Ze zwa mwa Sifalana sa Luna

Ni Zamaya ni Baokameli ba Maeto

“HA NI koni ku kutaza fa ndu ni ndu!” Ki mona mo ba ikutwelanga batu ba bañata ba ba sa zo kalisa ku ituta Bibele ha ba nahananga za ku kutaza kwa batu be ba sa zibi. Nihakulicwalo, manzwi ao naa bulezwi ki mubuleli yo muñwi ya cuukile ya li muluti wa Bibele ili yo ka nako yeo naa li muokameli wa maeto.

Babali ba bañata ba magazini ya Zion’s Watch Tower ba ne ba zwile mwa likeleke za bona ne ba tabela ku swalisana ni batu ba ne ba lata ku ambola ni ba bañwi kuli ba zibe ze ñata ka za niti ya mwa Bibele. Magazini yeo ne i susuelize babali ba yona kuli ba bate batu ba bañwi ba ba tiile mwa tumelo ni ku ba kubukanya kuli ba itute Bibele. Ibato ba kwa makalelo a silimo sa 1894, Watch Tower Society ne i lumile bayemeli ba maeto kuli ba yo kopana ni likwata ze ne kupile kuli li yo potelwa. Baana ba, ba ne ba naa ni yeloseli ili be ne ba sebeza ka taata ne ba ketilwe bakeñisa kuli ne ba ishuwa, ne ba naa ni zibo ya mwa Bibele, mi ne li babuleli ba bande ba ne ba na ni buikoneli bwa ku luta, mi hape ne ba ketilwe bakeñisa ku bonisa busepahali kwa tiululo. Hañata ne ba potanga feela ka lizazi li li liñwi kamba a mabeli mi ne ba patehanga hahulu. Baituti ba Bibele ba bañata ne ba ile mwa simu lwa pili ka nako ye ne ba abela tupampili twa ku memela batu kwa ngambolo ya nyangela ye ne ka fiwa ki muokameli wa maeto. Hamulaho wa ku fa ngambolo fa sikolo, muzwale Hugo Riemer ili yo naa tilo ba mwa Sitopa se si Etelela, a alaba lipuzo za Bibele ze ne ba buza batu ku fitela mane malungasiku. Nihaike kuli naa topwezi, naa li ya tabile mi naa talusize kuli mukopano wo ne u “tabisize hahulu.”

Magazini ya Zion’s Watch Tower ne i talusize kuli “mulelo o mutuna” wo ne ba potelanga baokameli ba maeto ne li ku tiisa “batu ba ne ba na ni tumelo” ka ku kopanelanga mwa mandu a balumeli ba bañwi. Baituti ba Bibele ba ne ba zwa mwa libaka ze ne li bukaufi ne ba tahanga ku to teeleza kwa lingambolo ni lipuisano za lipuzo ni likalabo. Bakreste ne ba zwezipili ku bonisa moya wa ku amuhela baenyi. Ha ne ba sa li basizana, bo Maude Abbott ne ba tilo teeleza kwa ngambolo ya kakusasana, mi hamulaho batu kaufela ba ina hamoho fa sibaka fo ne ku tomilwe tafule ye tuna. Bo Maude Abbott ba bulela kuli “Ne ku naa ni lico ze ñata ili ze tabusa ze cwale ka nama ya kulube, kuhu ya ku halika, linkwa za mifuta-futa, mañende, ni keke! Batu kaufela ne ba cile ku lamba, mi ka nako ya 14 kiloko lwa kopana kuli lu teeleze kwa ngambolo ye ñwi hape.” Kono bo Maude ba itumelela kuli, “Ka nako yeo, batu kaufela ne ba ozela.” Muzwale Benjamin Barton ya naa sebelize nako ye telele mwa musebezi wa maeto naa kile a bulela kuli, ‘Kambe ne ni cile lico kaufela ze ne ni filwe, kambe nako ye ni shwile.’ Ofisi ya zamaiso ya kwa Brooklyn ne i ñolezi likaizeli ba ba tiile kwa moya liñolo la kuli ne ku ka ba hande ha ne ba ka lukisezanga baokameli ba maeto “lico ni ku bona teñi kuli ba pumula hande ku sina ya ba filikanya.”

Baokameli ba maeto ne ba ekelize kwa buikoneli bwa bona bwa ku luta ni bwa ku itusisa lika ze ñwi ze ne ba na ni ka nako yeo kuli lituto za bona li be ze tabisa. Lingambolo ze ne ba fanga bo R. H. Barber “ne li utwahalanga hande luli.” Sina ndate ya lilato, bo W. J. Thorn ne ba bulelanga “inge kukululu wa mwa miteñi ya kale.” Zazi le liñwi ha ne ba nze ba zamaisa mota mwa sibaka se si bizwa Model A Ford, bo Shield Toutjian bato yema ka sipundumukela mi ba huweleza kuli, “Ha mu yeme!” Mi ba tula ku zwa mwa mota ni ku yanga lipalisa za mwa mushitu, mi ba fa balikani ba bona lipalisa zeo ili ka mulelo wa ku ba luta za pupo ya Jehova.

