Kana Luli Mwa Itebuha Mpo Ya Linyalo Ye Zwa Ku Mulimu?

“Muñaa Bupilo a mi fe ku katuluha, yo muñwi ni yo muñwi mwa ndu ya muunaa hae.”—RUTI 1:9.

MU BATE LIKALABO ZA LIPUZO ZE:

Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli batanga ba Mulimu ba kwamulaho ne ba itebuhile mpo ya linyalo ye zwa ku Mulimu?

Lu ziba cwañi kuli Jehova u iyakatwa hahulu ka za mutu ye lu keta ku kena ni yena mwa linyalo?

Ki ifi kelezo ya mwa Bibele ye bulela ka za linyalo ye mu lela ku sebelisa mwa bupilo bwa mina?

1. Adama naa ikutwile cwañi musalaa hae ha naa bupilwe?

“CWALE, yena yo, ki lisapo la masapo a ka, ki nama ya nama ya ka, u ka bizwa Musali, kakuli u zwisizwe ku muuna.” (Gen. 2:23) Manzwi ao naa bulezwi ki muuna wa pili, yena Adama. Naa tabile kakuli Jehova naa mu bupezi musali yo munde! Mulimu a lobaza Adama buloko bo butuna, mi a bupa musali ka likupo la zwisize ku yena. Adama a beya musali yo libizo la Eva. Mulimu a ba eza muuna ni musali ba ba nyalani. Bakeñisa kuli Jehova naa itusisize likupo la Adama ku bupa musali, bo Adama ni Eva ne ba swalisani hahulu ku fita batu ba ba nyalani kaufela kacenu.

2. Ki kabakalañi baana ni basali ha ba latananga?

² Jehova naa bupile batu ka mukwa wa kuli ba latane. Lilato leo li kopanya muuna ni musali ba ba nyalani. Buka ya The World Book Encyclopedia i bulela kuli: “Batu ba bañata ba hupula kuli ha ba ka kena mwa linyalo, lilato la bona ha li na ku fela.”

NE BA ITEBUHILE MPO YA LINYALO

3. Abrahama naa ezizeñi kuli a fumanele Isaka musali?

³ Abrahama muuna ya naa sepahala naa latelezi ketelelo ya Jehova ye ama linyalo. Naa lumile yo muhulu kwa batanga ba hae kuli a ye kwa Mesopotamia a yo batela Isaka musali. Mutanga yo naa lapezi ku Jehova kuli a mu tuse, mi Jehova naa mu tusize. Mutanga yo a yo fumana Rebeka, musali ya naa saba Mulimu mi a ba musalaa Isaka. Rebeka naa itusisizwe mwa ku taleleza sepiso ya Jehova ya ku zwisezapili lusika lwa Abrahama. (Gen. 22:18; 24:12-14, 67) Batu ba bañata kacenu ba iketelanga mutu ye ba ka nyalana ni yena. Ka linako ze ñwi, batu ba tabelanga ku tusa ba bañwi kuli ba fumane mutu wa ku nyalana ni yena. Kono ha ba swaneli ku eza cwalo haiba ha ba si ka bulelelwa. Mulimu ha ketelangi batu mutu ye ba swanela ku nyalana ni yena.  Kono Bakreste ha ba hupula za ku kena mwa linyalo, Mulimu wa kona ku ba tusa haiba ba lapela ku yena kuli a ba etelele ka moya wa hae.—Magal. 5:18, 25.

4, 5. Mu ziba cwañi kuli Shulamiti ni mulisana ne ba latana?

⁴ Musizana yo munde wa Shulamiti wa mwa Isilaele wa kwaikale naa sa tabeli kuli balikani ba hae ba mu hapeleze ku ba yo muñwi wa basali ba bañata ba Mulena Salumoni. Musizana yo naa ize: “Mina bana ba basizana ba ba mwa Jerusalema, na mi lapela, mu si ke mwa zusa wa lilato la ka, ku fitela fa ka latela.” (Pina 8:4) Shulamiti yena naa latile mulisana. Naa bulezi kuli: “Ki na palisa ya roze, ya mwa libala la Sharoni, liyanga-yanga la mwa musindi.” Mulisana ni yena naa latile Shulamiti. Naa ize ku yena: “Sina palisa ya liyanga-yanga ye melile mwa miutwa, ki mwa bonahalela wa lilato la ka mwahalaa bana ba basizana.” (Pina 2:1, 2) Batu bao ne ba latani luli!

