Mu be Sina Finehasi ha mu Talimana ni Butata

KI LITOHONOLO le lituna ku ba muuna-muhulu mwa puteho. Kono Linzwi la Mulimu li bonisa kuli baana-bahulu ba talimananga ni butata. Fokuñwi ba tokwanga ku talima litaba za batu ba ba fosize. Ha ba atula lifosi zeo, ba ‘ezezanga Muñaa Bupilo.’ (2 Makol. 19:6) Mi muokameli u kona ku fiwa musebezi wa ikutwa kuli ha koni ku u peta, sina mwa naa ikutwezi Mushe, ya naa bulezi cwana ka za musebezi wa naa filwe, a li: “Na, ki na mañi kuli ni ye ku Faro?”—Ex. 3:11.

Baana-bahulu ba ketiwanga ka moya wa Mulimu. Mi Mañolo a tahile ka moya o swana wo, a bonisa mitala ya baokameli ba ne ba tulile butata. Finehasi (Finihasi) ne li mwanaa Eliazare mi ne li muikulu wa Aruni mi kamukwaocwalo naa ka ba muprisita yo muhulu kwapili. Lika ze taalu ze ne ezahalile mwa bupilo bwa hae li bonisa libaka baana-bahulu kacenu ha ba swanela ku ba ni bundume ni temuho, ni libaka ha ba swanela ku sepa Jehova muta ba talimana ni butata.

“A Sino Bona Cwalo A Yema”

Maisilaele ha ne ba tibelezi mwa mabala a naha ya Moabi, Finehasi naa sa li mutangana. Bibele i bulela kuli: “Sicaba sa kala ku isinya ka buhule ni bana ba basizana ba Moabi; . . . sa yo ca, ni ku kubamela milimu ya bona.” (Num. 25:1, 2) Jehova a bulaya baezalibi ka lifu la supamweto. Finehasi u lukela ku ba ya naa swabile hahulu ha naa utwile bufosi bo ne ba ezize ni koto ye ne ba wezi.

Bibele i zwelapili, i li: “Muisilaele yo muñwi kiha taha ni musali wa Mumidiani, mwa meeto a Mushe ni a Kopano kaufela ya bana ba Isilaele, ha ne ba nze ba lila fapilaa munyako wa Tende ya kopano.” (Num. 25:6) Muprisita Finehasi naa ezize cwañi ka za taba yeo? Naa li mutangana, mi Muisilaele ya naa fosize naa li toho ya lusika ya naa etelelanga sicaba mwa bulapeli.—Num. 25:14.

Kono Finehasi naa saba Jehova, isiñi batu. Ha naa boni Muisilaele yo ni musali wa Mumidiani inze ba yo kena mwa tande, honafo a nga lilumo mi a ba latelela ni ku yo ba taba. Jehova naa ngile cwañi bundume bwa Finehasi ni kezo ya naa ezize? Naa felisize lifu la supamweto honafo mi a fuyola Finehasi ka ku iswala ni yena bulikani bwa kuli buprisita ne bu ka ba bwa lusika lwa hae “ku ya ku ile.”—Num. 25:7-13.

Ki niti kuli baana-bahulu ba Sikreste ha ba lwanangi. Kono ka ku swana sina Finehasi, ba swanela ku ba ni bundume ni ku itukiseza ku nga muhato. Ka mutala, bo Guilherme ha ne ba kupilwe ku ba mwa katengo ka buatuli, ne se ba bile baana-bahulu ka likweli li sikai feela. Taba ye ne talimwa ne i ama muuna-muhulu ya naa ba tusanga ha ne ba sa li banana. Ba li: “Ne ni ikutwile kuli ha ni koni ku talima taba yeo. Ne ni sa lobalangi hande busihu. Ne ni nahananga ka nako ni nako mo ne ni kona ku talimela taba yeo ka ku lumelelana ni likuka za Jehova. Ne ni lapezi ka mazazi a mañata ni ku eza lipatisiso mwa lihatiso ze tomile fa  Bibele.” Ku eza cwalo ne ku ba tusize ku ba ni bundume bwa ku talima taba yeo ni ku tusa muzwale wa bona ya naa fosize.—1 Tim. 4:11, 12.

