Mu Swalelane Ka Pilu Kaufela

“Mu zwelepili ku tuhelelana ni ku swalelana ka pilu kaufela mutu ni kwa na ni libaka la ku tongoka yo muñwi.”—MAKOLO. 3:13.

MU KONA KU ALABA CWAÑI?

Ki kabakalañi ha lu swanela ku lata ku swalela?

Ki swanisezo mañi ya naa bulezi Jesu ye bonisa libaka ha lu swanela ku swalelanga?

Lu ka tusiwa cwañi haiba lu lata ku swalela?

1, 2. Ki kabakalañi ha mu swanela ku nyakisisa libaka ha mu tokwa ku swalela ka ku itatela?

BIBELE i lu tusa ku ituta ka mwa ikutwela Jehova ka za sibi ni mwa kona ku ezeza ha lu eza sibi. Kono hape i lu taluseza kuli Jehova wa tabela ku lu swalela. Mwa taba ye felile, ne lu itutile libaka Jehova haa naa swalezi Davida ni Manase. Bubeli bwa bona ne ba ikutwile bumaswe ka za lika ze ne ba ezize mi ne ba ipulezi libi za bona ku Jehova, ne ba ikatulezi ku sa kutela ku eza libi ze ne ba ezize. Ne ba bakile ha buniti, mi Jehova naa ba shemubile hape.

² Ha lu nyakisiseñi mo lu kona ku swalelela ba bañwi. Ne mu ka be mu ikutwile cwañi kambe yo muñwi ku bahabo mina naa shwile kabakala za naa ezize Manase? Kana ne mu ka swalela Manase? Kacenu lu pila mwa lifasi le li maswe mo ku tezi mifilifili ni buitati. Ki kabakalañi ha lu swanela ku ituta ku swalelanga ba bañwi? Haiba mina mu ezizwe maswe, kiñi ze kona ku mi tusa ku sa ba ni maikuto a maswe, ku eza lika ka mwa tabelela Jehova, ni ku swalela ka pilu kaufela?

LIBAKA HA LU SWANELA KU SWALELANGA

3-5. (a) Ki lifi likande la naa bulezi Jesu le li bonisa kuli lu swanela ku swalelanga? (b) Lu itutañi kwa manzwi a Jesu a ñozwi kwa liñolo la Mateu 18:21-35?

³ Lu swanela ku lata ku swalelanga ba ba lu foselize, ibe kuli ki Bakreste ba mwa puteho kamba kutokwa. Ku eza cwalo ku lu tusa ku pila mwa kozo ni lubasi lwa luna, balikani ba luna, batu ba bañwi, mane ni Jehova. Bibele i bonisa kuli lu tokwa ku swalelanga ba bañwi ku si na taba ni kuli ba lu fosezanga hakai. Jesu naa talusize likande le li talusa za mutanga ya naa kolotezi mulenaa hae masheleñi, mi likande leo li lu tusa ku bona libaka ha lu swanela ku lata ku swalela.

⁴ Mutanga yo naa kolotezi mulenaa hae masheleñi a mañata ili a naa ka mu tokwa ku sebeza mazazi a 60 milioni kuli a life mulena hae masheleñi ao. Mulenaa  hae naa mu swalezi mi naa mu bulelezi kuli mane ha tokwi ku lifa sikoloti seo. Kono mutanga yo naa ezizeñi ha naa li mwa muinelo o swana? Mutanga yo naa kolotisize masheleñi ku mutanga yo muñwi. Mi masheleñi ao naa kona ku kutiswa hamulaho wa ku sebeza mazazi a 100. Mutanga yo naa hanile ku swalela mutanga yo ya naa mu kolotezi masheleñi mi a pihelela kuli a mu life masheleñi ao. Mutanga wa bubeli naa kupile kuli mutanga yo a mu fe nako ya ku bata masheleñi ao, kono mutanga wa pili a hana mi a lenga mutanga yo mwa tolongo. Mulena ya naa bonisize sishemo ku mutanga wa pili yani a filikana hahulu ha utwa taba yeo. Mi a bulelela mutanga wa pili yo kuli naa swanela ku bonisa sishemo ku mutanga ka yena. Kamukwaocwalo, mulena a laela kuli mutanga yo ni yena a lengiwe mwa tolongo ku fitela a lifa masheleñi kaufela a naa kolotile.—Mat. 18:21-34.

