Mu Bukeleze Moya O Munde Wa Puteho
Mu Bukeleze Moya O Munde Wa Puteho
“Sishemo sa Mulena Jesu Kreste si be ni moya o mu bonisa.”—MAFIL. 4:23.
LU KONA KU TUSA CWAÑI KULI KU BE NI MOYA O MUNDE MWA PUTEHO . . .
ha lu li ni mizwale ba luna?
ka ku tukufalelwa bukombwa?
ka ku bulelelanga baana-bahulu sibi se situna sa ezize mutu yo muñwi?
1. Ki kabakalañi puteho ya mwa Filipi ni ya mwa Tiyatira ha ne li babalizwe?
BAKRESTE ba mwa Filipi ne li babotana. Kono ne ba fana mi ne ba tomile mutala o munde wa ku bonisa lilato kwa balumeli ka bona. (Mafil. 1:3-5, 9; 4:15, 16) Ki lona libaka muapositola Paulusi ha naa ñozi kuli: “Sishemo sa Mulena Jesu Kreste si be ni moya o mu bonisa.” (Mafil. 4:23) Bakreste ba mwa Tiyatira ni bona ne ba na ni moya o swana. Kabakaleo Jesu Kreste naa ba bulelezi kuli: “Na ziba likezo za hao, ni lilato, ni tumelo, ni bukombwa, ni buitiiso bwa hao, ni kuli likezo za hao za cwale li fita za pili.”—Sin. 2:19.
2. Moya wa luna u ama cwañi moya wa puteho ye lu li ku yona?
2 Puteho ni puteho ya Lipaki za Jehova kacenu i bonisanga moya o muñwi. Liputeho ze ñwi li zibahala kuli li na ni sishemo ni lilato. Ze ñwi zona li zibahala ka ku tukufalelwa musebezi wa ku kutaza ni sebelezo ya nako kaufela. Kaufelaa luna ha lu ikataza ku ba ni moya o munde, lu tusa kuli puteho i zwelepili ku swalisana ni ku bukeleza moya o munde wa yona. (1 Makor. 1:10) Kono ku ba ni moya o maswe ku kona ku tisa kuli ba bañwi mwa puteho ba si ke ba eza ze ñata mwa sebelezo ya Mulimu, mi ku kona ku tisa kuli ba si ke ba tukufalelwa bukombwa, mane nihaiba ku tuhelela libi ze tuna mwa puteho. (1 Makor. 5:1; Sin. 3:15, 16) Puteho ya mina i na ni moya o cwañi? Mu kona ku tusa cwañi kuli mwa puteho ku be ni moya o munde?
MU TUSE KULI KU BE NI MOYA O MUNDE MWA PUTEHO
3, 4. Lu kona ku lumbeka cwañi Jehova mwa puteho?
3 Walisamu naa opezi kuli: “Ni ka itumela ku wena [Jehova] mwa kopano ye tuna, ni ku lumbeke ni mwa undi-wa-nyangela.” (Samu 35:18) Walisamu naa si ka lisela ku lumbeka Jehova ha naa banga ni batanga ba bañwi ba Mulimu. Mikopano ya puteho ya ka sunda ni sunda, ye cwale ka Tuto ya Tawala ya Mulibeleli, i lu fanga kolo ya ku bonisa tukufalelo ni tumelo ya luna ka ku alaba. Kaufelaa luna lu swanela ku ipuza kuli: ‘Kana na alabanga ka mo ni konela kaufela ha ni li kwa mikopano? Kana na itukisezanga hande ilikuli ni yo fa likalabo ze nde? Ka ku ba toho ya lubasi, kana na tusanga bana ba ka ku itukiseza likalabo pili ba si ka ya kale kwa mikopano ni ku ba luta mwa ku alabela ba sa bali likalabo?’