Baana-bahulu ha ba bonisa bundume ni ku nga muhato kapili ha ku na ni litaba mwa puteho, ba toma mutala wa ku ba ni tumelo ni busepahali. Bakreste ba bañwi ni bona ba swanela ku bonisanga bundume ka ku bihanga libi ze tuna ze ba zibile. Hape lu bonisa busepahali ha lu tuhela ku swalisana ni mulikanaa luna kamba wahabo luna ya zwisizwe mwa puteho.—1 Makor. 5:11-13.

Temuho I Tibela Ndwa

Bundume bwa naa bonisize Finehasi ne si bwa ku eza lika ka ku mata-mata, sina mo ba ezezanga banana. Ha mu nahanisise mwa naa boniselize kuli naa na ni temuho ni butali ha naa bihezwi taba ye ñwi. Lusika lwa Rubeni ni lwa Gadi ni ba bañwi ba lusika lwa Manase ne ba yahile aletare bukaufi ni nuka ya Jordani. Maisilaele ba bañwi ne ba nahanile kuli aletare yeo ne i li ya bulapeli bwa buhata mi ba itukiseza ku yo ba lwanisa.—Josh. 22:11, 12.

Finehasi naa ezize cwañi? Finehasi ni litoho za masika a Isilaele ba yo ikambota ni Maisilaele ba ne ba yahile aletare. Maisilaele bao ba talusa kuli aletare yeo ne i li bupaki bwa kuli ne ba sepahala kwa “sebelezo ya Muñaa Bupilo.” Kamukwaocwalo, ndwa ya tibelwa.—Josh. 22:13-34.

Haiba Mukreste a utwa litaba za tamilwe Mukreste yo muñwi, u ka eza hande ku likanyisa Finehasi. Ku ba ni ngana, kamba temuho, ku ka lu tusa kuli lu si ke lwa halifanga kapili kamba ku bulela litaba ze maswe ka za mizwale ba luna.—Liprov. 19:11.

Baana-bahulu ba kona ku eza cwañi sina mwa naa ezelize Finehasi? Bo Jaime, ba ba se ba bile baana-bahulu ka lilimo ze fitelela ze lishumi, ba bulela kuli: “Haiba muhasanyi a kalisa ku bulela mwa fapanezi ni mutu yo muñwi, ni kupanga Jehova kuli a ni tuse ku sa yemela mutu a li muñwi, kono kuli ni mu fe likelezo za mwa Mañolo. Kaizeli yo muñwi naa ni atumezi ni ku ni bulelela mwa naa mu ezelize muzwale yo muñwi ya na ni buikalabelo mwa puteho ye ñwi. Bakeñisa kuli muzwale yo ne li mulikanaa ka, ne ku ka ni bela bunolo ku ambola ni yena. Kono na ni kaizeli yo lwa ikambota likuka za mwa Bibele. Mi a lumela ku yo ambola pili ni muzwale yo. (Mat. 5:23, 24) Ne ba si ka yo lumelelana honafo feela. Kamukwaocwalo, na mu susueza kuli a nyakisise likuka ze ñwi za mwa Mañolo. Kaizeli yo hape a lapela ka za teñi mi a ikataza ku mu swalela.”

Ki lika mañi ze ne zwile mwateñi? Bo Jaime ba li: “Hamulaho wa likweli ze ñatanyana, kaizeli yo a ni atumela hape. A ni taluseza kuli hamulaho wa nako muzwale naa inyazize. A lukisa kuli a sebeze hamoho ni kaizeli yo mwa simu, mi a mu babaza kabakala  tulemeno twa hae to tunde. Butata ne bu tatuluzwi. Kambe ne ni icocomelize mwa taba yeo, mwendi butata bo ne bu si ke bwa tatululwa hande, kakuli ne ni ka ngiwa kuli ni na ni ketululo.” Bibele i li: “U si ke wa akufela kwa muzeko.” (Liprov. 25:8) Baana-bahulu ba ba na ni temuho ba susuezanga Bakreste ba ba shelani kuli ba sebelise likuka za mwa Mañolo ilikuli ba tahise kozo.

Naa Buzize Jehova

Finehasi naa bile ni tohonolo ya ku ba muprisita wa sicaba sa naa ketile Mulimu. Sina ha lu se lu boni, naa na ni bundume ni temuho niha naa sa li mutangana. Kono naa konile ku talimana hande ni butata bakeñisa kuli naa sepile Jehova.

