Mu si ke Mwa Felelwa ki Tabo Kabakala Makulanu

MU NGE kuli mu katazwa ki mapongo. Ha mu zuha kakusasana mu lakaza kuli kambe la likela kakuli ha mu lati ku tanda lizazi le liñwi inze mu utwa butuku. Mu kona ku ikutwa sina Jobo ya naa ize: “Ki hande ha ne ni ka shwa ku fita ku nyanda cwana.” (Jobo 7:15, The New English Bible) Ku cwañi haiba butata bo, bu zwelapili ka lilimo ze ñata?

Mefibosheti naa li mwa muinelo o cwalo. Naa li mwanaa Jonatani mulikanaa Mulena Davida. Mefibosheti ha naa na ni lilimo liketalizoho za buhulu, “a wa, mane a holofala mautu.” (2 Sam. 4:4) Ku bonahala kuli minahano ne i ekelize kwa butuku bwa hae ha naa tamelelizwe kuli naa betekile mulena ni ha naa latehezwi ki saanda sa hae. Kono naa si ka felelwa ki tabo kabakala buanga bwa hae, ku tamiwa litaba za buhata, ni ku swabiswa. Kamukwaocwalo, a toma mutala o munde hahulu wa mwa ku itiiseza mwa butata.—2 Sam. 9:6-10; 16:1-4; 19:24-30.

Muapositola Paulusi ni yena naa tomile mutala o munde. Naa ñozi ka za “muutwa mwa mubili” wa naa talimani ni ona. (2 Makor. 12:7) Muutwa wo mwendi ne li butuku bwa naa na ni bona ka nako ye telele, kamba mwendi ne li batu ba ne ba mu hanyeza kuli ne si muapositola. Ibe kuli ne li cwalo kamba ku tokwa, butata bwa naa na ni bona Paulusi ne bu ngile nako ye telele, mi naa na ni ku tiyela butuku bo ne bu tiswa ki butata bo.—2 Makor. 12:9, 10.

Batanga ba bañwi ba Mulimu kacenu ba katazwa ki mapongo kamba minahano. Bo Magdalena ha ne ba na ni lilimo ze 18 za buhulu, ne ba fumanwi ni butuku bo bu tisa kuli lilama za mwahali ze sileleza mubili kwa matuku li lwanise lilama ze ñwi (systemic lupus erythematosus). Ne ba bulezi kuli ne ba sabile hahulu ni kuli nako ha ne inze i ya, butuku bwa bona bwa totobela kabakala matuku a mañwi a mwahanu, a fa mumizo, ni a mwa mba. Bo Izabela bona ba katazwa ki butata bo bu sa lemusehi ka bunolo. Ba talusa kuli: “Ni katalizwe ki ndiulu ku zwa kwa bwanana. Kabakaleo na ikalelwanga, mi na fipelwanga ni ku utwa ku nyapa mwa mba. Hañata na katalanga hahulu.”

Mu Nge Miinelo ka mo I Inezi

Makulanu ni buhole za kona ku cinca bupilo bwa mina. Nto yeo ha i ezahala, mu ka tuseha haiba mu nyakisisa hande muinelo o mu li ku ona. Ku nga lika ka mo li inezi luli ku kona ku mi bela taata. Bo Magdalena ba li: “Butuku bwa ka bu sweli bwa hula. Hañata na katalanga hahulu kuli mane ku ni belanga taata ku zuha fa mumbeta. Ku ni belanga hahulu taata ku lela za ku eza kakuli ha ni zibangi kuli ni ka zuha cwañi. Mi nto ye ni zwafisanga hahulu kikuli ha ni sa kona ku eza ze ñata mwa sebelezo ya Jehova sina mo ne ni ezezanga sapili.”

Bo Zbigniew ba talusa kuli: “Lilimo ha li nze li ya butuku bwa ku opa mwa lingongo  (rheumatoid arthritis) bwa ni fokolisa mi bu sweli bwa sinya lingongo za ka. Fokuñwi ha ni utwanga hahulu butuku, na palelwanga ku eza nihaiba misebezi ye bunolo hahulu. Nto yeo ya ni lembwalisanga.”

Lilimonyana kwamulaho, bo Barbara ne ba fumanwi ni sikoto sa kwa booko se ne si nze si hula. Ba bulela kuli: “Mubili wa ka u cincize ka sipundumukela. Ni ikutwanga ku fokola, ku opa mwa toho, mi ni na ni butata bwa ku sa isezanga pilu kwa lika. Bakeñisa kuli ne ni sa koni ku eza lika ze ñwi ze ne ni ezanga sapili, ne ni na ni ku nyakisisa sinca ze ne ni kona ku eza.”

Batu bao kaufela ki batanga ba Jehova ba ba ineezi. Nto ya butokwa hahulu ku bona ki ku eza tato ya hae. Ba sepile Mulimu ka ku tala mi ba tusiwa ki yena.—Liprov. 3:5, 6.

Jehova U Tusanga Cwañi?

