ba sa lumela ku Mulimu mi ne ba mamela Mulao. Bakreste ba bañwi ne ba kukuelizwe kamba ku sabiswa ki batu ba bañwi mwa puteho ba ne ba hapeleza batu ku mamela Mulao wa Mushe ni lizo za Sijuda. Paulusi naa buleziñi kuli a susueze mizwale ba hae kuli ba zwelepili ku pila sina Bakreste ni ku sepahala ku Jehova?
9, 10. (a) Ki susuezo ifi ya naa file Paulusi kwa mafelelezo a kauhanyo ya 10 ya Maheberu? (b) Ki kabakalañi Paulusi ha naa ñozi ka za tumelo ya batanga ba Jehova ba kwamulaho?
9 Jehova naa susumelize Paulusi ku ñola liñolo kuli a tiise Bakreste ba Maheberu. Mwa kauhanyo ya 10 ya liñolo leo, Paulusi naa ba taluselize kuli Mulao ne li “muluti feela wa ze ne ka taha” ni kuli libi za bona ne li konwa ku swalelwa feela ka sitabelo sa Kreste. Kwa mafelelezo a kauhanyo yeo, Paulusi naa elelize Bakreste bao kuli: “Mu swanezi ku tundamena ku eza se si latwa ki Mulimu, ni kuli mu fiwe se mu sepisizwe. Ku sa siyezi nako ye nyinyani, mi yena ya na ni ku taha u ka taha; mi ha na ku liyeha.”—Maheb. 10:1, 36, 37.
10 Mwa kauhanyo ya 11 ya Maheberu, Paulusi u tolongosha se ku talusa ku ba ni tumelo ya niti ku Mulimu. Mi u bulela mitala ya baana ni basali ba kwaikale ba ne ba na ni tumelo. Kana naa yaulukela kwa taba i sili ha naa kalile ku bulela za tumelo? Batili. Naa ziba kuli Bakreste bao ne ba lukela ku ziba kuli ne ba tokwa ku itiisa ni ku ba ni bundume bakeñisa tumelo ya bona. Mitala ye minde ye ne ba tomile batanga ba Jehova bao ba ne ba sepahala ne i ka tusa Maheberu kuli ba tiyele miliko ni butata ze ne ba talimana ni zona. Hamulaho wa ku bulela ka za tumelo ya batanga kaufela bao ba Jehova, Paulusi naa ize: “Ha lu bona kuli lu beilwe mwahali ki lilu le lituna la lipaki, lu tuhele kaufela ze lu imela, ni sibi se si lu hanelela fakaufi; mi lu zamaye inze lu mata ka ku itiisa mwa siyano ye lukiselizwe luna.”—Maheb. 12:1.
‘Lilu la Lipaki’
11. Ku kengeyela mutala wa “lilu le lituna la lipaki” ku kona ku lu ama cwañi?
11 Paulusi naa ize batanga ba Jehova ba ne ba pilile pili Bukreste bu si ka kalisa kale ne ba li “lilu le lituna la lipaki.” Ne ba zwezipili ku sepahala ku Jehova ku isa kwa mafelelezo a bupilo bwa bona, mi mutala wa bona u bonisa kuli Bakreste ba kona ku zwelapili ku sepahala ku Jehova niha ba li mwa miinelo ye taata. ‘Lilu la lipaki’ ne li swana sina bamati ba ne ba felize ku mata mwa siyano. Mutala wa bona ne u ka susueza ba bañwi kuli ba zwelepili ku mata mwa siyano. Mu nge kuli lu sweli lwa mata mwa siyano inze lu ziba kuli ku na ni bamati ba batuna ba ba lu buha, mi ba lu susueza ku zwelapili ku mata. Kana ne lu si ke lwa eza ka taata kuli lu fite kwa mafelelezo a siyano? Kamukwaoswana, Bakreste ba Maheberu ne ba tokwa ku kengeyela mutala wa batanga ba Jehova ba kwaikale. Mutala wo, ne u ka ba tusa ku ba ni bundume ni ku ba hupulisa kuli ne ba kona ku “mata ka ku itiisa” ku isa kwa mafelelezo a siyano. Ni luna lwa kona ku eza cwalo kacenu.