⁵ Bakeñisa kuli Shulamiti ni mulisana ne ba latile Mulimu ku fita mutu ufi kamba ufi, linyalo la bona ne li ka tiya luli. Mane Shulamiti naa bulelezi mulisana ya na lata kuli: “U ni beye sina liswayo fa pilu ya hao, sina liswayo fa lizoho la hao. Kakuli lilato li na ni maata sina lifu; Mi lifufa li na ni situhu inge libita; buhali bwa lona ki buhali bwa mulilo, mulilo luli wa Muñaa Bupilo. Mezi a mañata ha na mwa konela ku tima lilato; Niheba munda ha u koni ku li tibisa. Mutu niha na ka zwisa sa luwile kaufela, kuli a itekele lilato, naa ka nyaziwa feela.” (Pina 8:6, 7) Batanga ba Jehova ni bona ba swanela ku ba ni lilato le li cwalo kwa batu be ba nyalani ni bona.

KETO YE MU EZA KI YA BUTOKWA KU MULIMU

6, 7. Lu ziba cwañi kuli Jehova u iyakatwa hahulu ka za mutu ye lu keta ku kena ni yena mwa linyalo?

⁶ Jehova u iyakatwa hahulu ka za mutu ye mu keta ku kena ni yena mwa linyalo. Ka mutala, naa lemusize Maisilaele ka za batu ba ne ba pila mwa naha ya Kanana. Naa laezi Maisilaele kuli: “Hape u si ke wa nyalela ku bona; u si ke wa nyalisa mwanaa hao wa musizana ku mwanaa bona wa mushimani, mi u si ke wa ngela mwanaa hao wa mushimani, mwanaa musizana wa ku bona; Kakuli mwanaa hao wa mushimani u ka keluswa ki bona, a ni tuhele kuli a yo sebeleza milimu i sili; mi fo, buhali bwa Muñaa Bupilo bu ka mi tukela, a mi felise kapili-pili.” (Deut. 7:3, 4) Hamulaho wa lilimo ze ñata, muprisita Ezira naa ize: “Mu tulile mulao, mi mu nyezi basali ba mishobo i sili, ku ekeza kwa mulatu wa Isilaele.” (Ezira 10:10) Muapositola Paulusi naa bulelezi Bakreste kuli: “Musali ya nyezwi u tamilwe ki mulao wa linyalo ka nako kaufela ya sa pila muunaa hae. Kono haiba muunaa hae a itobalela ka lifu, musali u lukuluhile ku nyalwa ku muuna ya lata, feela i be ku Mulena.”—1 Makor. 7:39.

⁷ Batanga ba Jehova ba ba ineezi ha ba nyalana ni mutu ya si mulumeli, ba bonisa kuli ha ba utwi Mulimu. Maisilaele ba ne ba pila mwa nako ya naa pila ku yona Ezira ne ba si ka utwa Mulimu ka ku nyala basali ba mishobo i sili. Mañolo a bonisa hande kuli ki mutu ya cwañi ye ba swanela ku kena ni yena mwa linyalo Bakreste. Neikaba mafosisa ku bata mabaka a ku ikemela kuli mutu a si ke a latelela litaelo za Mulimu. (Ezira 10:10; 2 Makor. 6:14, 15) Kamukwaocwalo, Mukreste ya nyalana ni mutu ya si ka kolobezwa ha lateleli taelo ya Mulimu ka za linyalo mi wa kona ku amuhiwa buikalabelo bwa na ni bona mwa puteho. Ne ku si ke kwa ba hande ku kupa Mulimu mwa tapelo kuli a lu fuyole mi ka nako ye swana ni ku mu kupa kuli: “Jehova ne ni si ka latelela taelo ya hao, kono nihakulicwalo ni kupa kuli u ni fuyaule.”

