Eni Ya Mina I Be Eni Honacwalo

“Kono ha mu li eni, i be eni honacwalo, mi awa ya mina, i be awa honacwalo.”—MAT. 5:37.

HA MU BONE NJI MWA KONA KU ALABA LIPUZO ZE:

Jesu naa buleziñi ka za ku konka, kamba ku eza buitamo?

Jesu naa tomile cwañi mutala o munde wa ku taleleza za naa sepisanga?

Ki mwa linzila mañi mo lu swanela ku taleleza ze lu sepisa?

1. Jesu naa buleziñi ka za ku eza buitamo, mi ki kabakalañi ha naa bulezi cwalo?

HAÑATA, ha ku tokwahali luli kuli Bakreste ba niti ba eze buitamo, kamba ku konka kuli ba bonise kuli taba ye ba bulela ki ya niti. Bakreste ba mamela za naa bulezi Jesu ha naa ize: “Kono ha mu li ‘eni,’ i be eni honacwalo.” Mulenaa luna naa talusa kuli mutu u swanela ku bulela niti ni ku eza za naa sepisize. Pili a si ka fa kale taelo yeo, Jesu naa bulezi kuli: “U si ke wa konka.” Jesu naa bulezi cwalo bakeñisa kuli batu ba bañata ba na ni mukwa wa ku ezanga buitamo inze ba si na mulelo wa ku taleleza ze ba sepisa. Kiñi ze kona ku ezahala haiba mutu a konka ku eza nto ye ñwi kono u to palelwa ku eza nto yeo? Mutu ya cwalo u kona ku bonisa kuli ha sepehi luli mi kamukwaocwalo u zamaiswa ki “ya maswe.”—Mu bale Mateu 5:33-37.

2. Ki kabakalañi hañata ku eza buitamo ha ku si ka fosahala?

² Jesu naa sa talusi kuli ku fosahalile ku eza buitamo. Sina mo lu itutezi mwa taba ye felile, Jehova Mulimu ni Abrahama, mutangaa hae ya sepahala ne ba ezize buitamo mwa litaba za butokwa. Mulao wa Mulimu hape ne u tokwa kuli mutu a eze buitamo ilikuli a tatulule butata bo buñwi bo bu shutana-shutana. (Ex. 22:10, 11; Num. 5:21, 22) Kamukwaocwalo, Mukreste wa kona ku konka kuli a bonise kuli u bulela niti ka nako ya bulela mwa kuta ya mulao. Kamba Mukreste wa kona ku konka mwa miinelo i sikai haiba a ikutwa kuli kwa tokwahala ku eza cwalo kuli a bonise kuli taba ya lela ku eza ki ya niti kamba ku konka kuli u bulela niti ka za butata bo buñwi. Jesu naa bulelezi Kuta ye Tuna ya Sanhedrini niti muta muprisita yo mutuna naa mu kupile kuli a konke. (Mat. 26:63, 64) Jesu naa sa tokwi ku konkanga kuli a bonise kuli naa bulela niti kakuli hañata naa bulelanga niti. Kono hañata Jesu naa bulelanga kuli: “Kaniti-niti na mi bulelela” kamba, ‘kaniti ni li ku mina,’ ilikuli batu ba bañwi ba kone ku kolwa za naa bulela. (Joa. 1:51; 13:16, 20, 21, 38) Mwa taba ye, lu ka nyakisisa mitala ya batu ba ba cwale ka Jesu, Paulusi, ni ba bañwi ba ne ba ezanga lika ze ne ba bulelanga.