4 Lwa kona ku bonisa kuli lu na ni pilu ye tiile, ili pilu ye lata ku eza se si lukile, ka mo lu opelela ha lu li kwa mikopano. Davida naa ize: “Pilu ya ka i tiile Mulimu, pilu ya ka i tiile: Ni ka opela, e, ni ka ku lumbeka.” (Samu 57:7) Lipina ze lu opelanga kwa mikopano ya luna ya Sikreste li lu fanga kolo ye nde ya ku ‘opelela’ Jehova ni ‘ku mu lumbeka’ ka pilu ye tiile. Haiba ku na ni lipina ze lu sa zibi hande, lwa kona ku ituta zona ka Nako ya ku Lapela Sina Lubasi. Haike lu tundamene ku ‘opelela Muñaa Bupilo ha lu nze lu pila, mi lu mu lumbeke ha lu sa li teñi.’—Samu 104:33.
5, 6. Lu kona ku bonisa cwañi moya wa ku amuhela baenyi ni moya wa bufani kwa batu ba bañwi, mi ku eza cwalo ku ka tahisañi mwa puteho?
5 Nzila ye ñwi ye lu kona ku tusa ka yona kuli ku be ni lilato mwa puteho ki ka ku amuhelanga mizwale ni likaizeli ba luna. Mwa kauhanyo ya mafelelezo ya liñolo la naa ñolezi Maheberu, Paulusi naa ize: “Lilato la mina la mizwale li zwelepili. Mu si ke mwa libala moya wa ku amuhela baenyi.” (Maheb. 13:1, 2) Ye ñwi ya linzila ze nde hahulu ze lu kona ku bonisa ka zona moya wa ku amuhela baenyi ki ka ku memanga muokameli wa mupotoloho ni musalaa hae, kamba balumeli ba bañwi ba ba eza sebelezo ya nako kaufela, kuli ba to ca ni luna sico. Mi ka linako ze ñwi lwa kona ku memanga limbelwa, mabasi a na ni mushemi a li muñwi, kamba ba bañwi kuli ba to ca ni luna sico kamba ku to ituta ni luna ka Nako ya ku Lapela Sina Lubasi.
6 Paulusi naa bulelezi Timotea kuli a susueze ba bañwi “kuli ba sebeze ze nde, ba fume mwa misebezi ye minde, ba be ni bufani, ba tabele ku ikabela ni ba bañwi, mi kamukwawo ba ipulukele mutomo o munde wa za kwapili, ilikuli ba kone ku swala ka taata bupilo sakata.” (1 Tim. 6:17-19) Paulusi naa susueza balapeli ka yena kuli ba itute ku ba ni moya wa bufani. Sifumu sa naha niha si totobezi, lwa kona ku bonisa moya wa bufani. Ka mutala, haiba mu na ni mota, mwa kona ku isanga ba bañwi kwa sibaka ko ba yo kutaleza kamba kwa mikopano. Mi ba ba tusiwa ka mukwa wo ba kona ku bonisa cwañi buitumelo ni ku tusa kuli ku be ni moya o munde mwa puteho? Ba kona ku fa se ba kona kuli ba tuse kwa ku lifela mafula a sweli ku tula ni lisinyehelo za ku babalela mota. Nzila ye ñwi ye lu kona ku tahisa ka yona kuli mizwale ni likaizeli ba luna ba ikutwe kuli ki ba butokwa ni kuli ba latwa, ki ka ku banga ni bona ka nako ye telele. Ha lu eza ze nde “kwa banabahabo luna mwa tumelo” ni ku lata ku itusisa nako ya luna ni lika ze lu na ni zona kuli lu ba tuse, lilato la luna ku bona li ka ekezeha mi lu ka susueza ba bañwi mwa puteho ku ba ni moya o munde.—Magal. 6:10.