Musebezi wa muokameli wa maeto ne u si o bunolo sihulu kwa basupali. Kono ba bañwi ne ba fumana hahulu  butata ku iseza pilu kwa musebezi o ne ba peta. Mi ne ba libelelwa ku etelela mwa musebezi wa ku kutaza fa ndu ni ndu. Magazini ya Watch Tower ya March 15, 1924, ne i talusize kuli “o muñwi wa misebezi ya butokwa” wa Bakreste ba niti “ki wa ku fa bupaki ka za mubuso. Baokameli ba maeto ba lumiwanga ku yo peta musebezi wo.”

Baokameli ba bañwi ba maeto ne ba si ka tabela cinceho yeo, kuli mane ba tuhela musebezi wa maeto, mane ba bañwi ku bona ba itomela bulapeli bwa bona. Bo Robie D. Adkins ba kandeka kuli muokameli wa maeto yo muñwi ya naa li mubuleli yo munde naa bilaezi hahulu kuli: “Ze ni ziba feela na ki ku kutaza fa libulelelo kipeto. Ha ni koni ku yanga fa ndu ni ndu inze ni kutaza!” Muzwale Adkins u hupula kuli: “Nako ye tatama ye ne ni boni muzwale yo ya naa bilaezi ne li kwa mukopano wa sikiliti wa mwa Columbus, kwa Ohio ili ka silimo sa 1924. Ki yena feela ya na bonahala bulutu inze a yemi a nosi mwa muluti wa kota ili mwahalaa mizwale ba bañata ba ba tabile. Ku zwa fo ha ni si ka mu bona hape. Muzwale yo naa tuhezi ku swalisana ni kopano hamulaho feela wa fo.” Nihakulicwalo, “mizwale ba bañata ba ba tabile ne ba sweli ku fita inze ba shimbile libuka ili ku liba kwa limota za bona,” mi luli ne ba bonahala ku nyolelwa ku yo fa bupaki bwa fa ndu ni ndu.—Lik. 20:20, 21.

Baokameli ba maeto ba bañata ne ba ikutwanga boi inge mo ne ba ikutwelanga baituti ba bona, kono ne ba isize pilu kwa musebezi wo. Ha ne ba bulela za musebezi wa ku kutaza fa ndu ni ndu, bo Maxwell G, baokameli ba maeto ba ne ba bulelanga Sijelemani ne ba ñozi kuli, “Ku kutaza fa ndu ni ndu ku lu tahisezanga limbuyoti mwa misipili ya luna.” Muokameli wa maeto ya bizwa John A. Bohnet naa bulezi kuli mizwale ba bañata ne ba koñomekile butokwa bwa ku kutaza za Mubuso. Ka ku ya ka za naa bulezi muzwale yo, buñata bwa batu “ne ba tukufalezwi hahulu mwa musebezi wa ku kutaza.”

Ka lilimo-limo, baokameli ba maeto ba ba sepahala ba tomezi mizwale ni likaizeli mutala o munde. Bo Norman Larson ba ba bile Lipaki ka nako ye telele ba li: “Kaniti ne lu tusizwe hahulu ki baokameli ba maeto, ku si na taba kuli ka nako yeo ne ni sa li mutangana. Ne ba ni tusize hahulu kuli ni be mutu yo munde.” Ku to fita ni la kacenu le, baokameli ba maeto ba ba tukufalezwi ili ba ba sepahala ba sweli ku tusa balumeli ba bañwi kuli ba kutaze fa ndu ni ndu.

[Manzwi a fa likepe 32]

Ne lu ikolanga hahulu poto ya baokameli ba maeto!

[Siswaniso se si fa likepe 31]

Ka silimo sa 1905, bo Benjamin Barton ne ba potezi likwata ze 170

[Siswaniso se si fa likepe 32]

Bo Walter J. Thorn ne li baokameli ba maeto, mi batu ne ba ba bizanga kuli “tate” bakeñisa lilato la bona

[Siswaniso se si fa likepe 32]

Bo J. A. Browne ne ba lumezwi kwa Jamaica sina muokameli wa maeto ibato ba ka silimo sa 1902 ilikuli ba yo tiisa ni ku susueza likwatanyana ze 14

[Siswaniso se si fa likepe 32]

Musebezi wa maeto ne u tiisa tumelo, ku tusa Bakreste kuli ba swalisane hahulu, mi ne u tusize mizwale kuli ba be bukaufi hahulu ni kopano