12. Lu kona ku itutañi kwa mitala ya batu ba ba sepahala ba naa bulezi Paulusi?
12 Buñata bwa batu ba ba sepahala ba naa bulezi Paulusi ne ba li mwa miinelo ye swana ni ye lu li ku yona kacenu. Ka mutala, mwa nako ya naa pilile Nuwe, Jehova naa tuha a sinya lifasi la nako yeo ka munda. Ni luna lu pila mwa nako yeo Jehova a tuha a sinya lifasi la Satani. Jehova naa bulelezi Abrahama ni Sara kuli ba zwe mwa munzi wa habobona. Naa ba sepisize kuli ne ba ka tahisa sicaba se ne si ka mu sebeleza, mi ne ba libelezi ku bona talelezo ya sepiso yeo. Ni luna Jehova u lu susueza kuli lu tuhele ku ipilela ni kuli lu pilele yena. U lu sepisa kuli haiba lu eza cwalo lu ka ba balikani ba hae mi u ka lu fa mupuzo. Mushe naa zamaile mwa lihalaupa le li sabisa ha naa ya kwa Naha ya Sepiso. Ni luna lu pila mwa lifasi le li maswe mi lu litezi lifasi le linca la lu sepisize Jehova. Ki kwa butokwa kuli lu kengeyele mupilelo wa batu bao ba ne ba sepahala. Lwa kona ku likanyisa lika ze ne ba ezize ze ne tabisize Jehova mi lwa kona ku ituta kwa lika ze ne ba ezize ze ne si ka mu tabisa.—Maro. 15:4; 1 Makor. 10:11.
Ne ba Konile Cwañi?
13. Ki kabakalañi muinelo wa naa li ku ona Nuwe ha ne u li o taata, mi ki nto mañi ye ne mu tusize ku eza lika kaufela za naa mu laezi Jehova?
13 Ki nto mañi ye ne konisize batanga ba Jehova bao ku itiisa ni ku fita kwa mafelelezo a siyano? Ha mu bone za naa ñozi Paulusi ka za Nuwe. (Mu bale Maheberu 11:7.) Nuwe naa si ka bona kale munda o ne u sinyize batu kaufela ni lifolofolo. (Gen. 6:17) Munda wo, ne u si ka ezahala kale haisali. Kono Nuwe naa si ka nahana kuli munda ne u si ke wa taha. Ki kabakalañi? Kakuli naa na ni tumelo ya kuli Jehova u ezanga za bulezi. Nuwe naa si ka nahana kuli za naa bulelezwi kuli a li eze ne li ze taata hahulu. Naa ezize za naa mu laezi Jehova. (Gen. 6:22) Musebezi wa naa ezize Nuwe wa ku yaha aleka, ku kenya lifolofolo mwateñi, ku beya lico za batu ni za lifolofolo mwateñi, ku lemusa batu ka za Munda, ni ku tusa lubasi lwa hae kuli lu be ni tumelo ye tiile ku Jehova, ne u si o bunolo. Kono bakeñisa tumelo ya naa na ni yona ku Jehova, Nuwe naa tiiselize ku eza musebezi wa naa filwe. Mi Jehova naa mu pilisize yena ni lubasi lwa hae mi naa ba fuyozi hahulu.
14. Bo Abrahama ni Sara ne ba bonisize tumelo ku Mulimu ha ne ba li mwa miinelo ye cwañi, mi lu kona ku itutañi ku bona?
14 Paulusi naa bulezi kuli bo Abrahama ni Sara ne li ba bañwi ba “lilu le lituna la lipaki.” Bupilo bwa bona ne bu cincize muta Mulimu naa ba bulelezi kuli ba zwe mwa munzi wa habobona wa Ure. Ne ba sa zibi ze ne ka ba ezahalela. Kono ne ba na ni tumelo ye tiile ku Jehova mi ne ba mu utwile niha ne ba li mwa miinelo ye taata. Bibele i bulela kuli Abrahama ki “ndatahe ba ba lumela kaufela” kakuli naa itombozi lika ze ñata bakeñisa ku utwa Jehova. (Maro. 4:11) Bakreste ba Maheberu ne ba ziba ni kale ka za Abrahama ni lubasi lwa hae. Kabakaleo Paulusi naa bulezi feela lika ze ñwi ze ne ba ezize bakeñisa tumelo. Nihakulicwalo, za naa bulezi ne li na ni tuto ye tuna. Naa ize: “Bao kaufela [ku beya Abrahama ni lubasi lwa hae] ba shwile mwa tumelo, ba si ka amuhela ze ba sepisizwe; kono ba li boni li sa li kwahule, ba li cilanisize; mi ba ipulezi kuli, bona, ki ba ku sili mi ki baenyi fafasi.” (Maheb. 11:13) Tumelo ya bona ku Mulimu ni bulikani bwa bona ni yena ne li ba tusize ku mata mwa siyano ka ku itiisa.