7. Ku buluka likunutu za ba bañwi ku kona ku tusa cwañi kuli mwa puteho ku be ni moya o munde?
7 Ze ñwi za lika ze tiisa lilato mwahalaa luna ni balapeli ka luna ki ku iswala bulikani ni bona ni ku bulukanga likunutu. (Mu bale Liproverbia 18:24.) Balikani ba niti ha ba patululangi litaba za kunutu ze ba ambola. Haiba muzwale yo muñwi a lu bulelela maikuto a hae inze a sepa kuli ha lu na ku a bulelela ba bañwi, lilato le li li teñi mwahalaa luna ni yena li ka ekezeha. Haike lu bulukange likunutu mi lu tuse kuli puteho i be sina lubasi lo lu na ni lilato.—Liprov. 20:19.
MU TUKUFALELWE MWA BUKOMBWA
8. Jesu naa file Bakreste ba mwa Laodisea kelezo ifi, mi ki kabakalañi?
8 Jesu naa bulelezi puteho ya mwa Laodisea kuli: “Na ziba likezo za hao, kuli ha u bati mi ha u cisi. Ni lakaza kuli kambe wa bata kamba ku cisa. Cwale, bakeñisa kuli u enya feela mi ha u cisi kamba ku bata, ni ka ku taza mwa mulomo wa ka.” (Sin. 3:15, 16) Bakreste ba mwa Laodisea ne ba si na tukufalelo mwa bukombwa. Mi mwendi moya wo ne u amile swalisano ya bona mwa puteho. Kabakaleo, Jesu a ba eleza ka lilato kuli: “Be ni lata kaufela na ba kalimela ni ku ba laya. Hakulicwalo u be ni tukufalelo mi u bake.”—Sin. 3:19.
9. Tukufalelo ya luna mwa bukombwa i kona ku ama cwañi moya wa puteho?
9 Haiba lwa lata kuli mwa puteho ya luna ku be ni moya o munde, lu swanela ku tukufalelwa bukombwa. Mulelo wa puteho ki ku bata batu ba ba swana sina lingu ni ku ba luta niti. Kabakaleo lu tokwa ku likanyisa Jesu ni ku ba ni tukufalelo mwa musebezi wa ku luta batu ku ba balutiwa. (Mat. 28:19, 20; Luka 4:43) Haiba lu tukufalelwa hahulu bukombwa, lu ka swalisana hahulu ka ku ba ba ba “sebeza hamoho ni Mulimu.” (1 Makor. 3:9) Ha lu sebeza ni ba bañwi mwa bukombwa ni ku ba bona ha ba nze ba yemela tumelo ya bona ni ku bonisa lilato la bona la ku lata Jehova ni niti, lu ka ba lata ni ku ba kuteka hahulu. Hape ha lu kutaza ni ba bañwi “ka pilu i li ñwi,” lu tusa kuli ku be ni moya wa swalisano mwa puteho.—Mu bale Zefania 3:9.
10. Ba bañwi ba kona ku tusiwa cwañi haiba lu ikataza ku kutaza ka mukwa o munde?
10 Hape ha lu ikataza ku kutaza ka mukwa o munde, lu ka tusa hahulu ba bañwi. Haiba lu iyakatwa hahulu batu be lu katana ha lu kutaza ni ku ikataza ku ba fita kwa lipilu, tukufalelo ya luna mwa bukombwa i ka ekezeha. (Mat. 9:36, 37) Haiba lu bonisa tukufalelo, be lu kutaza hamoho ni bona ba ka ba ni tukufalelo. Jesu naa lumile balutiwa ba hae ku yo kutaza ba babeli ka ba babeli. (Luka 10:1) Ku kutaza ka mukwa wo ne ku ba susuelize ni ku ba fa tuto mi mane ne ku tahisize kuli ba tukufalelwe hahulu bukombwa. Kaniti lwa ikolanga ku sebeza hamoho ni bahasanyi ba ba na ni tukufalelo! Tukufalelo ya bona ya lu susuezanga mi i lu tusanga ku zwelapili ku kutaza.—Maro. 1:12.