 JESU KI MUTALA O MUNDE KA KU FITISISA

3. Jesu naa sepisizeñi mwa tapelo ya naa lapezi, mi Ndatahe wa kwa lihalimu naa alabile cwañi tapelo yeo?

³ “Bona! ki na yo ni tile . . . ku to eza tato ya hao, wena Mulimu.” (Maheb. 10:7) Mwa tapelo yeo, Jesu naa sepisize kuli u ka eza tato ya Mulimu. Seo ne si talusa kuli Jesu naa ka eza lika kaufela ze ne polofitilwe ka za Peu mane ni ku tuhelela Satani kuli a mu “lume fa lisito.” (Gen. 3:15) Ha ku na mutu u sili ya kile a ifana ku eza musebezi o mutuna wo. Jehova naa alabile tapelo yeo ni ku bulela kuli naa sepile Mwanaa hae ka ku tala, nihaike kuli naa si ka bulelela Jesu kuli a konke ilikuli a bonise kuli u ka taleleza sepiso ya hae.—Luka 3:21, 22.

4. Jesu naa itatela ku ezañi kuli a bonise kuli naa ka taleleza za naa sepisize?

⁴ Jesu naa ezanga za naa bulelanga. Naa sa tuhelelangi nto ifi kamba ifi ku mu tuhelisa ku eza musebezi wa naa mu file Ndatahe. Jesu naa zwezipili ku kutaza taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu ni ku tusa batu ku ba balutiwa ili bao Mulimu a hohezi ku Jesu. (Joa. 6:44) Bibele i paka kuli Jesu naa ezize tato ya Mulimu ku likana ni mwa naa sepiselize. Bibele i li: Kakuli lisepiso za Mulimu li be buñata li mane, li bile Eni ka yena [Jesu]. (2 Makor. 1:20) Jesu ki yena ya lu tomezi mutala o munde hahulu wa mutu ya naa ezize luli za naa sepisize Ndatahe. Ha lu nyakisiseñi mutala o muñwi wa mutu ya naa ikatalize ku likanyisa Jesu.

PAULUSI NAA EZANGA ZA NAA BULELANGA

5. Ki kabakalañi Paulusi ha li mutala o munde ku luna?

⁵ “Ki sifi se ni swanela ku eza, Mulena?” (Lik. 22:10) Ki mona mwa naa buzelize Saule ha naa alaba Jesu ya naa bonahalile ku yena mwa pono. Jesu naa bata kuli Saule a tuhele ku nyandisa Bakreste. Bakeñisa pono yeo, Saule naa bakezi bufosi bwa hae, a kolobezwa, mi a amuhela musebezi o ipitezi wa ku bulelela macaba taba ye nde ka za Jesu. Ka nako ya naa pilile fa lifasi kaufela, Saule, ya naa tilo bizwa Paulusi hamulaho, naa zwezipili ku biza Jesu sina ‘Mulenaa hae’ mi naa mu utwile. (Lik. 22:6-16; 2 Makor. 4:5; 2 Tim. 4:8) Ba bañwi be ne ba bizize Jesu kuli ki Mulenaa bona ne ba si ka eza ze ne ba bulezi kuli ne ba ka eza. Jesu naa ize ku bona: “Cwale mu ni bizezañi kuli ‘Mulena! Mulena!’ mu sa ezi ze ni bulela?” (Luka 6:46) Jesu u libelela kuli batu kaufela ba ba mu biza kuli Mulena ba eze ze ba sepisa kuli ba ka eza, sina feela mwa naa ezelize muapositola Paulusi.

6, 7. (a) Ki kabakalañi Paulusi ha naa liyehile ku potela puteho ya Korinte, mi ki kabakalañi ha ne ku si ka luka batu ba bañwi ha ne ba bulezi kuli Paulusi naa sa sepahali? (b) Lu swanela ku ba ni mubonelo mañi ka za batu ba ba lu etelela?