15. Ki kabakalañi Mushe ha naa iketezi ku pila bupilo bwa naa pilile ka bona?
15 Mushe ki yo muñwi wa batanga ba Jehova ba ba li “lilu le lituna la lipaki.” Mushe naa siile bupilo bwa simbombo, mi “a iketela ku nyanda ni sicaba sa Mulimu.” Ki kabakalañi ha naa ezize cwalo? Paulusi u alaba, u li: “Naa nzaa talimile mupuzo. . . . Naa tiya, inge u bona ya sa bonwi.” (Mu bale Maheberu 11:24-27.) Mushe naa si ka yaululwa ki “minyaka ya libi, ye ina nako ye nyinyani.” Naa ziba kuli Mulimu u teñi luli ni kuli u ka taleleza lisepiso za hae kaufela. Zibo yeo ki yona ye ne mu tusize ku ba ni bundume bo butuna ni ku itiisa mwa miinelo ye taata. Mi ne i mu tusize ku eza ka taata ha naa nzaa etelela Maisilaele ku zwa mwa Egepita ku ya mwa Naha ya Sepiso.
16. Lu ziba cwañi kuli Mushe naa si ka zwafa kabakala kuli naa si ke a kena mwa Naha ya Sepiso?
16 Bo Abrahama ni Mushe ne ba shwile ba si ka bona za naa ba sepisize Mulimu. Nakonyana pili Maisilaele ba si ka kena kale mwa Naha ya Sepiso, Mulimu naa bulelezi Mushe, a li: “Naha u ka i bona fapilaa hao; kono ha u na ku kena ku yona, yona naha ye ni fa bana ba Isilaele.” Mushe ni Aruni ne ba si ka kena mwa Naha ya Sepiso kakuli ne ba si ka utwa Mulimu ha ne ba li kwa mezi a Meriba. Ne ba halifisizwe hahulu ki bakwenuheli, mi kabakaleo ba eza ka mukwa o ne u si ka kutekisa Mulimu. (Deut. 32:51, 52) Mushe naa si ka zwafa kabakala kuli naa si ke a kena mwa Naha ya Sepiso. Naa si ka nahana kuli Mulimu naa ezize ka ku sa luka. Lwa ziba taba yeo kakuli naa kupile Jehova kuli a fuyole sicaba sa Isilaele. Manzwi a mafelelezo a naa ba bulelezi ki a kuli: “Wena Isilaele, u na ni mbuyoti, sicaba ki sifi se si swana sina wena, sicaba se si pilisizwe ki Muñaa Bupilo? Yena ki tebe ye ku tusa, ki lilumo le li lwanela bulena bwa hao!”—Deut. 33:29.
Ze lu Ituta
17, 18. (a) Lu kona ku itutañi kwa “lilu le lituna la lipaki”? (b) Lu ka nyakisisañi mwa taba ye tatama?
17 Ze lu itutile kwa mupilelo wa batu ba bañwi ba ba balelwa kwa “lilu le lituna la lipaki” li bonisa kuli lu tokwa ku ba ni tumelo ye tiile ku Mulimu ni kwa lisepiso za hae kuli lu fite kwa mafelelezo a siyano. (Maheb. 11:6) Tumelo yeo i swanela ku boniswa ka mo lu pilela bupilo bwa luna cwale. Lwa ziba kuli Mulimu u lu sepisize lika ze nde kwapili. Lwa kona ku bona “ya sa bonwi” mi ka ku eza cwalo lu ka mata mwa siyano ka ku itiisa.—2 Makor. 5:7.
18 Siyano ye ba mata ku yona Bakreste haki ye bunolo. Kono lwa kona ku fita kwa mafelelezo a yona. Mwa taba ye tatama, lu ka nyakisisa lika ze ñwi ze kona ku lu tusa ku fita kwa mafelelezo a siyano ya luna.
Kana Mwa Kona ku Talusa?
• Ki kabakalañi Paulusi ha naa ñozi ka za lipaki ba kwaikale ba ne ba sepahala?
• Mutala wa “lilu le lituna la lipaki” u kona ku lu tusa cwañi ku itiisa mwa siyano ya luna?
• Mu itutileñi kwa mutala wa bo Nuwe, Abrahama, Sara, ni Mushe?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 19]
Bo Abrahama ni Sara ne ba siile bupilo bwa simbombo bwa mwa Ure