⁵ Jesu u bata kuli lu ituteñi mwa likande leo? Jesu naa talusize kuli Jehova ha na ku tabela ku lu swalela haiba luna lu sa lati ku swalela ba bañwi. (Mat. 18:35) Ha lu si ka petahala mi lwa fosanga hañata. Haki nto ye bunolo ku utwa Jehova ka ku tala. Kono Jehova wa tabela ku lu swalela. Mane u tabela ku lu nga inge kuli ha lu si ka eza sibi. Kamukwaocwalo, haiba lu bata ku ba balikani ba Jehova, lu swanela ku swalelanga ba bañwi. Kona za naa talusa Jesu mwa ngambolo ya hae ya fa lilundu ha naa ize: “Haiba mu swalela batu lifoso za bona, Ndataa mina ya kwa lihalimu ni yena u ka mi swalela; kono haiba mu sa swaleli batu lifoso za bona, Ndataa mina ni yena ha na ku mi swalela lifoso za mina.”—Mat. 6:14, 15.

6. Ki kabakalañi hañata ha ku li taata ku swalela ba bañwi?

⁶ Mwendi mwa lumela kuli lu swanela ku swalelanga batu ba bañwi, kono mwendi mu ikutwa kuli hañata ku taata ku eza cwalo. Mu kona ku ikutwa cwalo bakeñisa kuli kaufela luna lwa filikananga ha lu nyemisizwe ki ba bañwi. Ka mutala, lu kana lwa ikutwa ku nyema kamba ku betekwa. Mwendi lu ikutwa kuli mutu ya lu foselize u swanela ku fiwa koto kamba ku nyanda sina mo ne lu nyandezi. Lu kana lwa filikana hahulu ni ku ikutwa kuli ha lu na ku swalela mutu ya lu foselize. Haiba ni mina mu ikutwa cwalo mu kona ku ezañi kuli mu swalelange ba bañwi sina mwa tokwela Jehova?

 MU UTWISISE LIBAKA HA MU IKUTWA CWALO

7, 8. Ki nto mañi ye kona ku mi tusa ku swalela ba bañwi haiba ba mi foselize?

⁷ Ha lu ezwa maswe kamba ha lu nahana kuli ne lu ezizwe maswe, lwa kona ku filikana hahulu. Mutangana yo muñwi u talusa ze ne ezahezi ha naa nyemile hahulu. U li: “Ne ni zwile fa ndu mi ne ni nahana kuli ha ni na ku kuta ni kamuta. Ne li musihali tuna mi kazazi ne ka nata luli ha ne ni nze ni zamaya mwa kanzila. Ha ne ni li kwa sibaka se si kuzize ili se sinde, buhali bwa ka bwa kuyuka. Hamulaho na kutela kwa ndu ni nze ni inyaza kuli ki kabakalañi ha ne ni filikani cwalo.” Haiba mu ba ni nako ya ku ombalisa bunyemi bwa mina sina mutangana yani, mwa kona ku nahanisisa muinelo wa mina ku fita ku halifa hahulu ni ku inyaza hasamulaho.—Samu 4:4; Liprov. 14:29; Jak. 1:19, 20.

⁸ Mu swanela ku ezañi haiba mu sa ikutwa ku filikana hahulu nihaiba hasamulaho wa ku ba ni nako ya ku ombalisa bunyemi bwa mina? Mu nahanisise libaka ha mu filikani. Kana ki kuli ze ne ezahezi ne li si ka luka? Kana mutu yo muñwi naa si ka mi kuteka? Kamba ki kabakala kuli mu nahana kuli mutu yo muñwi naa mi sitatalisize ka libaka le liñwi? Kana za naa ezize mutu yo ne li ze maswe luli? Haiba mu lika ka taata ku ziba ze ne mi nyemisize, mwa kona ku fumana likuka za Bibele ze kona ku mi tusa ku cinca mibonelo ya mina. Mi mwa kona ku eza lika ka nzila ye tabisa Jehova. (Mu bale Liproverbia 15:28; 17:27.) Haiba mu nahanisisa niti ya taba ku fita ku nahanisisa maikuto a mina, mu ka lata ku swalela ba bañwi. Nihaike kuli ku eza cwalo ku kona ku ba taata, Bibele ya kona ku mi tusa ku utwisisa mo mu ikutwela ka za taba yeo mi i ka mi tusa ku likanyisa Jehova ya lata ku swalela.—Maheb. 4:12.