⁶ Paulusi naa hasanyize taba ye nde ka tukufalelo  mwa Asia Minor ni mwa Yurope kaufela. Naa tomile liputeho ze ñata mi hape naa li potelanga. Fokuñwi Paulusi naa konkanga kuli a bonise kuli taba ye ñwi ya naa ñozi ne li ya niti. (Magal. 1:20) Batu ba bañwi ba mwa Korinte ne ba nahananga kuli Paulusi ha sepahali. Paulusi naa bata kuli ba zibe kuli naa bulela niti, kamukwaocwalo, naa ba bulelezi kuli: “Mulimu ha li ya sepahala, se lu bulela ku mina haki Eni ni ku fetuha kuli Awa.” (2 Makor. 1:18) Paulusi ha naa ñozi taba yeo naa sa zwile mwa Efese mi naa li mwa Masedonia inze a lela ku ya kwa Korinte. Kono kwa makalelo, mulelo wa Paulusi ne li wa ku ya kwa Korinte pili a si ka ya kale kwa Masedonia. (2 Makor. 1:15, 16) Kono fokuñwi ku banga ni mabaka a tisanga kuli mutu a cince milelo. Ka mutala baokameli ba maeto kacenu ba kana ba cinca mazazi a ku potela liputeho. Ha ba cincangi milelo ya bona ka mabaka a si a butokwa kamba a sa utwahali, kono ba ezanga cwalo ha ku ba ni nto ye ñwi ya ka sipundumukela. Paulusi naa na ni libaka le li utwahala le ne li mu liyehisize ku yo potela puteho ya Korinte. Mi ku eza cwalo ne ku ka tusa puteho. Kamukwaufi?

⁷ Paulusi ha naa li mwa Efese, naa utwile kuli puteho ya kwa Korinte ne i na ni butata. Mizwale ne ba sa swalisani mi ne ba tuhelela mutu yo muñwi ya naa na ni mupilelo o maswe ku zwelapili ku sebeza mwa puteho. (1 Makor. 1:11; 5:1) Mwa liñolo la hae la pili la naa ñolezi puteho ya kwa Korinte, Paulusi naa file mizwale ba hae kelezo ye tiile ya ku ba tusa ku tatulula butata bwa bona. Mwa sibaka sa ku zwa mwa Efese ni ku silela kwa Korinte, Paulusi a ikatulela ku fa mizwale nako ya ku sebelisa kelezo ya naa ba file pili a si ka fita kale kwateñi. Bakeñisa kuli Paulusi naa file mizwale ba mwa puteho ya Korinte nako ya ku sebelisa kelezo ya hae, ku pota kwa hae kwa puteho yeo ne ku ka ba susueza. Mwa liñolo la hae la bubeli la naa ñolezi puteho ya Korinte, Paulusi naa talusize kuli naa cincize milelo ya hae bakeñisa kuli naa bata kuli mizwale ba kwa Korinte ba sebelise kelezo ya hae ni ku susuezwa. Na ize: “Ni biza Mulimu sina paki ya ni lwanisa kuli se ni si ka tahela kale kwa Korinte ki ku bata kuli ni si ke na mi utwisa bumaswe.” (2 Makor. 1:23) Ni kamuta ha lu swaneli ku ba sina batu ba ne ba lwanisize Paulusi. Kono lu swanela ku kuteka hahulu ba ba ketilwe ku lu etelela. Paulusi naa ezize luli za naa sepisize. Lu swanela ku likanyisa Paulusi, sina feela yena mwa naa likanyiselize Kreste.—1 Makor. 11:1; Maheb. 13:7.

BATU BA BAÑWI BA BA TOMILE MUTALA O MUNDE

8. Ki kabakalañi Rebeka ha li mutala o munde ku luna?

⁸ “Na ya.” (Gen. 24:58) Rebeka naa bulezi manzwi ao muta bo mahe ni muhulwanaa hae wa muuna ne ba mu buzize haiba naa tabela ku ba musalaa Isaka mwanaa Abrahama. Rebeka naa ka siya bahabo yena ni ku zamaya ni muzwahule musipili o eza likilomita ze fitelela 800. (Gen. 24:50-58) Rebeka naa ezize ka mwa naa bulelezi. Naa bile musali yo munde wa Isaka mi naa sebelelize Mulimu ka busepahali. Rebeka naa ka pila bupilo bwa hae kaufela mwa litende sina muzwahule mwa Naha ya Sepiso. Mulimu naa fuyauzi Rebeka bakeñisa kuli naa ezize ka busepahali za naa sepisize. Jesu Kreste, yena Peu ye ne sepisizwe, ki yo muñwi wa baikulu ba Rebeka.—Maheb. 11:9, 13.