Ha lu swaneli ku nahana kuli manyando e lu talimana ni ona ki bupaki bo bu bonisa kuli Mulimu ha lu tabeli. (Mali. 3:33) Mu hupule manyando a naa talimani ni ona Jobo niha naa li “muuna ya lukile hahulu, ya sepahala.” (Jobo 1:8) Mulimu ha likangi mutu ufi kamba ufi ka lika ze maswe. (Jak. 1:13) Matuku kaufela a tile bakeñisa kuli lu a yambuzi kwa bashemi ba luna ba pili, bo Adama ni Eva.—Maro. 5:12.

Kono Jehova ni Jesu ha ba na ku palelwa ku tusa batu ba ba lukile. (Samu 34:15) Lu lemuhanga hahulu kuli Mulimu ki yena ‘mapilelo a luna ni sisabelo sa luna’ ha lu talimana ni butata. (Samu 91:2) Hakulicwalo, ki lika mañi ze kona ku mi tusa ku zwelapili ku ba ni tabo ha mu li mwa butata?

Tapelo: Mu likanyise mutala wa batanga ba Mulimu ba kwakale ka ku lapelanga ku Jehova. (Samu 55:22) Ha mu eza cwalo mwa kona ku ba ni “kozo ya Mulimu ye fita kutwisiso kaufela.” Mi kozo yeo “i ka sileleza lipilu za mina ni minahano ya mina.” (Mafil. 4:6, 7) Ku lapelanga ku Mulimu ku konisa bo Magdalena ku tiyela butuku bwa bona. Ba li: “Ku sululela Jehova pilu ya ka kwa ni imululanga mi kwa ni tahisezanga tabo. Cwale na utwisisa hande se ku talusa ku tiyela ku Mulimu ka zazi ni zazi.”—2 Makor. 1:3, 4.

 Jehova wa kona ku alaba litapelo za mina ka ku mi fa maata ka moya wa hae o kenile, ka Linzwi la hae, ni ka mizwale ni likaizeli ba mina. Mulimu ha na ku mi folisa ka makazo. Kono mwa kona ku mu sepa kuli u ka mi fa butali ni maata ze mu tokwa kuli mu tiyele butata bo mu li ku bona. (Liprov. 2:7) Wa kona ku mi tiisa ka ku mi fa “maata a fita a butu.”—2 Makor. 4:7.

Lubasi: Ba lubasi lwa mina ba kona ku mi tusa ku tiyela makulanu a mina haiba ba mi bonisa lilato ni mukekecima. Kono mu hupule kuli ni bona ba nyanda. Mwendi ni bona ba ikutwa sina mo mu ikutwela mina. Kono ba kona ku mi tusa niha mu li mwa miinelo ye taata. Ku lapela hamoho ni ba lubasi ku ka mi tusa ku ba ni pilu ye sweu.—Liprov. 14:30.

Bo Barbara ba bulela cwana ka za mwanaa bona wa musizana ni likalibe ze ñwi za mwa puteho, ba li: “Ba ni tusanga ku ya mwa bukombwa. Tukufalelo ya bona ya ni susuezanga ni ku ni tabisa.” Bo Zbigniew ba tusiwanga hahulu ki basali ba bona. Ba li: “U ezanga misebezi ye miñata ya fa lapa. Hape u ni tusanga ku tina mi hañata u ni shimbelanga mukotana wa ka ha lu ya kwa mikopano ya Sikreste ni mwa bukombwa.”

Mizwale ni likaizeli: Ha lu li ni mizwale ni likaizeli ba luna lwa susuezwanga ni ku omba-ombiwa. Kono ku cwañi haiba ha mu koni ku ya kwa mikopano kabakala makulanu a mina? Bo Magdalena ba li: “Puteho i ezize tukiso ya ku nganga manzwi a bulelwa kwa mikopano kuli ni to a teelezanga. Mizwale ni likaizeli hañata ba ni lizezanga kuli ba ni buze ze ba kona ku ni tusa ka zona. Hape ba ni ñolelanga mañolo a susueza. Ku ziba kuli ba ni hupulanga ni ku ni iseza pilu ku ni tusa ku itiisa.”

Bo Izabela ba ba ciwa ki ndiulu, ba li: “Mwa puteho ni na ni ‘bo ndate’ ni ‘bo me’ ba bañata, ili mizwale ni likaizeli ba ba ni teelezanga ni ku lika ku ni utwisisa. Puteho ki yona lubasi lwa ka kakuli ki mona mo ni fumana kozo ni tabo.”