KANA MWA SWANELA KU SITATALA?

9, 10. (a) Mu swanela ku ezañi haiba mu sitatalisizwe? (b) Mu ka ikutwa cwañi haiba mu ba ni mukwa wa ku sa sitatala kapili ni ku lata ku swalela ba bañwi?

⁹ Ku na ni miinelo ye miñata ye kona tahisa kuli mutu a filikane. Ka mutala, lu nge kuli mu sweli ku matisa mota, mwendi mumatisi yo muñwi u to bata ku nata mwa mota ya mina. Kiñi ze mu ka eza? Batu ba bañata ba filikananga hahulu kuli mane ba lwanisanga mutu yo ya natile mota ya hae ku ya bona. Kono mina ka ku ba Bakreste ha mu na ku tabela ku eza cwalo.

¹⁰ Ku nahanisisanga pili mu si ka nga kale muhato ki kwa butokwa hahulu. Mwendi ni mina ne mu ezize mafosisa ha ne mu nze mu matisa kabakala kuli ne mu yauluzwi ki nto ye ñwi. Kamba mwendi mota ya mumatisi yo ne i naa ni butata. Lwa kona ku fukuza kwa bunyemi bwa luna bo bu tisizwe ki nto ya ezize mutu yo muñwi haiba lu lika ku utwisisa libaka mutu yo ha ezize mafosisa ao, ni ku lemuha kuli ha lu zibi mabaka a tahisize kuli mutu yo a eze cwalo, mi lu ka lata ku mu swalela. Ha lu swaneli ku halifa kapili. Liñolo la Muekelesia 7:9 li bulela kuli: “U si ke wa halifa kapili, kakuli buhali bu ina mwa lipilu za matanya.” Ka linako ze ñwi, lwa kona ku nahana kuli batu ba bañwi ba ezize nto ye ñwi ka ku bata ku lu sitatalisa. Kono lu swanela ku lemuha kuli ba ezize mafosisa ao kabakala kuli ha ba si ka petahala. Kamba mwendi ha lu si ka utwisisa ze ezahezi ka ku tala. Kabakaleo, mu like ku hupulanga kuli ha mu koni ku ziba buniti kaufela ka za lika za ezize mutu yo muñwi kamba za bulezi. Mu swanela ku tabela ku swalela mutu yo. Mi haiba mu eza cwalo mu ka ba ni tabo.—Mu bale 1 Pitrosi 4:8.

‘KOZO I KUTELE KU MINA’

11. Lu swanela ku ikutwa cwañi ku si na taba ni kuli batu ha ba amuheli taba ye nde?

¹¹ Mu kona ku bonisa cwañi buiswalo ha mu li mwa bukombwa haiba mutu yo muñwi a mi halifela? Jesu ha naa lumile ba 70 mwa musebezi wa ku kutaza naa ba laezi ku bulela cwana kwa batu kaufela ko ne ba ka yo kutaza: “Kozo i be mwa ndu ye.” Hape Jesu naa bulezi kuli: “Haiba ku na ni mulikanaa kozo mwateñi, kozo ya mina i ka siyala ku yena. Kono haiba ha yo, kozo ya mina i ka  kutela ku mina.” (Luka 10:1, 5, 6) Lwa tabelanga luli haiba batu ba amuhela taba ye nde ye lu kutaza, kakuli ba ka tusiwa ki yona. Kono ka linako ze ñwi batu ha ba bonisangi kozo. Lu swanela ku ezañi haiba batu ha ba bonisi kozo? Jesu naa bulezi kuli lu swanela ku bonisa kozo. Lu swanela ku siya ndu ni ndu inge ku na ni kozo ku si na taba ni mo ba lu ezeza bañi ba ndu. Haiba lu filikana kabakala kuli muñaa ndu naa si ka lu eza hande, ha lu na ku zwelapili ku ba ni kozo ya naa bulezi Jesu.