 NDATAA LUNA WA KWALIHALIMU KI YENA YA ZIBA HANDE

8. Mu taluse libaka ha lu swanela ku latelela ketelelo ya Mulimu ka za linyalo.

⁸ Mutu ya pangile mushini wa ziba mo u sebeleza. Mi wa kona ku fa ba bañwi litaelo za mo ba kona ku sebeliseza mushini wo. Kono ki nto mañi ye kona ku ezahala haiba lu sa lateleli litaelo ze lu filwe? Kwa kona ku ba ni butata. Kamukwaoswana, haiba lu bata ku ba ni tabo mwa linyalo, lu swanela ku latelela litaelo za lu file Jehova yena mutomi wa linyalo.

9. Ki kabakalañi Jehova ha lu file mpo ya linyalo?

⁹ Jehova wa ziba lika kaufela ka za batu ni linyalo. Naa bupile batu ni takazo ya somano kuli ba ‘tahise lusika, ba ate.’ (Gen. 1:28) Pili Jehova a si ka bupa kale Eva naa ize: “Ha si nto ye nde kuli muuna a pile a nosi. Ni ta mu ezeza mulikani ya ta mu tusa.” (Gen. 2:18, Bibele ye kenile, Hatiso ya 1984) Jehova u bata kuli batu ba ba nyalani ba be ni tabo.—Mu bale Liproverbia 5:18.

10. Bo muuna ni musali ba ba nyalani ba kona ku tabisa cwañi Jehova ha ba nze ba pila hamoho?

¹⁰ Kaufela luna lu hozize sibi mi ha lu si ka petahala, kamukwaocwalo ha ku na linyalo le li petehile kacenu. Kono batanga ba Jehova ba kona ku ba ni tabo haiba ba latelela Linzwi la Mulimu mwa bupilo bwa bona kaufela. Ka mutala, Paulusi naa file kelezo ye utwahala ka za somano mwa linyalo. (Mu bale 1 Makorinte 7:1-5) Mañolo ha buleli kuli ku pepa bana ki lona feela libaka le ba swanela ku nyalanela batu. Kono hape ku na ni lika ze ñwi ze ba tokwa ku ikola mwa linyalo. Ku na ni likezo ze ñwi ze ba ezanga batu ba ba nyalani ze sa tabisi Mulimu. Muuna ni musali ba Sikreste ba ba nyalani ba swanela ku bonisananga musa ni lilato ha ba nze ba pila hamoho.

11. Ruti naa fuyauzwi cwañi kabakala ku sepahala ku Jehova?

¹¹ Batu ba ba nyalani ba swanela ku ba ni tabo. Mwa lapa la Bakreste ku swanela ku ba ni ku katuluha ni kozo. Ha mu nahane ze ne ezahezi lilimo ze bato ba ze 3,000 kwamulaho. Naomi musali wa musupali ni makwenyanaa hae bo Olipa ni Ruti ne ba li limbelwa kaufela bona. Ha ne ba zwa kwa Moabi ku ya kwa Juda, Naomi a bulelela likalibe zeo kuli li kutele habo zona. Kono Ruti naa si ka siya Naomi mi naa si ka kutela kwa Moabi. Kono naa zwezipili ku ina ni Naomi mi a zwelapili ku sepahala ku Mulimu wa niti. Boazi naa li muuna-muhulu ili yo hape naa li mulapeli ya sepahala wa Jehova. Naa bulelezi Ruti kuli: “Ibe mupuzo o tezi o ka fiwa ki Muñaa Bupilo Mulimu wa Isilaele, Yo tilo sabela  mwatasaa mafufa a hae.” (Ruti 1:9; 2:12) Ruti naa bonisize buitumelo bo butuna ni likute kwa mpo ya linyalo ye zwa ku Mulimu, mi a nyalwa ku Boazi. Ruti ha ka zusiwa kwa bafu mwa lifasi le linca la Mulimu, u ka taba hahulu ku ziba kuli naa li kalulo ya lusika lwa na tilo pepelwa ku lona Jesu Kreste. Naa sepahalile ku Jehova mi naa fuyauzwi hahulu!