9. Ruti naa sepahalile cwañi ku Naomi?

⁹ “Batili! Lwa ya ni wena kwa sicaba sa henu.” (Ruti 1:10) Ruti ni Olipa, limbelwa za Moabi ne ba kuta-kutezi ku bulela manzwi ao ku mukwenyanaa bona, Naomi. Naomi ne li mbelwa ya naa zwa kwa Moabi ku liba kwa Betelehema. Naomi naa zwezipili ku kupa makwenyanaa hae kuli ba kutele kwa naha ya habobona, mi kwa mafelelezo Olipa a kutela habo yena. Kono Ruti naa zwezipili ku bulela kuli naa bata ku ya ni Naomi. (Mu bale Ruti 1:16, 17.) Ruti naa sepahalile ku Naomi mi naa pilile ni yena, nihaike kuli ku eza cwalo ne ku tahisa kuli a si ke a bona lubasi lwa hae hape mi hape ne ku mu tokwa ku siya bulapeli bwa buhata bwa Moabi. Ruti naa lapezi Jehova mwa bupilo bwa hae kaufela, mi Jehova naa mu fuyozi. Ruti ne li yo muñwi wa  basali baketalizoho feela ili bao muñoli wa Bibele Mateu u talusa kuli ki bokukululu ba Kreste.—Mat. 1:1, 3, 5, 6, 16.

10. Ki kabakalañi Isaya ha li mutala o munde ku luna?

¹⁰ “Ki na yo, u lume na!” (Isa. 6:8) Pili a si ka bulela kale manzwi ao, Isaya naa boni Jehova mwa pono ye nde inze a inzi mwa lubona lwa Hae fahalimwaa tempele ya Isilaele. Mwa pono yeo, Isaya naa utwile Jehova ha buza kuli: “Ni ka luma mañi? ku ka ya mañi bakeñisa luna?” (Isa. 6:8) Jehova naa bata mutu ya naa ka yo shaela lushango lwa Hae kwa batu ba Hae be ne ba sa mu utwi. Isaya ha naa bulezi kuli: “Ki na yo, u lume na,” ne ku swana feela inge kuli naa bulela kuli, “Ee, ni ka ya ni yo eza musebezi o ni file.” Isaya naa ezize za naa sepisize. Naa ezize luli za naa bulezi kuli naa ka eza. Ka lilimo ze fitelela 46, Isaya naa polofitile kuli Mulimu naa ka fa koto kwa batu ba Hae ba ne ba sa mu utwi ni kuli hamulaho Mulimu naa ka kutisa batu ba hae kwa sibaka kwa naa bata kuli ba mu lapelele.

11. (a) Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa hahulu ku eza ze lu sepisa? (b) Ki mitala mañi ya batu be ne ba si ka taleleza ze ne ba sepisize?

¹¹ Ki kabakalañi Jehova ha naa bata kuli mitala ya batu be lu nyakisisize i ñolwe mwa Bibele? Mi ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku talelezanga ze lu sepisa? Bibele i lu lemusa hande ka ku utwahala kuli mutu ya “sa talelezi lisepiso,” kamba ya sa ezi za sepisa, u “swanelwa ki lifu.” (Maro. 1:31, 32) Faro wa kwa Egepita, Zedekia, mulena wa Juda, ni Ananiasi ni Safira ne ba si ka eza ze ne ba sepisize, mi kwa mafelelezo kaufela bona ne ba keni mwa butata. Ze ne ezahalile ku bona ki temuso ku luna.—Ex. 9:27, 28, 34, 35; Ezek. 17:13-15, 19, 20; Lik. 5:1-10.