Baana ba kwa Gibea ba lusika lwa Benjamine ha se ba sweli likalala siendi sa Mulivi yo muñwi, masika a mañwi a itukiseza ku yo lwanisa lusika lwa Benjamine. (Baat. 20:1-11) Ba si ka ya kale kwa ndwa ba lapela ku Jehova kuli a ba tuse, kono ba tulwa habeli mi mwahalaa bona kwa bulaiwa baana ba bañata-ñata. (Baat. 20:14-25) Kana ne ba ikutwile kuli litapelo za bona ne li sa alabiwi? Kana Jehova naa tabela luli ku ba bona inge ba nga muhato kabakala bumaswe bo ne bu ezizwe?

Bakeñisa kuli Finehasi naa sa sepile Jehova, a lapela hape. Ka nako yeo naa sa bile muprisita yo muhulu. A lapela, a li: “Lu kutele ku yo lwanisa bana ba Benjamine, banabahabo luna, kamba lu tuhele?” Jehova a alaba ka ku fa bana ba Benjamine mwa mazoho a bona, mi munzi wa Gibea wa ciselezwa.—Baat. 20:27-48.

Lu kona ku itutañi kwa taba ye? Butata bo buñwi bo bu banga teñi mwa puteho bwa zwelanga pili baana-bahulu niha ba ikatazanga ku bu tatulula ni ku lapela ku Mulimu kuli a ba tuse. Haiba nto yeo i ezahala, baana-bahulu ba swanela ku hupula manzwi a Jesu, a li: “Mu tundamene ku kupa [kamba ku lapela], mi mu ka fiwa; mu tundamene ku bata, mi mu ka fumana; mu tundamene ku ngongota, mi mu ka kwalulelwa.” (Luka 11:9, NW) Litapelo za bona niha li sa alabiwi kapili, baokameli ba swanela ku ba ni sepo ya kuli Jehova u ka li alaba ka nako ya hae.

Ka mutala, puteho ye ñwi ya mwa naha ya Ireland ne i tokwa hahulu ku yaha Ndu ya Mubuso, kono ne i si ka lumelelwa ki likwambuyu la muuso le li talima za miyaho mwa sibaka seo. Likwambuyu leo ne li hanile mapampili kaufela a naa bonisa libaka fo ne ba bata ku yahela mizwale. Ne ku bonahala kuli mutu yo muñwi feela ya naa kona ku ba lumelela ne li likwambuyu la muuso le li talima za miyaho mwa naha kaufela. Kana ku lapela ne ku ka ba tusa sina mo ne ku tuselize Finehasi?

Muuna-muhulu wa mwa puteho yeo u li: “Ha se lu lapezi hahulu ni ku kupa ka taata, lwa ya kwa ofisi ye tuna ye talima za miyaho. Ne ni bulelezwi kuli mwendi ne ku ka fita lisunda kuli lu bonane ni likwambuyu le lituna. Kono ne lu konile ku bonana ni yena mwa mizuzu iketalizoho. Ha sa boni milalo ya luna ye minca, a lu lumelela kapili-pili, mi ku zwa fo likwambuyu la mwa sibaka sa luna la lu tusa. Taba yeo ne i lu tusize ku lemuha kuli ku lapela kwa tusa.” Kaniti, Jehova u ka alaba litapelo za baana-bahulu ba ba mu sepile.

Finehasi naa na ni buikalabelo bo butuna mwa Isilaele, kono bakeñisa kuli naa na ni bundume ni temuho ni kuli naa itingile ku Mulimu, naa konile ku talimana hande ni butata bo bu shutana-shutana. Mi Jehova naa shemubile Finehasi bakeñisa kuli naa ikatalize ku babalela puteho ya Mulimu. Hamulaho wa lilimo ze bato eza 1,000, Ezira naa ñozi kuli: “Finehasi mwanaa Eliazare ne li toho ya bona, mi Mulimu a ba ni yena.” (1 Makol. 9:20) Haike Jehova a be ni bote ba ba etelela mwahalaa batu ba Mulimu kacenu mane ni Bakreste kaufela ba ba mu sebeleza ka busepahali.