KELEZO YE NDE YE TUSA KULI LINYALO LI KONDE

12. Lu kona ku fumana kai kelezo ye nde ka za linyalo?

¹² Mulimu u lu bulelela ze lu tokwa ku ziba kuli lu be ni linyalo le linde. Ha ku na mutu ya ziba hande ka za linyalo ku fita Jehova. Ku cwañi haiba mutu yo muñwi naa banga mwa linyalo mi sa bile mwa telekano hañata? Ne ku si ke kwa ba hande ku buza mutu ya cwalo kuli a lu fe kelezo ya za linyalo. Mwa Bibele ki mona feela mo lu kona ku fumana kelezo ye nde ka za linyalo. Kabakaleo, mutu kaufela ya fa kelezo ka za linyalo u swanela ku toma kelezo yeo fa likuka za Bibele. Ka mutala, muapositola Paulusi naa ñozi kuli: “Yo muñwi ni yo muñwi wa mina a late musalaa hae ka mwa itatela; mi musali yena u swanela ku ba ni likute le lituna ku muunaa hae.” (Maef. 5:33) Bakreste ba ba hulile ba kona ku utwisisa kelezo yeo ya mwa Bibele. Kono kana ba ka itusisa kelezo yeo? Ba ka eza cwalo haiba ba itebuha luli ni ku kuteka mpo ya linyalo ye zwa ku Mulimu. *

13. Ki nto mañi ye kona ku ezahala haiba muuna a sa lateleli kelezo ye kwa 1 Pitrosi 3:7?

¹³ Mukreste ya nyezi u swanela ku pilisana ni musalaa hae ka lilato. Muapositola Pitrosi naa ñozi kuli: “Ni mina baana, mu zwelepili ku pilisana ni bona ka kutwisiso. Mu ba fe likute sina lipiza ze fokola, sina basali, kakuli mu ka ca hamoho ni bona saanda sa sishemo sa bupilo, ilikuli litapelo za mina li si ke za paleliswa ki se siñwi.” (1 Pit. 3:7) Jehova ha na ku alaba litapelo za muuna ya nyezi haiba a palelwa ku sebelisa kelezo ya Mulimu. Silikani se ba na ni sona ni Jehova batu bao ba ba nyalani sa kona ku sinyeha. Mi hape ba kona ku sa ba ni mwangalwa mwa linyalo ni ku kanananga kamita kamba ku omananga.

14. Ki lika mañi ze nde zeo musali ya na ni lilato a kona ku ezeza lubasi lwa hae?

¹⁴ Musali ya nyezwi ya latelela kelezo ya mwa Bibele ili ya etelelwa ki moya o kenile wa Mulimu wa kona ku eza ze ñata kuli mwa lapa la hae ku be ni kozo ni tabo. Ki nto ye swanela kuli muuna a late musalaa hae ni ku mu sileleza. Musali wa Sikreste u bata kuli a boniswe lilato, mi u ka bonisa mikwa ye tisa kuli muuna hae a mu late hahulu. Liñolo la Liproverbia 14:1 li li: “Musali ya butali u yaha ndu ya hae; Kono wa sikuba wa i yahulula ka mazoho a hae.” Musali ya butali ili ya lilato u eza mwa konela kaufela kuli lubasi lwa hae lu be ni tabo. Hape za eza li bonisa kuli wa itebuha mpo ya linyalo ye zwa ku Mulimu.