MU SI KE MWA TONGOKA KAMBA KU PATA LIBI ZE TUNA
11. Maisilaele ba bañwi ba mwa miteñi ya Mushe ne ba bile ni moya o cwañi, mi moya wo ne u tahisize kuli ba ezeñi?
11 Maisilaele ne ba kalisize ku tongoka hamulaho wa lisunda li sikai ku zwa fo ne ba bezi sicaba. Nto yeo ya tahisa kuli ba kwenuhele Jehova ni bayemeli ba hae. (Ex. 16:1, 2) Ki Maisilaele feela ba sikai ku ba ne ba zwile mwa Egepita ba ne ba keni mwa Naha ya Sepiso. Mane nihaiba Mushe naa si ka lumelezwa ku kena mwa naha yeo kabakala mwa naa ngezi moya o maswe wa Maisilaele! (Deut. 32:48-52) Lu kona ku ezañi kacenu kuli lu si ke lwa ba ni moya o maswe?
12. Lu kona ku ambuka cwañi moya wa ku tongoka?
12 Lu swanela ku tokomela kuli lu si ke lwa ba ni moya wa ku tongoka. Kuli lu pime moya wo, lu tokwa ku ikokobeza ni ku kuteka ba ba lu zamaisa. Hape lu tokwa ku keta balikani ka tokomelo. Lu ka kena mwa butata haiba lu keta ku itabisa ka lika ze maswe kamba haiba lu tandanga nako ye telele ni be lu beleka ni bona kamba be lu kena ni bona sikolo ba ba sa utwi Jehova. Lu swanela ku bona teñi kuli ha lu swalisani hahulu ni batu ba ba na ni moya wa ku tongoka kamba ba ba bata ku ikezeza za bona.—Liprov. 13:20.
13. Ku ba ni moya wa ku tongoka ku kona ku tahisa likozi lifi ze ñwi za kwa moya mwa puteho?
13 Ku ba ni moya wa ku tongoka ku kona ku tahisa likozi ze ñwi za kwa moya. Ka mutala, ku tongoka ku kona ku felisa kozo ni swalisano ya puteho. Ku zwa fo, ku tongoka ka za balumeli ka luna ku kona ku ba utwisa butuku kwa pilu, mi mukwa wo u kona ku fetuha ku ba sibi sa busawana ni sa ku bulela lipulelo ze maswe. (Liv. 19:16; 1 Makor. 5:11) Batongoki ba bañwi ba mwa puteho ya mwa lilimo za mwanda wa pili ne ba “nyaziseza zamaiso, ni ku nyefula ba ba kanya.” (Juda 8, 16) Litongoko zeo ka za baana ba ne ba ketilwe ku zamaisa mwa puteho ne li si ka tabisa Mulimu.
14, 15. (a) Ki nto mañi ye kona ku ezahala kwa puteho haiba sibi se situna si tuhelelwa? (b) Lu swanela ku ezañi haiba lu lemuha kuli mutu yo muñwi u sweli ku eza sibi kwa mukunda?
14 Lu swanela ku ezañi haiba lu lemuha kuli mutu yo muñwi u sweli ku pata sibi se situna, se si cwale ka ku nwa maswe bucwala, ku buha maswaniso a mapunu, kamba ku pila ka buhule? (Maef. 5:11, 12) Haiba lu keshebisa sibi se situna, Jehova wa kona ku zwisa moya wa hae o kenile mwa puteho mi nto yeo i kona ku felisa kozo mwa puteho. (Magal. 5:19-23) Bakreste ba mwa Korinte ne ba tokwa ku zwisa bumaswe mwa puteho. Kamukwaoswana, ni luna lu tokwa ku zwisa bumaswe mwa puteho kuli lu bukeleze moya wa yona o munde. Mu kona ku ezañi kuli mu bukeleze kozo ya puteho?