12. Ki nto mañi ye ka lu tusa ku talelezanga ze lu sepisa?

¹² Bakeñisa kuli lu pila “mwa mazazi a maungulelo,” lu pila mwahalaa batu “ba ba sa sepahali,” batu “ba ba bonahala ku ba balumeli, kono ba palelwa ku pila ka maata a bulumeli.” (2 Tim. 3:1-5) Lu swanela ku lika ka mo lu konela kaufela ku sa swalisana ni batu ba ba cwalo. Kono kamita lu swanela ku swalisana ni batu ba ba ikataza ku taleleza ze ba sepisanga.—Maheb. 10:24, 25.

SEPISO YA BUTOKWA YE MU SWANELA KU TALELEZA

13. Ki sepiso mañi ya butokwa ka ku fitisisa ye bulelwanga ki mulateleli wa Jesu Kreste?

¹³ Sepiso ya butokwa ka ku fitisisa ya kona ku eza mutu ki ku ineela ku Mulimu. Batu ba ba bata ku ba balutiwa ba Jesu ba buziwanga lipuzo ze taalu ze shutana kuli ba bonise haiba ba bata luli ku eza ze ba libelelwa ku eza. (Mat. 16:24) Baana-bahulu ba babeli ha ba buisananga ni mutu ya bata ku ba muhasanyi ya si ka kolobezwa, ba mu buzanga kuli, “Kana luli mwa tabela ku ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova?” Hamulaho, mutu ha sa ezize zwelopili ye tuna ni ku bonisa kuli u bata ku kolobezwa, baana-bahulu ba ka buisana ni yena ni ku mu buza kuli: “Kana mu ineezi mina beñi ku Jehova ka tapelo?” Kwa mafelelezo, fa lizazi la kolobezo, mubuleli u buzanga ba ba yo kolobezwa kuli, “Fa mutomo wa sitabelo  sa Jesu Kreste, kana se mu bakezi libi za mina ni ku ineela ku Jehova kuli mu eze tato ya hae?” Ba banca bao ba ba kolobezwa ba alabanga fapilaa batu kaufela ba ba putehani ka nako yeo kuli “Eni,” kamba ba sepisanga ku sebeleza Mulimu ku ya ku ile.

14. Ki lipuzo mañi ze lu swanela ku zwelapili ku ipuza?

¹⁴ Ibe kuli kona mu sa zo kolobezwa kamba se mu sebelelize Jehova ka lilimo ze ñata, mu swanela ku zwelapili ku ipuza lipuzo ze cwale ka ze: ‘Kana na likanyisa Jesu ka ku zwelapili ku taleleza ze ni sepisa ni ku zwelapili ku eza ze ni sepisize Jehova? Kana na zwelapili ku nga musebezi wa ku kutaza ni ku tusa batu ku ba balutiwa ku ba wa butokwa hahulu mwa bupilo bwa ka sina mwa naa lu bulelezi Jesu?’—Mu bale 2 Makorinte 13:5.

15. Ki mwa linzila mañi mo lu tokwa luli ku taleleza ze lu sepisize?

¹⁵ Kuli lu zwelepili ku taleleza ze ne lu sepisize Mulimu ha ne lu ineela ku yena, lu swanela hape ku sepahala mwa litaba ze ñwi za butokwa. Ka mutala, haiba mu mwa linyalo, mu swanela ku zwelapili ku taleleza sepiso ye ne mu ezize ya ku lata ni ku babalela be mu nyalani ni bona. Haiba kuli mu ezize tumelelano ya pisinisi kamba mu talelelize fomu ya ku kupa ku sebeza musebezi ufi kamba ufi mwa kopano ya Jehova, mu swanela ku taleleza ze mu sepisize. Mwendi mu amuhezi memo ya ku yo ca sico ka nako ye ñwi kwa lapa la mutu yo muñwi ya shebile. Mu swanela ku eza ka mo mu sepiselize nihaikaba kuli mu amuhezi memo ye ñwi hape ye mu nga kuli ki ya butokwa. Haiba ne mu sepisize ku kutela ku mutu yo muñwi ye ne mu fumani ha ne mu kutaza fa ndu ni ndu, mu swanela ku taleleza sepiso yeo. Jehova u ka fuyaula bukombwa bwa mina.—Mu bale Luka 16:10.