12. Ka ku ya ka manzwi a Paulusi a ñozwi kwa Maefese 4:31, 32, lu swanela ku eza cwañi?

¹² Mu ikataze ku ba ni kozo mwa miinelo kaufela, isiñi feela ha mu li mwa bukombwa bwa Sikreste. Mu kana mwa tabela ku swalela ba bañwi, kono ku eza cwalo ha ku talusi kuli mu swanela ku tabela muzamao wa bona o maswe kamba ku nahana kuli muzamao wa bona ha u sitatalisi ba bañwi. Kono ha ku talusi kuli ha mu koni ku ikutwa bumaswe kabakala kuli muzamao wa bona u maswe. Mu swanela ku lika ku ba ni kozo mwa pilu. Batu ba bañata ba zwelangapili ku nahana lika ze maswe ze kile za ezahala ku bona mi ha ba ikutwi ku ba ni kozo. Mu si ke mwa tuhelela bunyemi ku mi zamaisa. Ha mu koni ku ba ni tabo haiba mu zwelapili ku nyemela ba bañwi. Kamukwaocwalo mu swalelange ba bañwi!—Mu bale Maefese 4:31, 32.

MU EZE KA NZILA YE TABISA JEHOVA

13. (a) Mukreste u “kubukanya mashala a tuka” fa toho ya sila sa hae kamukwaufi? (b) Kiñi ze kona ku ezahala haiba lu bonisa musa ku mutu ya lu eza maswe?

¹³ Ku na ni linako ze ñwi ze mu kile mwa eziwa maswe ki mutu yo muñwi ya si Mukreste. Kono mwendi mwa kona ku mu tusa ku tabela ku ziba ze i luta Bibele. Muapositola Paulusi naa ñozi kuli: “Haiba sila sa hao si lapile, u si fepe; ha si shwile linyolwa, u si fe sa ku nwa; kakuli ka ku eza cwalo u ka kubukanya mashala a tuka fa toho ya sona. U si ke wa tuhelela bumaswe ku ku koma, kono u zwelepili ku koma bumaswe ka bunde.” (Maro. 12:20, 21) Ha mu bonisa batu ba bañwi ba ba mi nyemezi likute, batu bao ba kona ku cinca mubonelo wa bona ni ku mi eza ka musa. Haiba mu bonisa musa mutu ya mi eza maswe, mu ka mu susueza ku ituta ze ñata ka za Bibele. Ku si na taba ni mwa ka ezeza mutu yo, musa ni likezo ze nde ze mu bonisa li ka tahisa kuli a bone libaka ha mu shutana ni batu ba bañwi.—1 Pit. 2:12; 3:16.

14. Ki kabakalañi ha mu swanela ku swalelanga ba bañwi niha ba mi ezize bumaswe?

¹⁴ Ku na ni batu be lu sa swaneli ku swalisana ni bona. Ka mutala, ha lu swaneli ku swalisana ni batu ba ba zwisizwe mwa puteho. Batu bao ne ba zwisizwe mwa puteho kabakala kuli ne ba ezize sibi se situna mi ne ba si ka baka. Haiba ne mu utwile butuku kwa pilu bakeñisa kuli mutu yo muñwi naa ezize sibi se situna, ku kona ku mi bela taata ku mu swalela. Ni ha ka baka, mwendi mu ka zwelapili ku ikutwa bumaswe kabakala za naa ezize mutu yo. Haiba mu mwa muinelo wo, mu swanela ku kupa Jehova kuli a mi tuse ku swalela mutu yo ya naa ezize sibi. Ku eza cwalo ki kwa butokwa kakuli ha mu koni ku ziba mwa nahanela mutu yo kamba mwa ikutwela. Kono Jehova wa ziba. Jehova u ziba maikuto a mañi ni mañi a mwa pilu mi u na ni pilu-telele kwa batu ba ba eza sibi. (Samu 7:9; Liprov. 17:3) Ki lona libaka Bibele ha i lu bulelela kuli lu si ke lwa eza batu ba bañwi bumaswe ni ko ba ka lu nyemisa. Bibele ili: “Mu si ke mwa kutisa bumaswe ka bumaswe. Mu like ku eza ze nde mwa meeto a batu kaufela. Haiba ku konahala, ka mo mu konela kaufela, mu pilisane ka kozo ni batu kamukana. Mu si ke mwa kutiseza bumaswe ka ili mina, balatiwa, kono mu fe buhali sibaka; kakuli ku ñozwi kuli: “Ku lombota ki kwa ka; ki na ya ka kutiseza, ku bulela Jehova.” (Maro. 12:17-19) Ha lu koni ku ziba lika kaufela za ziba Jehova, mi Bibele i lu bulelela kuli lu si ke lwa atula ba bañwi. (Mat. 7:1, 2) Kono lwa kona ku sepa kuli Jehova u ka atula ka ku luka.