15 Ku likana ni mo se lu itutezi, ki kwa butokwa ku bulukanga litaba ze ñwi ze li likunutu, sihulu maikuto e ba lu bulelela batu ba bañwi. Haki nto ye nde ku bulelela batu ba bañwi likunutu za mutu yo muñwi. Ku eza cwalo ki ku fosa! Nihakulicwalo, haiba mutu yo muñwi u ezize sibi se situna, baana-bahulu mwa puteho ba swanela ku zibiswa. Ki bona ba ba na ni buikalabelo bwa ku talima litaba ze cwalo. (Mu bale Livitike 5:1.) Kamukwaocwalo, haiba lwa ziba kuli muzwale kamba kaizeli u ezize sibi se si cwalo, lu swanela ku mu susueza kuli a yo bulelela baana-bahulu ilikuli ba mu tuse. (Jak. 5:13-15) Kono haiba a sa ezi cwalo halaa nako ye tomilwe ili ye likani, lu swanela ku yo zibisa baana-bahulu ka za sibi seo.
16. Lu sileleza cwañi puteho haiba lu bulelela baana-bahulu sibi se situna sa ezize mutu yo muñwi?
16 Batu ba swanela ku ikutwa ku silelezwa mwa puteho ya Sikreste, mi lu swanela ku tusa ku i sileleza ka ku bulelelanga baana-bahulu haiba mutu yo muñwi u ezize sibi se situna. Haiba baana-bahulu ba tusa mutu ya fosize ku utwisisa butuna bwa sibi sa ezize, mi haiba mutu yo a baka ni ku amuhela likelezo za filwe, moya wa puteho u ka bukelezwa. Kono ki nto mañi ye ka ezahala haiba mutu ya ezize sibi ha baki mi ha lati ku amuhela likelezo za filwe? U ka zwisiwa mwa puteho. Kamukwaocwalo, moya o maswe u ka feliswa mi baana-bahulu ba ka bukeleza moya wa puteho. (Mu bale 1 Makorinte 5:5.) Kuli lu bukeleze moya wa puteho, kaufelaa luna lu swanela ku nga mihato ye swanela, mi lu swanela ku swalisana ni baana-bahulu, ni ku tusa ku sileleza balumeli ka luna.
MU BULUKE “BUÑWI BWA MOYA”
17, 18. Ki nto mañi ye ka lu tusa ku “buluka buñwi bwa moya”?
17 Balateleli ba Jesu ba kwa makalelo ne ba tusize kuli puteho i swalisane ka ku “tiiseza mwa tuto ya baapositola.” (Lik. 2:42) Ne ba mamezi likelezo za mwa Mañolo ze ne ba fiwa ki baana-bahulu. Bakeñisa kuli baana-bahulu kacenu ba latelela zamaiso ya sitopa sa mutanga ya sepahala ya na ni kutwisiso, bote mwa puteho ba susuezwa mi ba tusiwa kuli ba zwelepili ku swalisana. (1 Makor. 1:10) Haiba lu mamela litaelo za mwa Bibele ze lu fiwa ki kopano ya Jehova ni ku latelela zamaiso ya baana-bahulu, lu bonisa kuli lu “lika ka taata ku buluka buñwi bwa moya ka kozo ye tamahanya.”—Maef. 4:3.
18 Ha lu ezeñi ka mo lu konela kaufela kuli lu bukeleze moya o munde wa puteho. Haiba lu eza cwalo, lwa kona ku ba ni buikolwiso bwa kuli ‘sishemo sa Mulena Jesu Kreste si ka ba ni moya o lu bonisa.’—Mafil. 4:23.
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 19]
Kana mwa tusanga kuli mwa puteho ku be ni moya o munde ka ku itukisezanga likalabo ze nde?
[Siswaniso se si fa likepe 20]
Mu bukeleze moya o munde wa puteho ka ku ziba hande lipina za luna