JESU YA LI MUPRISITA YO MUTUNA NI MULENAA LUNA WA KONA KU LU TUSA

16. Haiba ne lu si ka taleleza sepiso ye ne lu sepisize, lu swanela ku ezañi?

¹⁶ Bibele i bulela kuli ka ku ba batu ba ba si ka petahala, “kaufelaa luna lwa sitatalanga hañata,” kamba lwa fosanga hañata, sihulu mwa ku bulela. (Jak. 3:2) Lu swanela ku ezañi haiba lu lemuha kuli ha lu si ka taleleza sepiso ya luna? Mwa Mulao wa naa file Mulimu kwa Maisilaele, mutu ya naa eza mulatu wa ku “konka ka bubebe” naa kona ku boniswa sishemo. (Liv. 5:4-7, 11) Bakreste ba kona ku swalelwa haiba ba palelwa ku taleleza ze ne ba sepisize. Haiba lu itumelela ku Jehova kuli ha lu si ka zwelapili ku taleleza sepiso ye ñwi, Jehova u ka lu shemuba ni ku lu swalela. Lu na ni Muprisita yo Mutuna yena Jesu Kreste, ya ka lu tusa kuli Mulimu hape a lu shemube. (1 Joa. 2:1, 2) Kono kuli lu zwelepili ku shemubiwa ki Mulimu, lu swanela ku bonisa kuli lu bakile ha buniti. Ka mutala, ha lu swaneli ku ba ni mukwa wa ku palelwanga ku eza ze lu sepisize. Mi lu swanela ku eza ze lu kona kaufela kuli lu tatulule butata kaufela bo ne bu tahisizwe ki ku sa taleleza sepiso ya luna. (Liprov. 6:2, 3) Kaniti lu swanela ku nahanisisa pili lu si ka sepisa kale nto ye ñwi ye lu kana lwa palelwa ku taleleza.—Mu bale Muekelesia 5:2.

17, 18. Ki limbuyoti mañi ze ba ka ba ni zona batu kaufela ba ba ikataza ku sepahala?

¹⁷ Balapeli ba Jehova kaufela ba ba lika ka taata ku taleleza lisepiso za bona ba ka fuyaulwa hahulu kwapili. Bakreste ba ba tozizwe ba 144,000 ba ka yo pila mwa lihalimu ba sa shwi, ‘mi ba ka busa ni Jesu mwa Mubuso wa hae ka lilimo ze 1,000.’ (Sin. 20:6) Ku ka ba ni batu ba bañata-ñata ba ba ka pila mwa Paradaisi fa lifasi. Mwa nako ya ka busa Kreste sina Mulena wa Mubuso wa Mulimu, batu bao ba ka tusiwa ku ba ni buikangulo bo bu petehile.—Sin. 21:3-5.

¹⁸ Kwa mafelelezo a puso ya Jesu, ku ka ba ni tiko ya mafelelezo. Ki batu feela ba ba ka sepahala ka nako ya tiko yeo ba ba ka zwelapili ku pila mwa Paradaisi, ili mo ba ka zwelapili ku sepa ze ba bulela ba bañwi. (Sin. 20:7-10) Ba ba ka pila ka nako yeo kaufela ba ka zwelapili ku sepahala. Ba ka likanyisa Ndataa luna wa kwa lihalimu ya lilato, Jehova, ili “Mulimu wa niti!”—Samu 31:5.

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 28]

Ku zwa ka nako ya naa kolobezwa ku isa fa lifu la hae, Jesu naa ezize luli za naa sepisize Ndatahe

[Siswaniso se si fa likepe 30]

Kana mwa taleleza sepiso ya butokwa ka ku fitisisa?