15. Kiñi ze ka lu tusa ku sa nyemela mutu ya lu ezize bumaswe?

 ¹⁵ Haiba mutu yo muñwi a kile a mi eza bumaswe, mi mu fumananga taata ku swalela mutu yo ya kile a mi eza bumaswe ili ya bakile, ku hupula kuli mutu yo ni yena u talimana ni nto ye ñwi ye taata hahulu ku ka mi tusa. Sina luna ha lu si ka petahala, ni yena naa pepilwe inze a li mutu ya si ka petahala. (Maro. 3:23) Jehova u utwela batu kaufela makeke kakuli kaufela bona ha ba si ka petahala. Kamukwaocwalo, lu swanela ku lapelela mutu ya lu foselize. Ha lu lapelela mutu yo muñwi, ha lu na ku mu nyemela hahulu. Jesu naa talusize hande kuli ha lu swaneli ku zwelapili ku nyemela batu ba bañwi niha ba lu ezize bumaswe. Naa ize: “Mu zwelepili ku lata lila za mina ni ku lapelela ba ba mi nyandisa.”—Mat. 5:44.

16, 17. Mu swanela ku eza cwañi baana-bahulu ha ba eza katulo ya kuli mutu ya ezize sibi u bakile, mi ki kabakalañi?

¹⁶ Jehova u file baana-bahulu buikalabelo bwa ku talima taba ya mutu ya ezize sibi se situna mwa puteho. Mizwale bao ha ba zibi lika kaufela za ziba Mulimu ka za litaba kaufela, kono mizwale bao ba lika ka taata ku eza likatulo ze tomile fa Bibele mi ba tusiwa ki moya o kenile ku eza cwalo. Kamukwaocwalo, baana-bahulu ha ba lapela ku Jehova kuli a ba tuse ku eza katulo, lwa kona ku ba ni buikolwiso bwa kuli katulo ye ba eza i lumelelana ni munahano wa Jehova.—Mat. 18:18.

¹⁷ Mwa miinelo ye cwalo lu swanela ku sepahala. Lu swanela ku sepa nzila yeo Jehova a tatulula ka yona butata mi lu swanela ku lumelana ni katulo ye ba eza baana-bahulu. Baana-bahulu ha ba atula kuli mutu u bakile, kana mu ka mu swalela ni ku zwelapili ku mu lata? (2 Makor. 2:5-8) Ku eza cwalo haki ko ku bunolo, sihulu haiba sibi sa ezize mutu si mi utwisa butuku kamba si utwisa yo muñwi wa lubasi lwa mina butuku. Kono haiba mu sepa Jehova ni nzila ya itusisanga kwa ku tatulula butata mwa puteho, mu ka eza hande. Ha mu eza cwalo mu ka bonisa kuli mwa lata ku swalela ba bañwi.—Liprov. 3:5, 6.

18. Ki limbuyoti mañi ze mu ka fumana haiba mu lata ku swalela?

¹⁸ Lu ka fumana limbuyoti ze ñata ha lu lata ku swalela ba bañwi. Ku swalela ba bañwi ku lu tusa ku ikutwa hande bakeñisa kuli buhali ni maswabi li ka fela. Mi hape ku lu tusa ku ba ni bulikani bo bunde ni batu ba bañwi. Kono haiba ha lu lati ku swalela ba bañwi, lu ka kula mi ha lu na ku ba ni mwangalwa. Mi hape ku ka lu bela taata ku lumelelana ni batu ba bañwi. Kono ku lata ku swalela ku ka lu fumanisa mbuyoti ye tuna hahulu yona ya ku ba ni silikani se sinde ni ndataa luna wa kwa lihalimu, Jehova.—Mu bale Makolose 3:12-14.

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 27]

Ki kabakalañi Jesu ha naa bulezi likande ka za mutanga ni mulenaa hae?

[Siswaniso se si fa likepe 30]

Mu hupule kuli Bakreste ba tokwa ku swalelanga ba bañwi