Batu ba ba talimana ni miliko ye shutana-shutana ha ba swaneli ku ikambusa kwa puteho. Kono ba swanela ku lata ku swalisana ni yona. (Liprov. 18:1) Ha ba eza cwalo ba kona ku  susueza hahulu ba bañwi. Sapili mu kana mwa kakanya ku bulelela mizwale ni likaizeli ze mu tokwa. Kono ba ka ikutwa hande ha mu ba bulelela ze mu tokwa. Ha mu eza cwalo mu ka ba tusa ku ba ni kolo ya ku mi bonisa ‘lilato le li si na buipi.’ (1 Pit. 1:22) Ka mutala, mwa kona ku ba taluseza ha mu tokwa kuli ba mi shimbe kwa mikopano, ha mu tokwa kuli ba beleke ni mina mwa simu, kamba ha mu tokwa kuli mu ambole ni bona kwa mukunda. Ha ba lu tusa, lu swanela ku itumela ku bona kono lu si ke lwa bata kuli ba lu ezeze lika ze ñata hahulu.

Mu be ni sepo: Mwa kona ku ba ni tabo ha mu nze mu tiyela butuku bo bu sa foli. Kono hañata ku itingile ku mina ku ba ni tabo. Haiba mu felelwa ki sepo mi mu ikutwa ku lembwala mwa kona ku kenelwa ki mihupulo ye maswe. Bibele i li: “Pilu ya mutu ya mu tiisa mwa butuku bwa hae, kono pilu ha i filikani, ya ka mu tusa ki mañi?”—Liprov. 18:14.

Bo Magdalena ba li: “Ni ikatazanga ku sa nahana hahulu ka za butata bo ni li ku bona. Ni likanga ku ba ni tabo ha ni ikutwanga kwateñi hande. Na susuezwanga ha ni bala makande a ze ezahezi mwa bupilo bwa batu ba ne ba zwezipili ku sepahala niha ne ba kula butuku bo bu sa foli.” Bo Izabela ba tiiswa ki taba ya kuli Jehova wa ba lata mi u ba nga kuli ki ba butokwa. Ba bulela kuli: “Na ziba kuli Jehova wa itumela kwa sebelezo ye ni mu ezeza, mi ni pilela yena. Hape ni na ni sepo ye nde ya kuli kwapili ni ka pila hande.”

Bo Zbigniew ba li: “Butuku bwa ka bu ni tusa ku ikokobeza ni ku ipeya ku utwa niha ni li mwa miinelo ye taata. Bu tahisa kuli ni be ni temuho ni kutwisiso mane ni ku swalela ba bañwi ku zwelela kwa pilu. Ni konile ku ba ni tabo mwa ku sebeleza Jehova ni sa ikutweli mañeke. Mane ni susuelizwe ku eza zwelopili mwa sebelezo ya ka ku Jehova.”

Mu hupulange kuli Jehova wa bona buitiiso bwa mina. Wa mi utwela butuku kabakala manyando a mina mi wa mi tokomela. Ha na ku ‘libala musebezi wa mina ni lilato le mu bonisize kwa libizo la hae.’ (Maheb. 6:10) Mu hupulange za sepisa batu kaufela ba ba mu saba, ha li: “Ha ni na ku mi siya ni kamuta mi ha ni na ku mi fulalela ni kamuta.”—Maheb. 13:5.

Haiba mu zwafa ka linako ze ñwi, mu nahanange ka za sepo ye nde ya ku pila mwa lifasi le linca. Nako se i li fakaufi hahulu ye mu ka iponela limbuyoti za Mubuso wa Mulimu fa lifasi!

[Mbokisi/Maswaniso a fa likepe 28, 29]

Ba Zwelapili ku Kutaza Niha ba Kula Butuku bo bu sa Foli

“Ha ni sa kona ku zamaya, kabakaleo musalaa ka kamba mizwale ni likaizeli ba bañwi ba yanga ni na mwa bukombwa. Ni petanga za ku bulela ha ni ya mwa bukombwa ku beya cwalo ni litimana za mwa Bibele.”—Bo Jerzy, ba ba sa boni hande.

“Kwandaa feela ku kutaza ka ku itusisa luwaile, hape ni ñolanga mañolo mi ba ba tabela ha ba ni ñolelanga na ba kutisezanga kalabo. Ha ni li mwa sipatela ni beyanga Bibele ni lihatiso fakaufi ni mumbeta wa ka. Ku eza cwalo ku ni tusize ku kalisanga lingambolo ze nde ze ñata”.—Bo Magdalena, ba ne ba fumanwi ni butuku bwa “systemic lupus erythematosus.”

“Ni lata ku kutazanga fa ndu ni ndu, kono ha ni sa ikutwi hande ni kutazanga ka luwaile.”—Bo Izabela, ba ba ciwa ki ndiulu (clinical depression).

“Ni ikolanga ku eza misipili ya makutisezo ni ku tusa baituti ba Bibele. Ka mazazi e ni ikutwanga hande ni tabelanga ku kutaza fa ndu ni ndu.”—Bo Barbara, ba ba na ni sikoto kwa booko.

“Ni shimbanga feela mukotana wa limagazini o bubebe hahulu. Ni tandanga nako ye ñata mwa bukombwa ku likana ni mo ni ikutwela.”—Bo Zbigniew, ba ba kula butuku bwa ku opa mwa lingongo.

[Siswaniso se si fa likepe 30]

Banana ni ba bahulu ba kona ku susueza ba ba kula