15. Ki kelezo mañi ye kwa liñolo la Maefese 5:22-25?

¹⁵ Baana ni basali ba ba nyalani ba bonisa kuli ba itebuha mpo ya linyalo ye zwa ku  Mulimu ha ba latelela mutala wa Jesu wa mwa sebelisanela ni puteho ya hae. Ba latana mi ba kutekana. (Mu bale Maefese 5:22-25) Batu ba ba nyalani ili ba ba latana luli ba ikokobeza mi ha ba hanangi ku bulelisana kamba ku tuhelela mikwa ye maswe ku sinya linyalo la bona. Jehova wa fuyaulanga batu ba ba cwalo.

KU SI KE KWA BA NI MUTU YA BA KAUHANYA

16. Ki kabakalañi Bakreste ba bañwi ha ba zwelangapili ku ba makwasha?

¹⁶ Batu ba bañata ba lelanga kuli ba ka nyala nako ye ñwi. Kono batanga ba Jehova ba bañwi ba zwelangapili ku ba makwasha ka libaka la kuli ha ba si ka fumana kale mutu wa ku nyalana ni yena ya kona ku tabelwa ki Jehova ni ye ba kona ku tabela bona. Ku na ni batu ba bañwi ba ba sa hupulangi za ku kena mwa linyalo. Bakreste ba makwasha ba kona ku tanda nako ye ñata inze ba sebeleza Jehova mi ba kona ku kondisa mwa bupilo inze ba li makwasha.—Mat. 19:10-12; 1 Makor. 7:1, 6, 7, 17.

17. (a) Jesu naa buleziñi ka za linyalo? (b) Haiba Mukreste a kalisa ku lakaza muuna ya nyezi kamba musalaa yo muñwi, u swanela ku ezañi kapili-pili?

¹⁷ Ku si na taba kuli lu makwasha kamba lu mwa linyalo, kaufela luna lu tokwa ku hupula manzwi a Jesu a li: “Kana ha mu si ka bala kuli yena [Mulimu] ya na ba bupile kwa makalelo naa ba bupile ba li muuna ni musali, mi naa ize: ‘Kabakaleo muuna u ka siya ndatahe ni mahe mi u ka kumalela musalaa hae, mi bubeli bwa bona ba ka ba nama i liñwi’? Kuli mane ha ba sa li ba babeli, kono se ba li nama i liñwi feela. Hakulicwalo, sa kopanyize Mulimu, ku si ke kwa ba ni mutu ya si kauhanya.”(Mat. 19:4-6) Ku lakaza muuna ya nyezi kamba musali ya nyezwi ki sibi. (Deut. 5:21) Mukreste ha kalisa ku ba ni takazo ye cwalo, kapili-pili u swanela eza mwa konela kaufela ku zusa takazo ye cwalo mwa munahano wa hae. Nihaike kuli nto yeo i kona ku tahisa masitapilu, Mukreste u swanela ku eza cwalo bakeñisa kuli u tuhelezi takazo ya hae yeo ku hula. (Mat. 5:27-30) Ki kwa butokwa hahulu ku tuhela ku nahana ka za mukwa wo o maswe.—Jer. 17:9.

18. Lu swanela ku ikutwa cwañi ka za mpo ya linyalo ye zwa ku Mulimu?

¹⁸ Batu ba bañata ba ba na ni zibo ye likani kamba mane ba ba si na zibo ka za Jehova Mulimu ni mpo ya hae ye nde ya linyalo ba kuteka mpo yeo. Luna bo? Ka ku ba batanga ba ba ineezi ba “Mulimu ya tabile,” Jehova, lu na ni tabo ya ku bonisa ka mupilelo wa luna kuli lwa itebuha luli ni ku kuteka mpo ya linyalo ye zwa ku Mulimu.—1 Tim. 1:11.

[Litaluso za kwatasi]

[Lipuzo za Tuto]

[Manzwi a fa likepe 6]

Linyalo le linde li lumbekisa Jehova mi li kona ku tahisa tabo ye tuna ku mañi ni mañi mwa lubasi

[Siswaniso se si fa likepe 5]

Ruti naa itebuhile mpo ya linyalo ye zwa ku Mulimu

[Siswaniso se si fa likepe 7]

Kana mwa bonisa kuli mwa itebuha luli mpo ya linyalo ye zwa ku Jehova?